Για το φλέγον ζήτημα της τηλεργασίας, την αντίδραση στο lockdown αλλά και την επόμενη μέρα των επιχειρήσεων στο νέο τοπίο που διαμορφώνει η πανδημία μίλησαν ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος της Chipita, ο Βασίλης Κάτσος της VNK Capital και ο Μάρκος Βερέμης της Upstream στο πλαίσιο του οικονομικού φόρου των Δελφών.

Ανοίγοντας τη συζήτηση, ο κ. Κάτσος ξεκαθάρισε πως η εξ ‘αποστάσεως εργασίας δεν μπορεί να είναι το κυρίαρχο μοντέλο εργασίας για την Ελλάδα, τόνισε ωστόσο την ανάγκη να αλλάξει ο τρόπος αξιολόγησης των εργαζομένων. «Πρέπει να αξιολογούνται με βάση το παραδοτέο, και τις ώρες παρουσίας στο γραφείο», σημείωσε χαρακτηριστικά. Σε ανάλογο μήκος κύματος και ο κ. Βερέμης, ο οποίος ανέφερε πως το ζητούμενο είναι το αποτέλεσμα της εργασίας και όχι που βρίσκεται ο εργαζόμενος ενώ τόνισε πως η κρίση του κορονοϊού αποτέλεσε καταλύτη για την επίσπευση της υιοθέτησης του μοντέλου της τηλεργασίας, το οποίο υπήρχε ήδη.

Ο κ. Βερέμης έκανε ειδική αναφορά στους εργαζόμενους που ασχολούνται με την τεχνολογία και εργάζονται από απόσταση, τους αποκαλούμενους και «ψηφιακούς νομάδες». Εκτίμησε μάλιστα πως στον τομέα που δραστηριοποιείται που είναι εντάσεως γνώσης, αυτή η ομάδα εργαζομένων θα επικρατήσει, τονίζοντας πως είναι μια τάση που ευνοεί την Ελλάδα που προσφέρει για εργασία εξ’ αποστάσεως. Μάλιστα, επικαλέστηκε μια διεθνή μελέτη σύμφωνα με την οποία εάν η Ελλάδα μπορούσε να προσελκύσει 100.000 τέτοιους εργαζόμενους, οι οποίοι θα εργάζονταν από την Ελλάδα για κάποιους μήνες το χρόνο, θα μπορούσε να αποφέρουν έσοδα από 1,5 δισ. ευρώ με 2 δισ. ευρώ το χρόνο.

Ποσό που αντιστοιχεί με τη δαπάνη 2,5 εκατομμυρίων τουριστών που έρχονται στην χώρα μας για διακοπές μια ολόκληρη εβδομάδα. Επιπλέον, οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι που είναι άνθρωποι υψηλής μόρφωσης και απολαμβάνουν υψηλούς μισθούς θα είχαν και ένα ευρύτερο κοινωνικό αντίκτυπο, διαχέοντας περισσότερη γνώση.

Ο κ. Θεοδωρόπουλος από την πλευρά του υπογράμμισε πως η τηλεργασία δεν μπορεί να εφαρμοσθεί παντού, αφού σε αρκετούς τομείς είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία ενώ τόνισε πως δεν πρέπει να υποτιμάται η ανάγκη του ανθρώπου για κοινωνικοποίηση. Κάτι που όπως είπε προσφέρει ο χώρος εργασίας.

Κληθείς στη συνέχεια να σχολιάσει την 4η βιομηχανική επανάσταση και τις συνέπειες στη απασχόληση, ο κ. Θεοδωρόπουλος σημείωσε πως είναι υπερτιμημένη ως έννοια, και πως «δεν είναι επανάσταση, αλλά γενναίο άλμα σε μια κατάσταση που συλλέγονται στοιχεία με ηλεκτρονικούς τρόπους» ενώ εξέφρασε την άποψη πως δεν αποτελεί απειλή για τις θέσεις εργασίας. Ακόμη και η ρομποτική, πρόσθεσε που θα μπορούσε να συνιστά μεγαλύτερη απειλή δεν καταργεί, αλλά τελικά συμβάλει στη δημιουργία καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας καθώς τις μεταλλάσσει από χειρωνακτικές σε θέσεις γραφείου (από blue collors σε white collors).

«Το σοκ του lockdown και η πιθανότητα νέου κύματος»

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον τρόπο που βίωσαν οι επιχειρηματίες το ξέσπασμα της πανδημίας και πως αντέδρασαν για να προστατεύσουν τους εργαζόμενους και τις δραστηριότητες των εταιρειών τους. Ο κ. Θεοδωρόπουλος επεσήμανε πως πέραν από την υγεία και την οικονομία, η μεγαλύτερη αγωνία που είχε ήταν η απρόσκοπτη συνέχιση της παραγωγής, λέγοντας πως υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος να εντοπισθεί κάποιο κρούσμα στα εργοστάσια του ομίλου που απασχολούν εκατοντάδες εργαζόμενους και να οδηγηθούν οι μονάδες σε προσωρινή διακοπή. Ανάλογη αγωνία βίωσε και ο κ. Κάτσος, ο οποίος σημείωσε πως παρά τις εξαιρετικά κρίσιμες συνθήκες οι εταιρείες κατάφεραν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Ανέφερε μάλιστα πως η εμπειρία από την επιτυχημένη διαχείριση του lockdown θα αποδειχθεί πολύτιμη σε περίπτωση ενός δεύτερου κύματος τους επόμενους μήνες, το οποίο θεωρεί δεδομένο πως θα έρθει. Ωστόσο, όπως είπε δεν χρειάζεται πανικός καθώς ένα δεύτερο κύμα θα είναι ηπιότερο και σε επίπεδο θνητότητας και σε επίπεδο μεταδοτικότητας ενώ τόνισε πως και οι εταιρείες είναι έτοιμες και λαμβάνουν μέτρα για να διασφαλίσουν τη συνέχιση της παραγωγής, όπως εφεδρείες σε προσωπικό και αποθεματοποίηση πρώτων υλών. «Παραμένουμε σε ετοιμότητα, παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Τίποτα δεν τελείωσε. Η επαγρύπνηση συνεχίζεται…», υπογράμμισε και συμπλήρωσε πως δεν πιστεύει πως θα χρειαστεί να πάμε σε ένα νέο γενικευμένο lockdown.

Ο κ. Θεοδωρόπουλος σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ορατότητα πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, και πως μόλις ομαλοποιηθεί η κατάσταση και επανέλθει η κανονικότητα θα αποφασίσουν με ψυχραιμία ποια μέτρα άμυνας έναντι μελλοντικών κρίσεων θα υιοθετήσουν σε μόνιμη βάση. Και αυτό γιατί είναι μέτρα που κοστίζουν (ανέφερε πως είναι αρκετά δαπανηρό να κρατάς σε εφεδρεία το ¼ των εργαζομένων των εργοστασίων), και πλήττουν την ανταγωνιστικότητα, σε μια περίοδο που ο διεθνής ανταγωνισμός οξύνεται.

«Από τον μονόκερο στην εποχή της … καμήλας»

Σχολιάζοντας τέλος τις αλλαγές που έφερε η πανδημία στη λειτουργία των επιχειρήσεων, ο κ. Βερέμης σημείωσε πως σε παγκόσμιο επίπεδο ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα δίνουν ξανά έμφαση στα λειτουργικά κόστη και στο cash flow και εξετάζουν τρόπους βελτίωσής τους.

Αυτό σύμφωνα με τον κ. Βερέμη σηματοδοτεί την μετάβαση από την εποχή των μονόκερων, των εταιρειών με αποτιμήσεις πάνω από 1 δισ. ευρώ που αντλούσαν αφειδώς κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές παρ’ ότι ήταν ζημιογόνες, και οδηγούμαστε στη εποχή της καμήλας, όπου οι εταιρείες ξανασκέφτονται το cash flow και τα κόστη, ακριβώς για να μπορέσουν ανταπεξέλθουν σε τέτοιους είδους κρίσεις, όπως η πανδημία. «Αλλάζει η νοοτροπία, οι εταιρείες σκέφτονται περισσότερο την κερδοφορία και πως θα διαχειριστούν το cash, παρά την άκρατη ανάπτυξη».

Σε αυτό το περιβάλλον, είπε ο ίδιος, οι ελληνικές εταιρείες είναι καλύτερα προετοιμασμένες λόγω της δεκαετούς κρίσης που βίωσε η ελληνική οικονομία. «Εμείς είμαστε πιο κομάντο στον τρόπο που λειτουργούμε, οι υπόλοιποι είναι κακομαθημένοι γιατί το χρήμα έρεε τα προηγούμενα χρόνια», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο κ. Κάτσος από την πλευρά είπε κλείνοντας ότι η κρίση του κορονοϊού ήταν μια ευκαιρία για να γίνουμε πιο παραγωγικοί και αποδοτικοί, σημειώνοντας πως κανείς δεν θα βγει αλώβητος από αυτή την κρίση.