Μεταναστευτικό: Ένα διαχρονικό ζήτημα με επιτακτική ανάγκη επικαιροποίησης

Νικόλαος Ιω. Σπανός Ναύαρχος ΛΣ-ΕΛΑΚΤ (εα), Πρώην Δ/ντής Λιμένων – Λιμενικής Πολιτικής & Λιμενικής Αστυνομίας, Διεθνής Πραγματογνώμονας Επιστημών Ναυτιλίας

1. ο επιχειρησιακός-αστυνομικός ρόλος, και
2. ο επικουρικός για την άσκηση ναυτιλιακής πολιτικής

Σχετικά με τον πρώτο ρόλο, γίνεται λόγος για το αστυνομικό έργο της ΕΛ.ΑΚΤ., το οποίο έχει ως πρωταρχικό μέλημα του την προστασία της ανθρώπινης ζωής κι αξιοπρέπειας σε γενικό πλαίσιο.

Αυτό αποκωδικοποιείται σε πρακτικό επίπεδο στις προσπάθειες διάσωσης όλων όσων κινδυνεύουν σε θαλάσσια χωρικά ύδατα, ανεξαρτήτου φύλου ή ιθαγένειας. Όλοι οι μετανάστες είναι πρώτα και πάνω από όλα άνθρωποι σε κίνδυνο και επείγουσα ανάγκη.

Όσον αφορά στον δεύτερο ρόλο, αυτόν της άσκησης ναυτιλιακής πολιτικής επικουρικά, η επιστροφή μεταναστών σε τουρκικά ύδατα είναι μια ενέργεια αδιανόητη, να μου επιτραπεί η έκφραση, που θα μπορούσε να ληφθεί από πλευράς της ΕΛ.ΑΚΤ. Όλα τα υπηρετούντα, ανά την Ελληνική Επικράτεια, στελέχη της ΕΛ.ΑΚΤ. δρουν με γνώμονα την διάσωση των ανθρώπινων ζωών.

Κατά δεύτερον, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που τέθηκε στην συζήτηση κι αφορά την διαχείριση του μετατραυματικού στρες που μπορεί, πιθανότατα, να βιώσουν πολλά από τα στελέχη σε όλες τις ένοπλες δυνάμεις και κατ’ επέκταση και στο Λιμενικό Σώμα.

Όταν επιχειρούνται τέτοιας μεγάλης δυσκολίας και τραγικότητας διασώσεις ανθρώπων εγκαταλελειμμένων και εκδιωγμένων από την φρίκη του πολέμου, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουν και οι άνθρωποι που τους καλεί το καθήκον, ηθικό κι επαγγελματικό, να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα την ψυχική τους ανθεκτικότητα και να επανέλθουν σε μια ήρεμη ψυχική κατάσταση μετά από όσα βιώνουν.

Χρειάζεται συγκεκριμένος σχεδιασμός διαχείρισης τέτοιων κρίσεων και συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού πάνω σε κομμάτια αυτοφροντίδας (self-care, ένας διεθνής όρος στις κοινωνικές επιστήμες).

Εδώ θα ήθελα να πω ότι θα επανέλθω με μια μελέτη που διεξάγω τα τελευταία δύο χρόνια σχετικά με την ψυχοπροφύλαξη των λιμενικών κι όσων υπηρετούν στο Ναυτικό, προτείνοντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις και βήματα αποσυμφόρησης του έντονου ψυχικού φορτίου από τα τραυματικά περιστατικά που αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση.

Τρίτον, στο ερώτημα αν οι μεταναστευτικές ροές είναι ζήτημα πολιτικό ή ασφάλειας, θα έλεγα ότι η μετανάστευση δεν είναι ούτε πρωταρχικό ζήτημα ασφάλειας, αλλά ούτε και πολιτικό, διότι ως απαραίτητη και επιβεβλημένη προϋπόθεση, διενεργείται εντός του πλαισίου των κειμένων διατάξεων της ισχύουσας, κατά περίπτωση, νομοθεσίας.

Κάτι πολύ βασικό, επίσης, είναι ότι το Μεταναστευτικό είναι μια πρόκληση και συνάμα μία απειλή για την χώρα μας. Είναι ένα σύνθετο πρόβλημα και αποτελεί μια διεθνή ανθρωπιστική κρίση στην εποχή μας και εξαρτάται και από την στάση της Τουρκίας. Όπως δείχνουν οι διεθνείς, πολιτικές, οικονομικές και κλιματικές εξελίξεις, η μαζική ροή ανθρώπων, πιστεύω, θα αυξηθεί.

Για αυτό απαιτείται επειγόντως ουσιαστική δράση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με ένα ολοκληρωμένο Ευρωπαϊκό Σχέδιο σε συνδυασμό με τον εθνικό μας σχεδιασμό για να ελεγχθεί η κατάσταση στην αντιμετώπιση του, για να υπάρχουν διαδικασίες και διέξοδοι που δεν θα αφήνουν περιθώρια σε κυνικούς διακινητές (είτε κράτη, είτε άτομα), ούτε θα ρίχνουν όλο το βάρος της ευθύνης σε αυτούς που φυλάνε τα σύνορα της χώρας και της Ε. Ε.

Σχετικά, τώρα, με Εθνικό Σχέδιο Ποσειδώνιο, θα ήθελα να τονίσω το σημείο που αφορά την συνδρομή Επιχειρησιακών Μέσων σε Περιστατικά Έρευνας και Διάσωσης (SAR).

Στην περίπτωση που το κοινοτικό επιχειρησιακό μέσο διαπιστώνει περιστατικό έρευνας και διάσωσης, ο επιβαίνων σύνδεσμος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ενημερώνει άμεσα το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ).

Σε περιπτώσεις περιστατικών έρευνας και διάσωσης εκτός αντικειμενικού σκοπού της Επιχείρησης, τα συμμετέχοντα μέσα Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ απεμπλέκονται, κατόπιν εντολής του ΕΚΣΕΔ, ώστε να συνδράμουν στο εν λόγω περιστατικό. Επιπλέον, τα συμμετέχοντα κοινοτικά μέσα δύνανται ομοίως να συνδράμουν σχετικά.

Σχετικά με ένα άρθρο με τίτλο Εθνικό σύστημα θαλάσσιας επιτήρησης με ηλεκτρονικά «μάτια» στο Αιγαίο (Έθνος, 24/06/2020) είχα κάνει κάποιες δηλώσεις για το στρατηγείο που βρισκόταν στο κέντρο επιχειρήσεων του Λιμενικού σώματος, και είχα πει ότι «η χώρα μας με αυτό τον τρόπο θωρακίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό, στο θαλάσσιο χώρο της από όλες τις έκνομες ενέργειες σε βάρος της. Παράλληλα υπάρχει διευκόλυνση στη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων μας» και ότι «όσο δεν υπάρχει αυτό το σύστημα τόσο περισσότερα έξοδα καταναλώνει το ελληνικό κράτος, είτε από καύσιμα είτε από την κόπωση των ανδρών του λιμενικού οι οποίοι δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό».

Ανακεφαλαιώνοντας, θα λέγαμε ότι το Μεταναστατευτικό είναι ένα ζήτημα εθνικής και πολιτικής απόχρωσης, το οποίο θέλει σχεδιασμό αναλόγως τα νέα δεδομένα.

Στην σύγχρονη εποχή έχουμε άλλου είδους παράτυπους μετανάστες που χρησιμοποιούν και νέες μεθόδους συγκάλυψης τους, κι εκεί ακριβώς είναι αναγκαία μια επικαιροποίηση των τρόπων αντιμετώπισης και σχεδιασμού πιο αποτελεσματικών στρατηγικών εντοπισμού και διάσωσης.

Μπροστά στον θάνατο και τον πόνο, οποιαδήποτε αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ευρώπη είναι ανούσια, αδιέξοδη και παραπλανητική. Για αυτό ας αρκεστούμε σε πράξεις που θα παράγουν αποτέλεσμα γιατί πρόκειται για ανθρώπινες ζωές.

Διαβάστε επίσης:

Χρήστος Στυλιανίδης: Δεν έχει εκδοθεί καμία οδηγία προς τα ελληνόκτητα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα

Φραγκούλης: Αισιόδοξο το μήνυμα της αγοράς για την ανάπτυξη της ναυπηγικής βιομηχανίας

Σκρέκας: Όραμά μας η αναβίωση των ναυπηγείων – Μάγειρας: Η ακτοπλοία είναι η Εγνατία Οδός των νησιών μας