Ο Ισκαντάρ Σάφα, o οποίος πέθανε χθες σε ηλικία 69 ετών, είναι ένα πρόσωπο αμφιλεγόμενο που ενεπλάκη στην μακρόχρονη περιπέτεια των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.

Εμφανίστηκε ως «σωτήρας», πήρε με το συμβολικό τίμημα 1 δολάριο τα Ελληνικά Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, όμως, τελικά, όχι δεν συνέβαλε στην εξυγίανση και ανάταξη του Ναυπηγείου, στο τέλος ζητούσε αποζημιώσεις που προσέγγισαν  το 1 δισ.   ευρώ.

1

Η αξίωση του αυτή οδήγησε τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά στην απαξίωση και σε δικαστικές διαμάχες που καθυστέρησαν την προοπτική τους.

Ο Ισκαντάρ Σάφα, με τον επιχειρηματικό του ερχομό στην Ελλάδα, συμμετείχε και στο διοικητικό συμβούλιο της Marfin και ανέλαβε αντιπρόεδρος. Η θητεία στο επενδυτικό σχήμα του Ανδρέα Βγενόπουλου κράτησε πέντε χρόνια.

Η είδηση του θανάτου του, ήρθε από τον διευθυντή του εβδομαδιαίου περιοδικού Valeurs Actuelles, που κινείται στο χώρο της ακροδεξιάς και που ανήκει στις επιχειρήσεις του Ισκαντάρ Σάφα.

«Είμαστε απόψε συγκλονισμένοι από την είδηση του θανάτου του ιδιοκτήτη μας, του Ισκαντάρ Σάφα. Έφυγε με την αξιοπρέπεια του ιππότη που ήταν. Ο Θεός ας ευλογεί την ψυχή του και ας προστατεύει την οικογένειά του, που τόσο μετρούσε γι’ αυτόν», έγραψε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, ο Τιγκντιάλ Ντενί.

«Πολεμιστής μέχρι τέλους, αντιμετώπισε αυτούς τους τελευταίους μήνες μια σοβαρή ασθένεια, που κατέβαλε το κουράγιο του. Απεβίωσε όρθιος στις 29 Ιανουαρίου 2024 στο Μουζέν, περιτριγυρισμένος από τη θαλπωρή των δικών του», ανέφερε σε μια λιτή ανακοίνωση που γράφτηκε από τη σύνταξη του περιοδικού και αναρτήθηκε στο ιστότοπό του περιοδικού.

Η ιστορία του Σκαραμαγκά

Στις αρχές της δεκαετίας 2000, ανέλαβαν τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, η HDW/Ferrostaal και αργότερα η Thyssenkrupp. Στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά είχαν επιβληθεί το 2008 από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρόστιμο 230 εκατομμυρίων ευρώ για παράνομες κρατικές ενισχύσεις.

Όμως, εκκρεμούσε το πρόγραμμα ναυπήγησης των υποβρυχίων Τype 214. Τότε εμφανίστηκε η Privinvest και Abu Dhabi Mar, του Ισκαντάρ Σάφα.

Οι Γερμανοί, τότε, έβαλαν δύο προϋποθέσεις στην ελληνική κυβέρνηση για να αναλάβει ο Γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας: Να παραλάβει η κυβέρνηση το υπό κατασκευή υποβρύχιο 214 «Παπανικολής», για το οποίο είχε διαπιστωθεί έτι έγερνε, ώστε να αποκατασταθεί η τρωθείσα φήμη της HDW και να εξασφαλιστούν εργασίες από το Πολεμικό Ναυτικό συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ.

Ο Ισκαντάρ Σάφα, με μοχλό την Privinvest, που ήταν ιδιοκτήτρια των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά , προσέφυγε στη διεθνή διαιτησία διεκδικώντας αποζημιώσεις 1 δισ. ευρώ «για αθέτηση των όρων της συμφωνίας με το ελληνικό κράτος».

Tο Ελληνικό Δημόσιο, αντέδρασε αμέσως και κατέθεσε ανταγωγή και η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα απαίτησε 523 εκατ. ευρώ κατηγορώντας για αθέτηση των όρων της αρχικής σύμβασης.

Ο Ισκαντάρ Σάφα υπέβαλε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στο Διαιτητικό Δικαστήριο του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (International Chamber of Commerce – ICC).
Το ICC την έκανε δεκτή, απαγορεύοντας ουσιαστικά στο Ελληνικό Δημόσιο να προχωρήσει σε οποιαδήποτε νομική κίνηση στα ελληνικά δικαστήρια προτού εκδοθεί η απόφαση για την κύρια υπόθεση.

Ακολούθησε διορισμός ειδικού εκκαθαριστή στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, ο οποίος ακόμη διαχειρίζεται την υπόθεση των εκκρεμοτήτων, παρά το γεγονός ότι νέος ιδιοκτήτης είναι ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου.

Να υπενθυμίσουμε ότι ο πρώτος διαγωνισμός για το στρατιωτικό τμήμα των ΕΝΑΕ έγινε στο τέλος του 2020, ο οποίος κηρύχθηκε άγονος, δεδομένου ότι κατατέθηκε μόνο μία προσφορά από τον όμιλο Πριόβολου, με το ποσό των 15,1 εκατ. ευρώ.

Οι δηλώσεις του στην La Tribune

Ο Γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας, σε συνέντευξή του στη La Tribune, αποκάλυψε ότι έστειλε επιστολή στο Ελληνικό Δημόσιο και ότι απαιτεί την αποκατάσταση του στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

Το mononews.gr στις 22 Μαΐου 2022, ανέφερε στο σχετικό ρεπορτάζ:

«Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη γίνεται σε χρόνο που αναμένεται να εκδοθεί απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας για το αν θα κάνει αποδεκτή ή όχι την προσφυγή του Δήμου Χαϊδαρίου που ζητά την ακύρωση των πρόσφατων διαγωνισμών, όπου ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου κατέθεσε τη μεγαλύτερη προσφορά για την απόκτηση του.

Ο Ι. Σάφα αναφέρεται στο έτος 2017 όταν αποβλήθηκε από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και απαιτεί να πληρωθεί για το πρόγραμμα υποβρυχίων U-214 από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Έτσι, η Αθήνα σύμφωνα με το δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας, πρέπει να αποζημιώσει με 210 εκατ. ευρώ, με επιπλέον τόκους 6% τόκους που έχουν συσσωρευτεί από το 2014. Απαιτεί επίσης την επανενεργοποίηση της σύμβασης για την κατασκευή δύο U-214 που προβλέπει ο νόμος του 2010 καθώς και εκσυγχρονισμός δύο 2 U-209.

«Στις 24 Ιουλίου 2020, το ICSID, στο οποίο είχαν προσφύγει οι αδελφοί Safa (Iskandar και Akram) τον Ιούλιο του 2016, διαπίστωσε ότι η καταγγελία τους κατά του Ελληνικού Δημοσίου για παραβίαση της επενδυτικής συνθήκης μεταξύ Ελλάδας και Λιβάνου, τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο. 1999, ίσχυε. Ο λογαριασμός για το Ελληνικό Δημόσιο θα είναι βαρύς, πολύ βαρύς», τονίζει η Γαλλική εφημερίδα.

Η γαλλική εφημερίδα και τονίζει ότι η Privinvest είχε αγοράσει το ναυπηγείο Hellenic Shipyard (HSY), που αγοράστηκε από την ThyssenKrupp Marine System (TKMS) το 2010 και κατά πλειοψηφία ανήκει στην εταιρεία του Iskandar Safa (75,1%), και το υπόλοιπο στο γερμανικό ναυπηγείο με 24,9%.

Στο δημοσίευμα αναφέρεται επίσης ότι το Εφετείο Αθηνών απέρριψε τον Απρίλιο του 2019 το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για ακύρωση διαιτητικής απόφασης του 2017 αξίας άνω του 1,2 δισ. ευρώ υπέρ του Ομίλου Privinvest για μη πληρωμή της Ελλάδας και προσθέτει: «Τι θα κάνει το ελληνικό κράτος; Συμμορφωθείτε με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ή συνεχίστε με τον νομικό σας εφιάλτη, ο οποίος γίνεται οικονομικός εφιάλτης με τα χρόνια με τα πρόστιμα να συσσωρεύονται και τους τόκους…».

Ακολουθεί το δημοσίευμα της La Tribune:

«Η Ελλάδα βρήκε τον μεγαλύτερο νομικό της εφιάλτη στο πρόσωπο του Ισκαντάρ Σάφα. Ο Γαλλολιβανέζος δισεκατομμυριούχος ετοιμάζεται να δώσει στην Ελλάδα «να πιει το πικρό ποτήρι» για όλες τις νομικές διαδικασίες που είχε ασκήσει εναντίον του.

Εκτός απροόπτου, η τελευταία απόφαση του ανώτατου ελληνικού δικαστηρίου πρέπει κυρίως να βάλει τέλος στην «άρνηση» (σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποίησε ο Ισκαντάρ Σάφα στη συνέντευξη που έδωσε στη La Tribune) της Ελλάδας για τα νομικά της λάθη κατά την «παράνομη απαλλοτρίωση» της ΕΝΑΕ από την ιδιοκτήτρια Privinvest, που το 2010 είχε αγοράσει την ΕΝΑΕ από την TKMS (Thyssen Krupp Marine Systems) και κατά πλειοψηφία ανήκει στην εταιρία του Safa (75.1%) με το γερμανικό ναυπηγείο να παραμένει μειοψηφικός μέτοχος με 24.9%.

Στην απόφαση του που δημοσιοποιήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου στην Αθήνα, το ελληνικό ανώτατο δικαστήριο (Άρειος Πάγος) έβγαλε οριστικά «νοκ άουτ» το ελληνικό δημόσιο επιβεβαιώνοντας τις καταδίκες του σε ελληνικές και διεθνείς διαδικασίες (Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών – ICSID και Διεθνές Δικαστήριο Διαιτησίας του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου – ICC) και κυρίως ότι δεν μπορούσε να τις εφεσιβάλλει.

Το Εφετείο Αθηνών απέρριψε τον Απρίλιο του 2019 το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για ακύρωση διαιτητικής απόφασης του 2017 αξίας άνω του 1,2 δισ. ευρώ υπέρ του ομίλου Privinvest και τη μη πληρωμή της από την Ελλάδα.

Τι θα κάνει το ελληνικό δημόσιο; Θα συμμορφωθεί με την κρίση του ανώτατου δικαστηρίου ή θα συνεχίσει τον νομικό του εφιάλτη που στη διάρκεια των χρόνων εξελίσσεται σε οικονομικό εφιάλτη εξαιτίας των προστίμων που συσσωρεύονται και των τόκων που τρέχουν;

Οικονομικός εφιάλτης

Σήμερα, σε μία συνέντευξη που έδωσε στη La Tribune, ο Ισκαντάρ Σάφα εξηγεί ότι έστειλε επιστολή στο ελληνικό δημόσιο για να απαιτήσει την επιστροφή του Ναυπηγείου στο καθεστώς που βρισκόταν τη στιγμή της απαλλοτρίωσης του το 2017 πριν ανακτήσει τον επιχειρησιακό έλεγχο του.

Μία επιχείρηση που θα μπορούσε να αποδειχθεί δαπανηρή για το ελληνικό δημόσιο. Πόσο μάλλον γιατί το ελληνικό δημόσιο έθεσε προς πώληση την ΕΝΑΕ και επέλεξε [ως αγοραστή] την επιχείρηση Milina Enterprises Company Ltd., θυγατρική του Έλληνα εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου.

Ο δισεκατομμυριούχος απαιτεί επίσης την πληρωμή του προγράμματος υποβρυχίων τύπου 214 για το Πολεμικό Ναυτικό. Έτσι η Αθήνα πρέπει να αποζημιώσει το ναυπηγείο με το ποσό των 210 εκατ. ευρώ πλέον τόκων 6% που τρέχουν από το 2014. Απαιτεί επίσης την επανεργοποίηση της σύμβασης κατασκευής δύο υποβρυχίων τύπου 214 που προβλέπονται από τον νόμο του 2010 και επίσης τον εκσυγχρονισμό δύο υποβρυχίων τύπου 209.

Τέλος, θα δικαιούνταν να απαιτήσει επίσης τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών MEKO στο ναυπηγείο του, μία υπόσχεση που είχε δοθεί το 2010 από τον τότε υπουργό Άμυνας Ευάγγελο Βενιζέλο και χωρίς να ξεχνάμε τις πιθανές ζημίες και τόκους που ως το τέλος του χρόνου το ICSID θα μπορούσε να επιβάλλει στο ελληνικό δημόσιο.

Στις 24 Ιουλίου 2020 το ICSID κατόπιν προσφυγής των αδελφών Σάφα, Ισκαντάρ και Άκραμ τον Ιούλιο του 2016, αποφάσισε ότι η καταγγελία τους κατά του ελληνικού δημοσίου για παραβίαση της συνθήκης προστασίας των επενδύσεων μεταξύ Ελλάδας και Λιβάνου που είχε τεθεί σε ισχύ από τον Ιούλιο του 1999, είναι βάσιμη. Ο λογαριασμός για το ελληνικό Δημόσιο θα είναι μεγάλος, τεράστιος. Μπορεί αυτός ο εφιάλτης να βυθίσει το πρόγραμμα των κορβετών;

Τελικά αυτός ο δικαστικός πόλεμος μεταξύ Ισκαντάρ Σάφα και Ελλάδας θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να θέσει σε κίνδυνο το πρόγραμμα κορβετών που άρχισε η Ελλάδα, που ελπίζει να επωφεληθεί από μεταφορά τεχνολογιών μέσω της κατασκευής των πλοίων σε ένα ελληνικό ναυπηγείο είτε στην Ελευσίνα που αποκτήθηκε από τον αμερικανο-ρωσικό όμιλο ONEX είτε στα Ελληνικά Ναυπηγεία.

Ή τουλάχιστον να «ανακατέψει την τράπουλα» υπέρ της TKMS, εξαιρετικά διακριτικής ως τώρα στην Ελλάδα. Τα ολλανδικά ναυπηγεία Damen, τα ιταλικά Fincantieri, τα βρετανικά της BAE Systems και η Naval Group πρέπει να κάνουν πολύ υπομονή. Πολύ περισσότερο γιατί Damen, BAE Systems και Naval Group είχαν αρχίσει συζητήσεις με τον Γιώργο Προκοπίου.

Γιατί αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος θα εκτροχιαστεί. Εξάλλου, τις τελευταίες εβδομάδες η ελληνική κυβέρνηση είναι πολύ «διακριτική» στο πρόγραμμα των κορβετών το οποίο όμως θεωρείται σημαντικό για το Πολεμικό Ναυτικό. Τελικά, η καταβολή των προστίμων στο Ισκαντάρ Σάφα θα μπορούσε να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του προγράμματος. Οι νομικές οπισθοδρομήσεις του ελληνικού δημοσίου προκαλούν περίοδο αβεβαιότητας στο ελληνικό υπουργείο Άμυνας και τα προγράμματα του».

Ποιος ήταν ο Ισκαντάρ Σάφα

Ο Ισκαντάρ Σάφα, γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1955. Ήταν Γάλλος επιχειρηματίας με καταγωγή από το Λίβανο. Μαζί με τον αδελφό του Ακράμ Σάφα, ήταν ιδιοκτήτης της Privinvest Holding, ενός διεθνούς ναυπηγικού κολοσσού.

Ο Ισκαντάρ Σάφα και ο αδελφός του, Ακράμ, είχε τον έλεγχο, μέσω της P.I. Dev SAL, της γαλλικής εταιρείας FIMAS SA, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη και διαχείριση ακινήτων στη Νότια Γαλλία. Ο Ισκαντάρ και ο Ακράμ έχουν μηνυθεί για 2 δισεκατομμύρια δολάρια από τη Δημοκρατία της Μοζαμβίκης σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς, όπως το ονόμασαν.

Ο Ισκαντάρ Σάφα ήταν επίσης ιδιοκτήτης της Valmonde, η οποία εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα Valeurs Actuelles, μια άκρως συντηρητική έκδοση που συχνά παίρνει αντι-ισλαμικές και αντι-φεμινιστικές θέσεις.

Μεγαλωμένος σε μια χριστιανική οικογένεια, ο επιχειρηματίας ήταν ένας από τους ανθρώπους που το 1988 διαπραγματεύθηκαν την απελευθέρωση γάλλων ομήρων στο Λίβανο.

Το 2007 ο Ισκαντάρ Σάφα συμμετείχε στη δημιουργία της ναυπηγικής μονάδας Abu Dhabi Mar με την Al Aïn International και έγινε εκτελεστικός διευθυντής. Αργότερα, το 2011, η Privinvest αγόρασε τις μετοχές της Al Ain International.

Τον Ιανουάριο του 2019, ο Ισκαντάρ Σάφα γνωστοποίησε την πρόθεσή του να αναλάβει την περιφερειακή εφημερίδα Nice-Matin. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους αποσύρθηκε από τη διαδικασία λόγω ανταγωνιστικής προσφοράς από τον Γάλλο δισεκατομμυριούχο, Xavier Niel, καθώς και της αντίθεσης του συντακτικού προσωπικού της εφημερίδας.

Τον Ιούλιο του 2019 ο Ισκαντάρ Σάφα απέκτησε μερίδιο 39% σε έναν ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό με έδρα τη Νίκαια, τον Azur TV. Το Azur παρέχει ειδησεογραφικές υπηρεσίες για την περιοχή της μεσογειακής ακτής μεταξύ Μασσαλίας και Μεντόν.

Τον Μάιο του 2020 ανακοινώθηκε ότι τα γερμανικά ναυπηγεία στο Κίελο, που ανήκουν και από τον όμιλο Privinvest Holding SAL του Ισκαντάρ Σάφα, συνάπτουν μακροπρόθεσμη συμφωνία συνεργασίας με την εταιρεία ναυπηγείων Lürssen, που εδρεύει στη Βρέμη. Το επενδυτικό σχέδιο εξυπηρετούσε την προοπτική να βελτιωθεί ο συνολικός γερμανικός ναυπηγικός τομέας και να βελτιωθούν η βιωσιμότητα και η αποτελεσματικότητα.

Τον Δεκέμβριο του 2011 ο Ισκαντάρ Σάφα, ανέλαβε μη εκτελεστικός αντιπρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της Marfin Investment Group, της εταιρείας συμμετοχών εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που δημιούργησε ο Ανδρέας Βγενόπουλος.

Προσέφερε, επίσης, απεριόριστες προμήθειες μαρμάρου από το λατομείο που του ανήκει στη νότια Γαλλία για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση του Καθεδρικού Ναού της Παναγίας των Παρισίων, που καταστράφηκε από πυρκαγιά τον Απρίλιο του 2019.

Στη Γαλλία, έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό το 1992, όταν εξαγόρασε τα ναυπηγεία της Νορμανδίας.

Ο Ισκαντάρ Σάφα διατηρούσε τον ιδιοκτησιακό και διαχειριστικό έλεγχο των ναυπηγείων του Χερβούργου (CNM), των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, του Αμπου Ντάμπι .

Το σκάνδαλο της Μοζαμβίκης

Χαρακτηρίστηκε ως «Σκάνδαλο της Μοζαμβίκης». Ο Ισκαντάρ Σάφα φέρεται, σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου, ως πρωταγωνιστής ενός σκανδάλου 2 δισ. δολαρίων στη Μοζαμβίκη.

Σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα, κατά την περίοδο 2013-14 η κυβέρνηση της Μοζαμβίκης υπέγραψε με την εταιρεία του Ισκαντάρ Σάφα, Privinvest συμφωνίες ύψους 2 δισ. δολαρίων για την κατασκευή ναυπηγείων και στόλου αλιευτικών σκαφών, όπως επίσης και στην ανάπτυξη ενός συστήματος περιβαλλοντικής προστασίας των ακτών της.

Για την υλοποίηση της συμφωνίας, ο Ισκαντάρ Σάφα, χορηγήθηκε με δάνειο ύψους 2 δισ. δολαρίων από την Credit Suisse και τη ρωσική τράπεζα VTB Capital.

Κατηγορήθηκε ο Ισκαντάρ Σάφα ότι δωροδόκησε αξιωματούχους της Μοζαμβίκης και ήταν η αιτία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να αποσύρει την χρηματοδότηση της Μοζαμβίκης και είχε ως αποτέλεσμα της κατάρρευση του νομίσματος της.

Η νέα κυβέρνηση της Μοζαμβίκης που προέκυψε μήνυσε τον Ισκαντάρ Σάφα και ο τελευταίος προσέφυγε στη Διαιτησία.

Η υπόθεση έχει μεταφερθεί στις δικαστικές αίθουσες, όπου έχουν εκδοθεί αντιφατικές αποφάσεις. Όμως, η δικαστική διαμάχη πλέον συνεχίζεται στα Δικαστήρια της Ελβετίας.

Διαβάστε επίσης

Πέθανε ο μεγιστάνας των ναυπηγείων Ισκαντάρ Σάφα

Seanergy Maritime: Ενεργειακή αναβάθμιση πλοίου με χρήση υδρογόνου

Έλληνες εφοπλιστές: Aποσύρονται από την μεταφορά ρωσικού πετρελαίου – Στο 17% μειώθηκε η συμμετοχή τους