Στις αρχές του 2021 ανακόπηκε η τάση ενίσχυσης της αισιοδοξίας που είχε ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2020, αναφέρει ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) παρουσιάζοντας το βαρόμετρό του για την οικονομία για το α΄ τρίμηνο του 2021. Η διαπίστωση αυτή ισχύει για τις προσδοκίες σχετικά με τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, αλλά και αυτές που αναφέρονται στους παραγωγικούς συντελεστές.

Ο Γενικός Δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος των δεικτών Οικονομικής Συγκυρίας και Παραγωγικών Συντελεστών, διαμορφώθηκε σε 38,3%, έναντι τιμής 46,1% που είχε στο τέλος του 2020. Παρά τις θετικές προοπτικές που διανοίγονται με το Ταμείο Ανάκαμψης, την ανακοίνωση διαφόρων εμβληματικών επενδύσεων, την πρόβλεψη για ταχεία αύξηση του ΑΕΠ το δεύτερο εξάμηνο και τη συγκράτηση της ανεργίας, η συνεχιζόμενη ύφεση, η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους και τα επιδημιολογικά δεδομένα που δεν φαίνεται να βελτιώνονται, ιδίως σε ορισμένες περιοχές της χώρας, συνέβαλαν στην κάμψη της αισιοδοξίας που παρατηρήθηκε.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η ίδια τάση είχε καταγραφεί και όταν ξέσπασε η πανδημία, στις αρχές του 2020. Τότε, τόσο ο Γενικός Δείκτης GRe+1, όσο και οι δύο συνιστώσες του είχαν υποστεί πολύ μεγαλύτερη κάμψη. Εν συνεχεία, η βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων οδήγησε στην ανάκαμψη των δεικτών. Το ίδιο αποτέλεσμα είναι πιθανόν να συμβεί και στη συνέχεια του 2021.

Η πορεία βελτίωσης της αισιοδοξίας των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία των θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών που είχε ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ανακόπηκε το πρώτο τρίμηνο του 2021. Ο Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας παρέμεινε μεν θετικός, αλλά μειώθηκε σε 36,9%, από 47,2% που ήταν στο τέλος του 2020. Η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους και τα επιδημιολογικά δεδομένα που δεν φαίνεται να βελτιώνονται, τροφοδότησαν την κάμψη της αισιοδοξίας για την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών κατά τους επόμενους 12 μήνες.

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι μείωση αισιοδοξίας καταγράφηκε σε όλες τις συνιστώσες του δείκτη, δηλαδή: ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών. Σε όλες τις κατηγορίες, η διαφορά μεταξύ των ποσοστών «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων παρέμεινε θετική, αλλά περιορίστηκε. Η δεύτερη μεγαλύτερη μεταβολή μάλιστα καταγράφηκε στο κρίσιμο μέγεθος των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου. Οι προσδοκίες αυτές συνδέονται ασφαλώς και αλληλοτροφοδοτούνται από εκείνες που σχετίζονται με τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη, καθώς και από τις εκτιμήσεις για τις εξελίξεις στο μέτωπο των παραγωγικών συντελεστών.

Πρέπει να τονισθεί ωστόσο ότι οι προσδοκίες, ιδιαίτερα δε αυτές που αφορούν τις επενδύσεις, παρουσιάζουν εκ φύσεως μεγάλο βαθμό μεταβλητότητας. Είναι συνεπώς πιθανό μία βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων και η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας να επαναφέρει την αισιοδοξία στα προηγούμενα επίπεδα τα επόμενα τρίμηνα. Αυτό είναι κάτι που είχε συμβεί το 2020.

Κάμψη αισιοδοξίας καταγράφηκε και όσον αφορά τις προσδοκίες των συμβούλων για τους συντελεστές της παραγωγής το πρώτο τρίμηνο του 2021. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος της διαφοράς «αισιοδοξίας» και «απαισιοδοξίας» για τις μεταβλητές του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο) μειώθηκε από 44,9% στο τέλος του 2020 στο 39,7% το πρώτο τρίμηνο του 2021. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι το ίδιο ισχύει για όλες τις συνιστώσες του δείκτη, εξαιρουμένου του θεσμικού πλαισίου. Προφανώς οι εξελίξεις αυτές σχετίζονται στενά με τις δραματικές αλλαγές των προσδοκιών για τα βασικά οικονομικά μεγέθη, οι οποίες αναλύθηκαν προηγουμένως. Οι δύο κατηγορίες προσδοκιών συνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται.

ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δεν υπήρξε καμμιά σημαντική μεταβολή στις απόψεις των συμβούλων για τα προσκόμματα στην επιχειρηματική δράση. Οι δύο σημαντικότερες δυσκολίες παραμένουν η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος και η φορολόγηση που εξακολουθεί να παραμένει υψηλή. Στην ομάδα των σημαντικότερων ανασχετικών παραγόντων στο επιχειρείν περιλαμβάνονται επίσης οι εξής παράγοντες (με τιμές άνω του 3,8):
• Οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση.
• Η αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση και
• Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

H παρούσα, 29η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 18-03-2021 έως 15-04-2021 και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που διαμορφώθηκαν κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020.

Η έρευνα για το α’ τρίμηνο 2021 πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των μελών του ΣΕΣΜΑ: DEFINE Solutions, EUROPEAN PROFILES, KPMG και STOCHASIS.