Με μία προφητική του δήλωση, ο εφοπλιστής Γιώργος Βερνίκος, στα μέσα του 2016, είχε προειδοποιήσει ότι “έχει ανατραπεί πλήρως ο συσχετισμός πλοίων” στο Αιγαίο υπέρ της Τουρκίας.

Στις 16 Φεβρουαρίου του 2016, επισήμανε: “Θέλω να υπενθυμίσω ότι στο Αιγαίο υπάρχει έντονος οικονομικός ανταγωνισμός με τη γείτονα χώρα Τουρκία. Παρόλο που παραδοσιακά οι Έλληνες είμαστε ναυτικός λαός, σε αντίθεση με τους Τούρκους που δεν είναι, τα τελευταία χρόνια έχει ανατραπεί πλήρως ο συσχετισμός πλοίων. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της ICOMIA για ιδιωτικά και επαγγελματικά σκάφη, στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν 3.860 ελληνικά ιστιοπλοϊκά σκάφη, έναντι 9.945 σκαφών της Τουρκίας και 13.418 ταχύπλοα σκάφη, έναντι 31.335 της Τουρκίας. Εμείς διαθέτουμε 22 μαρίνες με 8.100 θέσεις ελλιμενισμού και στην Τουρκία υπάρχουν 67 μαρίνες με 30.000 διαθέσιμες θέσεις ελλιμενισμού».

Από τότε, οι Τούρκοι εφοπλιστές και οι επιχειρηματίες που ασχολούνται με όλους τους κλάδους της ναυτιλίας έχουν επιδείξει έντονη και εντυπωσιακή δραστηριότητα, με αγορές μεταχειρισμένων ποντοπόρων πλοίων, ναυπηγήσεις, ενίσχυσαν τον αλιευτικό τους στόλο, αξιοποίησαν τα λιμάνια, τις μαρίνες και τα ναυπηγεία, τα διαλυτήρια, αύξησαν τον αριθμό των σκαφών yachting, αλλά και τα πλοία που συνδέουν τις Τουρκικές ακτές με τα ελληνικά νησιά, με τις κρουαζιέρες.

Όμως, οι Τούρκοι εφοπλιστές έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους και στους διεθνείς οργανισμούς. Να αναφέρουμε ότι στις 14 Μαίου του 2019, πρόεδρος της BIMCO εξελέγη η εφοπλίστρια της Τουρκίας Sadan Kaptanoglu και στη διάρκεια της 59ης Γενικής Συνέλευσης της MedCruise που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη της Ισπανίας το 2021, αναδείχθηκε πρόεδρος η Figen Ayan, Chief Port Officer του Galataport Istanbul.

Σε ένα σχόλιο της, η Άννα Μπρεδήμα, σύμβουλος επί Ευρωπαϊκών Θεμάτων, παλαιότερα, της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, αλλά και της Ένωσης Κυπρίων Πλοιοκτητών, είχε αναφέρει ότι η εκλογή της Σαντάν Καπτάνογλου σημαίνει “ τη σταθερή ανοδική πορεία της τουρκικής εμπορικής ναυτιλίας στη διεθνή κατάταξη των πλοίων, καθώς και την ανάπτυξη του ναυτιλιακού πλέγματος δραστηριοτήτων της Τουρκίας με στόχο να την καταστήσει μια ναυτιλιακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα” και πρόσθετε: “Το ελληνικό ναυτιλιακό θαύμα, η συνεχιζόμενη πρώτη θέση της Ελλάδας στη ναυτιλία διεθνώς, έχει απορροφήσει την προσοχή μας σε τέτοιο βαθμό που δεν έχουμε αντιληφθεί τις ναυτιλιακές εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στη γειτονιά μας, στην απέναντι όχθη του Αιγαίου Πελάγους: η Τουρκία έχει κάνει σημαντικά βήματα στις βλέψεις της για να εξελιχθεί σε ναυτιλιακή δύναμη”.

Η στρατηγική αύξησης του ναυτεργατικού δυναμικού

Η Τουρκία έχει σχεδιάσει και υλοποιεί, από το 2019, ένα πρόγραμμα αύξησης του αριθμού των Τούρκων ναυτικών με στόχο στο τέλος του 2023 να εκπαιδεύσει με ναυτικές δεξιότητες 1 εκατομμύριο Τούρκους. Το πρόγραμμα αυτό παρέχει δωρεάν ναυτική εκπαίδευση και υπολογίζεται ότι ένας στους 309 Τούρκους πλέον διαθέτει κάποιο δίπλωμα ή πτυχίο ναυτικής ικανότητας.

Επισημαίνεται ότι οι Τούρκοι δεν είχαν έφεση προς την θάλασσα. Σταδιακά όμως κατόρθωσαν με διάφορους τρόπους να πείσουν τους Τούρκους να ασχοληθούν με τα επαγγέλματα που έχουν σχέση με τα πλοία. Για να γίνει κατανοητή η στρατηγική τους, αρκεί να αναφέρω ότι από το 2005 και μετά όποιο κρουαζιερόπλοιο προσέγγιζε την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και το Κουσάντασι, οι εκπρόσωποι των ναυτιλιακών εταιρειών όταν επισκέπτονταν τις Τουρκικές Λιμενικές Αρχές, τους ζητούσαν να ναυτολογήσουν, τουλάχιστον ένα Τούρκο ναυτικό σε οποιαδήποτε θέση πάνω στο πλοίο. Με αυτόν τον τρόπο κατόρθωσαν να ναυτολογήσουν τα επόμενα χρόνια σημαντικό αριθμό Τούρκων ναυτικών στα κρουαζιερόπλοια.

Στον αντίποδα, η Ελλάδα, που θεωρείται κατ’ εξοχήν ναυτική χώρα, διαθέτει περί τους 30.000 ναυτικούς και η διαρροή των σπουδαστών από τις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού προσεγγίζει κάθε έτος το 50% και υπάρχουν περιορισμοί στην εισαγωγή σπουδαστών στις κρατικές Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού.

Τα ποντοπόρα πλοία

Μέσα στο 2022 οι Έλληνες εφοπλιστές αγόρασαν 247 πλοία και κατέβαλαν στους πωλητές 5.417,8 δισ. δολάρια και πούλησαν 226 πλοία και έβαλαν στα ταμεία της 4.910,7 δισ. δολάρια. Όμως, τρίτοι σε αγορές πλοίων ήρθαν οι Τούρκοι με την αγορά 77 πλοίων. Αναλυτικότερα, αγόρασαν 32 bulker, 34 δεξαμενόπλοια και τα υπόλοιπα 11 είναι πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και πλοία μεταφοράς φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με πρόσφατες στατιστικές, ο τουρκικός ελεγχόμενος στόλος υπό διάφορες σημαίες είναι μέσα στους δεκαπέντε μεγαλύτερους στόλους στον κόσμο με βάση την χωρητικότητα σε dwt., ανεβαίνοντας τουλάχιστον 15 θέσεις στον παγκόσμιο πίνακα της κατάταξης.

Τα Ναυπηγεία

Στην Τουρκία υπάρχουν 72 εμπορικά ναυπηγεία κατά μήκος των βόρειων και δυτικών ακτών της. Τα μεγάλα και καινούργια ναυπηγεία για κατασκευή και επισκευή πλοίων βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, στη θάλασσα του Μαρμαρά. Τα ναυπηγεία και οι κατασκευαστές σκαφών αναψυχής υποστηρίζονται από τη βιομηχανία εξοπλισμών καθώς και τις εγκαταστάσεις για διεξαγωγή ερευνών.

Τα τρία μεγαλύτερα ναυπηγεία, που συνολικά εκπροσωπούν το 87% της εμπορικής ικανότητας της Τουρκικής ναυπηγικής βιομηχανίας, είναι της Tuzla Bay του Izmit και της Yalova.

Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ναυπηγικής βιομηχανίας έχει το Ναυτικό Επιμελητήριο, της Τουρκίας, το οποίο εκπροσωπεί 8.700 εταιρίες μέλη, καθώς και η εμπορική ένωση GISBIR, η οποία όχι μόνο προωθεί τα συμφέροντα της βιομηχανίας, αλλά επιδιώκει και τη βελτίωση της ποιότητας, των συνθηκών εργασίας, καθώς και της έρευνας στη ναυτιλία.

Στην Ελλάδα, διαθέτουμε σε λειτουργία σήμερα μόνο το Νεώριο Σύρου, αλλά σύντομα ελπίζουμε να ξεκινήσουν και οι εργασίες στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά υπό τον Γιώργο Προκοπίου και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας υπό την ΟΝΕΧ και τον Πάνο Ξενοκώστα.

Τα Διαλυτήρια

Η Τουρκία είναι μία από τις πέντε βασικές χώρες διεθνώς που ασχολούνται με τη διάλυση πλοίων μετά την Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και την Κίνα. Τρία τουρκικά διαλυτήρια έχουν περιληφθεί στον ευρωπαϊκό κατάλογο εγκεκριμένων ναυπηγείων, διότι πληρούν τις προϋποθέσεις του Κανονισμού 1257/2013(5) της ΕΕ, ενώ τουλάχιστον άλλα πέντε είναι στη διαδικασία της έγκρισης. Ο ανωτέρω κανονισμός εφαρμόζει στην ΕΕ τη Διεθνή Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ περί Βιώσιμης Ανακύκλωσης Πλοίων του ΙΜΟ και μειώνει τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συνδέονται με τη διάλυση πλοίων. Από την 31η Δεκεμβρίου 2018 ο Κανονισμός προβλέπει αυστηρές προϋποθέσεις για τα πλοία ευρωπαϊκής σημαίας, που υποχρεούνται να πηγαίνουν προς διάλυση σε εγκεκριμένες μονάδες από την ΕΕ.

Στην Ελλάδα δεν διαθέτουμε διαλυτήριο ούτε επίσημο χώρο για ανακύκλωση πλοίων.

Τα Αλιευτικά σκάφη

Ο ελληνικός αλιευτικός στόλος χαρακτηρίζεται από έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό αλιευτικών σκαφών που αριθμεί 3.950 σκάφη με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής στις 31 Δεκεμβρίου του 2020, τα οποία όμως έχουν μικρή χωρητικότητα, 66.255,40 gross tonnes και ισχύ μηχανών, 391.402,44 KW, που αλιεύουν παράκτια αποθέματα κατά μήκος της εκτεταμένης ακτογραμμής της ηπειρωτικής χώρας, και των πολυάριθμων νησιών.

Ωστόσο, οι Τούρκοι τα τελευταία χρόνια ναυπήγησαν μεγάλα αλιευτικά σκάφη που υπερισχύουν των ελληνικών και είναι γνωστές οι κόντρες που γίνονται στο Αιγαίο σε καθημερινή βάση.

Τα Λιμάνια

Στην Τουρκία, υπάρχουν 218 παράκτιες εμπορικές εγκαταστάσεις κατά μήκος των τουρκικών ακτογραμμών. Από αυτές οι 178 πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές και έχουν πιστοποιηθεί με ISPS Code.

Η κυριότητα του συνόλου σχεδόν των λιμένων ανήκει στον Τουρκικό Οργανισμό Ναυτιλίας  παρά την ιδιωτικοποίησή τους καθώς αυτή περιορίζεται στην παραχώρηση εκμετάλλευσης των δικαιωμάτων σε ιδιώτες για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Η κατανομή των λιμένων ανά περιφέρεια έχει ως εξής: Antalya – 7 λιμένες. Çanakkale – 24 λιμένες. İstanbul – 79 λιμένες. İzmir – 22 λιμένες. Mersin – 18 λιμένες. Samsun – 16 λιμένες. Trabzon – 9 λιμένες.

Η σύνδεση μεταξύ Τουρκικών ακτών και ελληνικών νησιών

Η θαλάσσια σύνδεση των ελληνικών νησιών με τα λιμάνια γίνεται ολοένα και πιο ελκυστική για επενδύσεις. Συνολικά, είκοσι πέντε ναυτιλιακές εταιρείες εξυπηρετούν τα ελληνικά νησιά με τα Τουρκικά λιμάνια της Μικράς Ασίας: Σμύρνη, Τσεσμέ, Κουσάντασι, Μαρμαρίς, Σεφεριχισάρ, Φετίγιε, Κας, Τουργκούτρεϊς, Αϊβαλί.

Οι Τούρκοι κυριαρχούν σε αυτές τις θαλάσσιες συνδέσεις. Όμως, υπάρχει κινητικότητα την τελευταία διετία από πλευράς Ελλήνων.

Ο Έλληνας εφοπλιστής Γιώργος Θεοδόσης αποφάσισε πέρσι να δρομολογήσει το επιβατηγό οχηματαγωγό πλοίο Smyrna di Levante από τη Θεσσαλονίκη προς τη Σμύρνη, που αποτελεί ζωντανή μνήμη για τους Έλληνες. Το πλοίο ξεκίνησα τα ταξίδια του προς τη Σμύρνη, όμως δεν είχε την αναμενόμενη πληρότητα και ανέστειλε τα δρομολόγια του.

Υπάρχει και μια άλλη μία ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία, η “Sea Dreams”, η οποία δρομολόγησε το ταχύπλοο καταμαράν “King of Rhodes” και συνέδεσε τη Ρόδο με τη Μαρμαρίδα της Τουρκίας.

Υπάρχει όμως και μία Τουρκική ναυτιλιακή εταιρεία, η Selectum Blu Cruises, η οποία ξεκίνησε κατά τη περσινή σεζόν τα ταξίδια της και πραγματοποίησε κρουαζιέρες στα ελληνικά νησιά. Με αφετήριο λιμάνι, την Αλικαρνασσό, έκανε κρουαζιέρες στα ελληνικά νησιά, Μύκονο, Ρόδο, Κω και Σαντορίνη. Συνολικά πέρσυ πραγματοποίησε 20 ταξίδια στα ελληνικά νησιά, μεταφέροντας 7.500 επισκέπτες και φτάνοντας σε πληρότητες 65% καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς. Το πλοίο λέγεται Blue Sapphire και ταξιδεύει με σημαία Μπαχάμες. Μεταφέρει 815 επιβάτες και 360 ναυτικούς.

Το “King of Rhodes” εκτελεί δρομολόγια από την Ρόδο προς την Μαρμαρίδα της Τουρκίας. Το δρομολόγιο εκτελείται καθημερινά και Σαββατοκύριακα, με αναχώρηση από το τουριστικό λιμάνι της Ρόδου, ώρα 09.00 το πρωί και αποβίβαση στο λιμένα Μαρμαρίς, ώρα 10.00. To δρομολόγιο επιστροφής του “King of Rhodes” ξεκινά, ώρα 17.00 από το Μαρμαρίς και αποβιβάζει τους επιβάτες του στο τουριστικό λιμάνι της Ρόδου, ώρα 18.00.

Το “King of Rhodes” είναι το μοναδικό καράβι ελληνικής ακτοπλοϊκής εταιρείας που συνδέει τα δύο λιμάνια, έχει ικανότητα μεταφοράς 340 επιβατών και αναπτύσσει μέγιστη ταχύτητα 33 μιλίων την ώρα.

Τα δρομολόγια του “King of Rhodes” θα συνεχιστούν μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Η Ναυτική Εταιρεία Αιγαίου “Sea Dreams” απασχολεί σήμερα 54 άτομα προσωπικό.

Η ναυτική της παράδοση ξεκινά από τη δεκαετία του 1920, ακριβώς έναν αιώνα πριν, με τα πρώτα της σκάφη του Παρασκευά Κακά να ξεκινούν από το Καστελλόριζο, διακινώντας άτομα και εμπορεύματα, τόσο προς το Κας της Τουρκίας, όσο και προς τα υπόλοιπα νησιά της τότε ιταλοκρατούμενης Δωδεκανήσου.

Αναλυτικά οι θαλάσσιες συνδέσεις μεταξύ ελληνικών λιμένων και νησιών με τις Τουρκικές ακτές:
Χίος – Τσεσμέ: Κάθε μέρα γίνονται πέντε με έξι δρομολόγια από τρεις εταιρείες. Το ταξίδι διαρκεί 25΄.

Πυθαγόρειο Σάμου – Κουσάντασι: Η γραμμή εξυπηρετείται από δύο εταιρείες και το ταξίδι διαρκεί 40΄.

Βαθύ Σάμου – Κουσάντασι: Το δρομολόγιο διαρκεί μόνο 40΄και υπάρχει καθημερινή σύνδεση.

Σάμος – Σεφεριχισάρ: Στη γραμμή υπάρχει μία ναυτιλιακή εταιρεία που εκτελεί τέσσερα δρομολόγια την εβδομάδα. Το ταξίδι διαρκεί 2 ώρες.

Ρόδος – Φετίγιε: Στη γραμμή υπάρχουν τρεις ακτοπλοϊκές εταιρείες με τρεις καθημερινές αναχωρήσεις από τη Ρόδο προς τη Φετίγιε. Η διάρκεια του ταξιδιού είναι 1,30΄

Ρόδος – Μαρμαρίς: Υπάρχουν καθημερινά τρία δρομολόγια από τις δύο ακτοπλοϊκές εταιρείες. Το ταξίδι διαρκεί 1 ώρα.

Κως – Μπόντρουμ: Η γραμμή εξυπηρετείται από πέντε εταιρείες καθημερινά. Το δρομολόγιο διαρκεί μόνο 30΄.

Κως – Τουργκούτρεϊς: Το καλοκαίρι υπάρχει ένα δρομολόγιο την ημέρα. Την γραμμή εξυπηρετούν δύο εταιρείες. Το δρομολόγιο διαρκεί 30΄.

Καστελλόριζο – Κας: Η γραμμή εξυπηρετείται με ένα δρομολόγιο την ημέρα. Η διαδρομή διαρκεί 30΄.

Μυτιλήνη – Αϊβαλί: Τη γραμμή εξυπηρετείται από δύο εταιρείες με δύο ή τρία δρομολόγια την ημέρα. Το ταξίδι διαρκεί από 45΄έως και 1,30΄ ανάλογα με το πλοίο.

Οι εταιρείες: Η θαλάσσια σύνδεση των ελληνικών νησιών με τα Τουρκικά λιμάνια γίνεται με τις εξής ναυτιλιακές εταιρείες: Levante Ferries, Sea Dreams, Lafasi, Jalem Tur, Meander Travel, Sunrise Lines, Makri Travel, Sky Marine Ferries.

Αναλυτικότερα στοιχεία για τις ναυτιλιακές εταιρείες:

Η Levante Ferries των εφοπλιστών Γιώργου Θεοδόση και Στράτη Απέργη, διαθέτει έξι πλοία και εκτελεί δρομολόγια στις γραμμές: Πάτρας – Κυλλήνης – Ζακύνθου – Κεφαλονιάς – Ιθάκης, ενώ πλέον έχει «ανοίξει πανιά» και στο Αιγαίο, με τη νέα σύνδεση Σμύρνης – Θεσσαλονίκης.

Η Makri Travel είναι ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 2018 και έχει έδρα στη Ρόδο. Εκτελεί δρομολόγια από τη Ρόδο προς τη  Φετίγιε της Τουρκίας. Ο στόλος της Makri Travel αποτελείται από τρία πλοία: το Sea Star Lindo, το Sea Star Rhodes και το Sea Star Makri.

Η ναυτιλιακή εταιρεία Sky Marine Ferries ιδρύθηκε το 1997 και έχει έδρα την Ρόδο. Εξυπηρετεί τις γραμμές: Ρόδος – Φετίγιε, Κως – Μπόντρουμ, Φετίγιε – Ρόδος, Μπόντρουμ – Κως. Η εταιρεία διαθέτει  δύο ταχύπλοα: το Rodon και το Ibiscus.

H ακτοπλοϊκή εταιρεία Sunrise Lines ιδρύθηκε το 2003 και έχει έδρα στη Χίο. Το πλοίο San Nicolas της Sunrise Lines συνδέει το νησί της Χίου με το λιμάνι του Τσεσμέ με τακτικά δρομολόγια καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Από το 2006, το πλοίο Οινούσσαι ΙΙΙ εκτελεί καθημερινά δρομολόγια ανάμεσα στην Χίο και τις Οινούσσες. Σε περιόδους αυξημένης τουριστικής κίνησης, το πλοίο εξυπηρετεί με έκτακτα δρομολόγια από τη Χίο προς το Τσεσμέ.

Η Meander Travel είναι ακτοπλοϊκή εταιρεία με έδρα το Κουσάντασι της Τουρκίας, που δραστηριοποιείται από το 1977. Η εταιρεία εκτελεί δρομολόγια από το Κουσάντασι προς το Βαθύ και το Πυθαγόρειο της Σάμου. Διαθέτει το επιβατηγό πλοίο Kusadasi Express.

Η εταιρεία Lafasi έχει έδρα στην Κάλυμνο και εξυπηρετεί τις γραμμές: Κάλυμνος – Μαστιχάρι της Κως, Κάλυμνος – Λέρος και Κως – Μπόντρουμ. Η εταιρεία διαχειρίζεται δύο πλοία: το Απόλλων ΙΙ και το Ηλίας Τ.

Η Sea Dreams συνδέει το νησί της Ρόδου με τη Σύμη, αλλά και τη Ρόδο με την Μαρμαρίδα, με τέσσερα πλοία: το King Saron, το Symi ΙΙ, το Aegean Cat και το Kartepe.

Η εταιρεία Exas Shipping ιδρύθηκε το 1962 και έχει έδρα στη Μαρμαρίδα της Τουρκίας και συνδέει: την Κω με το Τουργκουτ Ρέις, το Μπόντρουμ με την Κω και την Μαρμαρίδα με την Ρόδο. Η εταιρεία διαθέτει έξι ταχύπλοα πλοία: Akcakoca Cat, M/V Aegean Jet, M/V Kartere, Marmaris Express.

Διαβάστε επίσης

Η Οικογένεια Κουμάνταρου: Μια οικογένεια εφοπλιστών που ξεκίνησε με Αλευρόμυλους και έχει ένα στόλο με 20 ποντοπόρα πλοία