Λίγο μετά την αναβάθμιση έκπληξη το βράδυ της Παρασκευής, ο Marko Mrsnik, Senior Credit Analyst στην S&P Global Ratings, μιλά στο mononews για το σκεπτικό του διεθνούς οίκου αξιολόγησης που έκανε τη διαφορά και έστειλε το δικό της μήνυμα, δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία σε μια κρίσιμη καμπή συνολικά για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Στοίχημα οι επόμενοι 12-18 μήνες για την ελληνική οικονομία και μια νέα αναβάθμιση υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και το «κλειδί» για την επίτευξη μιας ταχείας ανάκαμψης.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Marko Mrsnik στην Ελευθερία Αρλαπάνου:

-Κάποιοι εκτιμούν πως όταν προχωρήσει το εμβολιαστικό πρόγραμμα μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, η αναπτυξιακή δυναμική στην Ελλάδα κατά το δεύτερο εξάμηνο μπορεί να και θα αποδειχθεί καλύτερη από αυτό που προσδοκάται αυτή τη στιγμή. Υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο;

-Αυτή τη στιγμή προσδοκούμε μια οικονομική ανάκαμψη 4,9% το 2021, υψηλότερη από την εκτίμηση της κυβέρνησης για ανάπτυξη 4,2%. Η αβεβαιότητα για το βηματισμό της ανάκαμψης επιμένει, με δεδομένη την εμφάνιση διαδοχικών κυμάτων μολύνσεων στην Ελλάδα και τους βασικούς της εμπορικούς εταίρους, κάτι που δυνητικά προκαλεί επιπλέον περιορισμούς. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την ανάκαμψη στον τομέα των υπηρεσιών (που κατέγραψε πτώση 44% το 2020), ιδιαίτερα στον τομέα του τουρισμού. Τα έσοδα του ισοζυγίου πληρωμών από ταξιδιωτικές υπηρεσίες το 2019 αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 10% του ΑΕΠ το 2019 και σχεδόν το 22% των συνολικών εσόδων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Με δεδομένες τις μεγάλες διαταραχές στις διεθνείς μετακινήσεις τον προηγούμενο χρόνο, οι διεθνείς αφίξεις στα ελληνικά αεροδρόμια υποχώρησαν κατά 76,5%, με τις καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και μεταφορές να υποχωρούν κατά 77% και κατά 33% αντιστοίχως. Παρόλα αυτά εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε τον τουρισμό ως μια ασφαλή πηγή προστιθέμενης αξίας και απασχόλησης για την ελληνική οικονομία, ακόμη και εάν καθυστερήσει η ανάκαμψη του κλάδου. Τα επόμενα τρία χρόνια, αναμένουμε η ανάπτυξη της Ελλάδας να υπερβεί τον μέσο όρο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του πραγματικού, κατά κεφαλήν, ΑΕΠ. Περιμένουμε πως η οικονομική ανάπτυξη θα στηριχθεί φέτος κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, αν και δεν προσδοκούμε οι εισπράξεις από τον τουρισμό να ανακάμψουν στα επίπεδα του 2019, πριν το 2024.

–Είναι η ελληνική γραφειοκρατία και η διαδικασία υλοποίησης κίνδυνοι για το Ελλάδα 2.0;

-Θεωρούμε πως οι μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών διαδικασιών, πιθανόν θα οδηγήσουν σε κέρδη σε επίπεδο παραγωγικότητας, θα βελτιώσουν το μακροοικονομικό αποτέλεσμα και την δυνατότητα του ελληνικού δημοσίου να εξυπηρετεί το χρέος του μεσομακροπρόθεσμα. Θεωρούμε πως τα κεφάλαια στη βάση της συμφωνίας για το Next Generation EU θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις.

Επιπλέον και σημαντικό είναι πως η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο ρυθμό απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων από το ΕΣΠΑ. Με δεδομένο πως τα κονδύλια από το NGEU δεν υπόκεινται στον κανόνα της συγχρηματοδότησης υπάρχει περιθώριο, ο ρυθμός απορρόφησης να είναι ακόμη μεγαλύτερος. Το σχέδιο της ΕΕ προβλέπει εκταμιεύσεις σχεδόν 32 δισ. ευρώ  εκ των οποίων τα 19,4 δισ. είναι επιχορηγήσεις. Εάν χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά, αυτά τα κεφάλαια θα επιτρέψουν επιπλέον διαρθρωτικές βελτιώσεις στην ελληνική οικονομία, αντιμετωπίζοντας το μεγάλο επενδυτικό κενό, ένα αποτέλεσμα των προκυκλικών περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών που απαιτήθηκαν από την Ελλάδα μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.

–Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον μανδύα του PEPP της ΕΚΤ. Τι θα συμβεί όταν θα ξεκινήσει να εκτονώνεται η πανδημία και θα έλθει στην σκηνή ο κίνδυνος χώρας (country risk); Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να διατηρήσει χαμηλά το κόστος δανεισμού της;

-Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο ευνοϊκά προφίλ χρέους μεταξύ όλων των κρατών που αξιολογούμε. Το εμπορεύσιμο κομμάτι του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης αντιπροσωπεύει σχεδόν το 22% του συνολικού χρέους ή λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ στο τέλος του 2020. Μετά από την αύξηση το 2020, προβλέπουμε πως οι λόγοι του χρέους προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσουν υποβοηθούμενοι από μια ανάκαμψη στο ονομαστικό ΑΕΠ και την εξυγίανση του προϋπολογισμού. Και αυτό είναι κρίσιμο στο πλαίσιο μιας μελλοντικής συρρίκνωσης στις αγορές κρατικού χρέους από την ΕΚΤ.

Τα στοιχεία από πρόσφατα «επεισόδια» tapering στην ευρωζώνη, όπως στην Κύπρο και την Πορτογαλία, υποδεικνύουν πως μια υγιής οικονομική επίδοση και ένας υγιής προϋπολογισμός είναι κλειδιά για να ξεπεραστούν δυνητικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με το tapering.

–Πώς θα αποτιμούσατε την πρόοδο που έχει γίνει έως τώρα στον ελληνικό τραπεζικό τομέα;

-Οι ελληνικές τράπεζες έχουν επιταχύνει την μείωση των NPEs. Οι ελληνικές Αρχές έχουν εισαγάγει το σχέδιο Ηρακλής, που περιλαμβάνει κρατικές εγγυήσεις για senior tranches των τιτλοποιήσεων NPE, για την μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων στο τραπεζικό σύστημα. Πιστεύουμε πως τέτοια μέτρα θα βοηθήσουν την αποκατάσταση του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και θα ενθαρρύνει την οικονομική ανάκαμψη.

Επιπροσθέτως, πιστεύουμε πως οι προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδας και της κυβέρνησης που ανακοινώθηκαν πρόσφατα για δύο επιπλέον εργαλεία για την διευκόλυνση της μείωσης των ΝΡΕς είναι ένα βήμα στην σωστή κατεύθυνση. Υποθέτοντας πως οι συναλλαγές που είναι σε εξέλιξη κλείνουν βάσει σχεδίου, περιμένουμε πως ο λόγος των NPEs για όλο το σύστημα να υποχωρήσει κάτω από το 20% μέχρι το τέλος του 2022. Λέγοντας αυτό, αναμένουμε πως η πανδημία θα προκαλέσει επιπλέον προβληματικά δάνεια.

Η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατηρούν πρόσβαση στις γραμμές μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, ενώ οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που είναι και περισσότερο εκτεθειμένες στην πανδημία, ειδικά στον κλάδο του τουρισμού, έχουν πρόσβαση σε γραμμές αναχρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους. Αυτό θα πρέπει να αποτελεί προστασία για την ελληνική οικονομία από έντονες, εξωτερικές πιέσεις από την πλευρά της ρευστότητας. Επιπλέον σημαντικό είναι πως μετά την απόφαση της ΕΚΤ τον Μάρτιο του 2020, οι τράπεζες μπορούν να έχουν πρόσβαση στην τακτική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ χρησιμοποιώντας κρατικά ομόλογα ως εγγύηση.

Ως αποτέλεσμα οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεγιστοποιήσει την χρηματοδότηση τους από την ΕΚΤ. Η χρηματοδότηση μέσω TLTRO για τις ελληνικές τράπεζες ανήλθε σε περισσότερα από 41 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2020. Εκτός των πλεονεκτημάτων από τα φθηνότερα χρηματοδοτικά κόστη, ελληνικές τράπεζες εμφάνισαν ισχυρά κέρδη προ προβλέψεων εξαιτίας των κερδών από συναλλαγές σχετικές με την διακράτηση ομολόγων.

Υψηλότερος ρυθμός αποταμίευσης εξαιτίας της πανδημίας, σε συνδυασμό με ένα καλύτερο κλίμα στους αποταμιευτές και στους επενδυτές υποστηρίζει μεγαλύτερες καταθέσεις. Οι καταθέσεις του συστήματος αυξήθηκαν κατά 9% το 2020 και δεν αποκλείουμε μια μεσαία προς μεγάλη, μονοψήφια αύξηση έως το τέλος του 2022. Αυτό σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη εξυγίανση των ισολογισμών και εν τέλει την αξιοποίηση των κοινοτικών διαρθρωτικών κονδυλίων είναι ευνοϊκά για την παροχή πιστώσεων. Κοιτώντας μπροστά, η αποκατάσταση κερδών παραμένει η πρόκληση – κλειδί για τις ελληνικές τράπεζες.

–Ποιος θα ήταν ο παράγοντας που θα γύριζε το παιχνίδι για την Ελλάδα, ωθώντας την σε ταχύτερη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας;

Μετά την τελευταία αναβάθμιση, έχουμε θετική προοπτική στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας που σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε αναβάθμιση ξανά σε διάστημα 12-18 μηνών εάν η οικονομική ανάκαμψη είναι ταχύτερη από ότι προσδοκούμε αυτή τη στιγμή και ισχυρότερη σε σχέση με χώρες, συναφούς επιπέδου. Η άνοδος των αξιολογήσεων θα μπορούσε να εξαρτηθεί και από μια ουσιώδη βελτίωση στις επιδόσεις του προϋπολογισμού – σημαντικά μικρότερα δημοσιονομικά ελλείμματα και αποκλιμακούμενο χρέος, σε συνδυασμό με μια αξιοσημείωτη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

-Τι θα συνιστούσε απειλή για τη βιωσιμότητα του χρέους;

-H βιωσιμότητα του χρέους υποστηρίζεται αυτή τη στιγμή από τα τρέχοντα, χαμηλά κόστη δανεισμού και το πολύ ευνοϊκό προφίλ χρέους. Ωστόσο, στο μέλλον μια υγιής οικονομική ανάπτυξη και η εξυγίανση του προϋπολογισμού είναι κλειδιά για να τεθεί το χρέος σε πτωτική πορεία. Επομένως μια αναιμική ανάπτυξη, επίμονα υψηλά ελλείμματα ή η υλοποίηση ενδεχόμενων υποχρεώσεων από κρατικές εγγυήσεις θα μπορούσαν να ασκήσουν πιέσεις στην βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών.

–Η Γερμανία και η Γαλλία αντιμετωπίζουν εκλογές. Ανησυχείτε πως η ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα φάση έντασης από λαϊκιστές;

-Η επανεμφάνιση λαϊκιστικών εντάσεων δεν μπορεί να αποκλειστεί με δεδομένες τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που έχουν ενισχυθεί από την πανδημία. Ωστόσο, σε αντίθεση με το παρελθόν, έχουν δρομολογηθεί πανευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές στη σωστή κατεύθυνση. Για παράδειγμα τόσο η νομισματική όσο και οι δημοσιονομικές πολιτικές ήταν σημαντικές για την παροχή στήριξης στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, αυτή την φορά χωρίς την προσφυγή στις πολιτικές λιτότητας που έχει αποδειχθεί στο παρελθόν αντιπαραγωγική και που κατά την άποψή μας συνέβαλε στην άνοδο του λαϊκισμού. Η συμφωνία για το NGEU, για παράδειγμα, προσφέρει μια σπουδαία ευκαιρία για ισχυρή οικονομική ανάκαμψη και διαρθρωτική ώθηση στις ευρωπαϊκές οικονομίες που θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο του λαϊκισμού τουλάχιστον ως προς το οικονομικό σκεπτικό που τον χαρακτηρίζει.

Διαβάστε επίσης:

Έκπληξη από την S&P: Αναβάθμισε κατά μια βαθμίδα το αξιόχρεο της Ελλάδας – Σταϊκούρας: Eξαιρετικά σημαντικό, θετικό γεγονός

Υπουργείο Οικονομικών: Ανάπτυξη 3,6% φέτος και «εκτόξευση» 6,2% το 2022

Eurobank: Στις αγορές με 6ετές ομόλογο το πρωί της Τετάρτης – Πλήρης επιβεβαίωση mononews