Στον «μεγεθυντικό φακό» έχουν βάλει τα ναυτιλιακά κράτη την πρόταση που κατέθεσε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) ένας από τους μεγαλύτερους traders και ναυλωτές στον κόσμο, η Trafigura.

Η πρόταση της Trafigura αφορά την υιοθέτηση μίας πάγιας, παγκόσμιας, εισφοράς (levy) ύψους 250-300 δολαρίων ανά τόνο ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα στα ναυτιλιακά καύσιμα. Μία πρόταση που έρχεται για να «προλάβει» ίσως, τις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένταξη της ναυτιλίας στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ΕΣΕΕ – EU ETS).

Η Ευρώπη πιέζει για άλλη μια φορά τη ναυτιλία, προτείνοντας ένα μέτρο που θα έχει ισχύ μόνο στα ευρωπαϊκά ύδατα, φέροντας τεράστιες ανατροπές στη λειτουργία της, γεγονός που θα δημιουργήσει τεράστια σύγχυση σε όλο τον εφοδιαστικό κλάδο. Παράλληλα όμως θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού στόλου, που σήμερα είναι ο μεγαλύτερος στο κόσμο, έναντι τρίτων κρατών όπως είναι η Κίνα, αλλάζοντας, ίσως, τις ισορροπίες στο power game που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία 10 χρόνια, ανάμεσα στην Δύση και την μεγάλη ασιατική οικονομική δύναμη.

Η κίνηση αυτή της Trafigura δείχνει ότι και οι traders, αυτοί δηλαδή που ναυλώνουν τα πλοία για να μεταφέρουν εμπορεύματα, αρχίζουν και προβληματίζονται ιδιαίτερα από το αδιέξοδο που μπορεί να οδηγήσει η ευρωπαϊκή κίνηση, ακόμα και σε επίπεδο χρηματοδότησης και επενδύσεων.

Μέχρι τώρα οι traders κρατούσαν σιγή ιχθύος για τα τεκταινόμενα στη ναυτιλία και δεν είχαν ανταποκριθεί στο κάλεσμα της ναυτιλιακής κοινότητας για συνεργασία. Ουσιαστικά, έβγαζαν την… ουρά τους απέξω προκειμένου να μην χρεωθούν τυχόν επιπλέον βάρος από την επιβάρυνση της τιμής των ναυτιλιακών καυσίμων.

Η κατάσταση αυτή φαίνεται να αλλάζει σήμερα, αφού η Trafigura, που πραγματοποιεί 4.000 ναύλους σε ετήσια βάση, κάνει ένα βήμα μπροστά. Φυσικά, ακόμα και αν στη πρώτη ματιά φαίνεται καλύτερη ως προοπτική σε σχέση με το σύστημα εμπορίας ρύπων της ΕΕ, που ουσιαστικά έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, μένει να ξεκαθαρίσουν πολλά ακόμα. Για παράδειγμα ποιος θα χρεώνεται και πώς το επιπλέον κόστος (η ναυτιλιακή εταιρεία ή ο trader) αλλά και πώς θα χρησιμοποιηθούν και από ποιους τα κεφάλαια που θα συγκεντρώνονται.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Trafigura στην πρόταση που κατέθεσε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, η εισφορά θα αποτελέσει ένα μέτρο για την προώθηση των καυσίμων μηδενικής περιεκτικότητας σε άνθρακα και την ευθυγράμμιση της ναυτιλίας με τους στόχους του ΙΜΟ για το 2050.

Θα δώσει όμως ώθηση και στους ίδιους τους ναυλωτές να επιλέγουν πλοία τελευταίας τεχνολογίας, με πολύ χαμηλές εκπομπές ρύπων, προκειμένου να μειώνεται η χρέωση. «Πιστεύουμε ότι μονάχα μέσω της επιβολής εισφορών στη χρήση καυσίμων με υψηλή περιεκτικότητα άνθρακα θα υπάρξει αρκετή πρόοδος σχετικά με την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας», αναφέρει η Trafigura.

Αναλυτές που εξέτασαν την πρόταση του trader σημειώνουν ότι σε περίπτωση που υιοθετηθεί σε κάποιο βαθμό η συγκεκριμένη πρόταση από τον ΙΜΟ, «θα οδηγήσει σε αύξηση του λειτουργικού κόστους των πλοίων και θα ωθήσει τους ναυλωτές να αλλάξουν συμπεριφορά και να στραφούν σε πιο αποδοτικά πλοία και σε καύσιμα χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα».

Η εταιρεία υποστήριξε επίσης πως τα έσοδα από τις εν λόγω εισφορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της Έρευνας και Ανάπτυξης εναλλακτικών καυσίμων, καθώς και για τη διευκόλυνση της ενεργειακής μετάβασης των χωρών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τι λέει η ναυτιλία

Χαρακτηριστικές είναι και οι ανακοινώσεις Ναυτιλιακών Οργανώσεων, όπως της μεγαλύτερης Ένωσης πλοιοκτητών πλοίων μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου, της INTERCARGO.

«Η βιομηχανία χρειάζεται οι προμηθευτές καυσίμων, οι κατασκευαστές μηχανών, τα ναυπηγεία και οι ναυλωτές να επιτύχουν τους στόχους του ΙΜΟ», ανέφερε ο γενικός γραμματέας της INTERCARGO, Κώστας Γκόνης. Η συνεργασία όλων αυτών των μερών αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον ΙΜΟ ενώ πλέον προστίθεται μία ακόμα: η αλλαγή αντίληψης στενόμυαλων περιφερειακών decision makers και η προσπάθεια να πειστούν να δουν τη μεγαλύτερη εικόνα. Η ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα ΕΤS της ΕΕ αποτελεί βασικά έναν «μηχανισμό είσπραξης χρημάτων», αποσυνδεδεμένο ουσιαστικά από το έργο του IMO και απειλεί να υπονομεύσει την εξεύρεση μιας λύσης σε παγκόσμιο επίπεδο για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG)».

Τα υπάρχοντα θέματα

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός πάντως καλείται να λύσει ένα τεράστιο θέμα, την πίεση της Ευρώπης, ενώ παράλληλα έχει και άλλα θέματα ανοικτά σε σχέση με την εφαρμογή των νέων κανονισμών για τα ναυτιλιακά καύσιμα που τέθηκαν σε ισχύ στις αρχές του έτους.

Η ναυτιλία κλήθηκε να εφαρμόσει στα πλοία της ένα νέο Κανονισμό για καύσιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο χωρίς τα αναγκαία εχέγγυα ασφάλειας, διαθεσιμότητας και ομαλής λειτουργίας, διότι οι υπεύθυνοι εμπλεκόμενοι φορείς δεν υποχρεώθηκαν και δεν ανταποκρίθηκαν εγκαίρως στην απαίτηση για παραγωγή και διάθεση στα πλοία ποιοτικών και ασφαλών νέων καυσίμων σε επαρκείς ποσότητες παγκοσμίως.

Σύμφωνα με το πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεόδωρο Βενιάμη: «Οι αστοχίες όμως της νομοθεσίας για τα νέα καύσιμα θα πρέπει να λειτουργήσουν ως παράδειγμα προς αποφυγή στην υπό εξέλιξη νομοθετική διαδικασία για την υιοθέτηση νέων μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων από τα πλοία. Ο ΙΜΟ έχει την ευθύνη διαμόρφωσης και υιοθέτησης ρεαλιστικών και αποτελεσματικών διεθνών μέτρων και πρέπει να εξασφαλίζει τις παραμέτρους αυτές πριν τα εν λόγω μέτρα τεθούν σε ισχύ. Ως υπεύθυνοι πολίτες, υποστηρίζουμε το “Green Deal” και το όραμα της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής στον πλανήτη μας. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει, επ’ ονόματι του σκοπού αυτού, να αναπτυχθούν περιφερειακές πολιτικές εισπρακτικού χαρακτήρα με καθαρά και μόνο οικονομική στόχευση, όπως είναι η περίπτωση των προτάσεων αναθεώρησης και επέκτασης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS)».