Νίκος Ι. Σπανός, Ναύαρχος ΛΣ-ΕΛΑΚΤ
Γράφει ο Νίκος Ι. Σπανός
Ναύαρχος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. (εα), Πρώην Δ/ντής Λιμένων – Λιμενικής Πολιτικής & Λιμενικής Αστυνομίας, Διεθνής Πραγματογνώμονας Επιστημών Ναυτιλίας Συγγραφέας του βιβλίου “Έρευνα και Διάσωση στην Θάλασσα”
Με αφορμή δημοσιεύματα που έκαναν πρόσφατα τον γύρο του Διαδικτύου και λαμβάνοντας υπόψη την έρευνα που διενήργησε η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων Σωμάτων Ασφαλείας όσον αφορά την πυρκαγιά σε πευκοδάσος της Ύδρας, θα ήθελα να εκφράσω ορισμένους προσωπικούς μου προβληματισμούς από την πολύχρονη εμπειρία μου σε ναυτικά θέματα, την εξειδίκευση μου, και τη θητεία μου στις τάξεις του Λιμενικού Σώματος, που μου παρέχουν το κατάλληλο οπλοστάσιο σκέψεων και συνειρμών.
Θα ήθελα να καταστήσω σαφές ότι η δική μου οπτική έχει να κάνει αμιγώς με την φημολογούμενη εμπλοκή του σκάφους «ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ» στην εκδήλωση πυρκαγιάς και τους σχετικούς ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν από την θάλασσα.
Ας ξεκινήσουμε με το γεγονός ότι η φωτιά ξεκίνησε και επεκτάθηκε αμιγώς στην ξηρά, είτε αυτό λέγεται “παραλία”, πλαγιά λόφου, δάσος ή οτιδήποτε σχετικό. Εκδηλώθηκε, δηλαδή, σε χώρο αρμοδιότητας της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος.
Να σημειωθεί ότι η επίμαχη περιοχή δεν έχει χαρακτηρισθεί ως “ζώνη λιμένα” ώστε να συνιστούσε χώρο δικαιοδοσίας της Λιμενικής Αρχής και άρα άμεση εμπλοκή της στην προσπάθεια 2 κατάσβεσης σε πρώτο χρόνο (σε συνεργασία βέβαια με το Πυροσβεστικό Σώμα) και εν συνέχεια στη διεξαγωγή των απαιτούμενων προανακριτικών πράξεων για την εύρεση των υπαιτίων.
Παρ’ όλα αυτά, και με βάση τις πληροφορίες που έχουν γίνει γνωστές, η Λιμενική Αρχή Ύδρας αυτοβούλως διεξήγαγε έρευνα στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή και εντόπισε μάρτυρα (κυβερνήτη έτερου σκάφους) ο οποίος αναφέρει μόνο άκουσμα κρότων πυροτεχνημάτων κάποια χρονική στιγμή και μετά από λίγο εμφάνιση καπνού.
Ο ίδιος διαπίστωσε την ύπαρξη σκάφους με το όνομα «ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ», μεταξύ πολλών άλλων σκαφών που βρίσκονταν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, χωρίς όμως να συνδέει την εκδήλωση της πυρκαγιάς με την ρίψη φωτοβολίδων από το σκάφος.
Οι Λιμενικές Αρχές σε τέτοιες περιπτώσεις ενημερώνουν τις αρμόδιες προανακριτικές Αρχές, εν προκειμένω την Πυροσβεστική Υπηρεσία, για τα αποτελέσματα του ελέγχου τους, οι οποίες (προανακριτικές Αρχές) με τη σειρά τους ενημερώνουν τις Εισαγγελικές Αρχές και λαμβάνουν εντολές από αυτές.
Για το ζήτημα της υποχρέωσης ακινητοποίησης του σκάφους για τις ανάγκες διεξαγωγής προανακριτικών πράξεων, τούτο θα προέκυπτε μόνο μετά από Εισαγγελική Εντολή και κατόπιν ενημέρωσης των Διπλωματικών Αρχών της σημαίας του κράτους, κάτι για το οποίο η Λιμενική Αρχή Ύδρας δεν έχει την παραμικρή ευθύνη, όπως διευκρινίστηκε παραπάνω.
Επιπλέον, να επισημανθεί ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4926/2022 (ΦΕΚ Α’82) ο πλοίαρχος ενός επαγγελματικού πλοίου αναψυχής όπως είναι το «ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ» ήταν υπόχρεος σε υποβολή των ναυτιλιακών εγγράφων και πιστοποιητικών προς έλεγχο και θεώρηση, σε υποβολή δήλωσης κατάπλου και λήψης άδειας απόπλου μόνο στη Λιμενική Αρχή του λιμένα παράδοσης και επαναπαράδοσης του πλοίου.
Αντίθετα, απαλλασσόταν από τις ανωτέρω υποχρεώσεις στις Λιμενικές Αρχές κάθε ενδιάμεσου λιμένα προσέγγισης, συμπεριλαμβανομένης και της Ύδρας. Συνεπώς, εν προκειμένω, αφενός μεν το εν λόγω πλοίο δεν κατέπλευσε στον λιμένα Ύδρας, αλλά αγκυροβόλησε σε όρμο της Ύδρας, συνήθης πρακτική 3 για παρόμοια σκάφη σε όλη την Επικράτεια, αφετέρου δεν ήταν υπόχρεο σε λήψη άδειας απόπλου από την Λιμενική Αρχή Ύδρας, καθώς η Ύδρα θεωρούνταν ενδιάμεση προσέγγιση στο ταξίδι του.
• Για το ζήτημα της υποχρέωσης ελέγχου του σκάφους, να σημειωθεί ότι ως πλοίο που φέρει ξένη σημαία, ο έλεγχος γίνεται από εξουσιοδοτημένα πρόσωπα (επιθεωρητές/Port State Control Officers (PSC.O)) με βάση διαδικασίες και οδηγίες που προβλέπονται από τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Πρόσωπα τα οποία τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν πρέπει να υπηρετούν στο Λιμεναρχείο Ύδρας. Ένας έλεγχος λοιπόν από μη εξουσιοδοτημένα στελέχη της οικείας Λιμενικής Αρχής, πιθανόν να δημιουργεί σκιές σε νομικό πλαίσιο, και να μην αποδίδει σημαντικά στοιχεία στην δικαστική έρευνα.
• Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ακινητοποίηση και ο έλεγχος αποκλειστικά εντός της αρμοδιότητας της λιμενικής Αρχής Ύδρας δεν θα έπρεπε να είναι αυτοσκοπός των εμπλεκόμενων Άρχων, εκτός και εάν κάτι τέτοιο είχε διαταχθεί από τις Εισαγγελικές Αρχές. Άλλωστε η συνέχεια του περιστατικού με τον κατάπλου στον όρμο Βουλιαγμένης, και τον έλεγχο των Αρχών, παρουσία δικαστικού Λειτουργού δικαιώνει την άποψη αυτή και αποδεικνύει ότι υπήρχε αρκετός χρόνος ώστε οι Αρχές να δράσουν συντονισμένα και να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
• Άξιο αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι βάσει των Μνημονίων Ενεργειών σε καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης που τηρούνται σε όλα τα Αρχηγεία των Σωμάτων Ασφαλείας αλλά και στις Περιφερειακές τους Υπηρεσίες (Αστυνομικά Τμήματα, Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, Λιμενικές Αρχές), τα Συντονιστικά Κέντρα των ανωτέρω Σωμάτων έχουν την εποπτεία αντιμετώπισης σοβαρών συμβάντων και αυτά είναι που δίνουν οδηγίες/κατευθύνσεις στα Περιφερειακά Κέντρα.
Το Κέντρο Επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος, το Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής, αλλά πάνω από όλα το Υπουργείο Κλιματικής 4 Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με κύριο πλεονέκτημα την πολυκλαδικότητα που το διακρίνει, έχουν τον κεντρικό συντονισμό, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και οφείλουν να διακρίνονται από διαφάνεια εντός κοινωνικού πλαισίου για τις οποιεσδήποτε ενέργειες τους.
Τυχόν αβλεψίες κι ελλείψεις του κεντρικού συντονισμού των ανωτέρω Αρμόδιων Αρχών ίσως να θίγουν πρόσωπα και καταστάσεις που βρίσκονται χαμηλότερα στην διοικητική ιεραρχία. Κλείνοντας την επιστολή μου θέλω να δηλώσω τη πίστη μου στην Ελληνική Δικαιοσύνη, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα κάνει το καθήκον της για μια ακόμα φορά.
Δεν θα ήταν ηθικά ορθό από την ανθρώπινη πλευρά μου και επιστημονικά δεοντολογικό από την επαγγελματική μου ιδιότητα να μην σχολιάσω κάποια δημοσιεύματα, τα οποία “κατασκευάζουν” ασαφείς, προς ώρας, επεξηγήσεις και περιγραφές αόριστες, ως αποδιοπομπαίους τράγους στον βωμό σκοπιμοτήτων και συμφερόντων.
Τέτοιου είδους πρακτικές αντιβαίνουν όρους δημοκρατικούς μιας ευνομούμενης πολιτείας. Θέλω να πιστεύω ότι η φωνή μου και οι απόψεις μου θα ευθυγραμμιστούν με τις φωνές και απόψεις άλλων ανθρώπων ώστε να μην μονοπωλούν τη δημοσιότητα έωλα συμπεράσματα και αυθαίρετες κριτικές.
Διαβάστε επίσης:
Χούθι: Βίντεο από το χτύπημα που δέχθηκε το πλοίο Chios Lion του εφοπλιστή Βαφειά
Βασίλης Κορκίδης: Η μείωση του όγκου εμπορευμάτων στον ΟΛΠ μας ανησυχεί
