Τη δύσκολη άσκηση για τη φορολόγηση με συντελεστή 90% των υπερκερδών των καθετοποιημένων ομίλων ενέργειας (ΔΕΗ, Protergia–Mytilineos, ΗΡΩΝ-ΓΕΚΤΕΡΝΑ και ELPEDISON-ΕΛΠΕ), για το 2021,  εφόσον διαπιστωθεί ότι υπήρξαν υπερκέρδη, προανήγγειλε χθες ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η πρότασή του αυτή, έδειξε την πολιτική βούληση να στηρίξουν όλοι την κοινωνία σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία επιστρέφοντας τα υπερκέρδη εφόσον εντοπιστούν και ταυτόχρονα να διατηρήσει τη δυνατότητα για στοχευμένες επιδοτήσεις με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες, από τα ουρανοκατέβατα κέρδη της αγοράς ενέργειας.

Γιατί είναι άλλα τα ουρανοκατέβατα κέρδη που δημιουργούνται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας από τη διαφορά στο κόστος παραγωγής κάθε τεχνολογίας (υδροηλεκτρικά, λιγνίτες, ΑΠΕ)  από το κόστος παραγωγής μονάδων αερίου που διαμορφώνουν ψηλά την τιμή συστήματος για όλες τις τεχνολογίες και άλλα τα εταιρικά υπερκέρδη που επιλέγει να φορολογήσει η κυβέρνηση που είναι αυτά που θα εμφανιστούν στους ισολογισμούς.

Η κυβέρνηση επιλέγει να μην παρέμβει στην αγορά ενέργειας, καταργώντας τα ουρανοκατέβατα κέρδη, καθώς με όσα από αυτά προέρχονται από τις ΑΠΕ, τροφοδοτεί το Ταμείο Μετάβασης και πληρώνει τις επιδοτήσεις με κοινωνικά κριτήρια

Όπως αναφέρουν πηγές, η φορολόγηση των ενδεχόμενων υπερκερδών σε επίπεδο εταιρειών με έκτακτη εισφορά, δηλαδή στις εταιρείες  είναι η επιλογή που συνδυάζει δύο πλεονεκτήματα:

1/Δεν αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς ώστε τα “ουρανοκατέβατα κέρδη” να συνεχίσουν να τροφοδοτούν τον ΕΛΑΠΕ και να επιστρέφουν στους καταναλωτές με επιδοτήσεις όχι οριζόντιες αλλά με κοινωνικά κριτήρια. Αν ο Πρωθυπουργός επέλεγε να εφαρμόσει μια δομική αλλαγή, κάτι σαν clowback και επέστρεφαν τα ουρανοκατέβατα κέρδη οριζόντια στην αγορά, δε θα ήταν δίκαιο για τους πιο αδύναμους.

2/Αν υπάρχουν υπερκέρδη στους ισολογισμούς των εταιρειών παραγωγής ενέργειας, αφού εντοπιστούν με σοβαρότητα και ακρίβεια από τους αρμόδιους να το κάνουν (ΡΑΕ και ορκωτούς ελεγκτές), θα επιστρέψουν στην κοινωνία με την εισφορά 90%.

Πώς και από πότε θα ισχύσει η φορολόγηση των υπερκερδών

Η διαδικασία που πρότεινε είναι να ληφθούν υπόψιν τα δεδομένα της ΡΑΕ που από τον Οκτώβριο ζητά από τους παραγωγούς επίσημα στοιχεία (τιμολόγια) κόστους φυσικού αερίου ώστε να υπολογίζει κάθε μήνα το κόστος παραγωγής τους και το κέρδος τους από τη δραστηριότητά τους στην ενέργεια συνολικά -όχι μόνο από την παραγωγή. Τα δεδομένα αυτά θα συνυπολογιστούν με την απόδοση της αγοράς προμήθειας, ώστε να υπολογιστεί το συνολικό κέρδος της δραστηριότητάς τους στην ενέργεια, για τον κάθε όμιλο ξεχωριστά και το περιθώριο κέρδους του ανά MWh ενέργειας στο σύνολο του 2021.

Ακολούθως, θα συγκριθεί το περιθώριο κέρδους του 2021 με το αντίστοιχο τον προηγούμενο χρόνο, ανά MWH δηλαδή αφού σταθμιστεί η ενδεχόμενη αύξηση των μεριδίων τους, λόγω της αύξησης της συμμετοχής του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα…

Η διαφορά, θα είναι τα υπερκέρδη του 2021 και εφόσον πράγματι εντοπιστούν θα μπει η έκτακτη εισφορά 90%.

Όπως είπε ο Πρωθυπουργός, έχει ήδη δώσει εντολή στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, που είναι ο μόνος αρμόδιος φορέας, να αρχίσει να αναλύει τα στοιχεία όλων των εταιρειών ενέργειας από τον περασμένο Οκτώβριο έως σήμερα. Και με βάση το πόρισμα της ΡΑΕ θα κινηθεί η Κυβέρνηση. Τόνισε ότι είναι μια πολύ δύσκολη τεχνικά άσκηση, “διότι η τοπική αγορά συνδέεται με την παγκόσμια, με την ευρωπαϊκή αγορά μέσα από πολυδαίδαλες διαδρομές. Δεν προσφέρεται συνεπώς ούτε για εύκολα συνθήματα, απαιτείται τεκμηριωμένη δουλειά. Ένα όμως είναι σίγουρο. Εκεί που θα διαπιστωθούν υπερκέρδη, οι εταιρείες θα κληθούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των απωλειών που είχαν οι πολίτες”.

Ποια ήταν τα κέρδη Mytilineos και ΕΛΠΕ το 2021 από την ενέργεια

Σημειώνεται ότι από τους τέσσερις καθετοποιημένους ομίλους, οι δύο (ΕΛΠΕ και Mytilineos) έχουν ήδη ανακοινώσει τα αποτελέσματά τους για το 2021.

Στα ΕΛΠΕ όπως δείχνει το γράφημα της παρουσίασης των ετήσιων αποτελεσμάτων τους, η παραγωγή και προμήθεια ενέργειας γίνεται από την Elpedison ( στην οποία τα ΕΛΠΕ σημμετέχουν με 50%) που το 2021 είχε τα εξής οικονομικά στοιχεία: Παρουσίασε έσοδα 1,34 δισ. ευρώ από 643 εκατ. ευρώ το 2020 και EBITDA 94 εκατ. ευρώ από 44 εκατ. ευρώ το 2020. Στο τέταρτο τρίμηνο του 2021 είχε υπερτριπλάσια έσοδα 580 εκατ. ευρώ από 174 εκατ. ευρώ του τετραμήνου του 2020 και EBITDA 29 εκατ. ευρώ από 1 εκατ. ευρώ του 2020.

 Αντίστοιχα,η Mytilineos στον τομέα Power and Gas (ενέργεια και φυσικό αέριο) είχε το 2021 συνολικά έσοδα 1,26 δισ. ευρώ από 926 εκατ. ευρώ το 2020 συμπεριλαμβανομένης της δραστηριότητας του φυσικού αερίου. Μόνο από την προμήθεια και παραγωγή ενέργειας τα έσοδα του 2021 ήταν 1,050 δισ.  ευρώ και τα EBITDA συνολικά του 2021 ήταν μειωμένα σε σχέση με το 2020 σε 94, 913 εκατ. ευρώ από 110,531 εκατ. ευρώ.

Ο λόγος μείωσης όπως εξηγεί η εταιρεία είναι το ότι μια από τις μονάδες του ομίλου η Κόρινθος Power δεν λειτούργησε για τρεις μήνες το 2021. Έτσι παρά το πολύ καλό τέταρτο τρίμηνο του 2021 τα συνολικά κέρδη του έτους εμφανίζονται μειωμένα.

Ειδικότερα, στο τέταρτο τρίμηνο του 2021, ο όμιλος εμφάνισε 118 εκατ. ευρώ EBITDA από τα οποία τα 65 εκατ. ευρώ προήλθαν από τον τομέα της ενέργειας έναντι 34 εκατ. ευρώ των EBITDA του τομέα ενέργειας την αντίστοιχη περσινή περίοδο του 2020.

Ωστόσο, τα δεδομένα αυτά δεν αρκούν για να βγουν συμπεράσματα αφού η άσκηση είναι σύνθετη και θα γίνει αφού αυτά τα δεδομένα συνδυαστούν με τα στοιχεία που συλλέγει η ΡΑΕ κάθε μήνα από τον Οκτώβριο.

Το σκεπτικό της κυβέρνησης είναι να συγκρίνει τα κέρδη με κέρδη προηγούμενων ετών και με τη συνδρομή των στοιχείων της ΡΑΕ για τα μηνιαία κόστη αγορά φυσικού αερίου και του Ορκωτού Ελεγκτή που θα μπορέσει να σταθμίσει ποια κέρδη προκύπτουν από κάθε δραστηριότητα και κάθε περίοδο. Εκεί που θα διαπιστωθούν υπερβάσεις, αυτές θα επιστραφούν στην κοινωνία.

Η υψηλή μπακαλική Τσίπρα

Απέναντι στην υπευθυνότητα και σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει την αγορά ενέργειας ο Πρωθυπουργός, και περιμένει τη συνδρομή της ΡΑΕ και των Ορκωτών για να προσεγγίσει με το σωστό τρόπο, και ξεχωριστά με βάση τα δεδομένα κάθε εταιρείας, ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως τα οικονομικά τους στοιχεία  ειδικά καθώς είναι εισηγμένες εταιρείας ο κ.Τσίπρας…. έκανε την άσκηση στον αέρα.

Θεώρησε ως δεδομένο ότι η μέση τιμή κόστους αερίου στο 8μηνο ήταν 153 ευρώ και η μέση τιμή που πουλούσαν μεσοσταθμικά τους τελευταίους οκτώ μήνες ήταν 202 ευρώ, και συμπέρανε υπερκέρδος 49 ευρώ τη μεγαβατώρα.

Πολλαπλασίασε μετά τα 49 ευρώ με το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας στο οκτάμηνο και έβγαλε το ποσό 1,7 δισεκατομμύρια.

Αγνοώντας ότι  κάθε εταιρεία έχει διαφορετικά κόστη αγοράς αερίου (που γνωστοποιεί στη ΡΑΕ) και ότι υπάρχουν λογιστικοί κανόνες που εφαρμόζονται για να προκύψουν τα κέρδη, με ακριβή στοιχεία που εμφανίζονται στους ισολογισμούς και ελέγχονται από τους  ορκωτούς ελεγκτές.

Αγνοώντας ότι οι παραγωγοί ενέργειας έχουν και δραστηριότητα στην προμήθεια την οποία πριμοδοτούν από τα κέρδη της παραγωγής. Και αγνοώντας ότι ειδικά η ΔΕΗ που το μερίδιό της στην προμήθεια ενέργειας είναι διπλάσιο από αυτό στην παραγωγή ενέργειας, είναι δύσκολο να υπολογιστεί πόσο τελικά κερδίζει ή χάνει από τη δραστηριότητα στην ενέργεια συνολικά.

Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα εξάλλου των καθετοποιημένων ομίλων είναι ακριβώς αυτό, ότι μπορούν τα κέρδη της παραγωγής ενέργειας να τα “καίνε” χρηματοδοτώντας εκπτώσεις στη λιανική, ως αποτέλεσμα των πραγματικά μεγάλων κερδών που έχουν από την παραγωγή, κυρίως μέσω φυσικού αερίου.