Ήταν κιτς η Μαρία Κάλλας; Το άγαλμα κάτω από την Ακρόπολη προκαλεί αρνητικά σχόλια

Ο χρυσός μας φέρνει πιο κοντά. Ο συγκεκριμένος χρυσός μας απωθεί. Δεν είναι χρυσός βέβαια, χαλκός είναι, απόλυτα λειασμένος όμως και γυαλιστερός, που κάνει αυτό το άγαλμα της Μαρίας Κάλλας να αστραποβολεί ανάμεσα στα πευκάκια του αλσύλιου της Διονυσίου Αρεοπαγίτου κάτω από την Ακρόπολη.

Ένα έργο που θα μπορούσε να σταθεί άνετα στον κλειστό χώρο ενός θεάτρου ή κάποιου άλλου πολιτιστικού χώρου, τώρα μπροστά στο Ηρώδειο προκαλεί μια οδυνηρή αίσθηση ακραίας υπερβολής και αντίθεσης με το περιβάλλον, πέρα από την υπό συζήτηση αναφορά και ομοιότητα στην μεγάλη ελληνίδα σοπράνο.

Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος έγιναν την Παρασκευή το απόγευμα υπό βροχή — είχε στηθεί και μία τέντα— από τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη,  που απέκτησε πλέον για την πόλη ένα δεύτερο άγαλμα της Μαρίας Κάλλας — το πρώτο βρίσκεται από το 2009 στην πλατεία Μαδρίτης πίσω από το Χίλτον — και μάλιστα χρυσό.

Ο συσχετισμός διαχρονικά, του χρυσού με το κιτς  σε δημόσιο χώρο δεν πτόησε κανέναν απ΄όσο φαίνεται στον δήμο, όσο για την Περιφέρεια, που δεν είχε και λόγο πάντως, δεν το συζητάμε… Αλλά ούτε και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο που έδωσε την έγκρισή του να στηθεί το άγαλμα σε αρχαιολογικό χώρο φάνηκε να προβληματίσθηκε.

Όταν για τις όποιες επεμβάσεις κάτω από την Ακρόπολη συζητούνται λεπτομερέστατα ακόμη και οι πέτρες, τα χαλίκια ή άλλα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν ενώ με εξαιρετική φειδώ δίνονται άδειες για κάποιες, άπαξ εκδηλώσεις, η μόνιμη εγκατάσταση ενός γλυπτού θα ήταν αναμενόμενο να γίνει με μεγαλύτερη σκέψη και προσοχή. Από όλα τα όργανα. Τόσο του υπουργείου Πολιτισμού όσο και του δήμου.

Οι εντυπώσεις

Η δημόσια τέχνη είναι σαφές, ότι δεν μπορεί να αρέσει σε όλους. Οφείλει όμως να ακολουθεί ορισμένους κανόνες και ένας από αυτούς είναι ο χώρος τοποθέτησης ενός έργου, κάτι πολύ σημαντικό για την ανάδειξή του, την ενσωμάτωσή του στην ζωή της πόλης και την υιοθέτησή του από τους κατοίκους της. Και γι΄αυτό το λόγο άλλωστε υπάρχουν, υποτίθεται, αρμόδια όργανα, στελεχωμένα από ειδικούς περί την τέχνη, που κρίνουν αναλόγως. Εδώ λειτούργησαν; Κι αν ναι, δεν βρέθηκε κανείς να παρατηρήσει το ά-τοπον του πράγματος;

Ήδη ωστόσο η ολόσωμη και ολόχρυση Μαρία Κάλλας, που λάμπει, ακόμη και κάτω από τον συννεφιασμένο, αττικό ουρανό αφήνει αρνητικές εντυπώσεις. Για άλλους το άγαλμα θυμίζει τις χρυσοποίκιλτες εμφανίσεις του Φλωρινιώτη και του Γιώργου Μάγγα κι άλλοι βλέπουν κάποια Iνδή σταρ του Μπόλιγουντ. Αλλά και η λυγερή σιλουέτα της Κάλλας, την οποία πάσχισε τόσο να αποκτήσει είναι εξαφανισμένη κάτω από το μακρύ και βαρύ πέπλο, που παραπέμπει σε τήβεννο. Τα σκουλαρίκια και τα τακούνια δεν βοηθούν καθόλου στην τελική  εικόνα.

Όσο για το επιχείρημα της οξείδωσης του χαλκού με το χρόνο, όπως άρχισε ήδη να συζητείται, κάτι που θα οδηγούσε στην άμβλυνση της χρυσαφένιας αίσθησης δεν μπορεί να ευσταθεί. Γιατί ένα έργο τέχνης οφείλει να παραμένει όπως το έφτιαξε ο δημιουργός του και όχι αλλοιωμένο από φυσικές, κλιματικές ή άλλες συνθήκες.

 Η πρωτοβουλία

Το άγαλμα της Μαρίας Κάλλας αποτελεί πρωτοβουλία του Ελληνικού Συλλόγου Μαρία Κάλλας, που πραγματοποιεί σειρά εκδηλώσεων, αφιερωμένων στην μεγάλη καλλιτέχνιδα ενώ προγραμματίζει και την δημιουργία μουσείου, με εγκαίνια το 2023 για τα εκατό χρόνια από τη γέννησή της. Δημιουργός του η Αφροδίτη Λίτη είναι μία εξαιρετική και βραβευμένη γλύπτρια, καθηγήτρια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, που όπως κάθε καλλιτέχνης έχει το δικαίωμα της έκφρασης και δοκιμάζεται και κρίνεται από το έργο του.

Να θυμίσουμε τέλος, ότι έχουν δοθεί «μάχες» για να μείνει αυτός ο χώρος κάτω από την Ακρόπολη φυσικός και αλώβητος από επεμβάσεις ενώ ακόμη και το σπίτι και εργαστήρι του μεγάλου έλληνα ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη, που βρισκόταν  στο τρίγωνο Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Ροβέρτου Γκάλι απαλλοτριώθηκε  το 1967 και κατεδαφίστηκε για το σκοπό αυτό. Ήταν μία λευκή κατοικία σαν κύβος, χωρίς περιττά αρχιτεκτονικά στοιχεία σε στυλ Bauhaus κτισμένη το 1923 από τον Δημήτρη Πικιώνη, και ο Παρθένης την είχε υπερασπιστεί σχεδόν με την ζωή του. Μετά το θάνατό του και την κατεδάφισή της, ο χώρος παρέμεινε ελεύθερος.