Ο Χρήστος Ζαμπούνης γράφει για τον Κάρολο Ι. Φιξ: De Profundis

Γκστάαντ, Φεβρουάριος του 1997. Έχω μεταβεί στο ελβετικό χωριό για την πρώτη συνέντευξη του πατριάρχη της αρχαιότερης οικονομικής δυναστείας της χώρας μετά την, ας το πούμε κομψά, εκδίωξή του από την Ελλάδα. Τα γεγονότα έχουν περιληπτικώς ως εξής: Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.) ανέρχεται στην εξουσία. Όπως υποδηλώνει το δεύτερο συνθετικό του ονόματος, το εν λόγω Κίνημα προτίθεται να εφαρμόσει σοσιαλιστική πολιτική. Ένας από τους προνομιούχους τομείς της νέας αυτής πολιτικής είναι η Οικονομία. Το 1983, με την ευλογία του Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρύεται ο Οργανισμός Ανασυγκροτήσεως Επιχειρήσεων (Ο.Α.Ε.), ο οποίος ουσιαστικώς εκκαθαρίζει σχεδόν όλες τις προβληματικές ιδιωτικές βιομηχανίες που έχει αναλάβει. Ανάμεσά τους περίοπτη θέση κατέχει η ζυθοποιΐα «FIX». Η ιστορία της έχει ενδιαφέρον. 

Όταν ο Όθων της Βαυαρίας ανακηρύσσεται πρώτος βασιλεύς των Ελλήνων αρκετοί συμπατριώτες του τον ακολουθούν για να στελεχώσουν τις ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες. Υπάρχουν, όμως, και ιδιώτες, όπως ο Γιόχαν Καρλ Φιξ (Johann Karl Fuchs), ο οποίος, είτε από περιπετειώδη διάθεση είτε αναζητώντας νέες αγορές είτε και για τα δύο μαζί, εγκαινιάζει το πρώτο εργοστάσιο μπύρας στην Ελλάδα.

Αμέσως γίνεται προμηθευτής της βασιλικής αυλής, τίτλο που διατηρεί και όταν αλλάζει η δυναστεία και αναλαμβάνει ο Δανός Γεώργιος ο Α’.  

Η ποιότης του προϊόντος αλλά και το μονοπώλιο στην ελληνική αγορά εξασφαλίζουν την οικονομική άνθηση τόσο της επιχειρήσεως όσο και των επί έναν και πλέον αιώνα ιδιοκτητών της. Ώσπου φθάνουμε στα 1963.

Εις εκ των μετόχων, ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, σύζυγος της χήρας Ιωάννου Φιξ, ορκίζεται υπουργός Εθνικής Αμύνης και έρχεται σε σύγκρουση με τον Γεώργιο Παπανδρέου που ήθελε να ελέγχει τις Ένοπλες Δυνάμεις. 

Εκκινεί, τότε, μία περίοδος πολιτικής ανωμαλίας, η οποία παραλλήλως πλήττει την κατανάλωση της μπύρας. Πώς; Μέσω του μποϋκοτάζ που θα κηρύξουν εναντίον της οι Παπανδρεϊκοί. 

Η είσοδος στην αγορά μίας ανταγωνιστικής εταιρείας, της Άμστελ, θα συντελέσει στην περαιτέρω μείωση του κύκλου εργασιών. 

Η χρηματο-οικονομική κατάσταση της ζυθοποιΐας θα επιδεινωθεί, επίσης, μετά την υπογραφή της εντάξεως της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.) και την απελευθέρωση των εισαγωγών.  Η χρεωκοπία είναι προ των πυλών.

Επιστροφή στο Γκστάαντ

Ας μου επιτρέψουν οι αναγνώστες να μεταφέρω μία aesthetic snob εικόνα, που για όσους τον γνωρίζουν, αποτυπώνει ευκρινώς την προσωπικότητα του Καρόλου Φιξ.

«Μπροστά πηγαίνει ο Τζέρεμι, ο πιο ατίθασος. Ακολουθούν ο Ράμπο και η Πούπσι. Πού και πού σταματούν, και παρά την μεγάλη ηλικία τους (10 και 11 ετών, αντιστοίχως) επιδίδονται σε ερωτικές περιπτύξεις. Και να φανταστεί κανείς ότι είναι στειρωμένα», είναι το πρώτο σχόλιο του συνομιλητού μου. 

Για να συνεχίσει απτόητος: «Είναι ράτσα Κινγκ Τσαρλς. Έχετε ακουστά γι’ αυτά;».

Εκφράζω πλήρη άγνοια.

«Ένας ιππότης του βασιλέως Καρόλου της Αγγλίας είχε ένα σπάνιελ και πήγε με αποστολή στην Ολλανδία. Εκεί το σπάνιελ “παντρεύτηκε” ένα πεκινουά. Το αποτέλεσμα το βλέπετε. 

Όταν λοιπόν γύρισε στην Αγγλία έδειξε το σκυλί στον βασιλιά. Ο βασιλιάς ξετρελάθηκε. 

Έκτοτε άρχισε να ασχολείται μόνο με τα σκυλιά. Λέγεται ότι στο παλάτι κυκλοφορούσαν γύρω στις τρεις χιλιάδες. Έβγαλε, δε, νόμους για την προστασία τους. 

Έχετε υπ’ όψιν σας ότι τα Κινγκ Τσαρλς είναι τα μόνα ζώα που επιτρέπεται να μπαίνουν σε εκκλησίες;».

Διακοπή. 

Η Πούπσι μυρίζει ένα λαμπραντόρ. Στο μονοπάτι που έχουμε πάρει, και άλλοι περιπατητές βγάζουν βόλτα τα σκυλιά τους. Γύρω το ελβετικό τοπίο είναι σαν καρτ-ποστάλ. Χιόνια, σαλέ και δένδρα. Τίποτε δεν σκιάζει το μάτι.

«Πρωτοήρθα στο Γκστάαντ φοιτητής το 1946. Μου άρεσε, αλλά ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι θα αγόραζα σπίτι. 

Τα γεγονότα το έφεραν και από το 1982 ερχόμαστε και εδώ όπως πάμε τα καλοκαίρια στην Μύκονο και την Βουλιαγμένη». 

«Τα γεγονότα;», ρωτώ δήθεν ανίδεος.

«Στα τέλη της δεκαετίας του ‘70», απαντά δίχως να αλλάξει τον τόνο της φωνής του, «είχαμε αποφασίσει να μετατρέψουμε το εργοστάσιο της Συγγρού σε εμπορικό κέντρο. 

Ήδη η μπύρα παρήγετο στις νέες μας εγκαταστάσεις της Πέτρου Ράλλη, και στη Θεσσαλονίκη. Ενώ όλα ήταν έτοιμα, ήρθε ο Δήμος Αθηναίων και κατέλαβε τον χώρο μαζί με αυτόν της Πατησίων, με την πρόθεση να τον μετατρέψει σε πάρκο. Προσφύγαμε στα δικαστήρια. 

Παρά τις υπέρ ημών εισαγγελικές αποφάσεις, η Αστυνομία δεν προχωρούσε στην εκτέλεσή τους. Παραλλήλως, η τράπεζα (σ.σ: η Εθνική) μας κάλεσε και μας είπε: “Δεν έχετε πλέον εγγυήσεις, δεν έχετε περιουσία, δεν σας προεξοφλούμε τις συναλλαγματικές”».

«Αυτό οφείλετο και στο ότι είχατε χρέη;», αντιτείνω.

«Όλες οι εταιρείες έχουν χρέη. Η αξία των κτιρίων μας ήταν τεράστια. Με την αντιπαροχή για το εμπορικό κέντρο εκαλύπτοντο τα χρέη μας. 

Τα προβλήματά μας άρχισαν με την κατάληψη του δήμου. Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη. Η τράπεζα σταμάτησε να μας χρηματοδοτεί. Το Διοικητικό μας Συμβούλιο παρητήθη. 

Οι εργαζόμενοι της εταιρείας μας συνεννοήθηκαν με την Εθνική και έκαναν σοβιέτ. 

Η Εθνική τούς χρηματοδότησε, βγάλανε μπύρα, ήταν μία χαώδης κατάσταση. Δεν δούλευε κανείς, πέρασα μία φορά και οι εργαζόμενοι έπαιζαν τάβλι και χαρτιά. Η εταιρεία υπήχθη στις προβληματικές».

«Και η αντίδρασή σας;», ερώτησα.

«Μετά τα ελληνικά δικαστήρια απευθυνθήκαμε στα ευρωπαϊκά, αλλά η αίτησίς μας απερρίφθη, διότι δεν την κάναμε ως εταιρεία, αλλά ως φυσικά πρόσωπα. 

Πρέπει να ετοιμάσουμε νέα αίτηση. Εν τω μεταξύ, το σήμα Φιξ το αγόρασε η Εθνική και το πούλησε στον Κουρτάκη, ο οποίος έχει την πρόθεση να βγάλει νέα μπύρα Φιξ. 

Δεν έχει όμως την συνταγή, διότι η συνταγή μεταβιβάζεται από πατέρα σε γιο στην οικογένεια, και βρίσκεται αυτήν την στιγμή κλειδωμένη σ’ ένα χρηματοκιβώτιο στην Βαυαρία. 

Εμείς προσφύγαμε πάλι στην Δικαιοσύνη, διότι το σήμα είχε, εν τω μεταξύ, υποπέσει εν αδρανεία, οπότε η Εθνική πούλησε στον Κουρτάκη παραγεγραμμένο σήμα. Παραλλήλως, καταθέσαμε στο υπουργείο Εμπορίου νέο σήμα με το όνομά μας. Μύλος… Νομίζετε ότι ενδιαφέρουν κανέναν αυτά;».

«Μοιάζετε τελείως αδιάφορος για την καταστροφή που υποστήκατε».

«Είμαι ευτυχής που ξεμπέρδεψα με αυτήν την υπόθεση. Ευχαριστώ τον Ανδρέα Παπανδρέου που μου άνοιξε τα μάτια και είδα πόσο πιο ενδιαφέρον είναι να κάνεις δουλειές εκτός Ελλάδος. 

Έχασα ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας μου, αλλά την ξανάφτιαξα με μεγαλύτερη ευκολία». 

Επιχειρώ να μάθω με τι ασχολείται στην παρούσα στιγμή.

«Με τα family offices. Είναι μία ευρέως διαδεδομένη μορφή διαχειρίσεως κεφαλαίων στην Αμερική. Τα μέλη μίας οικογένειας κάνοντας ένα πουλ πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα απ’ ό,τι καταθέτοντας τα χρήματά τους σε μία τράπεζα. Πήρα μέρος, προσφάτως, σε ένα συνέδριο family offices στο Σικάγο. 

Συμμετείχαν τριακόσιες από τις μεγαλύτερες οικογένειες του κόσμου. Για να σας φέρω ένα παράδειγμα, ήταν εκεί οι Ροκφέλλερ, των οποίων το family office διαχειρίζεται 4 δισ. δολλάρια με εβδομήντα μέλη της οικογενείας, καθώς και 2 δισ. δολλάρια χρήματα πελατών».

Ευχαριστώ τον Ανδρέα Παπανδρέου

Η συνέντευξίς μας τότε εδημοσιεύθη σε κάποιο τεύχος του «Harper’s Bazaar», με τον προκλητικό τίτλο «Ευχαριστώ τον Ανδρέα Παπανδρέου». Μετά την δημοσίευση ο Κάρολος Φιξ είχε την καλοσύνη να με προσκαλέσει με την σύζυγό του στο εστιατόριο «Lasserre» των Παρισίων, όπου αμφότεροι διαβιούμε εκείνη την εποχή.

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, θα μαθαίνω νέα του από τους κοινούς μας φίλους, τον Τάκη Θεοδωρακόπουλο και τον Ζάχο Χατζηφωτίου, οι οποίοι θα του εμπιστευθούν χρήματα, όπως και αρκετοί άλλοι συμπατριώτες μας, προς επένδυση. Όλοι, μα ανεξαιρέτως όλοι, πίνουν νερό στο όνομά του, με κριτήριο τις υψηλές αποδόσεις που εισπράττουν.

Το 2008 ξεσπά το σκάνδαλο Μέϊντοφ. Από στόμα σε στόμα διακινείται η είδησις ότι στην υπόθεση εμπλέκεται ο Κάρολος Φιξ. Ένας σχετικός πανικός επικρατεί ανάμεσα στους επενδυτές για την τύχη των χρημάτων τους. 

Ο Takis Θεοδωρακόπουλος, από το περιοδικό «Spectator» όπου αρθρογραφεί κάθε εβδομάδα, αλλά και από το ηλεκτρονικό «Taki’s Magazine», τον υποστηρίζει σθεναρά, το ίδιο και ο Ζάχος Χατζηφωτίου, ο οποίος με διαβεβαιώνει ότι ο φίλος του ο Κάρολος του επέστρεψε αμέσως όλα τα χρήματα που του είχε δώσει.

Αλλά και άλλοι γνωστοί Έλληνες που επένδυσαν στην «Fix Asset Management», τα ονόματα των οποίων δεν θα αναφέρω, για λόγους σεβασμού στην εχεμύθεια που οι ίδιοι επιθυμούν, αποκαθιστούν την τρωθείσα για ένα διάστημα φήμη του πάλαι ποτέ κραταιού βιομηχάνου και χρηματιστή. 

Σε μία τηλεφωνική μας συνομιλία μάλιστα, ο Sir Taki, όπως προσφυώς αποκαλούμε τον υιό του βιομηχάνου, εφοπλιστού και πρώην προέδρου της Α.Ε.Κ. Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, επιμένει ότι τα περισσότερα χρήματα που χάθηκαν μετά την κατάρρευση του Μέιντοφ ήταν δικά του.