Μέσα σε ένα σκηνικό αυξανόμενης γεωπολιτικής αστάθειας που επηρεάζει καταλυτικά την αγορά ναύλων, ξεπερνώντας παραδοσιακούς παράγοντες όπως η προσφορά και η ζήτηση πλοίων, αναδεικνύεται ο κρίσιμος ρόλος των ναυτιλιακών παραγώγων (freight derivatives/FFAs) ως εργαλείο διαχείρισης κινδύνου και αξιοποίησης ευκαιριών σε περιόδους έντονης αβεβαιότητας, επισημαίνει σε άρθρο του ο Βασίλης Καρακουλάκης, executive director του ελληνικού γραφείου του ομίλου Propel Shipping Pte Ltd.

Ζητήματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι προηγούμενες επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, καθώς και η πρόσφατη απειλή επιβολής υψηλών δασμών σε πλοία κινεζικής κατασκευής ή ιδιοκτησίας/διαχείρισης που προσεγγίζουν αμερικανικά λιμάνια, έχουν προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό σε μεγάλους ναυλωτές και traders, και εν συνεχεία στους πλοιοκτήτες και στους κατόχους βραχυπροθέσμων και πιο μακροπροθέσμων συμβολαίων μεταφοράς φορτίων (Contracts of Affreightment).

1

Ο ρόλος των ναυτιλιακών παραγώγων

Σε περιόδους αβεβαιότητας, η χρήση ναυτιλιακών παραγώγων (freight derivatives / FFAs) αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, ειδικά όταν η αντίδραση διαφόρων παικτών της αγοράς δεν μπορεί εύκολα να προβλεφθεί, ή όταν δεν είναι σαφές εάν τα έκτακτα μέτρα θα διατηρηθούν ή θα αλλάξουν μορφή.

Στην αγορά του ξηρού φορτίου – και ειδικά στα μεγέθη panamax και supramax/ultramax – τις προηγούμενες δύο εβδομάδες παρατηρήθηκε νευρική αντίδραση από ναυλωτές με αμερικανικών συμφερόντων φορτία, οι οποίοι έσπευσαν να εξασφαλίσουν πλοία μη κινεζικής ναυπήγησης σε υψηλότερα επίπεδα ναύλωσης, προσδίδοντας την ίδια στιγμή μεγαλύτερη αξία ναύλωσης και σε κινεζικής ναυπήγησης πλοία για πολύ πρώιμες φορτώσεις από τις ΗΠΑ.

Όπως επισημαίνει ο κ. Καρακουλάκης, οι ίδιοι traders έχουν αντισταθμίσει τον ανάλογο κίνδυνο μέσω της καμπύλης των παραγώγων ναύλων, σε περίπτωση που οι ναυλώσεις όλων αυτών των πλοίων αποδειχθούν λανθασμένες ή υπερκοστολογημένες.

Ευκαιρίες για τους πλοιοκτήτες

Με την ίδια λογική, και οι πλοιοκτήτες πρέπει αντίστοιχα να αξιοποιούν τέτοιες ευκαιρίες, προχωρώντας σε στρατηγικές hedging για μέρος του στόλου τους, αντί να περιμένουν ακόμη καλύτερες ημέρες βασιζόμενοι μόνο στις αισιόδοξες προβλέψεις. Ακόμα κι αν κάποιες τέτοιες αποφάσεις αποδειχθούν πρόωρες, μπορούν να αντισταθμιστούν αποτελεσματικά μέσω της χρήσης παραγώγων.

O κανόνας που πάντα ισχύει στις αγορές “buy the rumor, sell the fact” – εφαρμόζετε πλήρως εδώ. Με άλλα λόγια, μία νευρική περίοδος αβεβαιότητας δημιουργεί ευκαιρίες εξίσου για τα φορτία και για τους πλοιοκτήτες/operators, οι οποίες μπορούν κάλλιστα να διαχειριστούν μέσω παραγώγων.

Σε μακροοικονομικό επίπεδο, και με βάση τα στατιστικά που δείχνουν ότι οι αξίες (sale and purchase) των πλοίων εξακολουθούν να διαπραγματεύονται με σημαντικά premium σε σχέση με τις εύλογες προσδοκίες εσόδων ναύλων για τους επόμενους 12–18 μήνες, τα παράγωγα ναύλων και προσφέρουν και πάλι μια εναλλακτική λύση και για τους δυο συμβαλλόμενους, δηλαδή τους αγοραστές πλοίων (που αντιλαμβάνονται ότι οι τιμές είναι προσωρινά μη βιώσιμες) και για τους πωλητές (που μπορούν να αντισταθμίσουν τον πιθανό κίνδυνο πτώσης αξιών μέσω δομών παραγώγων βασισμένων στην εμπρόθεσμη ναυλαγορά).

Σε περιόδους αβεβαιότητας – και ανεξαρτήτως των αναλύσεων για την αύξηση αριθμού νεότευκτων πλοίων (που δείχνουν σημαντική αύξηση για τα μη capesize μεγέθη) – η μεταβλητότητα θα κυριαρχεί. Μαζί της θα υπάρχουν και ευκαιρίες, μέσω συνετής διαχείρισης κινδύνου με παράγωγα ναύλων, για όλους τους εμπλεκόμενους: φορτωτές, ναυλωτές αλλά και πλοιοκτήτες, οι οποίοι μπορούν να επωφεληθούν από μεταβολές της αγοράς, ακόμη και αν αυτές είναι προσωρινές.

Οι δασμοί στην Κίνα

Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθήσαμε πώς αντέδρασαν οι αγορές μετά την ανακοίνωση των δασμών από την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε σημαντικούς εμπορικούς εταίρους πρώτων υλών όπως η Κίνα και σε μικρότερο βαθμό η ΕΕ, καθώς και στα αντίποινα της Κίνας κατά των ΗΠΑ.

Στην ναυτιλία ξηρού φορτίου, αυτό θα μεταφραστεί σίγουρα σε μια ριζική αλλαγή στις ροές του εμπορίου (όπως είδαμε και το 2018 όταν επιβλήθηκαν μικρότεροι δασμοί από τις ΗΠΑ στην Κίνα), τιμωρώντας σίγουρα τη ροή εξαγωγής σιτηρών από τις δύο εξαγωγικές περιοχές των ΗΠΑ προς την Κίνα.

Αυτό θα είναι πιο εμφανές στην κύρια περίοδο συγκομιδής σιτηρών των ΗΠΑ από Σεπτέμβριο έως Νοέμβριο του 2024, ενώ η Κίνα θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει σιτηρά από τη Βραζιλία και την Αργεντινή.

Και πάλι, οι αγορές ναύλων έχουν αντιδράσει έντονα στο παιχνίδι των δασμών, προσφέροντας πολύ απαιτητικές ευκαιρίες τόσο για τα συμφέροντα φορτίων με μακροπρόθεσμα συμβόλαια όσο και για τους επενδυτές στη ναυτιλία, οι οποίοι μπορούν να συγκρίνουν πού θέλουν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους -περιουσιακά στοιχεία, μετοχές ή μελλοντικά συμβόλαια ναύλων- με το ενδεχόμενο μίας πιθανής ανατροπής των γεγονότων μεσοπρόθεσμα.

Ο Βασίλης Καρακουλάκης ήταν επί 19 έτη ανώτερο στέλεχος στο Freight Derivatives Desk του οίκου Clarksons στο Λονδίνο και πλέον έχει μεταφέρει τις δραστηριότητες τους στην Ελλάδα. Κατέχει την θέση του executive director του ελληνικού γραφείου του ομίλου Propel Shipping Pte Ltd, με αρμοδιότητα τον συντονισμό των ναυλώσεων σε συνδυασμό με τη διαχείριση κινδύνου ναυτιλιακών παραγώγων (freight derivatives) για όλο τον όμιλο.