Γιατί οι ελληνικές τράπεζες είναι πανίσχυρες στα δάνεια της ναυτιλίας

Η εξέχουσα θέση των εγχώριων τραπεζών στη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας ενισχύεται ολοένα και περισσότερο, ενώ η επί σειρά ετών ισχυρή σχέση τους με τις εταιρείες του κλάδου, επεκτείνεται τώρα και σε δάνεια που συνδέονται με την βιωσιμότητα.

Xαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Euroseas του Αριστείδη Πίττα, η οποία τον Απρίλιο παρέλαβε το Gregos (χωρητικότητας 2,800 teu), το πρώτο από τα εννέα οικολογικά containerships που έχει υπό κατασκευή σε ναυπηγείο της Νοτίου Κορέας.

Το συγκεκριμένο πλοίο, που είναι συμβατό με το EEDI Phase 3 και εξοπλισμένο με κινητήρα Tier III, χρηματοδοτήθηκε με συνδυασμό των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας και ενός δανείου που συνδέεται με τη βιωσιμότητα και χορηγήθηκε από την Eurobank, όπως ανακοίνωσε η Euroseas.

Όπως αναφέρει δημοσίευμα των Lloyds, oι ελληνικές τράπεζες ξεκίνησαν ως “φτωχοί συγγενείς” των αμερικανικών και ευρωπαϊκών τραπεζικών μεγαθήριων που παρείχαν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης του ελληνόκτητου στόλου.

Σήμερα, ωστόσο, κατέχουν μια σημαντική θέση στο συνεχώς εξελισσόμενο χρηματοδοτικό μείγμα του κλάδου.

Αυτό οφείλεται εν μέρει και στην αποχώρηση ορισμένων παλαιών κορυφαίων πολυεθνικών παικτών της αγοράς, όπως οι Royal Bank of Scotland, Commerzbank και, πιο πρόσφατα, η HSBC.

Σύμφωνα με το άρθρο, ερωτήματα έχουν προκύψει για το μέλλον του μεγαλύτερου χαρτοφυλακίου δανείων προς Έλληνες ιδιοκτήτες, που ανήκει στην Credit Suisse, που μόλις εξαγοράστηκε από την ανταγωνίστρια της, UBS, η οποία έχει δείξει περιορισμένο ενδιαφέρον για το τμήμα της ναυτιλιακής χρηματοδότησης.

Ωστόσο, οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες — Eurobank, Alpha Bank, Εθνική, Πειραιώς — έχουν επίσης αναπτυχθεί εντυπωσιακά μετά την κρίση χρέους της Ελλάδας πριν από μία δεκαετία και έχουν επεκταθεί στα ναυτιλιακά δάνεια.

Συλλογικά, οι εγχώριες τράπεζες παρέχουν πλέον περίπου το 1/4 του συνόλου του ανεξόφλητου τραπεζικού χρέους του ελληνόκτητου στόλου. Και οι τέσσερις μαζί έχουν έκθεση στην ελληνική ναυτιλία περίπου 12,5 δισ. δολάρια.

Μάλιστα, αν προστεθούν και κάποιες μικρότερες ελληνικές τράπεζες, καθώς και τρεις από τις τράπεζες με έδρα την Κύπρο των οποίων τα τμήματα ναυτιλιακών δανείων επικεντρώνονται στην ελληνική αγορά, τότε το ποσό θα αυξηθεί κατά ένα ακόμη δισ. δολάρια.

Πολυτετής δραστηριοποίηση

Οι τράπεζες έχουν ήδη αποδείξει ότι δραστηριοποιούνται στην χρηματοδότηση της ναυτιλίας για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η Εθνική ξεκίνησε τα δάνεια για πλοία τη δεκαετία του 1960, όταν μεγάλο μέρος της ελληνικής ναυτιλίας περιστρέφονταν ακόμα γύρω από το Λονδίνο.

Η Eurobank, η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς δημιουργήθηκαν όταν ο τραπεζικός τομέας απελευθερώθηκε τη δεκαετία του 1990 και η καθεμία έχει πλέον περίπου 30 χρόνια εμπειρίας στον κλάδο.

Δάνεια που συνδέονται με τη βιωσιμότητα

Πέρυσι και οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες προσέφεραν για πρώτη φορά δάνεια με βάση τα κριτήρια βιωσιμότητας.

Η εξέλιξη μπορεί δικαίως να θεωρηθεί ως ένα ακόμη σημάδι της συνεχιζόμενης μακροπρόθεσμης δέσμευσης των τραπεζών να υποστηρίξουν τον κλάδο, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών του για απαλλαγή από τον άνθρακα.

Ωστόσο, οι τράπεζες το αποδίδουν επίσης  στην ευρύτερη κουλτούρα τους.

Ο επικεφαλής ναυτιλίας της Τράπεζας Πειραιώς, Θανάσης Ντουντούλας, για παράδειγμα, είπε στη Lloyd’s List ότι η μεγαλύτερη ώθηση για την εστίαση στα SLL (Sustainability Linked Loans), προήλθε από το ΔΣ της τράπεζας και επεκτείνεται σε όλες τις δραστηριότητες της.

Η Τράπεζα Πειραιώς ήταν πολύ ενεργή στον κλάδο τα τελευταία δύο χρόνια, με καθαρό δανεισμό 1,1 δισ. δολαρίων στη ναυτιλία το 2021, το οποίο αποτέλεσε έτος ρεκόρ. Ακολούθησαν άλλα 900 εκατομμύρια δολάρια σε καθαρά δάνεια το 2022.

Παράλληλα, είναι η μοναδική ελληνική τράπεζα που απέκτησε μέρος του χαρτοφυλακίου ναυτιλιακών δανείων της HSBC, η οποία αποσύρεται από την ελληνική αγορά.

Έχει αναλάβει ναυτιλιακά δάνεια  αξία 270 εκατομμυρίων δολαρίων από την πολυεθνική με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, που λέγεται ότι αφορά αποκλειστικά ονόματα υψηλού προφίλ. Αυτό έχει φέρει το χαρτοφυλάκιό της σε περίπου 3,1 δισ. δολάρια επί του παρόντος, συμπεριλαμβανομένων των μη αναληφθέντων υποχρεώσεων.

Eurobank: Δεύτερη στα δάνεια της ελληνικής ναυτιλίας διεθνώς

Από την πλευρά της, η Eurobank έχει αναπτύξει ένα ευρύ πλαίσιο για βιώσιμη χρηματοδότηση, καθορίζοντας τις επιλέξιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες και τον τρόπο ταξινόμησής τους, ενώ διαχειρίζεται τους διάφορους κινδύνους και αποφεύγει το «greenwashing» (ψευδεπίγραφη οικολογική ταυτότητα).

Μέσω των SLL της, η τράπεζα μπορεί να προσφέρει κίνητρα σε πελάτες όπως για παράδειγμα, μείωση των επιτοκίων ή μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής για την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων απόδοσης.

«Η επιτυχία μας στη διάθεση τέτοιων προϊόντων καταδεικνύει ότι οι πελάτες της ναυτιλίας έχουν αρχίσει ολοένα και περισσότερο να αλληλεπιδρούν με τα ESG και να έχουν τη βιωσιμότητα ψηλά στην ατζέντα τους», δήλωσε η επικεφαλής ναυτιλίας της Eurobank, Χριστίνα Μαργέλου.

«Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τους πελάτες μας στη ναυτιλία, όντας ο έμπιστος σύμβουλός τους και παρέχοντας την απαραίτητη χρηματοδότηση για την πράσινη μετάβαση του κλάδου».

Η κουλτούρα της τράπεζας την έκανε να υιοθετήσει από νωρίς τη χρηματοδότηση που συνδέεται με τη βιωσιμότητα, τόνισε.

Σύμφωνα με τη κα Μαργέλου, η ανάπτυξη της χρηματοδότησης με την παροχή κινήτρων για τη στήριξη βελτιωμένων μετρήσεων ESG προσθέτει ένα άλλο επίπεδο στις σχέσεις εμπιστοσύνης που έχουν δημιουργηθεί με τα χρόνια μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών και των εγχώριων τραπεζών.

«Χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να οικοδομηθεί η αμοιβαία σχέση μεταξύ του πλοιοκτήτη και του τραπεζίτη, ο οποίος — στην πραγματικότητα — [και οι δύο] μιλούν την ίδια γλώσσα».

Οι ελληνικές τράπεζες είχαν ευρύτερη σχέση με τους Έλληνες πλοιοκτήτες συγκριτικά με τις περισσότερες ξένες τράπεζες, καθώς εκτός από τη χρηματοδότηση των ναυτιλιακών τους δραστηριοτήτων, συχνά κάλυπταν και άλλες ανάγκες του πελάτη, όπως χρηματοδότηση ακινήτων, εταιρική χρηματοδότηση, λιανική και ασφαλιστικές υπηρεσίες.

«Αν και οι ελληνικές τράπεζες μπορεί, κατά καιρούς, να είναι λιγότερο ανταγωνιστικές από ορισμένες διεθνείς τράπεζες, οι Έλληνες πλοιοκτήτες αναγνωρίζουν ότι θα είναι πάντα εκεί για να τους στηρίξουν — πιστά, αξιόπιστα και με γρήγορη εξυπηρέτηση», εξήγησε η κα Μαργέλου.

Αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια, η Eurobank έχει σκαρφαλώσει στη δεύτερη θέση μεταξύ των δανειστών της ελληνικής ναυτιλίας συνολικά, μετά από την Credit Suisse.

Η παγκόσμια έκθεσή της στην ελληνική ναυτιλία στο τέλος του 2022 ανερχόταν σε 3,45 δισεκατομμύρια δολάρια, με περίπου το 51% αυτών να συνδέεται με πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου και το 41% με δεξαμενόπλοια.

Εθνική και Αlpha Bank

Σύμφωνα με τον επικεφαλής ναυτιλίας της Εθνικής, Θεοφάνη Μουστακάτο, η ομάδα του αποτελεί την απόδειξη της μακρόχρονης εμπειρίας που έχουν οι ελληνικές τράπεζες στον ναυτιλιακό κλάδο.

Ο ίδιος θεώρησε «αναπόφευκτο» το να επικεντρωθούν οι ελληνικές τράπεζες σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση των πλοίων.

«Η ναυτιλία είναι παγκόσμια, αλλά είναι μια μεγάλη ελληνική βιομηχανία. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν μακροπρόθεσμη δέσμευση απέναντι στους Έλληνες πλοιοκτήτες».

Η αρχική εμπειρία της Εθνικής στην παροχή SLL ήταν θετική, είπε.

«Είμαστε έτοιμοι να ακολουθήσουμε τους πελάτες μας. Είτε πρόκειται για διπλό καύσιμο είτε για μεθανόλη, ακολουθείς τον πελάτη. Οπότε το βλέπω περισσότερο με γνώμονα τη ζήτηση».

Η Alpha Bank είναι μία ακόμη ελληνική τράπεζα που έχει αναπτυχθεί στην χρηματοδότηση Ελλήνων πλοιοκτητών, εκδίδοντας περίπου 1,2 δισ. δολάρια σε νέα δάνεια μόνο το 2022.

Όπως αναφέρει η Lloyds, το ναυτιλιακό τμήμα της τράπεζας στοχεύει να δανείσει περισσότερα από 1 δισ. δολάρια στη βιομηχανία και πάλι το 2023.

«Ο τραπεζικός δανεισμός παραμένει η κύρια πηγή χρηματοδότησης για τους ιδιοκτήτες, μαζί με τα σημαντικά ίδια κεφάλαια που έχουν συγκεντρώσει τα τελευταία δύο με τρία χρόνια», δήλωσε ο επικεφαλής ναυτιλίας της Alpha Bank, Κωνσταντίνος Σωτηρίου.

Παράλληλα υποστήριξε ότι ο κλάδος μπορεί να έχει ωφεληθεί από τις ελληνικές τράπεζες που παίρνουν μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς, καθώς ορισμένοι από τους διεθνείς δανειστές αποσύρονται.

«Οι μικρότερες εταιρείες αποτελούν την ραχοκοκαλιά της ελληνικής ναυτιλίας», είπε.

«Εμείς και άλλες ελληνικές τράπεζες στηρίζουμε πολλούς μικρομεσαίους πλοιοκτήτες, ενώ οι ξένες τράπεζες συχνά επικεντρώνονται περισσότερο σε μεγαλύτερες εταιρείες».

Στην Alpha, η αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί προτεραιότητα και η τράπεζα βρίσκεται σε διαδικασία ενσωμάτωσης κριτηρίων ESG στη χρηματοδοτική της πολιτική, σύμφωνα με τον κ. Σωτηρίου.

Εναλλακτική χρηματοδότηση

Οι ξένες τράπεζες μπορεί να μειώνουν την έκθεσή τους στη ναυτιλία, αλλά οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό από εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης – όπως το κινεζικό leasing και τα διεθνή funds.

«Σίγουρα, θα έχουν τη δυνατότητα να ισχυροποιηθούν», σχολίασε ο Τεντ Πετρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Petrofin, εταιρείας χρηματοοικονομικών συμβούλων που παρακολουθεί και αναλύει την ελληνική αγορά —καθώς και την παγκόσμια— για τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση από τις τράπεζες, επί σειρά ετών.

«Το πρόβλημα είναι ότι πιθανόν φέτος τα χαρτοφυλάκια δανείων τους θα συρρικνωθούν λόγω προπληρωμών.

«Αγωνίζονται για να διατηρήσουν τα μεγέθη τους κόντρα σε μία τάση τεράστιων αποπληρωμών δανείων— τουλάχιστον από εκείνες τις εταιρείες που δεν επανεπενδύουν τη ρευστότητά τους σε νεότευκτα και παράλληλα έχουν συσσωρεύσει πολλά μετρητά».

Σε μια χώρα όπου η ναυτιλία φαίνεται να έχει τόσο μεγάλη σημασία, υπάρχει πάντα η δυνατότητα άλλες ελληνικές τράπεζες να στρέψουν το βλέμμα τους στον κλάδο ή να επεκτείνουν την συμμετοχή που ήδη έχουν.

 Άλλοι παίκτες

Η Aegean Baltic Bank, η πέμπτη μεγαλύτερη ελληνική ναυτιλιακή τράπεζα, έχει προσελκύσει την προσοχή αρκετών μεγάλων ονομάτων από διάφορες πλευρές του ναυτιλιακού κόσμου.

Η τράπεζα αυτή τη στιγμή ανήκει στην ιδρυτική οικογένεια Αφθονίδη, μαζί με τους εφοπλιστές Νικόλα Τσάκο και Γιάννη Κούστα, και μια σειρά επενδυτικών funds.

Υπάρχει επίσης κινητικότητα γύρω από την Παγκρήτια Τράπεζα με έδρα το Ηράκλειο. Η τράπεζα εξαγόρασε το δίκτυο καταστημάτων της HSBC στην Ελλάδα και, τον Μάιο, ανακοίνωσε ότι ιδρύει ναυτιλιακό τμήμα από την αρχή.

Στόχος είναι η πλήρης κάλυψη των αναγκών του κλάδου της θαλάσσιας ναυτιλίας, με επίκεντρο τις μικρομεσαίες ναυτιλιακές εταιρείες. Ο Κωνσταντίνος Οικονόμου, έμπειρος τραπεζίτης της ναυτιλίας, έχει προσληφθεί από την Τράπεζα Πειραιώς για να ηγηθεί του τμήματος.

«Η Παγκρήτια Τράπεζα θα αρχίσει πολύ σύντομα να βοηθά την ελληνική ναυτιλία να καλύψει τις ανάγκες της, να επενδύσει σε φιλικά προς το περιβάλλον πλοία με μειωμένο ενεργειακό αποτύπωμα», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Αντώνης Βαρθολομαίος.

Πηγή: Lloyd’s List  

Διαβάστε ακόμη:

Petrofin: Στα 51,9 δισ. δολάρια ο δανεισμός των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών

Η Credit Suisse και οι ελληνικές τράπεζες είναι οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες της ελληνικής ναυτιλίας

Χριστίνα Μαργέλου (Eurobank): Συγχαίρουμε την Euroseas για το νέο, οικολογικό πλοίο Gregos

Εκλογές 2023