Πλειστηριασμοί: Οδηγός επιβίωσης για όσους έχουν χρέη σε δημόσιο και τράπεζες

Όχι απλώς κύμα, αλλά… τσουνάμι πλειστηριασμών ακινήτων αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες, καθώς από τις 21 Φεβρουαρίου οι πλειστηριασμοί θα διεξάγονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά, και επομένως θα είναι πολύ πιο δύσκολη η παρακώλυσή τους, ενώ η εξέλιξη αυτή διαμορφώνει ένα εντελώς νέο τοπίο, στο οποίο καλούνται να προσαρμοστούν οι οφειλέτες για να μην κινδυνεύσουν να χάσουν τις περιουσίες τους.

Μέχρι πρόσφατα, πολλοί ήταν αυτοί που, αν και διαθέτουν προσωπική περιουσία, απέφευγαν να διευθετήσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες, παρά τις συνεχείς οχλήσεις, βλέποντας πως οι διαδικασίες των πλειστηριασμών κινούνταν αργά και δεν υπήρχε πρακτικά κίνδυνος να χάσουν τα ακίνητά τους. Όμως η επιτάχυνση των διαδικασιών και η εισαγωγή των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών αλλάζουν τα δεδομένα, και έτσι ήδη, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, είναι αυξημένος ο αριθμός των οφειλετών που δείχνουν προθυμία να τακτοποιήσουν τις οφειλές τους, μία τάση που αναμένεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν και οι πλειστηριασμοί θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά. Και ο κλοιός θα σφίξει ακόμα περισσότερο από τον Μάιο του 2018, όταν και θα τεθούν σε ισχύ οι υποχρεωτικά ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί για οφειλές και προς το Δημόσιο, μία εξέλιξη που θα πρέπει να ανησυχήσει οφειλέτες του Δημοσίου που δεν έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.

Στο στόχαστρο όλων αυτών των προβλέψεων βρίσκονται οι λεγόμενοι “στρατηγικοί κακοπληρωτές”, αυτοί δηλαδή που ενώ έχουν περιουσία, αρνούνται να συνεργαστούν με τις τράπεζες για να καλύψουν τα χρέη τους. Εκτιμάται ότι αυτό ισχύει για περίπου έναν στους πέντε δανειολήπτες, με το ύψος των “κόκκινων” δανείων αυτών των στρατηγικών κακοπληρωτών να υπολογίζεται σε πάνω από 10 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλα 5 δισ. περίπου είναι η αξία των μη εξυπηρετούμενων δανείων από περιστασιακούς κακοπληρωτές.

Έτσι, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα ξεκινήσουν από ακίνητα μεγάλης αξίας που βρίσκονται στα χέρια στρατηγικών κακοπληρωτών – μεταξύ αυτών επιχειρηματίες με καταθέσεις στο εξωτερικό, που έχουν ήδη εντοπιστεί, και άλλοι για τους οποίους υπάρχουν ενδείξεις που ερευνώνται. Όμως αναπόφευκτα κάποια στιγμή η “δεξαμενή” των στρατηγικών κακοπληρωτών θα στερέψει, και τότε το βάρος θα πέσει στους απλούς δανειολήπτες, που δεν έχουν μεγάλη περιουσία, και αυτοί μπορεί να κινδυνεύσουν να χάσουν ακόμα και την πρώτη κατοικία τους, αν δεν έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη. Μάλιστα, ήδη οι τράπεζες μπορούν να πουλήσουν σε funds δάνεια τα οποία έχουν ως υποθήκη πρώτη κατοικία, καθώς η σχετική απαγόρευση έχει αρθεί, ενώ άγνωστο είναι το τι θα γίνει από την 1η Ιανουαρίου 2019 και με τους δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.

Σύμφωνα με τη σχετική τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα διεξάγονται μόνο εργάσιμες ημέρες και ώρες 10:00-14:00 και 14:00-18:00, και όλα θα γίνονται πλέον με ηλεκτρονικό τρόπο: η υποβολή των προσφορών, η ανακοίνωση του αποτελέσματος, αλλά και η πληροφόρηση σε περίπτωση αναστολής ή ματαίωσής του. Σημειωτέον ότι αν υπάρξει προσφορά στο “παρά πέντε” της λήξης του πλειστηριασμού, δίνεται αυτόματα παράταση πέντε λεπτών για περαιτέρω προσφορές, ενώ οι απανωτές παρατάσεις θα μπορούν να συνεχιστούν για έως και δύο ώρες. Επίσης, πλειστηριασμοί δεν θα διεξάγονται καθ’ όλη τη διάρκεια του Αυγούστου, καθώς και την προηγούμενη και επόμενη εβδομάδα από εκλογές (εθνικές, αυτοδιοικητικές ή ευρωεκλογές).

Η αρχική τιμή θα προσδιορίζεται από τον αρμόδιο εκτιμητή βάσει της εμπορικής αξίας του ακινήτου (και όχι της αντικειμενικής πια, επομένως πιθανόν να δούμε ακίνητα να πωλούνται σε πολύ χαμηλές τιμές), ενώ για κινητά πράγματα η αρχική τιμή πρέπει να είναι τουλάχιστον στα δύο τρίτα της αξίας τους.

Είναι φανερό ότι οι οφειλέτες τόσο των τραπεζών όσο και του Δημοσίου θα δεχθούν ασφυκτικό “πρέσινγκ” φέτος, με τους μαζικούς πλειστηριασμούς να προκαλούν απρόβλεπτες κοινωνικές διαστάσεις, αλλά και να δίνουν στις τράπεζες μία σημαντική ώθηση εν όψει των κρίσιμων stress tests, ενώ παράλληλα με αυτούς η κυβέρνηση στέλνει στους πιστωτές το μήνυμα ότι το ζήτημα της αντιμετώπισης των “κόκκινων” δανείων αποτελεί προτεραιότητα.