Ο αντισυμβατικός κύριος Δημήτρης Δασκαλόπουλος: από Κροίσος… Μαικήνας

Το στερεότυπο θέλει εκείνους τους πολύ πλούσιους Έλληνες να ζουν ζωές απομονωμένης, εσωστρεφούς και κάποτε βαριεστημένης χλιδής. Ωραίες γυναίκες, νεαρές πολύ, επιδεικνυόμενες ως τρόπαια, που αντικαθίστανται -με το αζημίωτο- από άλλες νεότερες μόλις κουράσουν. Σκάφη ιδιωτικά σαν καράβια επιβατικά για τα νησιά της άγονης γραμμής, φαραωνικά σπίτια, διακοπές σε θέρετρα σε όλο το πλανήτη που οι θαμώνες θυμίζουν κακομαθημένα βρέφη σε απαιτήσεις και γινάτια. Κάποτε στη ζωή κάνουν χορηγίες και φιλανθρωπίες για εντυπώσεις, φωτογραφίες και κοσμικές δεξιώσεις. Παιδιά πολλά από πολλούς γάμους που περιφέρονται στις μητροπόλεις της Δύσης διάγοντας βίους προκλητικούς, επιδειξιομανείς, ανερμάτιστους, συχνά εξαρτημένους και κάποτε σκανδαλωδώς ασημένιους σε απολαύσεις υλικές και ηδονές τεχνικών παραδείσων. Ε, με όλα αυτά ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, δεν έχει καμία, μα καμία, σχέση…

Ένας «ροκάς» βιομήχανος

Ανατρεπτικός, ριζοσπαστικός, καινοτόμος, αντισυμβατικός, έμπλεος ενσυναίσθησης με τους Έλληνες της μεγάλης κρίσης, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος δεν ξεχνά ούτε ποιος είναι, ούτε από πού κατάγεται και ποιος είναι ο κόσμος γύρω του, ενώ με πράξεις παλεύει για ένα μέλλον ελπίδας, που ναι, γίνεται! Μεγιστάνας του παγκόσμιου πλούτου σήμερα, δεν ξεχνά πως ο παππούς ήταν τσέλιγκας στα Βαρδούσια, όταν ξεκίνησε, από την περηφάνεια και την ελευθερία των ψηλών βουνών τη διαδρομή πολλών επομένων γενιών του, για την πρωτεύουσα. Εκεί, στο ορεινό Διακόπι, είχε τα κοπάδια του, αλλά και ένα καφενείο στη πλατεία του χωριού, κάτω ακριβώς από το οικογενειακό σπίτι.

Ο Αριστείδης Δασκαλόπουλος, ο πατέρας του Δημήτρη, ήταν αυτός που έφτιαξε την ΔΕΛΤΑ, ξεκινώντας με ένα γαλατάδικο στα Εξάρχεια, γωνία Διδότου και Ζωοδόχου Πηγής, από όπου στήθηκε η  ιστορική γαλακτοβιομηχανία – κολοσσός. Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ο εγγονός, γεννήθηκε, στην Αθήνα, τo 1957, σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στην ΑΣΟΕΕ, ενώ έχει κάνει ΜΒΑ στο Κellogg Graduate School of Μanagement. Αυτός ήταν που μέχρι το 2006 απογείωσε τη ΔΕΛΤΑ, φτιάχνοντας τον μεγαλύτερο ομίλο παραγωγής τροφίμων στην Ελλάδα, με 16 εργοστάσια και 6.300 εργαζομένους και με δράση στον τομέα των φρέσκων γαλακτοκομικών προϊόντων, των φρέσκων χυμών, των καταψυγμένων τροφίμων, της παραγωγής έτοιμων φαγητών και των υπηρεσιών μαζικής εστίασης.

Ήδη, από το 2005, μαζί με τον παιδικό του φίλο Σπύρο Θεοδωρόπουλο, που και εκείνου οι γονείς είχαν κατάστημα στα Εξάρχεια, δημιούργησαν έναν όμιλο που ήταν με διαφορά ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα αλλά και ένας από τους πλέον κραταιούς σε όλη την Ευρώπη. Vivartia! Εκεί η Δέλτα, η Chipita, ο Μπάρμπα Στάθης, η Χρυσή Ζύμη, η Goody’s. Η εταιρεία απογειώνεται, αλλά μόλις δύο χρόνια αργότερα, το 2007, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, χωρίς να το έχει προβλέψει κανείς και λίγο πριν φανεί η μαύρη οικονομική πανώλη της κρίσης, πουλά το δημιούργημα του, στην υψηλότερη τιμή που γινόταν. Η Δέλτα Παγωτού, άνευ συναγωνισμού κυρίαρχη πια, σε όλη την Ανατολική Ευρώπη, πουλιέται στη Nestle, ενώ όλες οι υπόλοιπες εταιρείες της μητρικής Vivartia περνούν στην κατοχή της Marfin του Ανδρέα Βγενόπουλου. Βέβαια όταν πουλήθηκε η Vivartia στην Μαρφιν οι κ. Δασκαλόπουλος και Θεοδωρόπουλος τσακώθηκαν σε σημείο εκείνη την εποχή να μην μιλάνε μεταξύ τους.

Κόντρα σε όλα και -κυρίως- σε όλους

Η κρίση συνθλίβει πια επιχειρήσεις και επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες και εργαζομένους, προϊόντα και φήμες, αλλά ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος έχει προβλέψει, κατανοήσει, αναλύσει τα οικονομικά δεδομένα και διασφαλίζοντας την περιουσία του, κερδίζει στους λογαριασμούς του στο Λουξεμβούργο 450 εκατ. ευρώ. Το δημιούργημα του, η Vivartia, άλλων πλέον ιδιοκτητών, χτυπημένη από την ύφεση και τον ανταγωνισμό μετράει ζημίες, που μεγαλώνουν  στιγμή με την στιγμή.

Εκεί που όλοι απορούσαν για το τι κάνει, κόντρα στον κοινό νου, στο προβλεπόμενο και στο αναμενόμενο, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος αποδείκνυε πως ήταν ένας αντισυμβατικός, συγκρουσιακός συχνά, ατρόμητος επιχειρηματίας. Έτσι, άλλωστε είχε ρισκάρει να μπει στην αγορά του γιαουρτιού, όταν σ’ αυτήν, όχι μόνο κυριαρχούσε, αλλά αυτοκρατορικά μονοπωλούσε η ΦΑΓΕ. Έτσι, δημιούργησε την αγορά των χυμών ψυγείου. Έτσι, πέτυχε την επιθετική εξαγορά της Goody’s, όταν οι παλιοί μέτοχοι της απέκλειαν κάθε ενδεχόμενο διάθεσής της. Έτσι, κέρδισε όλες τις μικρές ή μεγάλες μάχες του, κόντρα σε όλους και σε όλα και κυρίως στους κανόνες και στην κατεστημένη επιχειρηματική λογική! Και ενώ δεν είχε πια βιομηχανία, συνέχιζε να είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών. Σε όσους του υπογράμμιζαν αυτή την αντίφαση, απαντούσε με χιούμορ πως τόσο το καλύτερο, αφού θα ταν πλήρους απασχόλησης εργαζόμενος!

Όχι απλά καινοτόμα, αλλά σοκαριστική για τα δεδομένα, είχε σταθεί η πρόσκληση του στον ΣΕΒ και οι επαφές του, κατά τη διάρκεια της θητείας του, με τον ΣΥΡΙΖΑ, όταν είχε μόλις αναδειχθεί στην Αξιωματική Αντιπολίτευση. Σε δημόσια τοποθέτηση του στη συνέλευση του Συλλόγου Ελλήνων Βιομηχάνων, λοιπόν, είχε μιλήσει για «ευπρόσδεκτο ριζοσπαστισμό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης», κάνοντας τους λοιπούς βιομηχάνους στην καλύτερη να απειλούν με αποχώρηση και στη χειρότερη -για αυτούς- να φτάνουν στο χείλος της αποπληξίας! Φυσικά ο Δασκαλόπουλος είχε για άλλη μια φορά, προβλέψει το μέλλον. Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση!  Λίγα χρόνια, πια, μετά το τέλος της θητείας του ως πρόεδρος του ΣEB και ενώ ο ίδιος έκανε μια σκληρή αυτοκριτική στον απολογισμό της, ακόμα και οι πλέον δριμείς επικριτές του, συμφωνούν πως ανανέωσε στον Σύνδεσμο. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως κατέβαλε τιτάνιες προσπάθειες ώστε να φέρει τον επιχειρηματικό κόσμο πιο κοντά στην κοινωνία και χτυπώντας στη ρίζα τους τις παθογένειες της κρατικοδίαιτης, διαπλεκόμενης και αδιάφορης απέναντι στην κοινωνία επιχειρηματικότητας, κοντράροντας έτσι, με ένα μεγάλο μέρος της παντοδύναμης οικονομικής ολιγαρχίας. Έπαιξε, λοιπόν, σκληρό ροκ και όποιος πρόλαβε χόρεψε…

Τόλμη, γνώση, φαντασία, δράση

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος για μία πενταετία επέλεξε να είναι εκτός επιχειρηματικής δράσης. Προβλέποντας ή επιθυμώντας σφοδρά τη αρχή του τέλους της κρίσης, αναπτύσσει,  επιλεκτικά, επιχειρηματικές κινήσεις. Επικρότησε και υποστήριξε την απόφαση της κόρης του, της Αλεξάνδρας, να αποκτήσει τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, «Εν Λευκώ» και «Play 88,9». Έχοντας δημιουργήσει το fund, Damma Holdings εξαγόρασε, από κοινού με τον Γιώργο Δαυίδ της Coca Cola Τρία Έψιλον, την  Ιταλική Sireclab, πρωτοπόρα εταιρία στην τεχνολογία LED. Έγινε κάτοχος του 33,9% της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης, του 5% της «Κορρές» και του 7,5% της «Μέγας Γύρος».

ΔιαΝΕΟσις 

Στο πλαίσιο της κατεκτημένης εμπειρίας του και της πίστης του στην χώρα, δημιούργησε και τη Deca Investments, διαχειρίστρια του fund Diorama με κεφάλαια 135 εκατ. ευρώ, που τα 50 εκατ. ευρώ αυτών, έβαλε ο ίδιος ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ώστε να χρηματοδοτούνται μικρές εταιρίες ώστε να υλοποιούνται τα επενδυτικά τους σχέδια. Πριν δύο περίπου χρόνια, ο επιχειρηματίας δημιούργησε το think tank, «διαNEOσις», όπου μέσα από ακαδημαϊκές έρευνες και προτάσεις ειδικών από όλον τον κόσμο, επιχειρεί να βρει λύσεις σε προβλήματα, ώστε να φανεί η πρώτη αυγή μετά τη χειμωνιάτικη, διαρκείας σκοτεινιά της οικονομικής κρίσης.

«Τόλμη, γνώση, φαντασία, δράση»! Αυτά είναι τα τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία που ο ίδιος θεωρεί ότι θα οδηγήσουν στην μέλλον. Και ο ίδιος μας έχει κάνει να μην αμφιβάλλουμε πως αυτό ακριβώς, το μέλλον, μοιάζει πάντα να το ορίζει με ακρίβεια όχι μόνο άξια θαυμασμού, αλλά και απόλυτης προσοχής μπας και αναλύσουμε το πως τα καταφέρνει… Η «διαNEOσις» έχει, ήδη, ολοκληρώσει 18 έρευνες, την έκδοση τριών βιβλίων, 15 εκδηλώσεις με προσωπικότητες από τον ακαδημαϊκό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο και έχει καταφέρει να δώσει ορμή και χώρο στον κοινωνικό διάλογο.

Στους 100 σημαντικότερους συλλέκτες έργων τέχνης

Ω! Ναι! Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος μας κάνει τόσο εντύπωση, για αυτήν τη ροκ διάθεση του που, στα 62 του, τον κάνει τόσο ξεχωριστό. Δεν είναι όπως οι άλλοι. Και οι απολαύσεις του έχουν έναν αντίλαλο επικού ηρωισμού, υψηλής αισθητικής και μοναχικού, πρωτοποριακού -και εδώ!- καλού γούστου. Αφού έβαλε την υπογραφή του με θριαμβική επιτυχία στο «επιχειρείν» όλης της Ευρώπης και ως επικεφαλής των βιομήχανων της Ελλάδας, κάνει ότι ακριβώς, γουστάρει! Και εντυπωσιασμός, γνωστής, μυημένος στην σύγχρονη τέχνη, γίνεται ένας από τους 100 σημαντικότερους συλλέκτες στον κόσμο. Αλώστε λένε, πως αν κάποιος, παλιά, επισκέπτονταν ένα από τα γραφεία του, στη ΔΕΛΤΑ στον Ταύρο ή στον Άγιο Στέφανο, ήταν αδύνατον να μην προσέξει τα έργα τέχνης που έκαναν κατάληψη με τον όγκο τους στο χώρο και προκαλούσαν με την δυναμική και την ένταση τους, όχι μόνο την προσοχή αλλά συχνά την καθήλωση.

Η συλλογή του σιγά σιγά έγινε επίκεντρο του ενδιαφέροντος του και μεγάλωσε σημαντικά, ενώ θεωρήθηκε πως ανακαλύπτει, αναδεικνύει και καθιερώνει καλλιτέχνες, ώστε η προσφορά του να αναγνωριστεί και στη Νέα Υόρκη, ο παγκόσμιος οργανισμός επιμελητών  Independent Curators International (ICI), να του αποδώσει το φημισμένο βραβείο Leo Award. Τα χρόνια που είχε αποτραβηχτεί από τις επιχειρήσεις, μοιάζει να τα πέρασε απολαμβάνοντας το κυνήγι θησαυρού τέχνης, που με χρονική αφετηρία το 1994, αριθμεί πια, περισσότερα από 500 κομμάτια εκπροσωπώντας 220 κορυφαίους καλλιτέχνες της διεθνούς και ελληνικής εικαστικής σκηνής. Τα έργα της συλλογής εκπροσωπούν όλους τους κοινωνικούς κραδασμούς, τις ανισορροπίες, τους προβληματισμούς αλλά και την προβληματική της τέχνης των τελευταίων δεκαετιών, με ένταση, δύναμη, αγωνία, συχνά σπαρακτική οδύνη, για όλα εκείνα τα υπαρξιακά, έρημα, βασανιστικά τοπία των εσωτερικών μας μαχών και των εξωτερικών αντιθέσεων, αλλαγών και συγκρούσεων. Ένα από τα σημαντικά μεγάλα έργα είναι το Chrysler Imperial του Matthew Barney, που είναι σε συνιδιοκτησία με το θρυλικό Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης, στο οποίο και πρόκειται να δωρηθεί, ενώ το Simply Botiful του Christoph Buchel εκτείνεται σε 5.000 τ.μ.

Στους σημαντικούς καλλιτέχνες των οποίων το έργο εκπροσωπείται εκτενώς στη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου συγκαταλέγονται οι Matthew Barney, Lynda Benglis, John Bock, Louise Bourgeois, Paul Chan, Robert Gober, David Hammons, Mona Hatoum, Damien Hirst, Martin Kippenberger, Mike Kelley, Paul McCarthy, Bruce Nauman, Paul Pfeiffer και Kiki Smith. Μιλάμε για την αφρόκρεμα, λοιπόν, της παγκόσμιας πρωτοπορίας στην εικαστική έκφραση. Κεντρική θέση στην συλλογή,  κατέχουν οι εγκαταστάσεις και τα γλυπτά μεγάλων διαστάσεων, αλλά και το σχέδιο, το κολάζ, ο κινηματογράφος και το βίντεο. Είναι πολλά τα έργα, διαφορετικών διαστάσεων, κινημάτων, όγκου, μέσων έκφρασης, με την Συλλογή Δημήτρη Δασκαλόπουλου να ιχνηλατεί αλλά και να καθορίζει τις κυριότερες αισθητικές εξελίξεις της τελευταίας εικοσαετίας. Η Συλλογή, ακόμα, περιλαμβάνει έργα-σταθμούς σπουδαίων εικαστικών δημιουργών του 20ού αιώνα όπως των Marina Abramović, Joseph Beuys, Marcel Duchamp, Gilbert & George, Robert Morris, Dieter Roth και Paul Thek.

Γκρίνια, εμπόδια, αμορφωσιά made in Greece!

Με θεματικούς κύκλους έργων, από τη Συλλογή Δημήτρης Δασκαλόπουλος, να έχουν φιλοξενηθεί σε όλο τον κόσμο και με εκθέσεις που φέρουν το όνομα του σε Μεγάλη Βρετανία και Ισπανία είναι, πια, ένας από τους ισχυρούς και όλο επιρροή ανθρώπους των δυο θρυλικών «ναών» της σύγχρονης τέχνης, Guggenheim και Tate Gallery. Φυσικά, ουδείς προφήτης στον τόπο του, πόσο δε, στην Ελλάδα, που στα εικαστικά, τέχνη θεωρείται ο καπετάνιος με την νιτσεράδα και την πίπα και η τσιγγάνα με τους κρίκους, το δάκρυ και το ημίγυμνο μπούστο της… Φουρέιρα!  Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, προσπάθησε, πέρυσι,  να φέρει αυτή τη μεγάλη τέχνη κοντά στους Αθηναίους, αναλαμβάνοντας να επενδύσει στην ανάπλαση του Εθνικού Κήπου και στην δημιουργία μίας διαδραστικής έκθεσης, γεγονός που θα ήταν καθοριστικό όχι μόνο για την απόλαυση αλλά και κυρίως για την παιδεία των νέων και των παιδιών.

Αντέδρασε, όμως, ο σύλλογος των «Φίλων του Εθνικού Κήπου», στερώντας μας από ένα δώρο μοναδικό, βάλσαμο για τις άνυδρες, στάσιμες, βαλτωμένες σε δημιουργία εποχές μας και σε ένα πεδίο που υστερούμε σε καλλιέργεια, μόρφωση και ενημέρωση! Και φυσικά, δεν σταματά εδώ η γλιτσερή ημιμάθεια μας. Πολλοί αμαθείς, άσχετοι, αλλά με άποψη, είρωνες από αυτούς που λένε «εμένα δε μ’ αρέσει καθόλου ο Πικάσο» χωρίς να έχουν δει έργο του από κοντά, βιάστηκαν να κρίνουν έργα που δεν κατανοούν για να χαρακτηρίσουν τον Δασκαλόπουλο «συλλέκτη ουρητήρων». Με σαρκαστική διάθεση «κορόιδεψαν» την περηφάνεια του για την κατάκτηση του Νο 5, του «La fontaine» του Marcel Ducham, έργο του 2017, που θεωρείται πως διαμόρφωσε τον μεταμοντερνισμό και που καταστράφηκε, με έξι αντίγραφα του να φτιάχνονται στη δεκαετία του 1960. Σε αυτό δεν είδαν τίποτα παραπάνω από έναν λευκό ουρητήρα και εξαπέλυσαν μια αγοραία κατακραυγή με φανατισμό, με την δριμύτητα που συνηθίζουν πάντα οι αδαείς ή έστω οι ημιμαθείς!

Σκασιλάρα του, φυσικά, του Δασκαλόπουλου, που τo 2000 θα αγοράσει και το έργο Buddha του Sherrie Levine, εμπνευσμένου από τον Marcel Ducham. Το αγόρασε για 48 χιλιάδες δολάρια και αυτή την στιγμή αξίζει περισσότερα από 500.000! Μα ο Δασκαλόπουλος, ρομαντικά αν θέλετε, δεν πτοείται και επιμένει να μοιραστεί την αγάπη του για την τέχνη, τις εξελίξεις της και την λυτρωτική της δράση με όλους τους Έλληνες. Έτσι, από το 2013  έχει φτιάξει τον οργανισμό NEON που δραστηριοποιείται σε εικαστικά δρώμενα και εκθέσεις, εκδηλώσεις, συζητήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, υποτροφίες και διεθνείς συνεργασίες ώστε η Αθήνα γίνει κέντρο τέχνης παγκόσμιο και οι Έλληνες καλλιτέχνες να μπορέσουν να εκφραστούν, γεννώντας το καινούριο, το διαφορετικό, το ελεύθερο.

Λένε, πως η αγάπη του για την τέχνη, δημιουργήθηκε εντός του με σφοδρότητα, όταν παιδί σχεδόν ακόμα, επισκέφθηκε με τους θείους του την «Alte Pinakothek» στο Μόναχο. Ποιος ξέρει, ποιες φόρμες, ποια χρώματα και τι σχήματα, πυροδότησαν μικρές συναισθηματικές εκρήξεις μέσα του! Πάντως σε εκείνο το αγόρι όφειλε όχι χρήματα, όχι τρόπαια, όχι πολυτέλειες, αλλά να το χορτάσει τέχνη. Και το έκανε! Όσο περισσότερο μπορούσε! Περισσότερο και από το πάρα πολύ, χωρίς όριο ούτε τον ουρανό μέσα του…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Εφοπλιστής και Δρ. Ιωάννης Κούστας: Με οφειλές 2,5 δισ. δολαρίων ετοιμάζεται για γάμο χλιδής με 25χρονη καλλονή!

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΔιαΝΕΟσις (του Δημήτρη Δασκαλόπουλου) : Αυτό είναι το νέο Μνημόνιο σε… απλά ελληνικά!