Vodafone Posidonia: Εξερευνώντας τον πράσινο πνεύμονα μέσα στο απέραντο μπλε

Το νέο περιβαλλοντικό πρόγραμμα για την χαρτογράφηση και προστασία της Ποσειδωνίας στις ελληνικές θάλασσες εγκαινίασε το Ίδρυμα Vodafone

Οι ωκεανοί καλύπτουν περισσότερο από το 70% της επιφάνειας της Γης και περιέχουν το 97% του συνόλου του νερού του πλανήτη. Η προστασία τους είναι πρωταρχική ανάγκη, καθώς εκτός από το ότι φιλοξενούν τη μεγαλύτερη ποικιλία ειδών του πλανήτη, επηρεάζουν το κλίμα και τις καιρικές συνθήκες, συνδράμουν στην τροφική αλυσίδα, εξηπηρετούν τις ανθρώπινες ανάγκες και έχουν μεγάλη οικολογική, οικονομική, πολιτική και κοινωνικοπολιτιστική σημασία.

Εξαιτίας αυτού, είναι απαραίτητοι για την επιβίωση τόσο του ανθρώπινου είδους όσο και όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη.

Μέσα στις θάλασσες, παράγεται το 50-80% του οξυγόνου που βρίσκεται στη γη, χάρη στο φυτοπλαγκτόν. Χωρίς το φυτοπλαγκτόν η θάλασσα δεν θα είχε ζωή, ενώ έχει αποδειχθεί ότι ο μεγαλύτερος «πνεύμονας της θάλασσας» είναι η Ποσειδωνία (Posidionia Oceanica).

Το συγκεκριμένο είδος φυτού – το οποίο πήρε το όνομά του από τον αρχαίο Έλληνα θεό της θάλασσας, τον Ποσειδώνα – ζει για πάνω από 100.000 χρόνια, κάτι που το καθιστά έναν από τους γηραιότερους οργανισμούς του πλανήτη.

Η Ποσειδωνία εκτείνεται σε πυκνά υποβρύχια «λιβάδια» που φτάνουν τα εκατοντάδες χιλιόμετρα σε μήκος, και θεωρείται πολύ σημαντικό για την ισορροπία των θαλασσών και του πλανήτη εν γένει, λόγω της μεγάλης ικανότητάς της να «φιλτράρει» το νερό και να παράγει οξυγόνο.

Τα υποθαλάσσια αυτά δάση, ή λιβάδια Ποσειδωνίας, έχουν θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, αποτελώντας καταφύγιο για περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας.

Παρότι που η νομοθεσία της ΕΕ προβλέπει την προστασία του είδους, η Ποσειδωνία απειλείται με εξαφάνιση εντός των επόμενων δεκαετιών.

Το πρόγραμμα Vodafone Posidonia

Με απόλυτο σεβασμό προς το περιβάλλον και με κεντρικό γνώμονα την προστασία της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας & Φυσικής Ωκεανογραφίας (Oceanus Lab) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών κηρύσσει την έναρξη του προγράμματος Vodafone Posidonia.

Το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών αποτελεί το μεγαλύτερο διδακτικό και ερευνητικό πανεπιστημιακό εργαστήριο στον τομέα του στην Ελλάδα και το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί υπό την επιστημονική επίβλεψη του Καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Παπαθεοδώρου.

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αφορά την χαρτογράφηση και προστασία των υποθαλάσσιων δασών Ποσειδωνίας (Posidionia Oceanica) στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, και την ανάδειξή τους ως έναν από τους σημαντικότερους «πνεύμονες» της Μεσογείου.

Περιλαμβάνει τη συστηματική καταγραφή και χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας με την χρήση εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και των αρμόδιων θεσμών και φορέων.

Αφετηρία του προγράμματος χαρτογράφησης, είναι οι στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου Πελάγους, οι οποίες θεωρούνται ικανές να δώσουν στους ειδικούς την δυνατότητα ασφαλών αναγωγών για τον υπολογισμό του συνόλου της Ποσειδωνίας στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο.

Πρώτη στάση αυτού του εντυπωσιακού και συνάμα σημαντικού «ταξιδιού» είναι οι Κυκλάδες και συγκεκριμένα ο θαλάσσιος χώρος γύρω από τα νησιά της Σύρου και της Πάρου.

Επόμενος σταθμός της ερευνητικής αποστολής, που έχει ήδη προγραμματιστεί για την άνοιξη, είναι οι θάλασσες της Μυκόνου και της Δήλου.

Μια «ματιά» στα βάθη των ωκεανών

«Επιστέγασμα» αυτής της ιδιαίτερα σημαντικής πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία της ψηφιακής διαδραστικής πλατφόρμας «Citizen Science»,  η οποία θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο μέσω του δικτύου της Vodafone με οπτικό υλικό και δεδομένα από την έρευνα, ενώ, παράλληλα, θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανεβάζουν το δικό τους υλικό και τις τοποθεσίες όπου συναντούν λιβάδια Ποσειδωνίας, συμβάλλοντας, έτσι, στην πρόοδο της έρευνας.

Ανάμεσα στις εντυπωσιακές δράσεις που περιλαμβάνει ο προγραμματισμός του Vodafone Posidonia ξεχωρίζει η πόντιση του υποβρυχίου Παρατηρητηρίου Ποσειδωνίας, το οποίο με υψηλής τεχνολογίας κάμερες, αισθητήρες IoT και τη δύναμη του Vodafone Green Network θα προσφέρει δυνατότητα επισκόπησης του βυθού σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό τόσο την παραγωγή επιπρόσθετων επιστημονικών δεδομένων, όσο και την ευκαιρία να θαυμάσει κανείς από μακριά την ομορφιά του βυθού.

Μετά από ενδελεχή έρευνα, προέκυψε ότι υπάρχει ανάγκη συλλογής επιστημονικών δεδομένων αλλά και ευαισθητοποίησης γύρω από την Ποσειδωνία, που αποτελεί ένα μοναδικό είδος ενδημικό της Μεσογείου και ταυτόχρονα ένα οικοσύστημα ιδιαιτέρως ευάλωτο στις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας του ελληνικού χώρου εκτιμάται ότι παράγουν 24 εκατ. τόνους οξυγόνου ετησίως, ενώ απορροφούν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα συγκρινόμενα με τα δάση του Αμαζονίου.

Η ύπαρξη δε των λιβαδιών Ποσειδωνίας συμβάλλει στην προστασία της ελληνικής ακτογραμμής και των παραθαλάσσιων τοπίων της χώρας από το φαινόμενο της διάβρωσης.

Επιπλέον, η χαρτογραφούμενη Ποσειδωνία μόνο κατά τον πρώτο χρόνο του έργου, επιτυγχάνει άμεσο και έμμεσο οικονομικό αντίκτυπο που δύναται να υπερβαίνει τα €10 δισ. ετησίως.

Στο επίκεντρο η προστασία του περιβάλλοντος

Σε μία εποχή κλιματικής απορρύθμισης και οικολογικής κρίσης, το Ίδρυμα Vodafone στέκεται αρωγός στην προσπάθεια προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, επικεντρώνοντας εκεί την προσοχή, τις υποδομές και την τεχνογνωσία του.

Ο νέος πυλώνας δράσης για το Περιβάλλον προστίθεται στην πλούσια κοινωφελή δραστηριότητα του Ιδρύματος στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνίας.

Παράλληλα, ενισχύει τον σκοπό για τον οποίο ξεκίνησε την δραστηριότητά του στην Ελλάδα πριν από 21 χρόνια: τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους με τη βοήθεια της καινοτομίας και της τεχνολογίας.

Ο Χάρης Μπρουμίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Vodafone Ελλάδας, δήλωσε σχετικά: «Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που στηρίζουμε ένα έργο σπουδαίας περιβαλλοντικής και κοινωνικό-οικονομικής αξίας σε συνεργασία με το Oceanus Lab και τον Καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδώρου. Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως είναι η απειλή για την βιωσιμότητα σημαντικών και ευάλωτων θαλάσσιων οικοσυστημάτων, απαιτεί διεπιστημονική σκέψη και συνεργασία, διαρκή εγρήγορση, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μάς δίνει η τεχνολογία και κυρίως τη συμμετοχή όλων μας. Προσβλέπουμε στα πολλαπλά οφέλη της συνεργασίας μας με το Oceanus Lab για την προστασία της Ποσειδωνίας, ένα έργο που επιβεβαιώνει τη διαρκή και αδιαπραγμάτευτη δέσμευσή μας να διαθέτουμε την τεχνογνωσία της Vodafone προς όφελος των συνανθρώπων μας και του φυσικού περιβάλλοντος».

Ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, Καθηγητής Γεωλογικής και Περιβαλλοντικής Ωκεανογραφίας και Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, δήλωσε: «Το ερευνητικό πρόγραμμα που υλοποιείται με την στήριξη του Ιδρύματος Vodafone φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει με μεγάλη ακρίβεια ένα παράκτιο ενδιαίτημα προτεραιότητας, τα λιβάδια P. oceanica (Ποσειδωνία), το οποίο αποτελεί ένα συνηθισμένο αλλά και τόσο άγνωστο οικοσύστημα των ρηχών νερών, έως βάθη 40-45 μέτρων. Επιπλέον στοχεύει στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για αυτό το ιδιαίτερο ενδιαίτημα που προσφέρει πολύ σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες στο περιβάλλον της Μεσογείου Θάλασσας. Εξελιγμένα ηχοβολιστικά συστήματα, υποβρύχια κατευθυνόμενα βαθυσκάφη και αυτόνομα οχήματα επιφανείας θα χρησιμοποιηθούν για την αποτύπωση των λιβαδιών σε νησιά των Κυκλάδων. Επιπλέον, θα ποντισθεί υποθαλάσσιο παρατηρητήριο σε επιλεγμένο λιβάδι Ποσειδωνίας για την παρακολούθηση των πιθανών περιβαλλοντικών πιέσεων και των φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού».