Ο Γιάννος Πίττας θυμάται ακόμη την εποχή, πριν από αρκετές δεκαετίες, που η κυπριακή εταιρεία γαλακτοκομικών του έστελνε αεροπορικώς χαλούμι σε Κύπριους διπλωμάτες στο Λονδίνο. Σήμερα, όμως, το χαλούμι κάνει… φτερά από τα ράφια των καταστημάτων, από το Σίδνεϊ μέχρι τη Στοκχόλμη.

Καμιά χώρα, όμως, δεν έχει αγκαλιάσει το χαλούμι όσο η Βρετανία, όπου η γεωμετρική αύξηση της ζήτησης έχει κάνει το συγκεκριμένο τυρί να είναι το δεύτερο σε εξαγωγές κυπριακό προϊόν.

Το 2017, οι αποστολές παγκοσμίως παρουσίασαν αύξηση 14% στα 163 εκατ. ευρώ. Και μπορεί το νούμερο αυτό να μη φαίνεται μεγάλο, αλλά αντιστοιχεί σε διπλάσιες πωλήσεις σε σχέση με τέσσερα χρόνια πριν, όταν ήταν 77,5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το Cyprus Trade Center στο Λονδίνο. Το 1992, αντιστοιχούσαν σε μόλις 2,4 εκατ. ευρώ.

Πέρυσι, το Λονδίνο ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας χαλουμιού, απορροφώντας το 43% των κυπριακών εξαγωγών, σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από τη δεύτερη σε μέγεθος ξένη αγορά για το συγκεκριμένο προϊόν, τη Σουηδία. Οι Βρετανοί αγοράζουν πέντε φορές περισσότερο χαλούμι από τους Γερμανούς, που έρχονται τρίτοι στην κατανάλωσή του.

«Στέλνουμε χαλούμι στη Βρετανία εδώ και δεκαετίες, αλλά κάναμε μόνο μια-δυο παραδόσεις την εβδομάδα», λέει ο κ. Πίττας της Pittas Dairy Industries, με έδρα τη Λευκωσία. «Πλέον, πρόκειται για μια τεράστια δραστηριότητα», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με τον κ. Πίττα, οι βάσεις της επιτυχίας του μπήκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η αλυσίδα σουπερμάρκετ Sainsbury αποφάσισε να βάλει το χαλούμι στα ράφια ενός και μόνο καταστήματός της, στην Cromwell Road του Λονδίνου, για να εξυπηρετεί τους πελάτες της από τη Μέση Ανατολή. Όμως, το προϊόν άρχισε να έχει καλές πωλήσεις, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τα υπόλοιπα καταστήματα.

Σήμερα, η Sainsbury μόνο έχει έξι σειρές προϊόντων χαλουμιού και σχεδιάζει να προσθέσει κι άλλες. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 18% πέρυσι, ενώ, φέτος το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια του καύσωνα, έκαναν «άλμα» 62% μέσα σε έναν μήνα, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από τον Τύπο που έκανε λόγο για «πανικό» και φόβους για πιθανές ελλείψεις (οι οποίες τελικά δεν υπήρξαν). Φέτος, στα ανταγωνιστικά Waitrose οι πωλήσεις είναι αυξημένες κατά 26%. Αντιθέτως, για το αγαπημένο τυρί της Βρετανίας, το τσένταρ, η αύξηση των πωλήσεων πέρυσι περιορίστηκε στο 3,2%.

Τι κάνει το χαλούμι τόσο δημοφιλές

Το χαλούμι έχει ένα σημείο τήξης (που λιώνει), γεγονός που το κάνει ιδανικό για ψήσιμο. Αυτό, σύμφωνα με το culturecheesemag.com, οφείλεται στο γεγονός ότι κατά την παρασκευή του δεν χρησιμοποιείται κανένα οξύ και κανένα βακτήριο που να παράγει οξέα, ενώσεις που διασπούν τη δομή των πρωτεϊνών. Και, όπως γράφει στο site του, ο Jamie Oliver, από τους μεγάλους φαν του, είναι ιδανικό για χορτοφαγικά BBQ, με την αλμυρή, «τριζάτη» νοστιμιά του.

Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα. Ο κόσμος δεν συμφωνεί απόλυτα στο πώς φτιάχνεται ή πού φτιάχνεται το χαλούμι

Παραδοσιακά, το χαλούμι παρασκευάζεται από αιγοπρόβειο γάλα, αλλά τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και αγελαδινό επειδή είναι φθηνότερο.

Το πρόβλημα είναι ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει ακόμη να κατοχυρώσει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το χαλούμι, ώστε να αποκτήσει το ίδιο καθεστώς προστασίας με την παρμεζάνα Parmigiano Reggiano και το ροκφόρ, τα οποία μπορούν να παράγονται μόνο σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Ως εκ τούτου, υπάρχουν βιομηχανίες γαλακτοκομικών που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την ονομασία χαλούμι στα προϊόντα τους, παρά τις ενστάσεις των Κυπρίων.