Όλες τις χρηματοδοτικές της δυνάμεις ενεργοποιεί η Κομισιόν για να διευκολύνει τα κράτη μέλη να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις αξιοποιώντας κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης και μέσω των Κρατικών Ενισχύσεων, ενώ ταυτόχρονα επιταχύνει την προώθηση των ΑΠΕ σε μια προσπάθεια να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του επόμενου χειμώνα.

Στόχος είναι να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος ώστε τα κράτη μέλη να μπορέσουν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις τους και να βοηθήσουν και τα νοικοκυριά να σηκώσουν τα οικονομικά βάρη της σημερινής συγκυρίας και ταυτόχρονα να επιταχύνουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

 “Το μέγεθος της ενεργειακής κρίσης απαιτεί τόσο την αίσθηση του επείγοντος όσο και τη στρατηγική προνοητικότητα” και οι πολιτικές της Ευρώπης χαρακτηρίζονται από αμεσότητα αλλά και από μακροπρόθεσμη οπτική.  Αυτό τόνισε στη χθεσινή ομιλία της στο Ευρωκοινοβούλιο η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, εξηγώντας πόσο κρίσιμος είναι ο επόμενος χρόνος για να μπορεί η Ευρώπη να εξασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια και του χρόνου.

Όπως είπε, είναι αναγκαίος ένας νέος κανονισμός έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122, για την άμεση επιτάχυνση της αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με γρήγορο αντίκτυπο. Ο Κανονισμός θα γεφυρώσει το χάσμα, το διάστημα ενός έτους που απαιτείται μέχρι η νέα οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να ενταχθεί στις εθνικές νομοθεσίες. Έτσι θα ξεμπλοκάρον μυριάδες έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήδη μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του IEA, σημείωσε, θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε 14 bcm φυσικού αερίου ήδη από το επόμενο έτος, από την ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ, καλύπτοντας το ήμισυ του πιθανού κενού σε ανάγκες ενέργειας για το χειμώνα 2023-24, απλώς επιταχύνοντας την αδειοδότηση αυτών των έργων.

Στις προτεραιότητες, όπως είπε είναι επίσης να διατηρηθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία ανταγωνιστική. “Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες μας –όπως τα χημικά, ο σίδηρος ή ο χάλυβας, το γυαλί– χρειάζονται ασφαλή πρόσβαση στην ενέργεια σε προσιτές τιμές. Αλλά σε αυτούς τους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς, αυτές οι τιμές έχουν αυξηθεί σημαντικά σε σύγκριση με τους κύριους ανταγωνιστές μας. Πολλές από τις εταιρείες μας αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες”, σημείωσε.

Κρατικές ενισχύσεις

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση προσαρμόζεται το Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης για τις Κρατικές Ενισχύσεις και αυξήθηκε  το ανώτατο όριο ενίσχυσης για τις ΜΜΕ και τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας. Και επειδή δεν είναι κάθε κράτος μέλος σε θέση να παρέχει κρατική ενίσχυση –ενώ όλα τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν και να επιταχύνουν τις επενδύσεις τους– για να μειώσουν διαρθρωτικά τη ζήτηση ενέργειας και να αυξήσουν την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μπορεί να τα βοηθήσει το REPowerEU.

“Εάν ενισχύσουμε την οικονομική δύναμη πυρός της REPowerEU, θα διασφαλίσουμε ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν αυτές τις κρίσιμες επενδύσεις. Με άλλα λόγια, αυτό θα έδινε σε κάθε κράτος μέλος την ίδια ευκαιρία να προετοιμαστεί για το μέλλον και, ταυτόχρονα, κάποιο δημοσιονομικό χώρο για τη στήριξη των ευάλωτων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Αυτή η εργασία είναι επίσης χρήσιμη στο πλαίσιο ενός εντεινόμενου παγκόσμιου αγώνα καθαρής τεχνολογίας. Διότι θα διατηρήσει την Ευρώπη ελκυστική για τη βιομηχανία”, σημείωσε.

Τα έχουμε πάει καλά

Η Πρόεδρος της Κομισιόν, αναφέρθηκε και στον τρόπο που μέχρι σήμερα η Ευρώπη αντιμετώπισε την ενεργειακή κρίση, τονίζοντας ότι έχουμε σημειώσει μεγαλύτερη πρόοδο από ό,τι πιστεύαμε ποτέ ότι ήταν δυνατόν. “Από την αρχή του πολέμου, ο Πούτιν έχει μειώσει το 80% των εξαγωγών του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Μέσα σε μόλις οκτώ μήνες, καταφέραμε να αντικαταστήσουμε το μεγαλύτερο μέρος του. Για παράδειγμα, έχουμε υπερδιπλασιάσει τις εισαγωγές μας LNG από τις ΗΠΑ – από 22 bcm πέρυσι, σε 48 bcm φέτος μέχρι στιγμής. Αυτό κατέστησε δυνατό να γεμίσουμε τις αποθήκες μας κατά 95%. Και ταυτόχρονα μειώσαμε την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 15%. Δεν έχω ξεχάσει πώς ο Πούτιν προσπάθησε να μας ασκήσει πίεση. Πώς κάποιοι φοβήθηκαν για μπλακ άουτ στην Ευρώπη όταν ξεκίνησε ο πόλεμος. Όχι μόνο δεν υλοποιήθηκε αυτό το σκοτεινό σενάριο αλλά πλέον είμαστε πλήρως προετοιμασμένοι για τον χειμώνα. Και είναι σημαντικό ότι οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί περίπου κατά τα δύο τρίτα σε σύγκριση με τον Αύγουστο. Όλοι έχουμε παίξει τον ρόλο μας για να συμβεί αυτό – και μπορούμε όλοι να είμαστε περήφανοι για αυτό”, είπε.

Αναφέρθηκε στα μέτρα που έχουν αποφασιστεί για τη μείωση των τιμών: το μηχανισμό για τον περιορισμό των υπερβολικών τιμών στην αγορά φυσικού αερίου, την αξιοποίηση των απροσδόκητων κερδών από τις εταιρείες ενέργειας στην υποστήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να προχωρήσουμε σε κοινές αγορές φυσικού αερίου, ενώ ταυτόχρονα εργαζόμαστε για έναν πιο έξυπνο σχεδιασμό για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο κίνδυνος για τον επόμενο χειμώνα: Θα λείπουν 30 bcm

Το πρόβλημα που απασχολεί σήμερα είναι η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης τον επόμενο χειμώνα καθώς οι συνθήκες – στο τέλος αυτού του χειμώνα – θα είναι ακόμη πιο απαιτητικές. Όπως εξήγησε η Πρόεδρος της Κομισιόν, θα αντιμετωπίσουμε τρία βασικά εμπόδια. Πρώτον, η Ρωσία μπορεί να αποφασίσει να διακόψει πλήρως τον εφοδιασμό της με φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Δεύτερον, η παγκόσμια χωρητικότητα LNG δε θα αυξηθεί αρκετά γρήγορα για να καλύψει αυτό το κενό. Και τρίτον, η ανάπτυξη στην Ασία μπορεί να απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πρόσθετου LNG. Ως αποτέλεσμα αυτών των παραγόντων, το επόμενο καλοκαίρι, η Ευρώπη μπορεί να υπολείπεται κατά περίπου 30 bcm αερίου για την πλήρωση των αποθηκών μας.

“Ετοιμαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους κινδύνους – και με αυτόν τον τρόπο χαράσσουμε τη σωστή πορεία για το μέλλον. Γιατί οι επιλογές μας σήμερα θα καθορίσουν αν έχουμε την ενέργεια που χρειαζόμαστε για το 2023 και μετά. Αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα”, σημείωσε.

Η επτάχυνση της εγκατάστασης νέων ΑΠΕ αποτελεί το κλειδί για να προχωρήσει γρήγορα η Ευρώπη στην κατεύθυνση της κάλυψης των αναγκών της βάζοντας τις βάσεις για ενεργειακή αυτονομία μέσω της πράσινης ενέργειας.

“Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι”, είπε. “Είτε αγνοούμε τα διδάγματα αυτής της κρίσης και πέφτουμε ξανά στην παγίδα της εξάρτησης από τον άνθρακα για το μέλλον, είτε χρησιμοποιούμε αυτήν την κρίση για να μεταβούμε στην καθαρή ενέργεια. Αυτό δεν είναι μόνο καλό για το κλίμα, αλλά και για την ενεργειακή μας ασφάλεια σε μια εποχή που το φυσικό αέριο είναι και θα παραμείνει ένα σπάνιο. Τα καλά νέα είναι ότι είμαστε έτοιμοι να επιταχύνουμε. Μέχρι το τέλος του έτους θα έχουμε επιτύχει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ιστορία της Ευρωπαϊκής μας Ένωσης. Άλλα 50 γιγαβάτ – που είναι διπλάσιο από αυτό που προσθέσαμε πέρυσι. Και θα μπορούσαμε να επιταχύνουμε ακόμη περισσότερο. Υπάρχουν αμέτρητα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που απλώς περιμένουν να εγκριθούν. Κάποια θα μπορούσαν να προσφέρουν φθηνή ενέργεια αμέσως, μέσα σε λίγες εβδομάδες ή μήνες. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, τα ηλιακά πάνελ σε υπάρχοντα κτίρια ή την ανανέωση αιολικών πάρκων”, είπε.

Κανονισμός Έκτακτης Ανάγκης

Η νέα οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που ήδη έχει ψηφιστεί θα αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις που δημιουργούν οι χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης. Ωστόσο, θα χρειαστεί χρόνος – πολύ περισσότερο από ένα χρόνο – προτού μεταφραστεί στο εθνικό δίκαιο από όλα τα κράτη μέλη.

“Με τις έκτακτες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι βιομηχανίες μας, δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου.Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σήμερα προτείνουμε έναν νέο κανονισμό έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122, για την άμεση επιτάχυνση της αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με γρήγορο αντίκτυπο”, σημείωσε.

Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί η επιτάχυνση της εφαρμογής των μέτρων που απαιτούνται για να κατευθυνθούν όλες οι χρηματοδοτικές δυνατότητες της Ε.Ε στην υλοποίηση των σχεδίων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.