Μια νέα εποχή ανοίγεται για τις σύγχρονες πόλεις, καθώς, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της καινοτομίας, μετατρέπονται σε «έξυπνες», αλλάζοντας δραστικά τη ζωή και την καθημερινότητα των μόνιμων κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών τους.
Η καθημερινότητα των ανθρώπων έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, μέσα από την αλματώδη τεχνολογική εξέλιξη, που έχει φέρει τις ψηφιακές τεχνολογίες σε πρώτο πλάνο, ενώ έχει διευκολύνει τους απαιτητικούς ρυθμούς της καθημερινότητας, με την αυτοματοποίηση πολλών διαδικασιών.
Οι «έξυπνες» πόλεις διαμορφώνονται σήμερα μέσα από τις τεχνολογίες Internet of Things, αλλά και τα σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, που δίνουν τη δυνατότητα στους Δήμους, τις Περιφέρειες και στις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχουν προς τους πολίτες.
Ταυτόχρονα, δίνεται η δυνατότητα για καλύτερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων, πάντα στο πλαίσιο της προσπάθειας για έναν πιο θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Παρακάτω, παρατίθενται ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα πόλεων του κόσμου, που ενσωμάτωσαν «έξυπνες» λύσεις στον τρόπο λειτουργίας τους, εκσυγχρονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τα συστήματά τους και δημιουργώντας μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Στο Όσλο της Νορβηγίας κινητοποιήθηκε μια διαδικασία επανασχεδιασμού του συνόλου του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς, με στόχο τη μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 50% ως το 2020.
Για την επίτευξη αυτού του δύσκολου, αλλά πολύ σημαντικού στόχου, η πόλη ενσωμάτωσε ένα καινοτόμο σύστημα ΙοΤ αυτοματισμών, που εξασφαλίζει τη διαρκή επικοινωνία των μέσων, τόσο μεταξύ τους, όσο και με κεντρικά σημεία διαχείρισης.
Αποτέλεσμα αυτής της φιλόδοξης προσπάθειας είναι ότι το νέο σύστημα, που έχει ως βασικό άξονα τη γρήγορη και ασφαλή μεταφορά δεδομένων μέσω σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών δικτύων, είναι σε θέση να καλύψει πλέον κάθε ανάγκη μετακίνησης.
Το σύγχρονο σύστημα του Όσλο, μάλιστα, προβλέπει ότι η κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων εντός της πόλης σταδιακά θα απαγορευθεί. Μοναδική εξαίρεση στο μέτρο αυτό θα αποτελούν τα οχήματα που είναι προηγμένης περιβαλλοντικής τεχνολογίας κι εκπέμπουν μηδενικούς ρύπους.
Παρά τη σημαντική αυτή επίτευξη της νορβηγικής πρωτεύουσας, τον τίτλο της κορυφαίας λειτουργικής πόλης κατέχει επάξια μια μικρή, άγνωστη ίσως σε εμάς, φινλανδική πόλη, η Καλασατάμα. Η συγκεκριμένη πόλη, μάλιστα, αποτελεί προάστιο της πρωτεύουσας του Ελσίνκι και βρίσκεται, προς το παρόν, στο στάδιο της κατασκευής.
Στο σύστημα λειτουργίας που σχεδιάζεται για τη νέα πόλη, προβλέπεται ότι οι κάτοικοι θα απολαμβάνουν κατά μέσο όρο μία επιπλέον ωφέλιμη ώρα κάθε μέρα.
Το όφελος αυτό θα γίνει εφικτό χάρη στη σύγχρονη και λειτουργική πολεοδόμηση, βάσει της οποίας σχεδιάζεται το νέο προάστιο του Ελσίνκι, που θα προσφέρει στους πολίτες εύκολη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, νοσοκομεία, καθώς και τεχνολογικές καινοτομίες.
Ενδεικτικό παράδειγμα των καινοτομιών που δρομολογούνται για την λειτουργία της πόλης είναι το νέο σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων που δημιουργείται. Σύμφωνα με αυτό, οι πολίτες αποβάλλουν τα σκουπίδια τους, ρίχνοντάς τα σε μια ειδική θύρα, που τα απορροφά και τα μεταφέρει σε ένα υπόγειο σύστημα διαλογής. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται ότι κανένα απορριμματοφόρο δεν θα χρειάζεται να κυκλοφορεί στους δρόμους, επιτείνοντας την κίνηση.
Σημειώνεται ότι η Καλασατάμα στηρίζει την ανάπτυξή της στο Internet of Things, ένα δίκτυο έξυπνα συνδεδεμένων συσκευών και μηχανημάτων.
Με την τεχνολογία να εξελίσσεται ταχύτατα και τις καινοτόμες λύσεις να «ντύνουν» τις πόλεις, υπολογίζεται ότι έως το 2020, θα έχουν επιτευχθεί σημαντικές λειτουργίες βελτίωσης της καθημερινότητας. Για παράδειγμα, 50 δισεκατομμύρια αντικείμενα θα «μιλούν» μεταξύ τους, ενώ με τη μετάβαση στα δίκτυα 5G, που θα φέρουν υπερυψηλές ταχύτητες, το IoT θα δώσει τη δυνατότητα στις πόλεις να γίνουν ακόμη πιο βιώσιμες και λειτουργικές.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό είναι εφικτό σε ιστορικές πόλεις, που «ζουν» από την αρχαιότητα και είναι οικοδομημένες πάνω στα παλαιά θεμέλιά τους.
Την απάντηση δίνει το παράδειγμα της Ματέρα, στη νότια Ιταλία. Η αρχαία πόλη, που είναι χτισμένη στην άκρη ενός γκρεμού δεν θα χρειαστεί να φτιαχτεί από την αρχή, για να ενσωματώσει σύγχρονες τεχνολογίες στο σύστημα λειτουργίας της. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι θα σύντομα θα αποτελέσει μια από τις πρώτες πόλεις με 5G στην Ευρώπη.
Η τεχνολογία αυτή, μάλιστα, που θα ενσωματωθεί στην καθημερινότητα των πολιτών, αλλά και των υπηρεσιών είναι πρωτεύουσας σημασίας για την πόλη, που ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019 και θα την αξιοποιήσει για να προβάλλει την πλούσια πολιτιστική και καλλιτεχνική κληρονομιά της.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, ήδη από το 2004 γίνονται τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, με επίκεντρο τις τεχνολογίες και τις σύγχρονες εφαρμογές, που σχετίζονται με δύο, κυρίως, άξονες: Την αγροτική παραγωγή και τον αστικό ιστό.
Αποτέλεσμα αυτών των πρώτων ελληνικών προσπαθειών είναι ότι έχουν δημιουργηθεί «έξυπνες» λύσεις, που έχουν διακριθεί, εξασφαλίζοντας μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις τεχνολογικές καινοτομίες, «βάζοντας τα γυαλιά» στο εξωτερικό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι η διεθνούς κύρους εφημερίδα Guardian αφιέρωσε ένα ξεχωριστό ρεπορτάζ, εκθειάζοντας την πόλη των Τρικάλων και χαρακτηρίζοντάς την ως «τον πιο high tech δήμο της Ελλάδας». Στο δημοσίευμα της Guardian παρουσιάστηκαν οι καινοτόμες λύσεις που έχουν εφαρμοστεί στα Τρίκαλα, όπως, για παράδειγμα, το λεωφορείο χωρίς οδηγό.
Μετά το ισχυρό τεχνολογικό αποτύπωμα που πέτυχαν τα Τρίκαλα, και άλλες ελληνικές πόλεις ακολουθούν τα βήματα των καινοτόμων λύσεων, στην προσπάθεια να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις και να μεταλλαχθούν, σταδιακά, σε «έξυπνες» πόλεις. Μεταξύ αυτών είναι τα Ιωάννινα, η Λάρισα, η Βέροια και το Ηράκλειο, που βρίσκονται ήδη σε διεργασίες αξιοποίησης των τεχνολογιών IoT.
Την ίδια ώρα και η Αθήνα έχει ήδη θέσει σε λειτουργία ένα σύστημα έξυπνης αποκομιδής απορριμμάτων σε εμπορικό κέντρο, ενώ προσδοκά να διαθέτει σύντομα και έξυπνο οδοφωτισμό, επιτυγχάνοντας, μέσω αυτού, εξοικονόμηση σημαντικών πόρων, μείωση των εκπομπών CΟ2 και της φωτορύπανσης, ακολουθώντας τα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών πόλεων.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί ένα γερό εργαλείο, που θα κάνει τις σύγχρονες πόλεις πιο αποτελεσματικές, λειτουργικές, ανθρώπινες και βιώσιμες.
Ταυτόχρονα, θα «ανοίξει» στους πολίτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά στη βελτίωση των υπηρεσιών, των υποδομών και της ποιότητας ζωής γενικότερα.
Για τις έξυπνες λύσεις που ήδη εφαρμόζονται στις ελληνικές πόλεις και την Αθήνα, μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.