Σε επτά κομβικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας προχωράει η κυβέρνηση με την κατάθεση του σχεδίου νόμου στη Βουλή τον επόμενο μήνα. Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης θα βάλει τις τελευταίες πινελιές αμέσως μετά τις γιορτές στο σχέδιο νόμου που ξεπερνά τις 100 σελίδες.

Στις αλλαγές που προωθούνται περιλαμβάνεται η διεύρυνση του ωραρίου απασχόλησης έως και 10 ώρες την ημέρα χωρίς επιπλέον αμοιβή για ένα εξάμηνο συνεχόμενα, η αύξηση του ετήσιου πλαφόν των υπερωριών στις 150 ώρες, η οριοθέτηση της τηλεργασίας, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, ο καθορισμός των περιπτώσεων που μια απόλυση είναι άκυρη αλλά και η εναλλακτική επιπλέον αποζημίωσης αντί επαναπρόσληψης του απολυμένου, η ηλεκτρονική καταχώρηση όλων των συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών, αλλά και η τοποθέτηση προσωπικού ασφαλείας και Προσωπικού Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας κατά την διάρκεια απεργιών σε δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας.

Με το νομοσχέδιο, ενσωματώνεται η οδηγία της ΕΕ 2019/1158 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και θεσμοθετούνται νέες κατηγορίες αδειών, όπως η άδεια πατρότητας 14 ημερών. Ακόμη προβλέπονται τσουχτερά πρόστιμα έως και κλείσιμο τμήματος ή ακόμη και του συνόλου της επιχείρησης σε περιπτώσεις βίας και παρενόχλησης στο χώρο εργασίας με τη δημιουργία αυτοτελούς τμήματος στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας.

Με το νομοσχέδιο προωθούνται οι εξής αλλαγές:

Υπερωρίες – Σύμφωνα με διάταξη του σχεδίου νόμου στις επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται 5 επιπλέον ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία). Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι  εργάσιμων ημερών την εβδομάδα η υπερεργασία ανέρχεται σε  8 ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα). Οι επιπλέον ώρες απασχόλησης και στις δυο κατηγορίες εργαζομένων θεωρούνται υπερωριακή απασχόληση.

Ακόμη οι μισθωτοί απασχολούμενοι υπερωριακώς δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, και έως 3  ώρες ημερησίως, και μέχρι τη συμπλήρωση 150 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Ωστόσο κάθε ώρα υπερωρίας που δεν τηρούνται διαδικασίες έγκρισης, χαρακτηρίζεται  παράνομη υπερωρία. Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας ο μισθωτός δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 150%.

Με άλλη διάταξη διευρύνεται η λίστα των κλάδων που οι εργαζόμενοι τους θα απασχολούνται και τις Κυριακές.

Ωράριο εργασίας – Πότε υπογράφεται ατομική σύμβαση

Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται δύο  ώρες την ημέρα επιπλέον των 8 ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 ωρών ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου μειωμένης απασχόλησης. Αντί της μείωσης των ωρών επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι μήνες σε διάστημα δώδεκα  μηνών.

Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον αυτής εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρνηση του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.

Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας καθορίζεται με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης που αφορά τα μέλη της ή συμφωνία του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων ή συμφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων.

Η αύξηση των ωρών απασχόλησης, εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης ή ένωση προσώπων, υπογράφεται μέσω ατομικής σύμβασης με κάθε εργαζόμενο. Η εφαρμογή συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας με ατομική σύμβαση εργοδότη και εργαζομένου επιτρέπεται μόνον εάν η επιχείρηση διαθέτει και λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων της, άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό με το πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας ΕΡΓΑΝΗ, σε πραγματικό χρόνο.

Εάν με ατομική σύμβαση ο εργαζόμενος απασχολείται άνω των 9 ωρών ημερησίως κατά την περίοδο αυξημένης απασχόλησης, η 10η ώρα της ημερήσιας απασχόλησης αφαιρείται από τον συνολικό μέγιστο ετήσιο επιτρεπόμενο αριθμό νόμιμων υπερωριών  του συγκεκριμένου εργαζομένου.

Διάλειμμα κατ’ ελάχιστον 15 λεπτών και κατά μέγιστον 30 λεπτών χορηγείται στον εργαζόμενο, όταν ο χρόνος ημερήσιας εργασίας υπερβαίνει τις 4 συνεχόμενες ώρες. Μέχρι σήμερα το διάλειμμα, δίνοντας μετά από 6 ώρες απασχόλησης.

Απολύσεις – Τους λόγους που μια απόλυση θα καθίσταται από εδώ και στο εξής άκυρη περιλαμβάνει διάταξη του νομοσχεδίου. Άκυρες θα θεωρούνται μεταξύ άλλων οι περιπτώσεις απόλυσης εργαζομένων:

-που ασκούν το δικαίωμα αποσύνδεσης,

-που δεν αποδέχονται την πρόταση του εργοδότη για μερική ή εκ περιτροπής εργασία και

-που αρνούνται να δεχθούν επιπλέον εργασία στο πλαίσιο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας και η άρνησή τους δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Ακόμη διευρύνεται η λίστα των κλάδων που οι εργαζόμενοι τους θα απασχολούνται και τις Κυριακές.

Απαγορεύεται και είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας εργαζομένου επειδή ζήτησε οποιαδήποτε γονική άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση.

Άλλη διάταξη προβλέπεται έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς η απόλυση, των οποίων κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια.

Η «έξτρα» αποζημίωση που θα καταβάλλει η επιχείρηση στον εργαζόμενο, προκειμένου να μην τον επαναπροσλάβει κυμαίνεται από 3 έως 24 επιπλέον μηνιάτικα, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Η διάταξη αναμένεται να αναφέρεται σε αποζημίωση, από αστική ποινή, όχι κατώτερη των τριών μηνών και όχι ανώτερη των 24 μηνών.

Ακόμη προβλέπεται ότι μετά την προειδοποίηση καταγγελίας σύμβασης εξαρτημένης εργασίας ο εργοδότης θα έχει την δυνατότητα να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας του, μερικώς ή πλήρως.

Σε άλλη διάταξη προβλέπεται η εξίσωση των εργατοτεχνιτών με τους υπαλλήλους όσον αφορά την προθεσμία προειδοποίησης και καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. Η παρέμβαση αυτή θα οδηγήσει σε αναβάθμιση του εισοδήματος δεκάδων χιλιάδων εργατοτεχνιτών με βασικότερο όφελος τον υπερδιπλασιασμό της αποζημίωσης απόλυσης.

Τηλεργασία – Η διάταξη για την τηλεργασία θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι για την εφαρμογή της είναι απαραίτητη η συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου. Η εξ’ αποστάσεως εργασία μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, όπως επίσης αυτοτελώς ή ακόμη και σε συνδυασμό µε απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

Ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει το κόστος του εξοπλισμού και τη συντήρησή του. Ακόμη θα έχει την υποχρέωση να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου και θα διασφαλίζεται το δικαίωμα του να αποσυνδέεται κα να μην απασχολείται πέρα από το ωράριο του. Στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης αυτού η συμφωνία περί τηλεργασίας καθίσταται ανίσχυρη.  Οι τηλεργαζόµενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις µε τους συγκρίσιμους εργαζόμενους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης.

Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας – Οι επιχειρήσεις – εργοδότες του ιδιωτικού τομέα υποχρεούνται να διαθέτουν και λειτουργούν ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων τους, άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό, σε πραγματικό χρόνο, με το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Η μέτρηση του χρόνου εργασίας πραγματοποιείται με τη χρήση ψηφιακής κάρτας εργασίας. Με τη χρήση της, καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ κάθε μεταβολή που αφορά στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων, όπως, ιδίως, η ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, το διάλειμμα, η υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας και κάθε είδους άδεια.

Συνδικαλιστικός Νόμος – Συλλογικές διαπραγματεύσεις

Δικαίωμα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις έχουν μόνο οι οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών που είναι εγγεγραμμένοι στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.) και το Γενικό Μητρώο Οργανώσεων Εργοδοτών αντίστοιχα. Ακόμη συστήνεται Μητρώο Συλλογικών Διαπραγματεύσεων (ΜΗ.ΣΥ.Δ.) με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για τα μέλη (καταστατικό, αριθμός, οικονομικά στοιχεία, έδρα, σύνθεση οργάνων κ.α.).  Ηλεκτρονικά θα διατηρούνται και τα βιβλία των οργανώσεων.

Δίνεται η δυνατότητα υπογραφής συλλογικών συμβάσεων υποκλάδου. Οι υποκλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (εθνικές ή τοπικές) συνάπτονται, από την πλευρά των εργαζομένων, από δευτεροβάθμιες ή πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, που καλύπτουν εργαζομένους του ίδιου τομέα δραστηριότητας κλάδου αντιστοίχως σε πανελλήνιο ή αντίστοιχης τοπικής έκτασης.

Για την πραγματοποίηση γενικής συνέλευσης, ιδίως για την λήψη απεργίας, θα πρέπει οι συνδικαλιστικές οργανώσεις να εξασφαλίσουν την εξ αποστάσεως συμμετοχή και ψήφο. Σχετικό λογισμικό διατίθεται χωρίς αντάλλαγμα από το Υπουργείο Εργασίας.

Από τις απολύσεις προστατεύονται για ένα χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους  μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας. Μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης: για έως 200 μέλη 5, για έως 1000 7 μέλη, για περισσότερα από 1.000 μέλη 9.

Κάθε σωματείο της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης δικαιούται να έχει ιστότοπο στο διαδίκτυο ή στο εσωτερικό ηλεκτρονικό δίκτυο της εργοδοτικής επιχείρησης. Ο εργοδότης επιβαρύνεται για την λειτουργία του ιστότοπου.

Απεργία – Η συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει απεργία υποχρεούται να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων, που δεν συμμετέχουν στην απεργία, να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οιονδήποτε. Σε περίπτωση που δεν συμβεί κάτι τέτοιο η απεργία μπορεί να διακοπεί.

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που κηρύσσουν απεργία στο δημόσιο, τους ΟΤΑ, τα ΝΠΔΔ, καθώς και σε φορείς, υπηρεσίες, οργανισμούς υποχρεούνται να καταθέσουν ενώπιον του Ο.ΜΕ.Δ. αίτηση διεξαγωγής δημόσιου διαλόγου για τα αιτήματα της απεργίας.

Προβλέπεται ότι για την πραγματοποίηση κινητοποίησης σε δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας απαιτείται πλέον πέρα από το προσωπικό ασφαλείας και Προσωπικό Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας, τα οποία οφείλουν να ορίσουν οι ίδιοι οι συνδικαλιστές. Οι στοιχειώδεις αυτές ανάγκες που θα πρέπει να καλύπτονται κατά την διάρκεια της απεργίας, ορίζονται ως τουλάχιστον το ένα τρίτο (⅓) της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας, ανάλογα με τους κινδύνους που προκύπτουν για τη ζωή, την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών.