Πού βρίσκεται η χρυσή τουαλέτα αξίας εκατομμυρίων του Μαουρίτσιο Κατελάν;

Ήταν πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου του 2019 όταν οι υπεύθυνοι της έκθεσης έργων σύγχρονης τέχνης στο παλάτι Μπλένχαϊμ της Βρετανίας, εκεί όπου είχε γεννηθεί ο Ουίνστον Τσόρτσιλ διαπίστωναν, ότι είχε εξαφανιστεί το ακριβότερο και σίγουρα πιο συζητημένο αντικείμενο της έκθεσης: Η ολόχρυση, 18 καρατίων τουαλέτα, έργο του ανατρεπτικού ιταλού καλλιτέχνη Μαουρίτσιο Κατελάν.

Σημαντικό είναι μάλιστα, ότι δεν ήταν εκτεθειμένη μαζί με τα υπόλοιπα έργα, αλλά όπως ήθελε ο δημιουργός της ήταν απολύτως λειτουργική και ως εκ τούτου συνδεδεμένη με το υδραυλικό σύστημα του παλατιού ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους επισκέπτες.

Σήμερα, δύο χρόνια μετά, το γλυπτό με τίτλο «America», δηλαδή η τουαλέτα που περιλαμβάνει λεκάνη, κάθισμα και καζανάκι εξακολουθεί να αναζητείται. Ούτε ίχνος της δεν έχει εντοπισθεί πουθενά. Την έχουν κόψει σε κομμάτια; Την έχουν λιώσει; Την έχει βάλει κάποιος στο μπάνιο του σπιτιού του; Ή μήπως ψάχνει ακόμη αγοραστές; Μόνον υποθέσεις διατυπώνονται από την Αστυνομία και την Ασφαλιστική εταιρεία που την αναζητούν. Άλλωστε ακόμη και ο επικεφαλής των ερευνών Μάθιου Μπάρμπερ αναρωτιέται, όπως δήλωσε στο BBC «αν εξακολουθεί ακόμη να έχει σχήμα τουαλέτας». Διότι, όπως πολύ σωστά σκέφτεται ο άνθρωπος, αν έχει κανείς τόση μεγάλη ποσότητα χρυσού είναι λογικό να προσπαθήσει να τον διαθέσει με όποιο τρόπο…

Στα 4,5 ως 5,5 εκατομμύρια ευρώ εκτιμάται σήμερα το γλυπτό του Κατελάν (συμπεριλαμβάνεται βεβαίως ο χρυσός αλλά και η αξία του ως έργο τέχνης). Να σημειωθεί μάλιστα, ότι ανάμεσα στους χορηγούς του γι΄αυτό το πανάκριβο εγχείρημα είχαν αναφερθεί ο επιχειρηματίας, σπουδαίος συλλέκτης έργων τέχνης και φίλος με τον καλλιτέχνη Δάκης Ιωάννου, μαζί με την σύζυγό του Λιέττα. Επίσης, η Ντάσα Ζούκοβα, σύζυγος του Σταύρου Νιάρχου (πρώην σύζυγος του ρώσου κροίσου Ρομάν Αμπράμοβιτς), επιχειρηματίας, συλλέκτρια έργων τέχνης και η ιδρύτρια του περίφημου Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Garage στη Μόσχα. Και ακόμη η διάσημη γκαλερί Perrotin (Παρίσι, Νέα Υόρκη, Χόνγκ Κονγκ και Σεούλ) που εκπροσωπεί τον Μαουρίτσιο Κατελάν.

Επαγγελματική δουλειά

Μετά την κλοπή η Ασφαλιστική προσέφερε ως αμοιβή έως 117.500 ευρώ για όποιον θα μπορούσε να την οδηγήσει στο έργο, χωρίς αποτέλεσμα ωστόσο. Αλλά και επτά άτομα που είχαν συλληφθεί, δεν κατηγορήθηκαν ποτέ για την κλοπή και αφέθηκαν ελεύθερα. Η ειρωνεία είναι, ότι λίγες μέρες μόνον πριν το γεγονός, ο λόρδος Έντουαρντ Σπένσερ-Τσόρτσιλ είχε δηλώσει, ότι δεν προτίθεται να λάβει ειδικά μέτρα για την φύλαξη της χρυσής τουαλέτας. «Δεν θα είναι εύκολο να την κλέψει κανείς. Κατ΄αρχάς είναι συνδεδεμένη με τα υδραυλικά και δευτερευόντως ένας επίδοξος κλέφτης δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, πώς έχει χρησιμοποιηθεί», είχε πει…

Λάθος βεβαίως. Γιατί επρόκειτο για μια «επαγγελματική δουλειά», κατά την Αστυνομία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, που διέρρευσαν τότε, οι κλέφτες είχαν χρησιμοποιήσει ένα βαρύ όχημα, προκειμένου να ρίξουν μία μεγάλη μεταλλική πύλη ενώ στο σημείο όπου ήταν εγκατεστημένη η χρυσή τουαλέτα βρέθηκαν και πολλά σπασμένα τζάμια. Επίσης προκλήθηκε και κάποια πλημμύρα, όπως είχε ανακοινωθεί, λόγω προφανώς της αποσυναρμολόγησης των υδραυλικών.

Τίποτε από αυτά όμως, δεν ήταν αρκετό για να απαντήσει στα ερωτήματα, πώς οι κλέφτες κατόρθωσαν να αποσυνδέσουν την τουαλέτα, παραμένοντας για αρκετό χρόνο στους χώρους του παλατιού και πώς την έβγαλαν έξω, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Να πούμε εδώ, ότι το Μπλένχαϊμ Πάλας, έδρα των δουκών του Μάρλμπορο είναι ένα μνημειακό κτίριο του 1705 – 1724 στην περιοχή Γούντστοκ του Όξφορντσαϊρ, μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Ο Ρομπέν των Δασών

«Στην αρχή, όταν με ξύπνησαν για να μου το πουν, νόμιζα ότι μου κάνουν φάρσα. Ποιος είναι τόσο βλάκας για να κλέβει τουαλέτες; Για μια στιγμή είχα ξεχάσει, ότι ήταν χρυσή», σχολίαζε και ο ίδιος ο καλλιτέχνης, όταν έγινε η κλοπή. Βλέποντας όμως παράλληλα και την άλλη όψη του νομίσματος: «Θέλω να είμαι θετικός και να πιστεύω, ότι αυτή η κλοπή είναι κάποιου είδους ενέργεια εμπνευσμένη από τον Ρομπέν των Δασών»!

Είναι γνωστό άλλωστε, ότι στο έργο «America» ο γνωστός προβοκάτορας της σύγχρονης τέχνης Μαουρίτσιο Κατελάν θέλησε να περιλάβει πολλαπλά νοήματα: Να δώσει στο λαό ένα αντικείμενο υπερβολικής και χυδαίας χλιδής, που θα μπορούσαν να αποκτήσουν ελάχιστοι στον πλανήτη, και μάλιστα να το χρησιμοποιήσουν. Να θίξει τον τρόπο με τον οποίο κινείται το παγκόσμιο χρηματιστήριο της τέχνης. Χωρίς να ξεχνά και το περιβόητο «αμερικανικό όνειρο», στο οποίο θεωρητικά έχουν δικαίωμα όλοι και το οποίο παραλληλίζει με τις ανθρώπινες φυσικές ανάγκες!

Η χρυσή τουαλέτα «εκτέθηκε» για πρώτη φορά στο μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης τον Μάιο του 2016. Στην ουσία εγκαταστάθηκε στις τουαλέτες για το κοινό και συνδέθηκε με το σύστημα αποχέτευσης του μουσείου, αντικαθιστώντας μία από τις κοινές πορσελάνινες, καθώς αποτελεί ακριβές αντίγραφό τους. Για το Γκούγκενχαϊμ άλλωστε το γλυπτό «America» του Μαουρίτσιο Κατελάν είναι, όπως αναφέρθηκε, μια σύγχρονη αναφορά στο περίφημο ουρητήριο του γάλλου σουρεαλιστή Μαρσέλ Ντυσάν με τίτλο Fountain (1917), το οποίο παρουσιάστηκε τότε σαν γλυπτό και άλλαξε για πάντα την αμερικανική τέχνη του 20ού αιώνα. Στο μουσείο πάντως η χρήση της τουαλέτας ήταν ελεύθερη για όλους, έτσι για όσο διάστημα διήρκεσε η έκθεση υπολογίζεται, ότι χρησιμοποιήθηκε από 100.000 και πλέον ανθρώπους.

Η τουαλέτα και ο Τραμπ

Την μεγαλύτερη δικαίωσή του ωστόσο είχε το έργο, και ο καλλιτέχνης φυσικά, το 2018, όταν ήταν πρόεδρος ο Τραμπ, γνωστός για την αγάπη του για οτιδήποτε χρυσό και επίχρυσο. Ήταν τότε, που ο Λευκός Οίκος είχε ζητήσει ως δάνειο από το μουσείο ένα έργο του Βαν Γκογκ για να κοσμεί τους ιδιωτικούς χώρους διαβίωσης του προεδρικού ζεύγους. Σύμφωνα όμως με όσα έγιναν γνωστά από την Washington Post το αίτημα είχε άσχημη εξέλιξη. Γιατί το Γκούγκενχαϊμ αντί του «Χιονισμένου Τοπίου» του ολλανδού ζωγράφου πρότεινε την χρυσή λεκάνη τουαλέτας του Κατελάν.

Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα η καλλιτεχνική διευθύντρια του μουσείου Νάνσι Σπέκτορ απάντησε στον Λευκό Οίκο ότι «Ο καλλιτέχνης θα ήθελε να το προσφέρει στον Λευκό Οίκο μέσω ενός μακροχρόνιου δανείου». Συμπληρώνοντας ότι «Το έργο, φυσικά, είναι εξαιρετικής αξίας και αρκετά εύθραυστο αλλά θα σας παράσχουμε όλες τις οδηγίες για την εγκατάσταση και τη συντήρησή του. Λυπούμαστε που δεν μπορέσαμε να ικανοποιήσουμε το αρχικό σας αίτημα, αλλά ευελπιστούμε ότι η εκπληκτική αυτή πρόταση ίσως σας ενδιαφέρει».

Απάντηση δεν υπήρξε, ούτε ο Τραμπ ανέφερε κάτι σχετικό στα περιβότητα «τουίτ» του. Εν τέλει όμως, αν το έργο έμενε στον Λευκό Οίκο μπορεί και να είχε γλυτώσει από την κλοπή.

Διαβάστε επίσης:

Ρωμαϊκό ναυάγιο στη Σητεία αποκαλύπτει το αρχαίο εμπόριο και τους ναυτικούς δρόμους

Μαρία Θάλεια Καρρά: Φέρνει στον Ταύρο το Biosentinel της Hypercomf

Η γέννηση της νεώτερης Ελλάδας στο Λούβρο – Έκθεση για την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης