Αύξηση κατά 3,88% καταγράφηκε στις δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για τρόφιμα το 2020, το έτος που ξέσπασε η πανδημία δηλαδή, σε σχέση με το 2019.  Αντίθετα την ίδια περίοδο, σημαντική μείωση της τάξεως του 33% κατέγραψαν οι δαπάνες της εστίασης, κυρίως λόγω των lockdown που κράτησαν κλειστό τον κλάδο για αρκετούς μήνες.

Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το 2020 που ανακοινώθηκαν πρόσφατα και προστέθηκαν στα ευρήματα παρόμοιων ερευνών του ΙΕΛΚΑ.

Έτσι σύμφωνα με τα στοιχεία για τη συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών το πρώτο έτος της πανδημίας, οι δαπάνες για τρόφιμα αντιπροσωπεύουν το πλέον 23% του συνόλου των δαπανών των νοικοκυριών. Συνολικά διαμορφώθηκαν από 3.351,36 ευρώ το 2019,  σε 3.481,56 ευρώ ανά νοικοκυριό το 2020. Αύξηση καταγράφηκε εκτός από τα τρόφιμα και στα οινοπνευματώδη ποτά κατά 17,67% όπως και στα οικιακά είδη άμεσης κατανάλωσης (π.χ. απορρυπαντικά, χαρτικά κλπ) κατά 11,24%. Αντίθετα μείωση παρουσίασαν τα είδη ατομικού ευπρεπισμού (π.χ. είδη προσωπικής φροντίδας) κατά -9,51%.

Συνολικά, οι δαπάνες για διατροφή (αθροιστικά αγορές τροφίμων και εστίασης) παρουσίασαν το 2020 μείωση κατά -7.22%, από 5.478,12 ευρώ σε 5.082,84 ευρώ, λόγω προφανώς της μεγάλης πτώσης της εστίασης.

Οι κατηγορίες που αυξήθηκαν περισσότερο

Όσον αφορά στις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, στις περισσότερες περιπτώσεις (27 από τις 32 κατηγορίες) καταγράφονται αυξήσεις στις αγορές, με μεγαλύτερες εκείνες των ποτών.

Μείωση καταγράφεται σε μόλις πέντε κατηγορίες κυρίως σε εκείνες των κρεάτων (με εξαίρεση το χοιρινό) και το γάλα. Βάσει αυτών των στοιχείων, επιβεβαιώνεται η στροφή των καταναλωτών στη μαγειρική στο σπίτι κατά την περίοδο των lockdown, η οποία φυσικά οδήγησε σε αύξηση των δαπανών τους για αγορές πρώτων υλών. Παράλληλα η κλειστή εστίαση επέδρασε καταλυτικά σε κατηγορίες όπως εκείνη των αλκοολούχων ποτών καθώς η κατανάλωση εκτός σπιτιού, αντικαταστάθηκε από την κατανάλωσή τους εντός σπιτιού.

Διαφοροποιήσεις ανά κατηγορία νοικοκυριού

Σημαντικές διαφοροποιήσεις στην αύξηση της ετήσια δαπάνης τροφίμων παρατηρούνται και ανάμεσα στους διαφορετικούς τύπου νοικοκυριών. Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται κυρίως στα νοικοκυριά με 1 παιδί έως 16 ετών, στα ζευγάρια με 1 παιδί κατά 11,82%, στις μονογονεϊκές οικογένειες με 1 παιδί κατά 7,78%, καθώς και στα νοικοκυριά με 1 άτομο έως 65 ετών κατά 7%.

Διαχρονικά πάντως την τελευταία 10ετία 2009-2020 η δαπάνη των νοικοκυρών σε είδη τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών έχει μειωθεί κατά -10,28%. Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι ως ποσοστό επί των συνολικών αγορών των νοικοκυριών αυξήθηκε. Δηλαδή ενώ το 2009 η δαπάνη σε είδη διατροφής αντιστοιχούσε στο 17,3% των αγορών του μέσου νοικοκυριού, το 2020 αντιστοιχούσε στο 23,1%, αυξήθηκε δηλαδή κατά 6%.

Ενώ η δαπάνη σε είδη παντοπωλείου δηλαδή μειώθηκε, οι υπόλοιπες δαπάνες (π.χ. είδη ένδυσης, είδη επίπλωσης, υπηρεσίες) μειώθηκαν με ακόμα μεγαλύτερο ρυθμό. Σαφώς η τάση αυτή έγινε πιο έντονη το 2020 εν μέσω πανδημίας, οπότε και η δαπάνη σε τρόφιμα αυξήθηκε, ενώ αντίθετα η συνολική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 9,90%.