Σταύρος Κατσικάδης: Για ένα ευρώ ελλιμενισμού σε τουριστικό λιμένα, δαπανώνται 5 έως 12 ευρώ στην τοπική οικονομία,

Στις προϋποθέσεις της ανάπτυξης του  κλάδου των μαρινών αναφέρθηκε ο κ. Σταύρος Κατσικάδης, Πρόεδρος  της Ένωσης Μαρινών Ελλάδος, Διευθύνων Σύμβουλος LAMDA Flisvos Marina,  στην ομιλία του εκδήλωση της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας. Σημείωσε ότι πρέπει να αυξήσουμε το μερίδιό μας και τον εθνικό μας πλούτο από το θαλάσσιο τουρισμό και ειδικότερα από το yachting και τις μαρίνες τονίζοντας όμως ότι δεν πρέπει μπροστά στην ανάγκη δημιουργίας νέων θέσεων ελλιμενισμού να προβεί η Πολιτεία σε πρόχειρες κατασκευές, πλωτές εξέδρες και προσωρινές λύσεις χωρίς ασφάλεια και περιβαλλοντικούς όρους.

Επεσήμανε την ανάγκη για  δημιουργία νέων υποδομών για σκάφη αναψυχής ως αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη του yachting αλλά τόνισε ότι χρειάζεται η σχεδίαση και εφαρμογή στρατηγικής με σκοπό τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του κλάδου σε εθνικό επίπεδο.

Η Ένωση εκπροσωπεί 21 μέλη-μαρίνες σε όλη τη χώρα, ενώ τα περισσότερα μέλη μας είναι ιδιωτικές εταιρείες/κοινοπραξίες που αναπτύσσουν και διαχειρίζονται μαρίνες.

Όπως είπε οι ιδιώτες- μέλη της Ένωσης, έχουν επενδύσει πάνω από 250 εκ. ευρώ για τη δημιουργία και την αναβάθμιση υφιστάμενων λιμενικών εγκαταστάσεων, χωρίς να συνυπολογίζονται οι επανεπενδύσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Εκτός όμως από τις προαναφερόμενες επενδύσεις, τα μέλη της Ενωσης ως Φορείς Διαχείρισης που έχουν αναλάβει την εκμετάλλευση και διαχείριση των εγκαταστάσεων, καταβάλλουν πάνω από 16  εκ. ευρώ ετήσια ανταλλάγματα στο ελληνικό Δημόσιο, ποσό που αναλογεί στο 30% περίπου του συνολικού τους τζίρου.

Εκτός από τις μαρίνες-μέλη της Ένωσης, λειτουργούν περίπου άλλοι 40 τουριστικοί λιμένες στη χώρα μας, σύνολο 60. Και ο κλάδος δημιουργεί υψηλή προστιθέμενη αξία  καθώς οι τουριστικές λιμενικές υποδομές είναι απαραίτητες για τον ελλιμενισμό των ιδιωτικών και των επαγγελματικών σκαφών αναψυχής.  Είναι απαραίτητες για το Yachting.

Η ομιλία του κ. Σταύρου Κατσικάδη

‘Οπως είπε, “για κάθε ένα ευρώ ελλιμενισμού σε τουριστικό λιμένα, δαπανώνται 5 έως 12 ευρώ στην τοπική οικονομία, σε προμήθειες, τροφοδοσία, ανεφοδιασμό καυσίμων, τεχνικές εργασίες, ναυπηγεία, πρακτορεύσεις και πολλές άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από μία μαρίνα.Το πιο σημαντικό όμως είναι οι θέσεις απασχόλησης. Πάνω από 43.000 άνθρωποι στη χώρα μας απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα στο Yachting και στις μαρίνες.

Για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται άμεσα 4 έως 6 νέες θέσεις απασχόλησης και τουλάχιστον 100 έμμεσες στην τοπική κοινωνία.

Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μία ευλογημένη χώρα. Μεσογειακό κλίμα και φιλικές θάλασσες, εκατοντάδες νησιά και περίπου 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής θέτουν τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις των τουριστικών προορισμών στον κόσμο. Γιατί λοιπόν το yachting και οι μαρίνες στην Ελλάδα δεν έχουν την ανάπτυξη που θα έπρεπε να έχουν;

Γιατί διαθέτουμε τις λιγότερες θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής σε σύγκριση με τις ανταγωνίστριες χώρες της Μεσογείου παρά το γεγονός ότι τα νησιά μας αποτελούν τους πιο δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως?

Τι πρέπει να γίνει για να αυξήσουμε το μερίδιό μας και τον εθνικό μας πλούτο από το θαλάσσιο τουρισμό και ειδικότερα από το yachting και τις μαρίνες?Στην ΕΜΑΕ συγκεντρώνουμε, αναλύουμε και επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα του κλάδου μας.

Σήμερα λοιπόν, με περηφάνεια σας παρουσιάζουμε τη μελέτη μας που περιλαμβάνει ενημέρωση και δεδομένα για το yachting και τις μαρίνες, τον διεθνή ανταγωνισμό και βέβαια τις προτάσεις μας για την ανάπτυξη των τουριστικών λιμένων καθώς και τις προοπτικές και τα οφέλη που μπορεί να φέρει η πολυπόθητη ανάπτυξη.

Παρουσιάζουμε δείκτες και συμπεράσματα που δείχνουν ότι οι προοπτικές είναι εξαιρετικές αλλά επίσης δείχνουν ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν.Η δημιουργία νέων υποδομών για σκάφη αναψυχής αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη του yachting αλλά όχι ικανή από μόνη της.

Χρειάζεται η σχεδίαση και εφαρμογή στρατηγικής με σκοπό τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του κλάδου σε εθνικό επίπεδο.

Με μαρίνες που θα διαθέτουν σύγχρονες υποδομές και θα παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, με σεβασμό στο περιβάλλον και στην τοπική κοινωνία.

Δεν πρέπει μπροστά στην ανάγκη δημιουργίας νέων θέσεων ελλιμενισμού να προβεί η Πολιτεία σε πρόχειρες κατασκευές, πλωτές εξέδρες και προσωρινές λύσεις χωρίς ασφάλεια και περιβαλλοντικούς όρους.

Χρειάζεται να σκεφτούμε γιατί λειτουργούν μόνο 60 τουριστικοί λιμένες από τους 149 που έχουν χωροθετηθεί. Και γιατί από τους 60 μόνο οι 30 έχουν αξιοποιηθεί παρέχοντας τουλάχιστον τις βασικές υπηρεσίες σε σκάφη αναψυχής.

Μήπως οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές διαπιστώνουν υψηλό ρίσκο, πολλά προβλήματα στην μακροχρόνια πορεία, αβέβαιη απόδοση της επένδυσης και όχι ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον και τελικώς αλλάζουν γνώμη;

Μήπως οι περισσότεροι αρχικώς ενδιαφερόμενοι ήλπιζαν σε εύκολη και πλούσια κρατική χρηματοδότηση για τις κατασκευές και όταν αντιλαμβάνονταν ότι αυτό δεν ήταν εφικτό εγκατέλειπαν την προσπάθεια;

Σήμερα, μετά από μία δεκαετία δύσκολων οικονομικών συγκυριών για την οικονομία της χώρας μας,  έχουμε όλοι καταλάβει ότι η κατασκευή και διαχείριση τουριστικών λιμένων με κρατική χρηματοδότηση δεν αποτελεί βιώσιμη λύση.

Όχι μόνο λόγω των απαιτούμενων κεφαλαίων από το Δημόσιο αλλά κυρίως διότι δύσκολα διασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών και η συντήρηση των υποδομών από τα Λιμενικά Ταμεία σε βάθος χρόνου.Χαρακτηριστικό παράδειγμα του αναχρονιστικού μοντέλου που λειτουργούν τα Λιμενικά ταμεία αποτελεί  ο τρόπος χρέωσης των σκαφών αναψυχής.5,59 ευρώ είναι η ημερήσια χρέωση ενός 12μετρου σκάφους στα καταφύγια τουριστικών σκαφών υπό την εποπτεία των Λιμενικών Ταμείων και 3 ευρώ εάν πρόκειται για επαγγελματικό σκάφος. Ανυπολόγιστα είναι τα έσοδα που στερείται το ελληνικό Δημόσιο από τον ελλιμενισμό και τους φόρους των μόνιμων ή προσωρινών σκαφών αναψυχής, ελληνικών ή ξένων, ιδιωτικών ή επαγγελματικών.

Έτσι τα Λιμενικά Ταμεία δεν συγκεντρώνουν ούτε τους ελάχιστους πόρους που απαιτούνται για τη στοιχειώδη συντήρηση των εγκαταστάσεων και αναγκάζονται να αναζητούν πόρους από το Δημόσιο.Και το χειρότερο είναι ότι, οι χαμηλού επιπέδου υποδομές και υπηρεσίες κάνουν αθέμιτο ανταγωνισμό σε αξιόλογες μαρίνες όπου οι επενδυτές έχουν ξοδέψει εκατομμύρια, πληρώνουν υψηλά ενοίκια, φόρους, έχουν τεράστια λειτουργικά κόστη καθώς απασχολούν εκπαιδευμένο προσωπικό και τηρούν αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους. Χρειάζεται απαραιτήτως να εκσυγχρονιστεί το μοντέλο λειτουργίας των Λιμενικών Ταμείων.

Για να επιτευχθεί ο σκοπός της βιώσιμης ανάπτυξης πρέπει να γίνουν άμεσα και συντονισμένα πολλές και σοβαρές μεταρρυθμίσεις που θα εξορθολογήσουν το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των μαρινών στη χώρα μας. Μόνο με κεντρικό συντονισμό μεταξύ των πολλαπλών συναρμόδιων κρατικών υπηρεσιών είναι εφικτή η μείωση της γραφειοκρατίας και του χρόνου που απαιτείται για τη δημιουργία μίας νέας μαρίνας. Χρόνος που δυστυχώς σήμερα ξεπερνά την 5ετία χωρίς τον συνυπολογισμό πολλαπλών νομικών επιπλοκών που εμποδίζουν την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων.

Πρέπει να λυθούν χρόνια προβλήματα όπως αυτό των εγκαταλελειμμένων σκαφών στις μαρίνες που καταλήγουν σε ναυάγια με κίνδυνο για το περιβάλλον και την ασφάλεια. Εφόσον οι υπόχρεοι Δημόσιοι φορείς και οι Αρχές δεν κάνουν τα προβλεπόμενα θα πρέπει να εξουσιοδοτηθούν οι Φορείς Διαχείρισης ώστε να αναλάβουν πρωτοβουλίες.Κύριος στόχος των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων από την ΕΜΑΕ είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών μαρινών και η δημιουργία σταθερού νομοθετικού και φορολογικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση επενδύσεων.

Υψηλή φορολογία, φόροι πολυτελείας, τέλη πλοίων αναψυχής, ΕΝΦΙΑ και τέλη χωρίς ανταποδοτικότητα που θεσμοθετήθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης οδήγησαν σε μείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών μαρινών. Χρειάζεται απλό και δίκαιο φορολογικό πλαίσιο για τις μαρίνες και τις υπηρεσίες προς τα σκάφη αναψυχής σε αντιστοιχία με άλλους τομείς του ελληνικού τουρισμού, όπως είναι τα ξενοδοχεία.Όσον αφορά στα μισθώματα των μαρινών, θα δούμε στην παρουσίαση της μελέτης που θα κάνει ο Γενικός Γραμματέας της ΕΜΑΕ κος Ασβέστης ότι το ποσοστό του ενοικίου στις δαπάνες των ελληνικών μαρινών είναι 4πλάσιο του αντίστοιχου παγκόσμιου μέσου όρου. Υπάρχουν μαρίνες που καταβάλλουν πάνω από το 60% του τζίρου τους ως ενοίκιο στο Κράτος.

Για τους όρους εκμίσθωσης τουριστικών λιμένων

Η ΕΜΑΕ είναι απόλυτα σύμφωνη με την άποψη της ICOMIA (Διεθνές Συμβούλιο Ναυτιλιακών Ενώσεων) και προτείνει την υιοθέτηση ενός μοντέλου στους όρους εκμίσθωσης των τουριστικών λιμένων όπου το αντάλλαγμα για τη μίσθωση της παραχώρησης μπορεί να βασίζεται σε ένα σταθερό ποσό ενοικίου και ένα κυμαινόμενο ως ποσοστό του τζίρου κατά τη διάρκεια της μίσθωσης με σκοπό τη διασφάλιση βιωσιμότητας της επένδυσης σε περιόδους απρόβλεπτων μεταβολών των συνθηκών της αγοράς. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό ετήσιο αντάλλαγμα δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του συνολικού ετήσιου τζίρου της μαρίνας.Όσον αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης για τον καθορισμό του ενοικίου παραχώρησης της μαρίνας, οι ειδικοί της ICOMIA θεωρούν ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η αξία της ποιότητας των έργων ανάπλασης, των προσφερόμενων υπηρεσιών στο κοινό, των προτεινόμενων περιβαλλοντικών μέτρων, των στοιχείων ασφάλειας και υγιεινής, της φερεγγυότητας, του χρόνου παράδοσης, της φήμης και αξιοπιστίας του επενδυτή, της συνεισφοράς στο θαλάσσιο τουρισμό και στις τοπικές και περιφερειακές κοινωνίες. Επίσης στην αξιολόγηση θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ο βαθμός δυσκολίας και οι περιορισμοί που ισχύουν στην αξιοποίηση και λειτουργία των μαρινών σε σύγκριση με άλλες χερσαίες εγκαταστάσεις.

Η δε διάρκεια της μίσθωσης πρέπει να είναι τουλάχιστον 40 έτη, με έναρξη μετά την ολοκλήρωση των έργων κατασκευής και αναβάθμισης, με δυνατότητα παράτασης τουλάχιστον για 15 έτη, υπό την προϋπόθεση επανεπένδυσης για την συνέχιση συντήρησης και αναβάθμισης του λιμένα και της χερσαίας ζώνης. Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει επίσης ότι η δημιουργία των νέων υποδομών και θέσεων ελλιμενισμού προωθείται με πολιτικές εξωστρέφειας, με καμπάνιες επικοινωνίας των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων στην παγκόσμια τουριστική αγορά ώστε να προσελκύσουμε ξένα σκάφη αναψυχής που παραμένουν μόνιμα στις ελληνικές μαρίνες (το λεγόμενο Homeporting).

Οι περιοριστικές διατάξεις του ν.4256/2014 που δεν επιτρέπουν την δραστηριοποίηση των ξένων επαγγελματικών σκαφών στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως σημαίας, δεν συνάδουν με τη στρατηγική εξωστρέφειας και δεν ωφελούν τις μαρίνες μας. Η χώρα μας πρέπει να εναρμονιστεί με τις άλλες χώρες της Μεσογείου σε αυτό το θέμα. Σκοπός μας πρέπει να είναι η συγκέντρωση εσόδων από φόρους και ανταποδοτικά τέλη και όχι ο περιορισμός των ξένων επαγγελματικών σκαφών.Η ελληνική σημαία πρέπει και μπορεί να γίνει ανταγωνιστικότερη θεσμοθετώντας κίνητρα όπως είναι η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing σκαφών όπως στη Μάλτα και στην Κύπρο) και όπως η Χρυσή Βίζα για τα ακίνητα στη χώρα μας.

Κυρίες και Κύριοι, η σημερινή Ημερίδα, 15 μήνες μετά από το παγκόσμιο Συνέδριο μαρινών που διοργάνωσε η Ένωσή μας στην Αθήνα, το κατά γενική ομολογία πιο επιτυχημένο Παγκόσμιο Συνέδριο Μαρινών που έχει γίνει μέχρι σήμερα, αποδεικνύει τη θέλησή μας για την ανάδειξη της δυναμικής και των προοπτικών που έχει ο κλάδος μας.

Είναι επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπίσουμε με Ειλικρίνεια, Αποφασιστικότητα και Τόλμη τα εμπόδια και τις αγκυλώσεις πέρα από μικροπολιτικές και ατομικά συμφέροντα.  Για την Ένωση Μαρινών Ελλάδας προέχει η ανάπτυξη και αναβάθμιση των Ελληνικών τουριστικών λιμένων γιατί έτσι θα δημιουργήσουμε προστιθέμενη αξία και θα συμβάλλουμε στην Οικονομία, στο  Περιβάλλον και στην Κοινωνία του τόπου μας”.