Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) προχώρησε σε μια αμφιλεγόμενη τροποποίηση του Γενικού Κανονισμού Λιμένος 17 (ΓΚΛ 17), η οποία αφορά τις εργασίες καβοδεσίας (ΓΚΛ 17) και παρακάμπτει τη νομοθεσία και παραχωρεί κρίσιμες λιμενικές εργασίες σε μη εξειδικευμένο προσωπικό. Η απόφαση αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια, στη νομική συμμόρφωση της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη βιωσιμότητα του επαγγέλματος των φορτοεκφορτωτών.

Τι αλλάζει και γιατί είναι προβληματικό

Η τροποποίηση του ΓΚΛ 17 (ΦΕΚ Β’ 6284/2024) επιτρέπει την εκτέλεση των εργασιών καβοδεσίας – ζωτικών για τη λειτουργία των λιμένων – από το πλήρωμα των πλοίων, αντί των πιστοποιημένων φορτοεκφορτωτών, όπως ορίζει ο ν. 4455/2017 και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2017/352. Το Άρθρο 14 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2017/352 ορίζει ρητά ότι οι κρατικές αρχές υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι οι λιμενικές υπηρεσίες εκτελούνται με ασφάλεια, αποτελεσματικότητα και δίκαιους όρους εργασίας από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό.

1

Η απόφαση του ΥΝΑΝΠ να επιτρέψει σε μη πιστοποιημένο προσωπικό να αναλαμβάνει αυτές τις εργασίες αντιβαίνει άμεσα στις υποχρεώσεις της χώρας προς την Ε.Ε., αυξάνοντας τον κίνδυνο νομικών κυρώσεων και λειτουργικών προβλημάτων στα ελληνικά λιμάνια.

Αυτό σημαίνει ότι κρίσιμες εργασίες που απαιτούν τεχνική εξειδίκευση, πιστοποιημένη εκπαίδευση και αυστηρή τήρηση κανόνων ασφαλείας θα ανατίθενται σε άτομα που δεν διαθέτουν την απαραίτητη γνώση και εμπειρία. Η πρακτική αυτή δεν είναι μόνο παράνομη, αλλά δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους τόσο για την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων όσο και για τους ίδιους τους ναυτικούς.

Παραβίαση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας και πιθανές κυρώσεις

Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της Ε.Ε., είναι υποχρεωμένη να τηρεί τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2017/352, ο οποίος ρητά προβλέπει ότι οι λιμενικές υπηρεσίες πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένο και πιστοποιημένο προσωπικό. Η παραβίαση αυτής της νομοθεσίας μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε νομικές κυρώσεις από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, πλήττοντας τη διεθνή αξιοπιστία των ελληνικών λιμένων και εκθέτοντας το ΥΝΑΝΠ σε ενδεχόμενες προσφυγές.

Ερωτήματα που απαιτούν απαντήσεις

1.    Με ποιο νομικό σκεπτικό η τροποποίηση του ΓΚΛ 17 επιτρέπει την εκτέλεση των εργασιών καβοδεσίας από μη πιστοποιημένο προσωπικό, παρακάμπτοντας τη νομοθεσία;

2.    Έχει εξετάσει το ΥΝΑΝΠ τις πιθανές νομικές κυρώσεις που μπορεί να προκύψουν από την παραβίαση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2017/352;

3.    Ποιος θα είναι υπεύθυνος σε περίπτωση εργατικών ατυχημάτων λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης των ναυτικών στις *λιμενικές εργασίες φορτοεκφόρτωσης;

*Σημαντική σημείωση σχετικά με τον ορισμό των «λιμενικών» εργασιών/υπηρεσιών:

Οι εργασίες που χαρακτηρίζονται ως λιμενικές και αφορούν αποκλειστικά τον κλάδο των φορτοεκφορτωτών περιλαμβάνουν την καβοδεσία, την έχμαση, τη διαχείριση φορτίων, την τοποθέτηση και ασφάλιση εμπορευμάτων εντός του λιμένα και των πλοίων, καθώς και τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού φορτοεκφόρτωσης. Αυτές οι εργασίες απαιτούν πιστοποιημένη εκπαίδευση και εξειδίκευση, όπως ορίζεται από τις Κείμενες Διατάξεις.

Αντίθετα, οι ναυτικοί είναι επιφορτισμένοι με καθήκοντα που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη λειτουργία του πλοίου κατά τη ναυσιπλοΐα, και όχι με τις λιμενικές εργασίες. Η εκτέλεση λιμενικών εργασιών από ναυτικούς που δεν διαθέτουν την απαιτούμενη εκπαίδευση και πιστοποίηση όχι μόνο παραβιάζει τη νομοθεσία, αλλά αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ατυχημάτων και θέτει σε κίνδυνο την ομαλή λειτουργία των λιμένων και τη ναυτική ασφάλεια.

4.    Για ποιο λόγο δεν προηγήθηκε διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς πριν την αλλαγή του ΓΚΛ 17;

5.    Πώς διασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών λιμένα εφόσον κρίσιμες εργασίες ανατίθενται σε μη εξειδικευμένο προσωπικό;

Προτάσεις και Επιχειρήματα για την Ορθή Ρύθμιση των Λιμενικών Υπηρεσιών

Η αυστηρή τήρηση των εθνικών και ευρωπαϊκών κανονισμών αποτελεί προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των λιμενικών υπηρεσιών, αποτρέποντας αυθαιρεσίες και νομικές παραβιάσεις.

Απαιτείται η ενίσχυση της εκπαίδευσης και πιστοποίησης των φορτοεκφορτωτών σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 4455/2017 και του Ε.Κ. 2017/352, ώστε να διασφαλίζεται η επαγγελματική εξειδίκευση και η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα.

Η τήρηση της σαφούς διάκρισης μεταξύ των καθηκόντων των ναυτικών και των λιμενικών επαγγελμάτων είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και την εύρυθμη λειτουργία των λιμένων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει αυστηρό πλαίσιο για τη λιμενική ασφάλεια και τις εργασιακές πρακτικές. Η Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει τις βέλτιστες πρακτικές των ευρωπαϊκών λιμένων, διασφαλίζοντας συνθήκες ασφαλούς και δίκαιης απασχόλησης.

Οποιαδήποτε αλλαγή στη λιμενική νομοθεσία πρέπει να προκύπτει μέσα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και όχι μέσα από αιφνιδιαστικές αποφάσεις που διαταράσσουν τον κλάδο και τη ναυτιλιακή κοινότητα.

Οι φορτοεκφορτωτές αποτελούν τον θεσμοθετημένο φορέα για τη διενέργεια λιμενικών υπηρεσιών, όπως η καβοδεσία και η έχμαση, διασφαλίζοντας την ομαλή και ασφαλή λειτουργία των λιμένων. Η παράκαμψη τους δημιουργεί συνθήκες παρανομίας, αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων και θέτει τη χώρα σε νομικές περιπέτειες.

Το ΥΝΑΝΠ οφείλει να αποσύρει άμεσα την τροποποίηση του ΓΚΛ 17 και να επαναφέρει το προηγούμενο καθεστώς, που ήταν σύμφωνο με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επισημαίνεται η ανάγκη για έναν εποικοδομητικό διάλογο με όλους τους αρμόδιους φορείς, προκειμένου να διασφαλιστεί η νομιμότητα, η ασφάλεια και η βιωσιμότητα των λιμενικών υπηρεσιών στην Ελλάδα.

Η ασφάλεια των λιμένων είναι ευθύνη όλων. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε επικίνδυνες εκπτώσεις στη νομιμότητα και στην προστασία των εργαζομένων.

Διαβάστε επίσης:

Ελληνοτουρκικές Εντάσεις και Μεταναστευτικό: Διπλωματικές Μανούβρες και Προκλήσεις στο Αιγαίο