Τα μερίδια της αγοράς υδρογόνου του μέλλοντος έχουν αρχίσει να υπολογίζουν οι μεγάλοι ενεργειακοί παίκτες, καθώς στην γρήγορα εξελισσόμενη ενεργειακή αγορά δεν υπάρχει αύριο για όσους δεν εξασφαλίζουν επενδύοντας την παρουσία τους σε αυτό. Σε επενδυτική ετοιμότητα οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι, όπως τα ΕΛΠΕ, η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑ, η Mytilineos εντάσσουν πολύ γρήγορα το υδρογόνο στους σχεδιασμούς για την ενεργειακή μετάβαση και τη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Εξάλλου το υδρογόνο ως Ανανεώσιμη πηγή ενέργειας (όταν παράγεται από ΑΠΕ) αποτελεί φυσικό χώρο επέκτασης όλων των ενεργειακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις ΑΠΕ αλλά και των εταιρειών ορυκτών καυσίμων (που πλέον αναπτύσσουν και ΑΠΕ) για να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Μάλιστα από τον Μάιο δέκα μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες του κλάδου των ΑΠΕ και οργανισμοί (Enel, Green Power, Iberdrola, Vestas, SolarPower Europe κ.ά.) παρουσιάζουν τα πλεονεκτήματα του ανανεώσιμου υδρογόνου στον δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα το 2050 που έχει χαράξει η Ευρώπη με την καμπάνια με τίτλο «Choose Renewable Hydrogen». Η τάση αυτή έρχεται και στην Ελλάδα, με γρήγορους ρυθμούς, ειδικά, αφού ολοκληρωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο το Σεπτέμβριο.

Σε συνάρτηση με την ευρωπαϊκή πολιτική ενεργειακής μετάβασης στο υδρογόνο από τη μια το υπουργείο  Περιβάλλοντος και Ενέργειας στοχεύει μέσα στο φθινόπωρο να έχει καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο με βασικό άξονα την ενίσχυση των επενδύσεων, στο πλαίσιο των στόχων του ΕΣΕΚ, το οποίο και θα αποτελέσει την αφετηρία για τη διαμόρφωση σχετικών επενδυτικών σχεδίων.

Προ των πυλών το υδρογόνο

Η ΔΕΠΑ ετοιμάζεται για τη μετάβαση στην επόμενη ημέρα, σε μια εποχή μηδενικών εκπομπών, όπως επιτάσσει η Συμφωνία του Παρισιού για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής .Γι αυτό οι εξελίξεις στο υδρογόνου είναι πρώτης προτεραιότητας για την εταιρεία, αφού μέσω του υδρογόνου μπορεί να γίνει πράσινη, απολαμβάνοντας σημαντικά οφέλη. Μέσω του Διευθύνοντος Συμβούλου της, κ. Κωνσταντίνου Ξιφαρά, η ΔΕΠΑ συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία για το Καθαρό Υδρογόνο (European Clean Hydrogen Alliance). Στόχος της Συμμαχίας είναι η δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου που θα δρομολογήσει και θα διευκολύνει επενδύσεις στον τομέα των τεχνολογιών υδρογόνου και κυψελών καυσίμου. Ο κ. Ξιφαράς είναι ένας από τους 18 Co-Chairs της Συμμαχίας και ο μοναδικός εκπρόσωπος ελληνικής εταιρίας στον κρίσιμο αυτόν φορέα.

Στο ίδιο πλαίσιο, μείωσης του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος, και τα  ΕΛΠΕ εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις καυσίμων κίνησης, όπως π.χ. το υδρογόνο.

Για τη Μυτιληναίος η εκτέλεση πρωτότυπων και καινοτόμων έργων παραγωγής υδρογόνου, εντάσσονται στη δραστηριότητά της στον Τομέα  ανάπτυξη έργων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainability).

Ταυτόχρονα στρατηγική της χώρας, είναι να αναπτυχθεί στο υδρογόνο μαζί με το φυσικό αέριο στα δίκτυα μεταφοράς, ώστε να εντάξει επενδύσεις ορυκτών καυσίμων στην πράσινη ατζέντα.  Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσει το απαραίτητο «παράθυρο» για τη συνέχιση της χρηματοδότησης έργων φυσικού αερίου και μετά το 2021, πλέον ως πράσινα, αφού θα συμπεριλαμβάνουν και το υδρογόνο.  Σε αυτό το πλαίσιο έχει αποφασιστεί ήδη η μεταφορά και υδρογόνου μέσω του αγωγού Tap, ενώ εξετάζονται και η μεταφορά υδρογόνου μέσω του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου από τη διοίκηση του ΔΕΣΦΑ αλλά και η μεταφορά υδρογόνου μέσω των δικτύων των ΕΔΑ και της ΔΕΔΑ. Η ΔΕΠΑ και η Edison βλέπουν επίσης συνεργασίες για τη μεταφορά υδρογόνου μέσω του αγωγού EastMed.

Σημειώνεται ότι η ζήτηση για υδρογόνο θα αυξηθεί περίπου οκτώ φορές, φτάνοντας τους 575 εκατομμύρια τόνους ετησίως μέχρι το 2050, διαμορφώνοντας μια αγορά με αξία που θα ξεπερνάει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, εκτιμούν οι αναλυτές της Barclays.

Εξάλλου στόχος της Ε.Ε είναι οι ευρωπαϊκές εταιρείες να πρωταγωνιστήσουν στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου και γι αυτό ξεκινά πρόγραμμα επενδύσεων διάρκειας τριάντα ετών για την παροχή κινήτρων με στόχο την παραγωγή καθαρού υδρογόνου. Η  στρατηγική της ΕΕ για το υδρογόνο που παρουσιάστηκε την περασμένη Τετάρτη, και αναφέρει  επενδύσεις από 180 έως 470 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2050. Αρχικός στόχος είναι η παραγωγή ενός εκατομμυρίου τόνων πράσινου υδρογόνου έως το 2024 και δέκα εκατομμυρίων τόνων έως το 2030.

Ο Φρανς Τίμερμανς, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε σχετικά πως «οι στρατηγικές που εγκρίθηκαν θα ενισχύσουν την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την πράσινη ανάκαμψη, και θα μας θέσουν σε σταθερή πορεία απανθρακοποίησης της οικονομίας μας έως το 2050.

Η νέα οικονομία του υδρογόνου μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη ώστε να μπορέσουμε να υπερβούμε τις επιπτώσεις της COVID-19 στην οικονομία. Κατά την ανάπτυξη και τη χρήση μιας αξιακής αλυσίδας καθαρού υδρογόνου, η Ευρώπη θα είναι πρωτοπόρος σε παγκόσμιο επίπεδο και θα διατηρήσει την υπεροχή της στις καθαρές τεχνολογίες».

Τα χρώματα του υδρογόνου

Τα χρώματα του υδρογόνου υποδηλώνουν το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα από τον τρόπο παραγωγής τους. Το λεγόμενο «πράσινο» υδρογόνο έχει μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα κατά την παραγωγή του.

Αντίθετα, το «γκρι» υδρογόνο παράγεται από ορυκτά καύσιμα (π.χ. φυσικό αέριο) και κατά την παραγωγή εκλύονται σημαντικές ποσότητες CO2.

Τέλος, το λεγόμενο «μπλε» υδρογόνο παράγεται επίσης από ορυκτά καύσιμα, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση οι εκλυόμενες ποσότητες CO2 δεσμεύονται και αποθηκεύονται.

Μετά την ανακοίνωση από την Επιτροπή του ευρωπαϊκού σχεδίου που εδραιώνει το υδρογόνο ως βασικό κομμάτι του παζλ των ανανεώσιμων καυσίμων για την απανθρακοποίηση και τη μετάβαση στην οικονομία των μηδενικών ρύπων, η συζήτηση περί προώθησης «πράσινου», «γκρι» ή «μπλε» υδρογόνου κυριαρχεί στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε.

Το «πράσινο» υδρογόνο παράγεται μέσω ηλεκτρόλυσης από την ενέργεια των φωτοβολταϊκών που χάνεται, είτε διότι δεν απορροφάται από το δίκτυο είτε διότι η ζήτηση τις ώρες που παράγεται είναι χαμηλή και εκπέμπει μηδενικούς ρύπους. Η χώρα μας έχει συγκριτικό  πλεονέκτημα στην παραγωγή του πράσινου υδρογόνου λόγω των ΑΠΕ που διαθέτει.

Το πρόβλημα του κόστους

Το κόστος του «πράσινου» ή και ανανεώσιμου υδρογόνου είναι εξαιρετικά υψηλό, πενταπλάσιο του κόστους ενέργειας που παράγεται από αιολικά ή φωτοβολταϊκά γι’ αυτό και μέχρι στιγμής τα όποια σχέδια παραγωγής είναι πιλοτικά. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα του ασύμφορου κόστους μελετώνται ενδεχόμενα μέτρα στήριξης, που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση του κόστους του πράσινου υδρογόνου και να το καταστήσουν οικονομικά βιώσιμο. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει αν είναι δυνατή η μετατροπή των υποδομών φυσικού αερίου για τη μεταφορά υδρογόνου, καθώς η χρήση του φυσικού αερίου αποτελεί απλώς μεταβατικό στάδιο και θα πρέπει να μειωθεί σταδιακά.

Σύμφωνα με υπολογισμούς και εκτιμήσεις της Greenpeace, το κόστος παραγωγής του «πράσινου» υδρογόνου θα μειωθεί από τα 16,5 ct/KWh το 2019 στα 6,0 ct/KWh το 2050.

Για την προώθηση του καθαρού υδρογόνου και τη γενίκευση της παραγωγής και της χρήσης του η Κομισιόν ανακοίνωσε τη σύσταση της Clean Hydrogen Alliance στο πλαίσιο της οποίας πρόκειται να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εργαστούν από κοινού δημόσιοι οργανισμοί, ερευνητικά κέντρα, κορυφαίες εταιρείες της βιομηχανίας καυσίμων καθώς επίσης και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Η Συμμαχία πρόκειται να προβεί στην ανάπτυξη μιας σειράς συγκεκριμένων επενδυτικών projects με στόχο την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου.

Στη Συμμαχία για το Καθαρό Υδρογόνο μπορούν να ενταχθούν όλοι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου ή υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα και είναι πρόθυμοι να συμμετέχουν ενεργά στην επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στην ιδρυτική συνθήκη της συμμαχίας.

Σε δηλώσεις του ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ Τιερί Μπρετόν εξήγησε πως η Συμμαχία πρόκειται να προβεί στην ανάπτυξη μιας σειράς συγκεκριμένων επενδυτικών projects με στόχο την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και την ενίσχυση των προσπαθειών για την απανθρακοποίηση των ευρωπαϊκών βιομηχανιών υψηλής ενεργειακής έντασης, της χαλυβουργίας, για παράδειγμα, ή της βιομηχανίας χημικών.