Έρχεται και επανέρχεται η πρόταση για συμμετοχή της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας αερίων ρύπων της ΕΕ (EU ETS).

Στην τελευταία ανακοίνωσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την ευκαιρία της εισαγωγής των νέων καυσίμων μειωμένου θείου στη ναυτιλία, επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που παρουσιάστηκε από την πρόεδρο της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Δεκέμβριο του 2019, καθορίζει περαιτέρω δράσεις για να καταστεί η ναυτιλία περισσότερο βιώσιμη, όπως η επέκταση του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας εκπομπών στον κλάδο της ναυτιλίας».

Αν και προς το παρόν δεν φαίνεται να είναι θέμα άμεσης προτεραιότητας η ένταξη της ναυτιλίας στο ETS, καθώς θα εξετασθεί την επόμενη διετία, οι εφοπλιστές έχουν εκφράσει ήδη της αντιρρήσεις του για το ενδεχόμενο ένταξης της ναυτιλίας σε ένα σύστημα εμπορίας ρύπων και επικαλούνται τουλάχιστον πέντε λόγους ενώ από την άλλη πλευρά αντιπροτείνουν ως “μέτρο που βασίζεται στην αγορά” την δημιουργία του πρώτου συμμετοχικού ναυτιλιακού Ταμείου Έρευνας & Ανάπτυξης με σκοπό την εξάλειψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), που προέρχονται από τη δραστηριότητα της διεθνούς ναυτιλίας. Η πρόταση, η οποία είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, προβλέπει τη χρηματοδότηση του Ταμείου από τις ναυτιλιακές εταιρείες διεθνώς με περίπου 5 δις δολάρια ΗΠΑ κατά την προσεχή δεκαετία, με την επιβολή ενός τέλους 2 δολ. ανά τόνο στο ναυτιλιακό καύσιμο.

Θεόδωρος Βενιάμης: Χρειάζεται να καλυφθεί το κενό

Στην Ελλάδα η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών υποστηρίζει ενεργά αυτήν την πρωτοβουλία, καθώς σύμφωνα με τον πρόεδρο της κ. Θεόδωρο Βενιάμη, «επί του παρόντος, υπάρχει ένα σημαντικό τεχνολογικό κενό, το οποίο θα πρέπει να γεφυρωθεί ώστε η ναυτιλία να μπορέσει να απεξαρτητοποιηθεί πραγματικά από τον άνθρακα και το Ταμείο μπορεί να δράσει καταλυτικά προς την κατεύθυνση αυτού του στόχου».

«Χωρίς καινοτομία σε εναλλακτικά και μη ορυκτά καύσιμα, η ναυτιλία θα συνεχίσει να εξαρτάται πλήρως από τον άνθρακα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος του UN ΙΜΟ για μείωση κατά 50% του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ναυτιλιακής βιομηχανίας μέχρι το 2050, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση που έχουμε μπροστά μας σθεναρά: χρειαζόμαστε μια ουσιαστική τεχνολογική αλλαγή», συμπλήρωσε, ο κ. Βενιάμης..

Η πρόταση για τη σύσταση του Ταμείου, η οποία υποστηρίζεται από τις διεθνείς εφοπλιστικές Ενώσεις που συλλογικά εκπροσωπούν όλους τους ναυτιλιακούς τομείς και τομείς θαλάσσιου εμπορίου και διαχειρίζονται πάνω από το 90% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, δεν είναι τυχαίο ότι ήρθε λίγες μόλις ημέρες μετά την παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal), το νέο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από τον άνθρακα.

Τόσο οι έλληνες όσο και οι ευρωπαίοι πλοιοκτήτες θέλουν μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων από τη ναυτιλία και για τον λόγο αυτό επικροτούν το “Green Deal”. Μάλιστα ο κ. Βενιάμης επεσήμανε: «Η πρόταση της ναυτιλιακής βιομηχανίας δεν είναι απλώς συμβατή με τους σκοπούς της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αλλά την αναβαθμίζει περαιτέρω, καθόσον θέτει σε κίνηση μια διεθνή διαδικασία, η οποία θα οδηγήσει τη ναυτιλία παγκοσμίως στην πραγματικά πλήρη απεξάρτησή της από τον άνθρακα».

Οι εφοπλιστές και δικαίως επισημαίνουν ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι ο μόνος βιομηχανικός κλάδος που, από το 2013, έχει σε εφαρμογή ένα δεσμευτικό και παγκόσμιο μέτρο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και συγκεκριμένα το Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης κατά τη σχεδίαση του πλοίου (Energy Efficiency Design Index – EEDI), ο οποίος διασφαλίζει πραγματικές και σωρευτικές μειώσεις κατανάλωσης καυσίμων στα νεότευκτα πλοία από σχεδιασμού τους.

«Είναι αξιοσημείωτο ότι η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία πρωτοστατεί, για μια ακόμα φορά, με αυτή την πρωτοβουλία τηρώντας πλήρως τις υποσχέσεις της με συγκεκριμένα μέτρα που έχουν αποδεδειγμένα περιβαλλοντικά αποτελέσματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τώρα την ευκαιρία να ηγηθεί των διεθνών προσπαθειών, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής όσον αφορά τη ναυτιλία, υιοθετώντας μια παγκόσμια, ρεαλιστική και συμπληρωματική προς την Αρχική Στρατηγική του ΙΜΟ προσέγγιση, η οποία δε θα στρεβλώνει το διεθνή ανταγωνισμό παρεκκλίνοντας από την πορεία προς την απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο», κατέληξε ο κ. Βενιάμης.

Οι πέντε λόγοι που κάνουν τη ναυτιλία να λέει όχι στο σύστημα εμπορίας ρύπων

Πέντε λόγους επικαλείται η διεθνής ναυτιλιακή οργάνωση Bimco που καθιστούν απαγορευτική τη συμμετοχή της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων

–Ο πρώτος λόγος είναι ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία δεν έχει σύνορα. H κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων σε κάθε πλοιοκτήτη μπορεί να κάνει πλούσιους τους σημερινούς πλοιοκτήτες και ειδικά όσους θέλουν να συρρικνώσουν τις δραστηριότητες ή να αποχωρήσουν από τον κλάδο, ενώ περιορίζει τη δυνατότητα σε νέους πλοιοκτήτες να εισέλθουν στον κλάδο.

-Επίσης σε περίπτωση που οι πλοιοκτήτες υποχρεούνται να αγοράσουν πιστώσεις άνθρακα για κάθε αύξηση των εκπομπών τους, αυτό σημαίνει ότι, προκειμένου να επεκτείνουν το στόλο τους, θα πρέπει να αγοράσουν δικαιώματα εκπομπής για τη συγκεκριμένη επέκταση. Αυτό σημαίνει περιορισμό της δυνατότητας του πλοιοκτήτη να αυξήσει το στόλο του.

– Η Bimco εκτιμά ότι με την παρούσα δομή του ναυτιλιακού κλάδου και της χρηματοδότησής του δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί ο πλοιοκτήτης. Αλλά ακόμη και εάν ο πλοιοκτήτης εντοπιστεί δεν σημαίνει ότι ο ίδιος είναι και ο διαχειριστής του πλοίου, ο έχων την ευθύνη για την αποτελεσματική λειτουργία του, καθώς εμπλέκονται και άλλοι παράγοντες, όπως ο ναυλωτής κ.λπ.

– Η BIMCO πιστεύει ότι η εισαγωγή ενός συμβατικού συστήματος εμπορίας εκπομπών, ανεξάρτητα από το κόστος, θα έφερνε σε πολύ μειονεκτική θέση τους μικρούς πλοιοκτήτες δεδομένου ότι δεν έχουν την υποδομή για τη διαχείριση του εμπορίου εκπομπών σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους πλοιοκτήτες.

– Τέλος, πέραν των παραπάνω επιχειρημάτων η Bimco θεωρεί ότι ένα σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων θα εμπλέξει πολλούς φορείς, στη διαχείριση τεράστιων ποσών και δικαιωμάτων ρύπων.

Υπέρ ενός απλού και δίκαιου συστήματος η ΕΕΕ

Επίσης η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) έχει υπογραμμίσει ότι οι ευρωπαϊκές ναυτιλιακές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕΕ, αντιτίθενται έντονα στην πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να συμπεριλάβει την παγκόσμια ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (EU ETS), δεδομένου ότι πρόκειται για ένα περιφερειακό μέτρο.

Αντιθέτως σύμφωνα με την ΕΕΕ ένα διεθνές σύστημα επιβολής τέλους είναι πιο απλό στη δομή και λειτουργία του, προβλέψιμο και διαφανές όσον αφορά στην οικονομική επιβάρυνση του πλοίου και ουδέτερο όσον αφορά στην στρέβλωση του ανταγωνισμού. Επίσης, το σύστημα επιβολής τέλους είναι πιο κατάλληλο για το επιχειρηματικό μοντέλο που επικρατεί κυρίως στον τομέα των μεταφορών μπαλκ / τραμπ και βασίζεται σε συμβάσεις χρονοναύλωσης, όπου ο ναυλωτής και όχι ο πλοιοκτήτης είναι αυτός που αποφασίζει τη διαδρομή και την ταχύτητα της υπηρεσίας του ναυλωμένου πλοίου και αυτός που αγοράζει τα απαραίτητα καύσιμα.