Μαρίλια Λέζου: Η 25χρονη Ελληνίδα που μάγεψε το Royal Institute of British Architects μιλά για το έργο της

Κάθε χρόνο, από το 1837, το ιστορικό Βασιλικό Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων μελετά μια σειρά από συναρπαστικά σχέδια νεαρών αρχιτεκτόνων, βραβεύοντας εντέλει την πιο ευφάνταστη και πρωτοποριακή ιδέα με το Επίτιμο Βραβείο Αριστείας. Και η Μαρίλια Λέζου, 25 ετών, απόφοιτος της Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Greenwich, απέσπασε στον φετινό διαγωνισμό του Royal Institute of British Architects το 1ο Βραβείο Σχεδίου (Serjeant Award), μία από τις σημαντικότερες διακρίσεις παγκοσμίως για νέους αρχιτέκτονες.

Το έργο της, υπό τον τίτλο, «Ξενοδοχείο Μολίνο: Ανεβάζοντας επί σκηνής Καθημερινούς Χώρους ως Ετεροτοπίες Αναπαράστασης στη Σκηνογραφία και την Αρχιτεκτονική», παρουσιάζει ένα φανταστικό σκηνικό ξενοδοχείου που ταυτόχρονα λειτουργεί και σαν σκηνικό κινηματογραφικής ταινίας. Βασισμένο στην ιδέα ότι ο σκηνοθέτης Wes Anderson ζητά από τον θρυλικό Ιταλό αρχιτέκτονα Carlo Mollino (1905-1973) να του σχεδιάσει ένα ξενοδοχείο για την ταινία του, το έργο καταφέρνει να συνδυάσει την τεχνοτροπία αυτών των δύο δημιουργών σε ένα τελικό αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα που λειτουργεί αυτόνομα.

Η συμμετοχή́ της Μαρίλιας Λέζου, που βραβεύτηκε ως η καλύτερη εργασία και από το Πανεπιστήμιό της (University of Greenwich, London), θα περιοδεύσει σε χώρες όπως η Αργεντινή́, η Αυστραλία, η Βουλγαρία, η Χιλή́, η Κίνα, η Κολομβία, η Αίγυπτος, η Φινλανδία, το Χογκ Κογκ, η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το έργο κρίθηκε από επιτροπή ειδικών στην οποία μετείχαν η Eva Franch i Gilabert, επικεφαλής της Ένωσης Αρχιτεκτόνων (προηγουμένως της Σχολής Αρχιτεκτονικής της Cooper Union και του Πανεπιστημίου Κολούμπια), η Carol Patterson, διευθύντρια και country manager της ΟΜΑ, ο David Gloster, διοικητής τού Βασιλικού Ιδρύματος, η Γεωργία Μανωλοπούλου, από τους ιδρυτές των AY Architects και καθηγήτρια της Bartlett, UCL και η Nicky Watson, Architect Director, JDDK Architects.

Με αφορμή την βράβευσή της από το Royal Institute of British Architects, η Μαρίλια Λέζου μίλησε αποκλειστικά στο mononews.gr  για την εμπειρία της από τον διαγωνισμό, για τη σύλληψη της ιδέας του έργου, για την αρχιτεκτονική και το «Hotel Mollino», καθώς και για τα μελλοντικά επαγγελματικά της σχέδια στο Λονδίνο!

Καταφέρατε να αποσπάσετε το πρώτο βραβείο Αριστείας από το Βασιλικό Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων. Πώς αισθάνεστε έπειτα από αυτή τη διάκριση;

«Αισθάνομαι εξαιρετικά υπερήφανη και αισιόδοξη για το μέλλον! Υπερήφανη διότι, φέτος υποβλήθηκαν 328 σχέδια και διατριβές από 101 πανεπιστήμια αρχιτεκτονικής σε 37 χώρες εκ των οποίων το 1ο νικητήριο στην κατηγορία καλύτερου σχεδίου ήταν το δικό μου. Αισιόδοξη κυρίως επειδή ο οργανισμός φέτος επιβράβευσε στο σύνολο του ευέλικτες και δημιουργικές προσεγγίσεις στον τομέα της αρχιτεκτονικής», αναφέρει η νεαρή αρχιτέκτονας, η οποία προτάθηκε για το βραβείο από το Πανεπιστήμιο του Greenwich, από όπου πήρε το πτυχίο της, έχοντας πρώτα αποσπάσει ακόμη μία διάκριση για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις της.

Πόσο χρονικό διάστημα χρειαστήκατε προκειμένου να μελετήσετε, να σχεδιάσετε και να τελειοποιήσετε το έργο;

Το θέμα της ετεροτοπίας, όπως την παρουσιάζει ο Φουκώ, και τη σύνδεση της με την αρχιτεκτονική τη μελετώ δυο χρόνια. Τη δυνατότητα δηλαδή των ετεροτοπικών χώρων (εδώ αργότερα τοποθέτησα το θέατρο) να αντιπαραθέτουν σε πραγματικούς τόπους (και εδώ την αρχιτεκτονική) ταυτοχρόνως και να αποτελούν χώρους ψευδαισθήσεων.

Ειδικότερα, το χτίσιμο του συγκεκριμένου έργου μου διήρκεσε έναν περίπου χρόνο, δουλεύοντας ταυτόχρονα με τα σχέδια αλλά και με την θεωρία. Σκοπός του έργου μου ήταν το ένα (σχέδιο) να αντικατοπτρίζει το άλλο (θεωρία) και αντιστρόφως. Κάτι το οποίο πολλές φορές δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί και έτσι αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικασία.

Πώς μπορεί να συνυπάρξει η αρχιτεκτονική με την σκηνογραφία;

Πιστεύω πως η αρχιτεκτονική ζει μέσα σε όλες της τέχνες και, αντιστρόφως, όλες οι τέχνες ζουν μέσα στην αρχιτεκτονική. Η δική μου θεωρητική προσέγγιση ξεκινάει από την κοινή χρήση της μακέτας σαν τρόπο μελέτης και των δυο κλάδων. Έτσι διερεύνησα την σκηνογραφία ως «τέχνη της οικοδόμησης» και τις θεατρικές παραγωγές ως μέρος μιας αρχιτεκτονικής σκέψης.

Με αυτόν τον τρόπο, στόχευσα στη δυνατότητα του αρχιτεκτονικού μοντέλου να λειτουργεί αυτόνομα, ως θέαμα. Πιστεύω πως σε κάθε αρχιτεκτονικό χώρο στον οποίο υπάρχει έστω και ένας παρατηρητής, ενσυνείδητα ή μη, προκύπτει κάποιο θέαμα. Έτσι, ο κοινός αυτός χώρος μετατρέπεται σε σκηνή και οι δυο κλάδοι φιλοξενούν τους ανθρώπους, εμάς που εκτελούμε τα χρέη της ζωής (ο χώρος, χρόνος και οι παρατηρητές συντελούν στη σύνθεση αυτής).

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια όσον αφορά στο χώρο της αρχιτεκτονικής;

Αρχικά, σκοπεύω να συνεχίσω να εξελίξω το OWMI Studio που έχω στήσει μαζί με δυο πολύ ξεχωριστούς φίλους και αρχιτέκτονες στο Λονδίνο, τους οποίους γνώρισα από το πανεπιστήμιο. Παράλληλα δουλεύω αυτόνομα και με αρχιτεκτονικές εταιρίες βασισμένες στο Λονδίνο. Ταυτόχρονα, παραμένω ανοιχτή στο να συνδυάσω την αρχιτεκτονική με την σκηνογραφία στον σύντομο μέλλον, καθώς θα ήθελα πολύ να εμπλακώ και με τον χώρο του θεάτρου.

Για τι είδους παραστάσεις θα χρησιμοποιούσατε τα σκηνικά που παρουσιάζονται στο έργο;

Θα το σκεφτόμουν σαν ένα κομμάτι ενός memoir. Το έργο άλλωστε βασίζεται σε μια φανταστική αυτοβιογραφία του αρχιτέκτονα Κάρλο Μολλίνο και τον τρόπο με τον οποίο οι προσωπικοί, καθημερινοί του χώροι θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κοινόβιους, εκτεθειμένους χώρους ενός ξενοδοχείου.

Έτσι, το έργο που προκύπτει είναι και εν μέρη μια προσπάθεια προβολής των νεκρών χρόνων που εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας, στους οποίους όλοι τόσο άμεσα μπορούμε να καθρεφτιστούμε.

Θα ήθελα να μου περιγράψετε το Hotel Mollino με δυο λόγια. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;

Το έργο επρόκειτο για μια προσπάθεια προσαρμογής της τεχνοτροπίας του σκηνοθέτη σε αυτήν του αρχιτέκτονα και διεύρυνσης του αρχιτεκτονικού πεδίου. Το ξενοδοχείο παρουσιάζεται  μέσω αρχιτεκτονικού σχεδίου το οποίο παράλληλα προβάλλεται μέσω αποσπασμάτων μιας ταινίας. Το έργο είναι βασισμένο στην σκηνοθετική προσέγγιση του Wes Anderson σε ένα υποθετικό σενάριο, που εξελίσσεται γύρω από την αισθητική και περσόνα του αρχιτέκτονα Carlo Mollino.

Η σύλληψη προέκυψε από έναν συνδυασμό ερεθισμάτων από τον Γ. Λάνθιμο και την ταινία του «Κυνόδοντας». Ειδικότερα τον τρόπο χρήσης της κάμερας του Wes Anderson και του Stanley Kubric και την αισθητική του αρχιτέκτονα Carlo Mollino σε μια προσπάθεια σύνδεσης των δυο κλάδων.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών σας  με τι είδους αρχιτεκτονικά έργα έχετε ασχοληθεί; Είναι η πρώτη φορά που συνδυάσατε την αρχιτεκτονική με τη σκηνογραφία;

Ναι, είναι η πρώτη φορά που συνδυάζω την αρχιτεκτονική με την σκηνογραφία, αλλά έχω πειραματιστεί αρκετά κατά την διάρκεια τον σπουδών μου. Ένα από τα παλαιότερα πιο αγαπημένα έργα μου (2016-2017), με τίτλο «Romulus Redemption»  είχε ως θέμα την αναδιαμόρφωση της Αρχαίας Ρωμαϊκής Αγοράς (Roman Forum)  και του Λόφου Παλατίνο.

Το έργο αυτό επιδίωκε την Γεωπολιτική Εξέλιξη της πόλης μέσω εξελιγμένης αρχιτεκτονικής και την βελτίωση της σύνδεσης των αρχαιολογικών χώρων που σχετίζονται με τον αρχαίο μύθο του Ρωμύλου και Ρέμου (του οποίου βασικό θέμα ήταν η δημιουργία/γέννηση της Ρώμης).

Στην Ελλάδα θεωρείτε ότι είναι εύκολο για έναν φοιτητή να αναδείξει κάποιο έργο και να δημιουργήσει κάτι δικό του;

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ανάδειξης έργων νέων αρχιτεκτόνων είναι μεσώ της συμμετοχής τους σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, διότι επιτρέπουν και προωθούν την ευέλικτη δημιουργία σχεδίων. Φέτος γίνεται το πρώτο Design Week Θεσσαλονίκης – στον οποίο έχουμε λάβει και εμείς μέρος ως OWMI studio – με θέμα ανά-δημιουργία. Εκτός αυτού έχουν αφομοιωθεί και άλλοι παρόμοιοι θεσμοί στην χώρα. Οπότε ναι πιστεύω πως οδεύουμε προς την σωστή κατεύθυνση και έχει ξεκινήσει μια ενεργή προσπάθεια προβολής ταλέντων, σίγουρα όμως υπάρχουν πολλά ακόμα περιθώρια βελτίωσης σε αυτό το κομμάτι.

Ποιες είναι οι προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης ενός φοιτητή που σπουδάζει στο Λονδίνο;

Στο Λονδίνο υπάρχει μια γενικότερη αποδοχή της νεωτερικότητας και της ομαλής ενσωμάτωσης της στην ιστορική πόλη. Οπότε, υπάρχει εξέλιξη του τομέα, άρα παράλληλα και ενός φοιτητή με υψηλούς στόχους. Η εξέλιξη αυτή πιστεύω είναι συνάρτηση της υψηλής περιβαλλοντικής, πολεοδομικής και καλλιτεχνικής κουλτούρας της χώρας.

Πώς ωφελείται ο φοιτητής του εξωτερικού, πέρα, φυσικά, από τις ακαδημαϊκές γνώσεις που θα λάβει – οι οποίες πολύ συχνά είναι μάλιστα και υψηλότερου επιπέδου από το επίπεδο σπουδών που προσφέρεται σήμερα στην Ελλάδα;

Εκτός του ότι υπάρχουν πολλά ανοιχτά πεδία επιλογών στον επαγγελματικό τομέα τα οποία προκύπτουν έπειτα από τις σπουδές ενός φοιτητή στην Αγγλία, το Λονδίνο, πιο συγκεκριμένα, μέχρι και σήμερα αποτελεί κέντρο της Ευρώπης και υπάρχει έντονη προβολή νέων παγκόσμιων τάσεων σε κοινωνικοπολιτικό και  πολιτιστικό επίπεδο. Οπότε η έκθεση ενός φοιτητή σε καινοτόμες εφαρμογές  στους περισσότερους τομείς είναι μεγάλη και ωφελεί οποιονδήποτε έχει επιλέξει να ζει εδώ. Ακόμα και η πληθώρα διαφορετικής κουλτούρας, θρησκειών και κοινωνικών στρωμάτων βοηθούν πολύ στην εξέλιξη του ατόμου.

• Προτάθηκε για το Φοιτητικό́ Βραβείο AJ του 2018 και μνημονεύτηκε για τη συμμετοχή́ του στον Διαγωνισμό́ Μικρομανιφέστο, στην κριτική επιτροπή του οποίου συμμετέχουν οι Sir Peter Cook και Neil Spiller.
• Μετείχε στον τελικό́ κατάλογο 2018 για την Έκθεση Σχεδιασμού́ Πρωτοτύπων για το Μέλλον, την οποία διοργάνωσε το περιοδικό́ Blueprint.
• Τιμήθηκε με το Βραβείο της Αρχιτεκτονικής Σχολής του πανεπιστήμιου Greenwich.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Architecture & Design Film Festival: Η σύγχρονη και πρωτοποριακή γιορτή στην Αθήνα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: The City Reads: Ένα καλλιτεχνικό project που ξεδιπλώνεται στο κέντρο της Αθήνας