Με  μία αξιολόγηση σχεδόν κάθε δύο μήνες θα βρεθεί αντιμέτωπη η επόμενη κυβέρνηση, ένα από τα «δωράκια» που της επεφύλαξε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αφού όχι μόνο δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της μεταμνημονιακής  εποπτείας αλλά… έκανε και ότι μπορούσε για να δυσκολέψει την επόμενη μέρα. Η τρίτη αξιολόγηση τυπικά θα έπρεπε να είναι θέμα συζήτησης στο Eurogroup της 8ης Ιουλίου, η τέταρτη στην σύνοδο της 9ης Οκτωβρίου και η πέμπτη αξιολόγηση στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου. Η καθυστέρηση που έχει γίνει όλο το προηγούμενο διάστημα, όμως συμπτύσσει τις  προθεσμίες και όλα πρέπει να γίνουν πολύ σύντομα.

Έτσι, αμέσως, εφόσον υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση, στις 16 και 17  Ιουλίου  στο περιθώριο του συνεδρίου του Economist που θα γίνει στην Αθήνα , θα πραγματοποιηθούν οι πρώτες επαφές μεταξύ της νέας κυβέρνησης και των εκπροσώπων των δανειστών. Το θέμα θα είναι τα κενά  της τρίτης αξιολόγησης -που θα κλείσει για να υπάρξει η πολιτική αλλαγή σελίδας-  και η ατζέντα της τέταρτης.

Ο χρόνος προσαρμογής είναι ελάχιστος και μετά τις ανεπίσημες επαφές, το πρώτο επίσημο πολιτικό ραντεβού έχει οριστεί για τις 5 Σεπτεμβρίου, το οποίο θα προετοιμάσει τη Σύνοδο της 13ης Σεπτεμβρίου αλλά και την επομένη έλευση των δανειστών στην Αθήνα για την τέταρτη αξιολόγηση.

Έτσι, το στοίχημα της επόμενης κυβέρνησης είναι να καθορίσει τη νέα δέσμη μεταρρυθμίσεων και παρεμβάσεων που θα πρέπει να διαμορφωθούν έτσι ώστε να  ενεργοποιηθούν  εμπροσθοβαρώς  και όχι μόνο να ενισχύσει το ΑΕΠ αλλά και να μπορέσει να δημιουργήσει το δημοσιονομικό χώρο για τα μέτρα που θέλει να εφαρμόσει. Μόνο έτσι  θα αποκτήσει τη διαπραγματευτική δυνατότητα για τη διεκδίκηση χαμηλότερων πρωτογενών πλεονασμάτων.  Ο τρόπος που το σχέδιο του Κυριάκου Μητσοτάκη, θα μπορέσει να εξασφαλίσει τα παραπάνω, θα είναι ουσιαστικά οι πρώτες και καθοριστικές εξετάσεις της νέας κυβέρνησης.

Οι εκκρεμότητες που επείγουν: Εγνατία, Ελληνικό, ενέργεια, πλεονάσματα, ληξιπρόθεσμες οφειλές

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν οι άξονες παρεμβάσεων που επείγουν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ως συνεχή προαπαιτούμενα την πλήρη διασφάλιση των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα στο 3,5% του ΑΕΠ, αλλά και την εξάλειψη των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς ιδιώτες. Ειδική έμφαση δίδεται στις μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης της αποεπένδυσης της ΔΕΗ στους λιγνίτες), αλλά και στο θέμα της Εγνατίας Οδού και του Ελληνικού.

Επιπλέον, τα 9 προαπαιτούμενα που έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί έως τα μέσα του 2019 με βάση την αρχική συμφωνία για την Ενισχυμένη Εποπτεία είναι:

  1. Μία νέα αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών.
  2. Εναρμόνιση με τη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφορικά με την δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών σε ιδιώτες.
  3. Ολοκλήρωση του clawback στις δαπάνες υγείας.
  4. Μεταρρύθμιση στα προνοιακά επιδόματα.
  5. Επιτάχυνση στις παρεμβάσεις αναφορικά με το Κτηματολόγιο.
  6. Ενεργοποίηση του μοντέλου Target στην αγορά ενέργειας.
  7. Ολοκλήρωση της αντικατάστασης των μελών ΔΕΚΟ που ανήκουν στο “Yπερταμείο” σε περίπτωση που κριθεί ότι χρειάζεται .
  8. Ιδιωτικοποιήσεις σε Μαρίνα Αλίμου και ΕΛΠΕ.
  9. Διενέργεια ανεξάρτητης αξιολόγησης για τη στελέχωση του δημοσίου και ολοκλήρωση των τοποθετήσεων.

 

Τι δεν έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ

Δεν έπιασε το 3,5% πλεόνασμα το 2019. Οι θεσμοί κάνουν λόγο για δημοσιονομική τρύπα της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ φέτος, δηλαδή σε πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 3% του ΑΕΠ. Υπολογίζεται ότι  η τρύπα διευρύνεται το 2020 με τα νέα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί, κάτι που  σύμφωνα με τον Κλάους Ρέγκλινγκ του ESM, οδηγεί σε ανάγκη για δημοσιονομικές διορθώσεις το 2020 με την κατάθεση του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή.

Δεν έκλεισε την 3η αξιολόγηση και δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις δεσμεύσεις που τη συνόδευαν.

Δεν τήρησε το χρονοδιάγραμμα μίας αξιολόγησης ανά τρίμηνο και μίας δόσης παρεμβάσεων  ανά εξάμηνο, που συμφωνήθηκε κατά την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια, τον Αύγουστο του 2018. Αν το είχε κάνει το οικονομικό όφελος από τη μείωση του επιτοκίου και τα κέρδη των ομολόγων θα είχαν ήδη ενισχύσει την οικονομία.  Στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου 2019 θα έπρεπε θεωρητικά να κλείσει η πέμπτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος σε καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας. Πλέον, σύμφωνα με το πιο πιθανό σενάριο, είναι πιθανό να ολοκληρωθεί η τέταρτη αξιολόγηση.

Η αξιολόγηση αυτή συνδέεται με την δεύτερη “δόση” παρεμβάσεων στο χρέος (σ.σ. χαμηλό επιτόκιο και κέρδη ομολόγων) το οποίο θα ενεργοποιήσει ο ESM μόνο αν η Ελλάδα ολοκληρώσει μία σειρά από προαπαιτούμενα.

Δεν πραγματοποίησε την πρόωρη  αποπληρωμή  του δανείου με το ΔΝΤ  καθώς ενώ πολλές φορές ειπώθηκε ….ποτέ δεν μετεξελίχθηκε τελικά σε επίσημο αίτημα της Ελληνικής κυβέρνησης προς τον ESM.

Δεν  συνέβαλε ώστε να  ενεργοποιηθούν οι παρεμβάσεις στο χρέος. Προς το παρόν, μόνο ένα πακέτο έχει ενεργοποιηθεί (συνδεδεμένο με την δεύτερη αξιολόγηση). Αφορά σε παρεμβάσεις 973 εκατ. ευρώ που ενεργοποιήθηκαν τον Μάιο και συνδέονται με προαπαιτούμενα, κάποια εκ των οποίων σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής έχουν “ανοίξει” εκ νέου.

Έθεσε σε κίνδυνο το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος, ο οποίος πρέπει να διατηρηθεί γιατί συνδέεται με τη βιωσιμότητα του χρέους.

Παραβίασε τη συμφωνία με το   “υπερταμείο”, με τροπολογία που πέρασε στα κρυφά, στο πλαίσιο της συνδικαλιστικής λογικής και για να δυσκολέψει τους επόμενους.  Η τροπολογία έχει ήδη εντοπιστεί από τον ESM και στα μέσα   ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ σημείωσε: “αποτελεί ξεκάθαρη παραβίαση της συμφωνίας η τροπολογία που κατατέθηκε αναφορικά με τη διαδικασία επιλογής των μελών των ΔΣ των θυγατρικών του”.

Δεν πλήρωσε το κράτος τις οφειλές προς τους ιδιώτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΟΙΚ, οι οφειλές αυξήθηκαν κατά 125 εκατ. σε ένα μήνα και κατά 265 εκατ. ευρώ από τον προηγούμενο Δεκέμβριο. Το σύνολο των οφειλών ξεπέρασε τα 2,2 δισ. ευρώ τον Μάρτιο συνεχίζονταν την αύξησή τους για  3ο συνεχή μήνα  (Δήμοι και νοσοκομεία δημιουργούν νέα ‘φέσια’) . Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΟΙΚ οι πληρωμές του “ευρύτερου” δημοσίου (Ταμείων, ΟΤΑ, ΔΕΚΟ, Νοσοκομείων) προς ιδιώτες ήταν μόνο 47,3 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο. Η μείωση των οφειλών του Κράτους στους ιδιώτες αποτελεί ένα συνεχές προαπαιτούμενο της ενισχυμένης εποπτείας, με την κυβέρνηση να έχει δεσμευθεί  για την ομαλή απομείωση τους.

 Επιβάρυνε το ΑΕΠ, η άνοδος του οποίου σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, θα είναι χαμηλότερη ακόμα και από 1,9% που προβλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος και το ΙΟΒΕ για φέτος.