Με στόχο να μη χαθεί ούτε λεπτό και να κερδηθεί το μεγάλο στοίχημα της αξιοποίησης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, που αποτελεί τη μεγάλη ευκαιρία που μπορεί να αλλάξει τη χώρα, δούλεψαν πυρετωδώς,  όλο το καλοκαίρι – και συνεχίζουν να δουλεύουν- οι αρμόδιες ομάδες των υπουργείων.

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Το προσχέδιο της τελικής λίστας των έργων που θα αποτελέσουν το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης θα πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου και να κατατεθεί μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε η Ελλάδα μέσα στην επόμενη χρονιά να λάβει την προκαταβολή του 10% του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή 3,2 δισ. ευρώ. Για την κατάθεση του τελικού σχεδίου, η Κομισιόν έχει δώσει προθεσμία μέχρι το τέλος Απριλίου 2021, ενώ η συμβασιοποίηση των έργων θα πρέπει κατά 70% να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2022 και κατά 30% μέχρι το τέλος του 2023.

Το συνολικό πακέτο έργων και δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης θα φτάσει το ιλιγγιώδες ποσό των 32 δισ. Ευρώ, από τα οποία τα 19,5 δισ. Ευρώ είναι επιχορηγήσεις και 12,5 δισ. δάνεια.  Τα έργα αφορούν πέντε τομείς (Ψηφιακή Διακυβέρνηση, Απασχόληση και Κοινωνική Συνοχή, Έργα Υποδομών και Μεταφορές και Παραγωγικός Μετασχηματισμός/Ιδιωτικές Επενδύσεις) και το στοίχημα είναι, αφού επιλεγούν τα τελικά έργα, η κρατική μηχανή να τα  καταφέρει να φέρει εις πέρας το ρόλο της, να τεθούν ευέλικτες δομές με επιτελείς από όλα τα υπουργεία, ώστε τα έργα να γίνουν και να παίξουν το ρόλο game changer που έχει τόσο ανάγκη η ελληνική οικονομία και η χώρα.

Το βάρος της ευθύνης είναι ανάλογο με το μέγεθος της ευκαιρίας, και το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση, είναι να μετατρέψει την πρόκληση αυτή σε πλεονέκτημα. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να ο κρατικός μηχανισμός να δουλέψει συντονισμένα σαν καλοκουρδισμένο ρολόι.  Οι διαβουλεύσεις των υπουργείων με την αγορά, αλλά και μεταξύ τους, έχουν ξεκινήσει, οι πρώτες λίστες έχουν διαμορφωθεί και οι πρώτες πληροφορίες αποδεικνύουν αποφασιστικότητα, οργάνωση και  ταχύτατες διαδικασίες, με στόχο, μέχρι το τέλος του μήνα, η τελική λίστα να είναι έτοιμη.

Η διαδικασία επιλογής

Ήδη οι πρώτες λίστες έργων έχουν διαμορφωθεί. Πληροφορίες αναφέρουν, ότι κάποιες από τις τεράστιες λίστες των έργων, που θα μπορούσαν να ενταχθούν για χρηματοδότηση ή επιδότηση,  έχουν ήδη προετοιμαστεί και έχουν φτάσει στο Θεόδωρο Σκυλακάκη (Αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική και υπεύθυνος για τη Διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης).

Το Υπουργείο Ενέργειας και το Υπουργείο Υποδομών, σύμφωνα με πληροφορίες έχουν ήδη  στείλει τις δικές τους προτάσεις, ενώ το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής συνεχίζει τη  διαβούλευση με τα άλλα υπουργεία, πριν καταλήξει στις δικές του, οι οποίες αφορούν διαφορετικούς τομείς της οικονομίας, από την ενέργεια και τις υποδομές μέχρι τη γεωργία.

Αφού συγκεντρωθούν όλες οι λίστες με τα υποψήφια έργα, θα ξεκινήσει μια διαδικασία επιλογής, με κριτήριο, τόσο το βαθμό ωρίμανσής τους όσο και τη σχετικότητά τους με τα ευρωπαϊκά κριτήρια του Ταμείου.

Τα πρόσωπα κλειδιά

Έμπειρα και αποτελεσματικά στελέχη της κυβέρνησης αποτελούν τα πρόσωπα κλειδιά, την «ομάδα κρούσης» του Πρωθυπουργού για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Επικεφαλής της προσπάθειας ο Θεόδωρος Σκυλακάκης,  ο Αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, που είναι αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική και υπεύθυνος για τη Διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ο Νίκος Ματζούφας (πρώην Γενικός Γραμματέας ΣΔΙΤ για τα τελευταία δέκα χρόνια) που μεταβαίνει στο Ταμείο Ανάκαμψης, πρόκειται  να αναλάβει την Ειδική Γραμματεία Ταμείου Ανάκαμψης που θα διαμορφωθεί για την επιλογή των έργων. Άνθρωπος εργατικός, έντιμος, με πολύ καλό όνομα στην αγορά, για τον οποίο λένε ότι, ό,τι έχει γίνει στην Ελλάδα σε ΣΔΙΤ οφείλεται σε αυτόν, αποτελεί τον κατάλληλο άνθρωπο στην κατάλληλη θέση, για να μην κολλήσουν οι διαδικασίες και για να προχωρήσει η μεγάλη προσπάθεια με επιτυχία.

Μαζί του θα δουλέψει  η πενταμελής Εκτελεστική Επιτροπή  που αποτελούν ο υφυπουργός Συντονισμού του Κυβερνητικού Έργου Άκης Σκέρτσος, ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, ο προϊστάμενος του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων Μιχάλης Αργυρού.

Με την εμπειρία τους, και με άξονα το βαθμό ωρίμανσης και την καταλληλότητα,  θα αναλάβουν το κρίσιμο έργο της διαμόρφωσης της οριστικής λίστας των ελληνικών προτάσεων, ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος και να αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό το πλεονέκτημα που δίνεται από την εισροή κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία.

Αφού συγκεντρωθούν τα έργα από τους πέντε τομείς (Ψηφιακή Διακυβέρνηση, Απασχόληση και Κοινωνική Συνοχή, Έργα Υποδομών και Μεταφορές και Παραγωγικός Μετασχηματισμός/Ιδιωτικές Επενδύσεις) , θα πρέπει να επιλέξουν πώς και από πού θα χρηματοδοτηθούν, από το  επόμενο ΕΣΠΑ,  το Ταμείο  Ανάκαμψης, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Υπουργείο Ενέργειας

Το Υπουργείο Ενέργειας αφού ολοκλήρωσε διαβούλευση με τις επιχειρήσεις του κλάδου και έλαβε τις προτάσεις των έργων τους, διαμόρφωσε μια ευρύτατη λίστα την οποία ήδη έχει στείλει στην αρμόδια Επιτροπή για το Ταμείο Ανάκαμψης.  Σημειώνεται, ότι το 1/3 τα κεφαλαίων του Ταμείου αφορούν  την πράσινη οικονομία και ο ρόλος του υπουργείο Ενέργειας είναι κεντρικός.

Το υπουργείο Ενέργειας, σύμφωνα με πληροφορίες έχει εντάξει πολλά προγράμματα δικά του, όπως το εξοικονομώ κατ’ οίκον με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση και επέκταση των προγραμμάτων, αλλά και πράσινες δράσεις στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος  απολιγνιτοποίησης, αλλά και προγράμματα ανάλογα με το επενδυτικό πρόγραμμα της κάθε εταιρείας.

Πληροφορίες αναφέρουν, ότι στο υπουργείο Ενέργειας, διευρύνεται η λίστα των αρχικών έργων, που προγραμμάτιζε, καθώς τα κεφάλαια που προορίζονται για την πράσινη οικονομία από το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι πολλά.

Υπουργείο Υποδομών

Αφού κατατέθηκαν οι προτάσεις από τους  κατασκευαστές, το υπουργείο Υποδομών διαβουλεύτηκε για τη διαμόρφωση της λίστας των έργων του, με τις Περιφέρειες και άλλους φορείς.

Την περασμένη Τετάρτη, σε τηλεδιάσκεψη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με τους 13 Περιφερειάρχες, ζητήθηκε να δοθούν οι σχετικές λίστες με τα έργα, που θα μπορούν δυνητικά να υλοποιηθούν μέσω αυτού του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έργα μέχρι τώρα αγγίζουν τα 7 δισ. ευρώ και αφορούν μεγάλα και μεσαίου προϋπολογισμού έργα από το Υποδομών και τις Περιφέρειες.  Στο Ταμείο Ανάκαμψης, σύμφωνα με πληροφορίες, κατευθύνονται έργα όπως η προμήθεια λεωφορείων σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη, η  προμήθεια επτά συρμών για το Μετρό της Αθήνας, αλλά και οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού,  ο ΒΟΑΚ και συγκεκριμένα, το τμήμα, Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος,  η οδική σύνδεση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με την Εγνατία Οδό και άλλα οδικά έργα.

Σε επίπεδο Περιφερειών, έχουν επίσης κατατεθεί πολλές προτάσεις για έργα υποδομών  σε όλη την Ελλάδα.    Ωστόσο με δεδομένο ότι η  ωριμότητα των έργων είναι το σημαντικότερο κριτήριο ώστε να μη χαθεί η ευκαιρία, οι όποιες προτάσεις να μπορούν να είναι άμεσα υλοποιήσιμες, δηλαδή  τα προτεινόμενα έργα πρέπει να έχουν περιβαλλοντική αδειοδότηση και οριστικές μελέτες, να έχουν κηρυχθεί οι απαλλοτριώσεις και να υπάρχει κτηματολόγιο.

  Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει πλαφόν στα έξι δισ. ευρώ για έργα/πρωτοβουλίες που μπορούν να μπουν στο Ταμείο Ανάκαμψης, με αποτέλεσμα το εύρος των έργων που αρχικά σχεδίαζε να διευρύνεται.

Υπενθυμίζεται, ότι το υπουργείο είχε ήδη διαμορφώσει τη «Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού», που είχε συνταχθεί υπολογίζοντας μόνο το ΕΣΠΑ. Τώρα όμως, οι δυνατότητες που δίνονται είναι μεγαλύτερες και είναι σε εξέλιξη διαβούλευση με άλλα υπουργεία, προκειμένου να προστεθούν έργα, που αφορά την ψηφιακή οικονομία σε διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας για τον τεχνολογικό μετασχηματισμό τους.

Στη «Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, περιγράφεται η στρατηγική για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της χώρας, καθώς και περίπου 300 έργα που θα συμβάλουν στην υλοποίηση των κυβερνητικών στόχων.

Εκτός από τα παραδοσιακά έργα τεχνολογικού εξοπλισμού για τη βελτίωση του επιπέδου υπηρεσιών, εξετάζεται και σειρά έργων που συνδέονται με την «Εθνική Στρατηγική για τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών 2015-2025», ώστε να καλυφθούν και οι απαιτήσεις κοινοτικών οδηγιών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μεταφορών.

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης

Προγράμματα για το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), στο πλαίσιο του New Generation EU, έχει και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και αφορούν σύμφωνα με πληροφορίες  τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τις υποδομές και τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στη  γεωργία θα συμβάλει θετικά όχι μόνο στην επιχειρηματικότητα, αλλά και στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και δη των στρατηγικών «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και της «Βιοποικιλότητας».

Με κεντρικό κριτήριο την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση στη λίστα του Υπουργείου περιλαμβάνονται  δράσεις με στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα, δίνοντας έμφαση στην ευφυή γεωργία και κτηνοτροφία.

Τα έργα υποδομών αφορούν την άρδευση. Όσον αφορά στις ιδιωτικές επενδύσεις κριτήριο αποτελεί η στήριξη της απασχόλησης και την οικονομική ανάκαμψη με  δράσεις, μεταξύ άλλων, για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και τη γενετική βελτίωση.