Σε εκτενές ρεπορτάζ της Tagesspiegel με τίτλο «Καύσιμα για τον πόλεμο», τονίζεται πως οι «Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες συνεχίζουν να κερδίζουν χρήματα εξάγοντας πρώτες ύλες από τα ρωσικά λιμάνια».

Το ρεπορτάζ έχει ως εξής:

Η ναυτιλιακή εταιρεία από το Lübeck Oldendorff είχε έναν λόγο να γιορτάζει στα τέλη Ιουνίου. Τα φορτηγά πλοία της εταιρείας διασχίζουν τις θάλασσες από τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό έως τη Βόρεια Θάλασσα εδώ και 100 χρόνια.

Η ναυτιλία είναι μια παγκόσμια επιχείρηση. Κάθε σύγκρουση, κάθε πόλεμος επηρεάζει και τις ναυτιλιακές εταιρείες και κυρίως τα πληρώματα, τα οποία αποτελούνται από ανθρώπους από διαφορετικές χώρες.

Γι’ αυτό και ο επικεφαλής της ναυτιλιακής εταιρείας Henning Oldendorff αναφέρθηκε στο περιθώριο των εορτασμών στο παρόν. Φέρεται να δήλωσε ότι η εταιρεία του «βοήθησε πολλούς συγγενείς και οικογένειες των υπαλλήλων μας και τους ναυτικούς μας από την Ουκρανία να έρθουν στη Γερμανία και να βρουν ένα μέρος να μείνουν».

Αλλά η ναυτιλιακή του εταιρεία δεν βοήθησε μόνον αυτούς κατά τους τελευταίους μήνες. Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου, τα πλοία που εκμεταλλεύεται η ναυτιλιακή εταιρεία Oldendorff έχουν μεταφέρει άνθρακα από τη Ρωσία σε σχεδόν 50 περιπτώσεις.

Δεν είναι η μόνη ναυτιλιακή που το κάνει αυτό. Η ομάδα δημοσιογράφων Investigate Europe, σε συνεργασία με την ελληνική δημοσιογραφική οργάνωση Reporters United και τον TAGESSPIEGEL αξιολόγησαν βάσεις δεδομένων που δείχνουν ότι ναυτιλιακές εταιρείες από όλη την Ευρώπη συνέχισαν να συνεργάζονται με τη Ρωσία τους τελευταίους μήνες. Σε αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ναυτιλιακές εταιρείες από την Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Νορβηγία και την Κροατία.

Όταν οι διπλωμάτες των χωρών της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες στις αρχές Μαΐου για να σχεδιάσουν τις νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, στο τραπέζι βρέθηκαν και εκπρόσωποι της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μάλτας.

Ο χώρες αυτές φοβόντουσαν ότι ναυτιλιακές τους εταιρείες θα πλήττονταν έναντι του ανταγωνισμού, αν η ΕΕ απαγόρευε τις εξαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία. «Η Ελλάδα παραπονέθηκε ότι της ζητήθηκε να συμφωνήσει σε μεγάλες οικονομικές θυσίες, χωρίς εγγυήσεις ότι θα διατηρηθούν οι συνθήκες δίκαιου ανταγωνισμού», σημείωσε μετά από έναν από τους γύρους διαπραγματεύσεων διπλωμάτης σε εσωτερικό υπόμνημα που βρίσκεται στη διάθεση του Investigate Europe.

Στις αρχές Ιουνίου, η ΕΕ ανακοίνωσε εμπάργκο στις εξαγωγές άνθρακα από τη Ρωσία με έναρξη από τα μέσα Αυγούστου.

Από τις αρχές του επόμενου έτους, τα ευρωπαϊκά πλοία δεν θα μεταφέρουν πλέον πετρέλαιο από τη Ρωσία. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία πρόκειται επίσης να μειωθούν κατά τα 2/3 εντός ενός έτους, καθώς πλήρες εμπάργκο δεν έχει ακόμη προβλεφθεί.

Αλλά η διστακτική αντίδραση της ΕΕ καταδεικνύει επίσης τη σημασία που έχουν για τη διεθνή κοινότητα ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Μέχρι σήμερα, σχεδόν οι μισές εισαγωγές φυσικού αερίου και άνθρακα της ΕΕ προέρχονται από τη Ρωσία, όπως και το 25% των εισαγωγών πετρελαίου.

Παρά τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου κατά τους τελευταίους μήνες, ένα τεράστιο δίκτυο ευρωπαϊκών πλοίων εξασφάλισε ότι η Ρωσία θα είναι σε θέση να συνεχίσει να πωλεί το πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο της διεθνώς.

Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της ανάλυσης των δεδομένων από τους ερευνητές. Η βάση για την έρευνα ήταν οι ναυτιλιακές βάσεις δεδομένων των οργανισμών Crea και Equasis.

Οι βάσεις δεδομένων μετρούν τις εξαγωγές πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου σε σχέση με τη συνολική χωρητικότητα εκφρασμένη σε Τόνους Νεκρού Βάρους (DWT) των πλοίων.

Μεταξύ της έναρξης της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου έως τα τέλη Αυγούστου, 184 εκατ. DWT ορυκτών καυσίμων εξήχθησαν από τη Ρωσία με πλοία.

Από αυτά, το 55% αντιστοιχεί σε πλοία που ανήκουν σε ευρωπαίους πλοιοκτήτες, και τα οποία απέπλευσαν από τα ρωσικά λιμάνια φορτωμένα με ορυκτά καύσιμα σε τουλάχιστον 1.513 περιπτώσεις.

Μεταξύ των ευρωπαίων εφοπλιστών, ήταν κυρίως οι Έλληνες που στήριξαν τις συναλλαγές με τη Ρωσία. Είναι υπεύθυνοι για περισσότερο από το 1/3 όλων των εξαγωγών πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου, οι μεταφορές τους είχαν συνολική χωρητικότητα σχεδόν 65 εκατ. DWT.

Οι Γερμανοί πλοιοκτήτες διέθεσαν τουλάχιστον 177 πλοία συνολικής χωρητικότητας 9,16 εκατ. DWT Οι Γερμανοί πλοιοκτήτες διέθεσαν τουλάχιστον 177 πλοία συνολικής χωρητικότητας 9,16 εκατ. DWT για τη μεταφορά ορυκτών καυσίμων.

Οι πλοιοκτήτες από τη Μεγάλη Βρετανία (4,8 εκατ. DWT), τη Νορβηγία (3,9 εκατ. DWT), την Κροατία (3 εκατ. DWT) και τη Δανία (2,9 εκατ. DWT), μεταξύ άλλων, συνέχισαν να μεταφέρουν ρωσικά καύσιμα.

Οι επικεφαλής της ναυτιλιακής εταιρείας Oldendorff ελέγχουν από την έδρα της εταιρείας στο Lübeck έναν από τους μεγαλύτερους στόλους φορτηγών πλοίων στον κόσμο με πάνω από 700 πλοία.

Από αυτά, 21 έχουν μεταφέρει από ρωσικά λιμάνια άνθρακα συνολικής χωρητικότητας 3,8 εκ. DWT σε τουλάχιστον 43 περιπτώσεις από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά. Η Oldendorff δεν απάντησε σε ερώτημα που της τέθηκε από το Investigate Europe σε σχέση με της συναλλαγές της με τη Ρωσία.

Η ναυτιλιακή εταιρεία German Tanker Shipping με έδρα τη Βρέμη είχε επίσης πολλές συναλλαγές με τη Ρωσία. Γι’ αυτό και ακτιβιστές της Greenpeace σταμάτησαν το δεξαμενόπλοιο Seasprat στον ποταμό Weser στις αρχές Μαρτίου και έγραψαν στην πλώρη του «Peace – Not Oil».

Ο ειδικός της οργάνωσης για θέματα Κλίματος, Karsten Smid, είχε δηλώσει τότε: «Είναι απαράδεκτο για τη Γερμανία να συνεχίζει να αγοράζει άνθρακα από τη Ρωσία έναντι δισεκατομμυρίων Ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή άνθρωποι στην Ουκρανία πεθαίνουν εξαιτίας του πολέμου του Putin».

Τι κάνουν Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος, Οικονόμου

Όμως, τις εβδομάδες που ακολούθησαν, γερμανικά δεξαμενόπλοια συνέχισαν να μεταφέρουν πετρέλαιο από ρωσικά λιμάνια, από τα τέλη Φεβρουαρίου σε συνολικά 71 περιπτώσεις με χωρητικότητα 2,6 εκ. DWT.

Ερωτηθείσα σχετικά, η ναυτιλιακή εταιρεία δήλωσε ότι λειτούργησε «στο πλαίσιο των υφιστάμενων σχετικών νόμων και κανονισμών, ιδίως των κυρώσεων της ΕΕ». Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του Εμπορίου διεκπεραιώνεται από ισχυρούς ελληνικούς ναυτιλιακούς Ομίλους. Μεταξύ αυτών είναι και η ναυτιλιακή εταιρεία TMS Tankers, η οποία ελέγχεται από Γιώργο Οικονόμου.

Από την αρχή της ρωσικής εισβολής, τα πλοία του έχουν εξάγει 78 φορές ρωσικά καύσιμα με συνολική χωρητικότητα 9,1 εκ. DWT. Άλλοι πλοιοκτήτες με επιρροή είναι ο Βαρδής Βαρδινογιάννης και η οικογένεια Αλαφούζου.

Τα φορτηγά των οικογενειών αυτών εξήγαγαν σχεδόν 3,7 εκ. DWT άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Οι Έλληνες εφοπλιστές δεν απάντησαν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν για τις δραστηριότητές τους.

Η πρώτη απαγόρευση εξαγωγών ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία έχει τεθεί σε ισχύ από τις 10 Αυγούστου του τρέχοντος έτους. Από αυτήν την ημερομηνία ισχύουν κυρώσεις για «συναλλαγές που αφορούν την αγορά, την εισαγωγή ή τη μεταφορά στην Ένωση άνθρακα και άλλων στερεών ορυκτών καυσίμων».

Παρ’ όλα αυτά, ένα φορτηγό πλοίο της Oldendorff αναχώρησε από το ρωσικό λιμάνι Ust-Luga στις 11 Αυγούστου 2022, φορτωμένο με 105.000 τόνους άνθρακα. Η WELT AM SONNTAG αναφέρθηκε πρώτη στην υπόθεση.

Η Εισαγγελία του Lübeck εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο κίνησης δίωξης για παραβίαση των κυρώσεων. Η Oldendorff άφησε αναπάντητα τα ερωτήματα του Investigate Europe.

Ωστόσο, η ναυτιλιακή εταιρεία ενδεχομένως να λάβει βοήθεια από εκεί που δεν θα το περίμενε. Γιατί η ΕΕ χαλάρωσε πρόσφατα το αυστηρό εμπάργκο στον άνθρακα.

Η Επιτροπή κατέστησε σαφές την περασμένη εβδομάδα ότι η μεταφορά άνθρακα εκτός ΕΕ θα πρέπει να παραμείνει εν μέρει επιτρεπτή, «προκειμένου να καταπολεμηθεί η παγκόσμια επισιτιστική και ενεργειακή ανασφάλεια».

Το φορτηγό της Oldendorff εκφόρτωσε τα εμπορεύματά του εκτός ΕΕ -στο Iskender της Τουρκίας. Είναι πιθανό και άλλοι ευρωπαίοι μεταφορείς άνθρακα να κατευθυνθούν τις επόμενες εβδομάδες ξανά προς τα ρωσικά λιμάνια.

Στο τέλος του άρθρου αναφέρεται: «Το #FellingWar είναι ένα κοινό έργο των δημοσιογραφικών ΜΚΟ Investigate Europe και Reporters United. Εκτός από τους συντάκτες, στην έρευνα συνέβαλαν και οι ακόλουθοι δημοσιογράφοι: Lorenzo Buzzoni, Θοδωρής Χονδρογιάννος, Ingeborg Eliassen, Νικόλας Λεοντόπουλος, Κωνσταντίνα Μαλτεπιώτη, Manuel Rico και Amund Trellevik. Εκτός από τον TAGESSPIEGEL, τα ακόλουθα ΜΜΕ συμμετείχαν στην έρευνα: Bergens Tidende (Νορβηγία), Il Fatto Quotidiano (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Meduza (Ρωσία) και Publico (Πορτογαλία)».

Διαβάστε επίσης

Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών: Η ελληνική ναυτιλία πρωτοστατεί στην πράσινη μεταβαση του κλάδου

Ευάγγελος Πιστιόλης (Top Ships): Κέρδη 8,6 εκατ. δολ. στο εξάμηνο

Μήνυμα του Γιάννη Πλακιωτάκη για την Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας 2022