Πώς η αρχιτεκτονική των σχολείων υποστηρίζει τους μαθητές: Kassandra Center for Educational Excellence

Υπερβαίνοντας το μέσο κατασκευής χώρων, η αρχιτεκτονική ανάγεται σε καθοριστικό παράγοντα για την εμπειρία και την ποιότητα της εκπαίδευσης, όπως αποδεικνύει το Kassandra Center for Educational Excellence, ένα πρωτοποριακό έργο για το Κολλέγιο Ανατόλια στη Θεσσαλονίκη.

«Η αρχιτεκτονική είναι αναπόσπαστο μέρος της παιδείας· ο σχεδιασμός ενός χώρου είναι κάτι περισσότερο από αισθητική επιλογή. Είναι μέσο που εμπνέει, εμφυσεί αξίες, αναβαθμίζει την αίσθηση της αυτοεικόνας των μαθητών και επομένως κινητοποιεί θετικές στάσεις και συμπεριφορές. Ένα περιβάλλον που αποπνέει σεβασμό και αρμονία, διδάσκει τη φροντίδα και τη σύνεση, ενώ ένας εγκαταλελειμμένος χώρος καλλιεργεί την αδιαφορία και τη φθορά. Η αρχιτεκτονική συμβάλλει στην καλλιέργεια των ανθρώπων, ως θεμέλιο της συμπεριφοράς», λέει η Μαρία Δέδα, επικεφαλής του γραφείου Deda & Architects, που ανέλαβε τον πλήρη εξωραϊσμό του ιστορικού κτιρίου Compton Hall και τη σύνδεσή του με τη σύγχρονη πτέρυγα 2.350 τ.μ. Συνολικά το νέο κτίριο ονομάζεται Kassandra Center for Educational Excellence.

Η αρχιτεκτονική πρόταση δημιουργεί ένα ευέλικτο και καινοτόμο σχολικό κτίριο που ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα, τη συμμετοχή και την αλληλεπίδραση. Παράλληλα, τιμά την ιστορία και την παράδοση του Κολλεγίου, αναδεικνύοντας το ιστορικό Compton Hall και εντάσσοντάς το αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον του Campus. Η πρόταση συνδυάζει με αρμονία τη βιωσιμότητα, την καινοτομία και τον σεβασμό στην παράδοση.

Μέσω της προσεκτικής επιλογής υλικών, των ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων και της ενσωμάτωσης της σύγχρονης τεχνολογίας, ο σχεδιασμός όχι μόνο μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά ενισχύει και την εμπειρία των χρηστών, προσφέροντας ένα άνετο, υγιές και εμπνευσμένο μαθησιακό περιβάλλον.

«Το Compton Hall είναι ένα σύμβολο μνήμης και ιστορίας από το 1930. Ένα πέτρινο κτίριο, που όταν υλοποιήθηκε, το 1940, αποκαλούσαν ‘campus της Αμερικής’. Προχωρήσαμε σε πλήρη συντήρηση και εσωτερική ανακαίνιση, διατηρώντας τον αυθεντικό χαρακτήρα του. Είναι φρέσκο, σύγχρονο και τεχνολογικά αναβαθμισμένο, αλλά παραμένει πιστό στον ‘φλοιό’ του. Για παράδειγμα, κρατήσαμε τα ξύλινα κουφώματα, γιατί κάθε στοιχείο του κτιρίου αντανακλά την εποχή του. Η εξέλιξη έρχεται μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις στο εσωτερικό, διαφυλάσσοντας την αυθεντικότητά του», εξηγεί η Μαρία Δέδα.

Η νέα πτέρυγα, συνυπάρχει, με ρυθμική αυτοτέλεια, χωρίς κάποια από τις δύο κτιριακές οντότητες που δημιουργήθηκαν να κυριαρχεί ή να υποβιβάζεται από την άλλη. Η βασική αρχή του σχεδιασμού είναι να αποκτήσει το κτίριο στιβαρή και αναγνωρίσιμη παρουσία μέσα στο Campus, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούνται στο μέγιστο το μικρόκλιμα του και τα φυσικά στοιχεία.

Συνολικά, το νέο εκπαιδευτικό κτίριο σχεδιάστηκε για να επιτυγχάνει μέγιστη βιωσιμότητα, βέλτιστες συνθήκες στο εσωτερικό του, όπως θερμική άνεση και καθαρό αέρα, και ελάχιστη ενεργειακή κατανάλωση. Τα υλικά του εξωτερικού περιβλήματος επιλέχθηκαν για να μειώνουν τις θερμικές απώλειες και να εξοικονομούν ενέργεια.

Στοιχεία σκιασμού, όπως ο κεραμικός ιστός flexbrick, οι μεταλλικές περσίδες και το προστέγασμα, προστατεύουν το κτίριο από την υπερθέρμανση το καλοκαίρι, ενώ τον χειμώνα επιτρέπουν την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας, μειώνοντας τις ανάγκες θέρμανσης.

«Σύγχρονες έρευνες από κορυφαία ιδρύματα αναδεικνύουν τη βαθιά επίδραση της αρχιτεκτονικής στον ψυχολογικό και γνωστικό τομέα των μαθητών. Για παράδειγμα, μελέτη του University College London (UCL) διαπίστωσε ότι το φυσικό φως στις αίθουσες διδασκαλίας συμβάλλει σημαντικά στην ακαδημαϊκή επίδοση, ενισχύοντας την ανάγνωση και τις επιδόσεις στις επιστήμες, ενώ υποστηρίζει την προσοχή και τη σταθερότητα του κιρκάδιου ρυθμού. Επιπλέον, έρευνα του Πανεπιστημίου του Σάλφορντ διαπίστωσε ότι ο σχεδιασμός της τάξης μπορεί να επηρεάσει την ακαδημαϊκή απόδοση ενός μαθητή έως και 25%», επισημαίνει η Μαρία Δέδα.

Ο σχεδιασμός του Kassandra Center for Educational Excellence αξιοποιεί στο έπακρο τους φυσικούς πόρους για φωτισμό και αερισμό.

Τα μεγάλα υαλοστάσια και τα ανοίγματα επιτρέπουν άπλετο φυσικό φως στους εσωτερικούς χώρους, μειώνοντας την ανάγκη για τεχνητό φωτισμό, ενώ προσφέρουν οπτική άνεση και συνεχή επαφή με το περιβάλλον.

Οι φεγγίτες στις αίθουσες συμβάλλουν στον φυσικό εξαερισμό, βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα και τον δροσισμό. Επιπλέον, τα skylights στην οροφή απομακρύνουν τη θερμότητα και ενισχύουν τον αερισμό σε όλα τα επίπεδα του κτιρίου μέσω του ανοιχτού κλιμακοστασίου, λειτουργώντας με το φαινόμενο της καμινάδας.

Ο σχεδιασμός των Η/Μ εγκαταστάσεων του κτιρίου επικεντρώθηκε στην επίτευξη βιωσιμότητας, προσφέροντας υψηλή άνεση και ασφάλεια στους χρήστες. Η επιλογή εξοπλισμού σύγχρονης τεχνολογίας με υψηλή ενεργειακή απόδοση, σε συνδυασμό με την απλότητα της κατασκευής, διασφαλίζει τη μακροχρόνια αντοχή και την περιβαλλοντική φιλικότητα του κτιρίου.

Ιδιαίτερη σημασία στο σχεδιασμό, έχει ο ενδιάμεσος χώρος. Όπως επεξηγεί η Μαρία Δέδα, «στην Ελλάδα, δίνουμε μεγάλη σημασία στον ενδιάμεσο χώρο, το σημείο μετάβασης μεταξύ μέσα και έξω. Εδώ, οι ενδιάμεσοι χώροι λειτουργούν ως προστατευμένα προαύλια και καθιστικά, όπου τα παιδιά ανακαλύπτουν χρήσεις μέσα από τη συνάντηση. Αυτοί οι χώροι καλύπτουν μια ουσιαστική ανάγκη: να συζητήσουν, να διαβάσουν, να κοινωνικοποιηθούν, να ξεκουραστούν, να ονειρευτούν. Η απουσία τους στα περισσότερα σχολεία είναι πραγματικά ένα πρόβλημα».

Συνολικά, το κτίριο φιλοξενεί 19 αίθουσες διδασκαλίας, 5 εργαστήρια, 3 ηχομονωμένα δωμάτια, 2 εργαστήρια εικαστικών τεχνών, καθώς και γραφεία για τη διοίκηση και τους εκπαιδευτικούς.

Ξεχωρίζει το «Kassandra Auditorium», ένας σύγχρονος χώρος πολλαπλών χρήσεων, ενώ το κτίριο έχει σχεδιαστεί για να εξυπηρετεί τις απαιτήσεις ενός εκτεταμένου προγράμματος ΙΒ.

Παράλληλα, 7 ειδικοί χώροι έχουν κατανεμηθεί στα δύο κτίρια, καλύπτοντας ανάγκες για προηγμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Επιπλέον, το κτίριο φιλοξενεί ένα κέντρο αριστείας, αφιερωμένο σε υποτροφίες.

«Η αρχιτεκτονική αποτελεί θεμελιώδη παράμετρο της παιδείας κάθε πολίτη. Πρέπει να γνωρίζουμε ποια αρχιτεκτονική ταιριάζει σε κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα, λαμβάνοντας υπόψη τον άνθρωπο, την κληρονομιά του κτιρίου, την ταυτότητα του οργανισμού και το αντικείμενο των σπουδών.

Τώρα που η Ελλάδα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο εκπαίδευσης για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, είναι κρίσιμο τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα να ενισχύσουν την κληρονομιά τους, συνδυάζοντας τη σύγχρονη αισθητική με την ιστορία τους. Κάθε χώρος εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, πρέπει να εμπνέει και να διαμορφώνει συμπεριφορές, καλλιεργώντας την αισθητική και την αντίληψη για το περιβάλλον.

Το Kassandra Center for Educational Excellence, που χρηματοδοτήθηκε εξολοκλήρου μέσω δωρεάς, αποτελεί ένα παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί με όραμα και δέσμευση. Ανάλογες κινήσεις ανακαίνισης και αναβάθμισης πρέπει να γίνουν σε όλα τα σχολεία, ιδιωτικά και δημόσια, για να διασφαλίσουμε ένα μέλλον με καλύτερη εκπαίδευση και κοινωνική συνοχή.

Αυτός είναι ο ρόλος της αρχιτεκτονικής: να δημιουργεί χώρους που συμβάλλουν στην εξέλιξη των νέων ανθρώπων και, κατ’ επέκταση, της κοινωνίας και της οικονομίας», ολοκληρώνει τη σκέψη της η Μαρία Δέδα.

Φωτογραφίες: Studio VD

Διαβάστε επίσης:

Ρία Βογιατζή Ξένου (Elastic Architects): Έμπνευση, αρχιτεκτονική, τέχνη γένους θηλυκού

Τhe Εye: Ένα πνευματικό καταφύγιο στις πλαγιές της Αμοργού

Ένα κόσμημα στο Παρίσι με την υπογραφή της STENE ALEXOPOULOS