Alpha Bank: Ένα επιβλητικό κτίριο αναμόρφωσε το κέντρο της Αθήνας (12 pics)

Πριν από 4 δεκαετίες στο πυκνοδομημένο κέντρο της πρωτεύουσας, σε ένα οικόπεδο 1600 μέτρων στη γωνία των οδών Σταδίου και Πεσμαζόγλου, αποφασίστηκε από τον Γιάννη Κωστοπουλο να χτιστεί το νέο κτίριο διοίκησης της Alpha Bank (τότε Alpha Τράπεζα Πίστεως). Το οικόπεδο προέκυψε από τη συνένωση του παλιού κεντρικού κτιρίου της Τράπεζας με τα νεοαγορασθέντα ακίνητα Νικολούδη και Τεργέστης. Παρουσιάζει μια μεγάλη πρόσοψη προς την οδό Σταδίου, σε μεσοτοιχία με το κτίριο της εθνικής Τράπεζας και μια μικρή όψη προς την οδό Πεσμαζόγλου, σε μεσοτοιχία με το κτίριο της Ιονικής Τράπεζας. Τον Απρίλιο του 1978, η Τράπεζα Πίστεως προκήρυξε κλειστό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανέγερση ενιαίου κτιρίου που θα στέγαζε όλες τις Διοικητικές της Υπηρεσίες και το Κεντρικό της κατάστημα. Το πρόγραμμα προέβλεπε την ανέγερση του κτιρίου διαδοχικά σε δύο φάσεις, έτσι ώστε να γίνει σταδιακή μεταφορά της Τράπεζας χωρίς να διακοπεί η λειτουργία της.

Πολεοδομικοί περιορισμοί και λύσεις
Η ανέγερση ενός κτιρίου αξιώσεων σε ένα τόσο νευραλγικό σημείο της πρωτεύουσας έφερε τους σχεδιαστές αντιμέτωπους με σημαντικά προβλήματα ένταξής του στον πολεοδομικό ιστό όπως:

• Η διατήρηση της επικοινωνίας των οδών Πανεπιστημίου και Σταδίου, μέσα από τις στοές που διασχίζουν το τετράγωνο. Το νέο κτίριο διατηρεί την υπάρχουσα στοά Νικολούδη, την πιο πολυσύχναστη στοά της Αθήνας. Προβλέπει διάνοιξη και σύνδεση όλων των στοών του τετραγώνου με τη δημιουργία μιας κεντρικής πλατείας στη μέση, έτσι ώστε να μη διακόπτεται ο πολεοδομικός ιστός της πόλης.

• Η ανάγκη του τετραγώνου για «αναπνοή», άνετη κυκλοφορία και αναψυχή του κοινού. Ο υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του κτιρίου τοποθετήθηκε σε σχήμα Γ, προς την πίσω πλευρά του οικοπέδου και προς την μεσοτοιχία με την Εθνική Τράπεζα με υποχώρηση 4 μέτρων. Έτσι δίνεται η δυνατότητα σύνδεσης όλων των στοών του τετραγώνου στο επίπεδο του ισογείου. Παράλληλα αναδεικνύεται η πλευρική όψη της Εθνικής Τράπεζας και παρέχεται στο κτίριο της Τράπεζας πίστεως μια επιπλέον επιφάνεια φωτισμού.

• Η αρμονική συνύπαρξη του κτιρίου με τα διατηρητέα κτίρια της Εθνικής και Ιονικής Τράπεζας. Η πραγματοποίηση της επιθυμητής αυτής εικόνας ερχόταν σε αντίθεση με τους υπάρχοντες κανονισμούς του ΓΟΚ που επιβάλλει αποτμήσεις στις γωνίες, τυφλές μεσοτοιχίες κτλ. Για ν’ αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, το κτίριο τραβήχτηκε 3 μέτρα από την οικοδομική γραμμή της οδού Πεσμαζόγλου. Μεγάλωσε έτσι το παλιό πεζοδρόμιο και προβλήθηκε το κτίριο της Ιονικής Τράπεζας.

• Ο υποχρεωτικός από το ΓΟΚ μορφολογικός περιορισμός του κύριου όγκου του κτιρίου στο ύψος του διατηρητέου κτιρίου της Εθνικής Τράπεζας. Το νέο εννεαόροφο κτίριο κατασκευάστηκε με τους τρεις τελευταίους ορόφους σε εσοχή, με όψεις από τα αναρτημένα γυάλινα πετάσματα. Έτσι μειώνεται η εντύπωση του ύψους και προβάλλεται ο συμπαγής κάτω όγκος του κτιρίου στο ίδιο ύψος με την Εθνική Τράπεζα.

Αρχιτεκτονική και λειτουργίες
Η αρχιτεκτονική του κτιρίου εμπνέει σοβαρότητα, επιβλητικότητα κι έρχεται σε «διάλογο», με τα γειτονικά κτίρια. Η μορφολογική επιδίωξη για την εξωτερική διαμόρφωση των όψεων ήταν η δημιουργία ενός κτιρίου που να εκφράζει τη συγκεκριμένη του τραπεζική λειτουργία. Παράλληλα να ξεχωρίζει αισθητικά από την πλειονότητα των απρόσωπων κτιρίων της πρωτεύουσας και να εντάσσεται αρμονικά στο γύρω νεοκλασικό περιβάλλον. Το ισόγειο προεκτείνεται στον πίσω ακάλυπτο χώρο και δημιουργεί ένα στεγασμένο εσωτερικό «αίθριο». Αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της όλης σύνθεσης γιατί:

• Εισάγει φυσικό φως στα πέντε επίπεδα της κεντρικής αίθουσας του κτιρίου,

• Ενοποιεί τον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο, επιτρέποντας στους περαστικούς την ορατότητα και την άμεση οπτική αντίληψη των διαφόρων επιπέδων και λειτουργιών του κτιρίου,

• Διαχωρίζει δύο βασικές, διαφορετικές μεταξύ τους λειτουργίες, χωρίς να εμποδίζει η μία την άλλη: τους χώρους συναλλαγής του κοινού και τα γραφεία της διοίκησης.

Στα πέντε  επίπεδα του ενιαίου ισογείου, στους τρεις πρώτους ορόφους και στο πρώτο υπόγειο φιλοξενούνται οι υπηρεσίες του Κεντρικού Καταστήματος της Τράπεζας,. Στους υπολοίπους ορόφους, από τον τέταρτο ως τον ένατο, υπάρχουν οι Διοικητικές Υπηρεσίες. Οι χώροι των γραφείων οργανώθηκαν σε μεγάλες αίθουσες που χωρίζονται μεταξύ τους με ελαφρά κινητά χωρίσματα. Εξασφαλίζουν έτσι φωτεινό και ευχάριστο περιβάλλον εργασίας και ευελιξία για μελλοντική πιθανή νέα αξιοποίηση των χώρων από τις Υπηρεσίες της Τράπεζας. Στο τρίτο υπόγειο υπάρχουν οι κεντρικές εγκαταστάσεις κλιματισμού, ηλεκτρικής παροχής, τηλεφώνων, τα αρχεία, οι αποθήκες κτλ. Τέλος στο τέταρτο υπόγειο υπάρχουν το θησαυροφυλάκιο και ο κεντρικός χώρος ελέγχου των εγκαταστάσεων και της ασφάλειας του κτιρίου.

Η κατασκευή και τα υλικά

Η φέρουσα κατασκευή του κτιρίου έγινε από οπλισμένο σκυρόδεμα Β225, και ειδική αντισεισμική κατασκευή. Η θεμελίωση επειδή έγινε σε μεγάλο βαθμό, διαμορφώθηκε σε στεγανή λεκάνη με την κατασκευή περιμετρικού οριζόντιου και κατακόρυφου στραγγιστηρίου. Οι όψεις διαμορφώθηκαν με πλήρεις επιφάνειες και κενά,. Στους έξι πρώτους ορόφους οι πλήρεις επιφάνειες θερμομονώθηκαν και επενδύθηκαν με λευκό μάρμαρο Διονύσου. Όλες οι ορθομαρμαρώσεις έγιναν με ανοξείδωτα στηρίγματα, χωρίς επικόλληση. Στους τρεις πάνω ορόφους οι όψεις διαμορφώθηκαν με υαλοπετάσματα (curtain – wall) σε εσοχή. Η ίδια γυάλινη επιφάνεια μοιάζει να συνεχίζεται και στους κάτω ορόφους, γιατί τα υαλοστάσια των παραθύρων βρίσκονται τραβηγμένα μέσα από την μαρμάρινη όψη. Τα κουφώματα των παραθύρων και οι σκελετοί των αναρτημένων γυάλινων πετασμάτων είναι από σκούρο ανοδιωμένο αλουμίνιο με θερμομονωτικές διατομές. Τα υαλοστάσια αποτελούνται από διπλά ανακλαστικά τζάμια τύπου securite στους ορόφους και Antivandal στο ισόγειο. Οι όψεις διακοσμούνται με μπρούτζινα κιγκλιδώματα και φωτιστικά σχεδιασμένα από τους αρχιτέκτονες.

Το εσωτερικό αίθριο στεγάστηκε με θόλο από μεταλλικό σκελετό και πλήρωση από γυαλί. Ο σκελετός αποτελείται από μεταλλικές κοίλες δοκούς βαμμένες λευκές. Τα τζάμια είναι σύνθετα, με ένα εξωτερικό διπλό τζάμι για μηχανική αντοχή, ένα διάκενο αέρα για θερμομόνωση και ένα μονό τζάμι εσωτερικά.

Στον εσωτερικό χώρο, η επένδυση από λευκό μάρμαρο προεκτείνεται στα πέντε επίπεδα της αίθουσας συναλλαγών και στα κλιμακοστάσια με τους μπρούντζινους χειρολισθήρες. Τα δάπεδα των γραφείων είναι υπερυψωμένα, επιτρέποντας τη διέλευση αγωγών εξυπηρετήσεων και παρέχοντας δυνατότητα πρόσβασης και ευελιξία για μελλοντικές διαρρυθμίσεις. Η πάνω επιφάνειά τους διαμορφώθηκε από διπλό χαλυβδοέλασμα για πυρασφάλεια και αντοχή και επενδύθηκε με μοκέτα για ηχοαπορρόφηση και ευκολία καθαρισμού, συντήρησης και αντικατάστασης.

Οι ψευδοροφές αποτελούνται από ηχοαπορροφητικά πυραμιδοειδή πετάσματα που περιλαμβάνουν παραβολοειδή φωτιστικά σώματα από αλουμίνιο για διάχυτο ομοιογενή φωτισμό. Μερικά μαρμάρινα φωτιστικά σχεδιασμένα από τους αρχιτέκτονες τονίζουν συγκεκριμένα σημεία του χώρου.

Τα έπιπλα των γραφείων είναι ελληνικά, εκτός από τον όροφο διοίκησης όπου σχεδιάστηκαν από τον designer Νίκο Ζωγράφο. Τα σταθερά έπιπλα (γκισέ χώρου συναλλαγών και θησαυροφυλακίου, θυρωρείο, εντοιχισμένη βιβλιοθήκη του προέδρου στον όροφο διοίκησης) σχεδιάστηκαν από τους αρχιτέκτονες. Η Αγνή Κατζουράκη συνεργάστηκε για τις χρωματικές επιλογές του κτιρίου (χαλιά, μοκέτες, υφάσματα).

Το κτίριο εξοπλίστηκε με σύγχρονα συστήματα εξυπηρετήσεων και προστασίας. Ο κλιματισμός γίνεται με διπλό σύστημα περιμετρικής ζώνης που λειτουργεί ως  φραγμός στα εξωτερικά φορτία θερμότητας. Ταυτόχρονα η εσωτερική παροχή κλιματισμένου αέρα ρυθμίζεται ανάλογα με τα υπάρχοντα φορτία. Το κτίριο διαθέτει πλήρες σύστημα πυρανίχνευσης και πυροπροστασίας, παρακολούθησης και ελέγχου των χώρων και των εγκαταστάσεων, ψηφιακό τηλεφωνικό κέντρο και τέσσερις αυτόματους ηλεκτρονικού ελέγχου ανελκυστήρες.