«Καλάθι του νοικοκυριού». Είναι το πιο δημοφιλές και το πιο προβεβλημένο μέτρο του Αδωνι Γεωργιάδη. Το μέτρο που προκάλεσε τη μεγαλύτερη συζήτηση, γκρίνια και διαμάχη αλλά εν τέλει είναι αυτό που έχει αφήσει το πιο απτό αποτέλεσμα στην τσέπη του καταναλωτή.

Τέσσερα χρόνια στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ένα υπουργείο συνυφασμένο με την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, το «καλάθι του νοικοκυριού» δεν είναι το μοναδικό μέτρο στην κατεύθυνση της προστασίας του καταναλωτή.

1

Από τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί φαίνεται πώς ο καταναλωτής δεν ήταν ένας στόχος ανάμεσα στους άλλους αλλά ένας κύριος στόχος στη στρατηγική του υπουργείου, που συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα της αγοράς.

Στο νομοθετικό σκέλος υπήρξαν πρωτοβουλίες που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η αγορά σε σχέση με τον καταναλωτή ιδιαίτερα σε τομείς που διαχρονικά υπήρχαν προβλήματα και σωρεία καταγγελιών  μεταξύ αυτών ο  τραπεζικός τομέας και οι ηλεκτρονικές απάτες,  αλλά και ζητήματα που έχουν να κάνουν με αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Και προφανώς υπάρχουν πολλά προβλήματα που πρέπει ακόμη να λυθούν  γιατί η προστασία του καταναλωτή σε μια ελεύθερη αγορά απαιτεί από την πολιτική ηγεσία να βάζει όρους και όρια.

1.Το καλάθι του νοικοκυριού: Ένα μέτρο δικής του έμπνευσης, το οποίο επέβαλλε στην αγορά και στους μεγάλους ομίλους του λιανεμπορίου της χώρας. Ένα μέτρο, που αποτέλεσε προσωπικό στοίχημα του Αδωνι Γεωργιάδη, ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο και ολοκληρώνει τον πρώτο κύκλο του στο τέλος Ιουνίου με ανοιχτό το ενδεχόμενο να παραταθεί.   Ένα μέτρο, το οποίο μπήκε στο μικροσκόπιο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Κύπρος ή το Βέλγιο προκειμένου να εξετάσουν την υιοθέτησή του για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα.  Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι είμαστε πλέον δεύτεροι από το τέλος σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό στα τρόφιμα όταν  πριν την έναρξη της εφαρμογής του η Ελλάδα ήταν μέσα στην πρώτη πεντάδα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τον υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων. Η επιτυχία του «καλαθιού στα τρόφιμα» που ενισχύθηκε και από την τακτική του Αδωνι Γεωργιάδη να διαφημίζει κάθε εβδομάδα το φθηνότερο σούπερ μάρκετ, εντείνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ των αλυσίδων, οδήγησε και στη δημιουργία άλλων καλαθιών όπως της ενέργειας και των τραπεζών, τα οποία όμως δεν είχαν την ίδια αποτελεσματικότητα ως προς την επίπτωση στις τιμές. Λειτουργούν όμως σαν εργαλεία σύγκρισης.

2.ΔΙΜΕΑ:  Ένα από τα σημαντικά εργαλεία για τη σωστή λειτουργία της αγοράς είναι ο ελεγκτικός μηχανισμός. Η ΔΙΜΕΑ, μια υπηρεσία που την παρέλαβε με ελάχιστο προσωπικό και ελέγχους και «μηδενικά πρόστιμα για αισχροκέρδεια με πέντε χρόνια ΣΥΡΙΖΑ» όπως συχνά επαναλαμβάνει ο κ. Γεωργιάδης, σήμερα έχει φτάσει να έχει καθημερινή παρουσία στην αγορά από τα καύσιμα μέχρι τα ταμπελάκια στα σούπερ μάρκετ παράγοντας μετρήσιμο αποτέλεσμα σε πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.

3.Πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους:  Η αγορανομική διάταξη περί περιθωρίου κέρδους, μια έκτακτη διάταξη που μπήκε για πρώτη φορά στην πανδημία για προϊόντα όπως μάσκες, γάντια, αντισηπτικά κ.α. και η οποία επεκτάθηκε στην κρίση του πληθωρισμού στα πιο βασικά αγαθά.  Ένα μέτρο που βάζει πλαφόν στο περιθώριο κέρδους σε συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτικών αγαθών και έγινε σε κάποιο βαθμό τροχοπέδη στην ανεξέλεγκτη ανοδική πορεία των τιμών. Το έκτακτο αυτό μέτρο επεκτάθηκε όπου διαφαινόταν τάση να ξεφύγουν οι τιμές, πέρα και πάνω από τις ανατιμήσεις που είχαν να κάνουν με την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών και του ενεργειακού κόστους, αλλά λόγω συγκυριακής ζήτησης, όπως οι ηλεκτρικές συσκευές, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω- Αλλάζω Συσκευή»  ή όταν υπήρχε πρόβλημα έλλειψης στα καυσόξυλα και στα πέλετ. Το πλαφόν  στο μεικτό περιθώριο κέρδους αποτέλεσε και τη βάση για τους ελέγχους της ΔΙΜΕΑ, που οδήγησαν και σε πρόστιμα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

4.Καρτελάκια σούπερ μάρκετ: Σε περιόδους που η ακρίβεια… χτυπάει κόκκινο και παράλληλα διαπιστώνεται ότι βιομηχανίες τροφίμων και άλλων προϊόντων αλλάζουν συσκευασίες ανεβάζοντας τις τιμές, η ευκρινής, σαφής και κατανοητή σήμανση στα ταμπελάκια των σούπερ μάρκετ για το τι  πληρώνει ο καταναλωτής είναι πολύ σημαντική. Στην κατεύθυνση αυτή άλλαξε η νομοθεσία και από τις 15 Μαίου οι καταναλωτές έχουν μπροστά τους καρτελάκια με σαφή και ευκρινή προσδιορισμό των τιμών με βάση τη μονάδα μέτρησης και όχι μόνο τη συσκευασία.

5.Ηλεκτρονικές απάτες: Άλλο ένα σημαντικό ζήτημα που δεν σχετίζεται με την ακρίβεια αλλά αφορά στην προστασία του καταναλωτή είναι η διάταξη για τις αποζημιώσεις των καταναλωτών στην περίπτωση phishing ή απώλειας καρτών. Με νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης προβλέπεται πλέον αποζημίωση για ζημιές που θα υποστούν καταναλωτές σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας τραπεζικής κάρτας ή κωδικών για συναλλαγές που πραγματοποιούνται μέχρι η τράπεζα να μπλοκάρει τον λογαριασμό και εφόσον δεν υπάρχει δόλος από την πλευρά του καταναλωτή. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή σε περίπτωση συναλλαγών με κάρτες ο κάτοχος θα έχει ευθύνη για ζημιά που μπορεί να υποστεί από απάτη σε βάρος του έως 50 ευρώ, ενώ στην περίπτωση απάτης μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών, δηλαδή εάν υπάρχει υποκλοπή κωδικών του e-banking, προβλέπεται για ζημιά έως 1.000 ευρώ ευθύνη του καταναλωτή και για την επιπλέον ζημιά ευθύνη των πιστωτικών ιδρυμάτων. Με τον τρόπο αυτόν προστατεύονται οι καταναλωτές σε περίπτωση «phishing», δηλαδή πρακτικών εξαπάτησης (π.χ. πλαστές ιστοσελίδες, ηλεκτρονικά μηνύματα ή ειδοποιήσεις), με τις οποίες οι δράστες υφαρπάζουν τους μυστικούς κωδικούς (ΡΙΝ, ΤΑΝ) για διαδικτυακές συναλλαγές και μεταφορές χρημάτων. Επίσης η νομοθεσία προβλέπει ότι σε κάθε περίπτωση το καθήκον επιμέλειας του παρόχου, δηλαδή των τραπεζών, επιτάσσει την υποχρέωση συνεχούς εποπτείας και ασφάλειας στο σύστημα για τη διασφάλιση των συναλλαγών. Αν ωστόσο ο πάροχος έχει εφαρμόσει μέτρα αυξημένης ασφάλειας τα οποία είναι αυστηρότερα αυτών που απαιτούνται από τις διατάξεις για την ισχυρή ταυτοποίηση των συναλλαγών, τότε, κατ’ εξαίρεση, δεν εφαρμόζεται περιορισμός της ευθύνης του παρόχου σε περίπτωση βαριάς αμέλειας.

Διαβάστε επίσης

Φάρμα Μπράλου: Τίτλοι τέλους για τα καταστήματα λιανικής πώλησης και εστίασης

Ομιλος Φάις: Σφήνα στους μεγάλους του γιώτινγκ