Εν μέσω σοβαρών αμφιβολιών για τις συνέπειες της θέσπισης ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο και με αγεφύρωτο το χάσμα των απόψεων για την τιμή του πραγματοποιείται το σημερινό Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας,  το οποίο αναμένεται να οριστικοποιήσει την απόφαση για πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Οι «27» της Ευρώπης, στη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης Πέμπτης, παρέπεμψαν στους υπουργούς Ενέργειας της Ευρώπης τις τελικές αποφάσεις. Ο χρόνος πιέζει για λύσεις, όπως επεσήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην παρέμβασή του, όμως οι διαφωνίες είναι έντονες.

Στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου γίνεται αναφορά στη δημιουργία μηχανισμού που, αφενός, θα παρακολουθεί την ενεργειακή αγορά και, αφετέρου, θα έχει, όπως κρίνεται απαραίτητο, παρεμβατικό χαρακτήρα, με το βλέμμα στραμμένο στον επόμενο χειμώνα, για τον οποίο εκφράζονται ήδη ανησυχίες.

Ωστόσο, είναι έντονες οι αντιδράσεις για τις παρενέργειες  και το ύψος του πλαφόν, με κυρίαρχο το επιχείρημα ότι θα διαταράξει τη σταθερότητα στην αγορά και θα ωθήσει τις τιμές του φυσικού αερίου προς τα πάνω.

Εναντίον της θέσπισης πλαφόν τέθηκε  η  Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία  προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι ένα ανώτατο όριο θα μπορούσε «σε ορισμένες περιπτώσεις να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ».

Ακολούθησε και ο διαχειριστής της αγοράς Intercontinental Exchange ( ICE) που έχει το βασικό μερίδιο στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου του Άμστερνταμ, προειδοποιώντας ότι, ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο να μεταφέρει τον κόμβο συναλλαγών του φυσικού αερίου(TTF) εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν οι Βρυξέλλες συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο για την επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου., κάτι που έχει προκαλέσει πανικό, όπως αναφέρει το Politico, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Το σχετικό σημείωμα της ICE εστάλη στα κράτη μέλη την περασμένη  Πέμπτη και το είδαν οι Financial Times. Σε αυτό η ICE προειδοποίησε ότι η ταχεία επιβολή ανώτατου ορίου δεν θα  έδινε χρόνο στους πελάτες της να προσαρμοστούν ή στον διαχειριστή της αγοράς να δοκιμάσει την ανθεκτικότητα του συστήματος και τα συστήματα διαχείρισης κινδύνου. Ένα ανώτατο όριο πιθανότατα θα αναγκάσει τους συναλλασσόμενους να υπολογίσουν αμέσως ξανά τις τιμές, τους κινδύνους και το κόστος τους, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στην αγορά, ανέφερε.

«Κατά συνέπεια, είναι ευθύνη της ICE ως διαχειριστής της αγοράς να εξετάσει όλες τις επιλογές εάν συμφωνηθεί αυτός ο μηχανισμός, μέχρι και εάν μια αποτελεσματική αγορά στην Ολλανδία εξακολουθεί να είναι βιώσιμη», ανέφερε το σημείωμα.

Το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου της ΕΕ θα προκαλούσε πλήγμα 33 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην αγορά, ανέφερε ο ICE και θα μπορούσε να προσθέσει μη βιώσιμο κόστος στις εταιρείες κοινής ωφέλειας και στους συναλλασσόμενους και να αυξήσει τις τιμές για τους καταναλωτές.

Η τελευταία πρόταση της ΕΕ , αναφέρει ότι το πλαφόν θα ενεργοποιείται όταν οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης TTF φτάσουν τα 220 ευρώ ανά μεγαβατώρα για πέντε ημέρες και είναι 35 ευρώ ανά MWh υψηλότερες από τις μέσες τιμές για το υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Σχετικά με τις σκέψεις να επεκταθεί το πλαφόν όχι μόνο για τα συμβόλαια  ενός μήνα αλλά και σε εκείνα που διακανονίζονται τρεις μήνες μετά, η ICE έχει προειδοποιήσει ότι στην περίπτωση αυτή οι traders θα αναγκαστούν να βρουν άλλα 47 δισεκατομμύρια δολάρια, περίπου διπλάσια από τα τρέχοντα επίπεδα που πληρώνουν, εάν υπάρξει τέτοια αναθεώρηση.

Σημειώνεται ότι το 2018, η ICE μετέφερε τις συναλλαγές σε εκατοντάδες συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ενέργειας από το Λονδίνο στις ΗΠΑ για να βοηθήσει τους πελάτες να ξεφύγουν από τα βάρη των νέων κανόνων Mifid II που διέπουν τις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές. Πέρυσι, μετέφερε το εμπόριο άνθρακα της ΕΕ από το Λονδίνο στο Άμστερνταμ μετά το Brexit.

Η συζήτηση για την τιμή του πλαφόν

Η Επιτροπή πρότεινε αρχικά ανώτατο όριο 275 ευρώ ανά MWh όταν οι τιμές έφτασαν σε αυτό το επίπεδο για 10 ημέρες, και υπό την προϋπόθεση ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα είναι 58 ευρώ ανά MWh υψηλότερες από τον μέσο όρο των παγκόσμιων τιμών LNG. Αρκετοί υπουργοί από χώρες υπέρ του ανώτατου ορίου των τιμών θεώρησαν αυτό το επίπεδο «αστείο», καθώς δε θα είχε ενεργοποιηθεί ακόμη και όταν οι τιμές έφτασαν σε υψηλά ρεκόρ τον Αύγουστο.

Ακολούθησε η συμβιβαστική πρόταση που κατέθεσε η τσεχική προεδρία με χαμήλωμα του ορίου για το πλαφόν στα 220 ευρώ/MWh από 275 που είχε προτείνει η Κομισιόν και σε αυτήν την πρόταση αντέδρασε έντονα το  γερμανο-ολλανδικό μπλοκ (έξι χώρες Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Εσθονία, Λουξεμβούργο).

Η  ομάδα των 6 χωρών επιμένει στην αρχική κοινοτική πρόταση (275 ευρώ), βάζοντας κόκκινη γραμμή σε οποιαδήποτε μείωση κάτω από αυτά τα επίπεδα. Η άρνησή τους βασίζεται στην  άποψή τους ότι η επιβολή πλαφόν θα διαταράξει τη λειτουργία της αγοράς, καθώς οι προμηθευτές αερίου θα φύγουν από την Ευρώπη και θα στραφούν σε χώρες όπου οι τιμές συνεχίζουν να διαμορφώνονται ελεύθερα.

Τελικά, το προηγούμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, που δεν κατέληξε σε συμφωνία για την τιμή του πλαφόν, συμφώνησε μόνο ότι θα μπορούν τα κράτη μέλη να απεμπλέκονται από το πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου.

Συμφωνήθηκε ο μηχανισμός αναστολής του πλαφόν, στην περίπτωση που ένα κράτος μέλος χρειάζεται φυσικό αέριο και δεν το βρίσκει στην τιμή του πλαφόν. Μάλιστα συμφωνήθηκε τα άλλα κράτη μέλη να συμβάλουν ώστε να βρει το φορτίο που χρειάζεται σε LNG. Δηλαδή, στην περίπτωση που κάποια χώρα δεν έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει φυσικό αέριο με την τιμή του πλαφόν, όταν αυτό θα έχει ενεργοποιηθεί τότε θα κινητοποιείται μηχανισμός υποστήριξης της από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε περίπτωση που και αυτές οι προσπάθειες δεν ευοδωθούν τότε θα αναστέλλεται η εφαρμογή του πλαφόν για μια ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και όχι για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση ή για μια μόνο χώρα.