Περπατώντας στα ίχνη του Αγίου Νικολάου – Ανακάλυψη στα Μύρα της Μικράς Ασίας

Μπορεί ο Άγιος Νικόλαος, ο Santa Claus για τη Δύση, να περπάτησε πάνω σε αυτά τα δάπεδα; Οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στα Μύρα της Λυκίας (σήμερα Ντεμρέ της Τουρκίας) πιστεύουν πως, ναι.

Πρόκειται, όπως λένε, για τα πέτρινα μωσαϊκά δάπεδα, όπου στεκόταν ο Άγιος Νικόλαος κατά τη διάρκεια της λειτουργίας και όπου βρίσκεται ο τάφος του. Μια ανακάλυψη εξαιρετικά σημαντική, που έρχεται ως συνέχεια εκείνης του 2017 όταν οι ειδικοί είχαν ταυτοποιήσει εκκλησία του 7^ου – 8^ου αιώνα ως τον τελευταίο τόπο ανάπαυσης του Αγίου Νικολάου.

Τότε, με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογιών εντόπισαν κενούς χώρους μεταξύ του δαπέδου και των θεμελίων της εκκλησίας. Η συνέχιση  των ανασκαφών επέβαλλε την αφαίρεση του ανώτερου στρώματος ψηφιδωτών πλακιδίων, που ανάγονται στη Βυζαντινή εποχή, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθούν κάτω από αυτά, τα ερείπια της αρχαίας βασιλικής του 3^ου αιώνα. Και όπως αποδείχθηκε, η παλαιότερη εκκλησία είχε πλημμυρίσει από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, έτσι η υπάρχουσα σήμερα κατασκευή ανεγέρθηκε πάνω στα ερείπιά της κατά τον Μεσαίωνα.

Η κλοπή των λειψάνων                                  

Σύμφωνα με τα έως τώρα γνωστά γεγονότα τα λείψανα του αγίου, που διατηρούνταν στην εκκλησία, αφαιρέθηκαν το 1087 από ναυτικούς, οι οποίοι τα μετέφεραν στο Μπάρι της Ιταλίας, προκειμένου να τοποθετηθούν στην Βασιλική του Αγίου Νικολάου που θεμελιώθηκε τότε. Μερικά χρόνια αργότερα οι Βενετοί που συμμετείχαν στην Α΄ Σταυροφορία αφαίρεσαν και κάποια οστά που είχαν απομείνει, και εν τέλει τοποθετήθηκαν στον ναό Σαν Νικολό ντι Λίντο, στο νησάκι του Λίντο στη Βενετία.

Σήμερα ωστόσο οι ερευνητές λένε, ότι οι βέβηλοι κλέφτες είχαν κρύψει την αρχική θέση του τάφου, μεταφέροντας τον άδειο ταφικό θάλαμο σε μια κόγχη δίπλα στο  παρεκκλήσιο. Θεωρώντας εξάλλου, ότι η σαρκοφάγος του αγίου πρέπει να ήταν τοποθετημένη σε κάποιο ειδικό σημείο υποδεικνύουν, ότι αυτό είναι το τμήμα με τις τρεις αψίδες καλυμμένο με τρούλο.

Εκεί άλλωστε ανακάλυψαν την τοιχογραφία που απεικονίζει τον Ιησού να κρατά τη Βίβλο στο αριστερό του χέρι και με το δεξί να κάνει το σημάδι της ευλογίας. Η συνέχιση της ανασκαφής επιδιώκει επομένως να διερευνήσει, αν οι Σταυροφόρου άφησαν κάποια κατάλοιπα πίσω τους ή ακόμη και αν πήραν τελικώς, λάθος λείψανα! Σε κάθε περίπτωση πάντως ο τόπος ταφής βρίσκεται τώρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και τα τυχόν υπολείμματα μπορεί να έχουν καταστραφεί από τις πλημμύρες ή την υγρασία.

Τα δώρα στην καμινάδα

Ο Άγιος Νικόλαος (270- 343) έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου και ήταν επίσκοπος Μύρων. Μετά το θάνατό του ο τάφος του απετέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα, κτίστηκε μάλιστα μεγαλοπρεπής ναός προς τιμήν του. Πρόκειται για μία εκκλησία υψηλής  αρχιτεκτονικής και θρησκευτικής σημασίας, που ανεγέρθηκε το 520 πάνω στα ερείπια παλαιότερου πρωτοχριστιανικού ναού, στον οποίο λειτουργούσε ο άγιος.  Από τους ειδικούς θεωρείται το τρίτο σε σπουδαιότητα βυζαντινό κτίσμα της Ανατολίας, κυρίως χάρις στις τοιχογραφίες του, που απεικονίζουν μεταξύ άλλων και τον κύκλο του θαυματουργού βίου του Αγίου Νικολάου.

Προστάτης των απλών και αδύναμων ανθρώπων, ο Άγιος Νικόλαος ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρος και  πρόσφερε κρυφά, κατά την παράδοση, δώρα σε παιδιά ή ακόμη μπορεί να έριχνε χρυσά νομίσματα στην καμινάδα μιας φτωχής οικογένειας, που δεν μπορούσε να ζήσει και σκεφτόταν να πουλήσει τις κόρες της. Μια πρακτική που φαίνεται να συνδέεται ευθέως με τα δώρα σήμερα του δυτικού  Άι- Βασίλη.

Η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου πάντως στα Μύρα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1982.

Διαβάστε επίσης:

Στο Μουσείο Ακρόπολης τα εμβληματικά στεφάνια που ενέπνευσαν τον Νεοκλασικισμό

Δημήτρης Δασκαλόπουλος: Όταν συλλέγεις έργα τέχνης έχεις ευθύνη για το μέλλον τους