Oι πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα είναι πιθανόν  να γίνουν προς το τέλος του επόμενου έτους και θα γίνουν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και όχι πριν. Ο Αλέξης Τσίπρας θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την επιτυχημένη έξοδο ως αφήγημα έτσι ώστε να ανακάμψει στις δημοσκοπήσεις και να κερδίσει την επανεκλογή.

Την επισήμανση αυτή κάνει το Think Tank Eurasia το οποίο προσπαθεί να ανιχνεύσει την  επόμενη ημέρα της Ελλάδας μετά το τέλος του τρέχοντος μνημονίου. Εξηγεί ακόμα γιατί δεν πρόκειται να υπάρξει πιστωτική γραμμή. Το βασικό της σενάριο είναι αυτό που προτιμά και το Eurogroup, δηλαδή η “ενισχυμένη εποπτεία”. Σε ό,τι αφορά την τρίτη αξιολόγηση, θεωρεί ότι δεν θα ολοκληρωθεί έγκαιρα ενώ προειδοποιεί ότι το ΔΝΤ είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στο ελληνικό πρόγραμμα αυτή τη στιγμή.

Με επιτυχία

Όπως σημειώνει η Eurasia, είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να ολοκληρώσει με επιτυχία το πρόγραμμα διάσωσης τον επόμενο Αύγουστο, κυρίως επειδή οι εσωτερικές και πανευρωπαϊκές πολιτικές προοπτικές σήμερα παρουσιάζουν περιορισμένους κινδύνους. Ενώ οι πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα παραμένουν πιθανές προς το τέλος του επόμενου έτους, θα γίνουν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και όχι πριν. Ο Αλέξης Τσίπρας θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την επιτυχημένη έξοδο ως αφήγημα έτσι ώστε να ανακάμψει στις δημοσκοπήσεις και να κερδίσει την επανεκλογή.

Έτσι, όπως σημειώνει η Eurasia, οι τρέχουσες συζητήσεις έχουν αρχίσει και επικεντρώνονται στο τι θα συμβεί μετά τον Αύγουστο του 2018. Αυτές θα πρέπει να εξισορροπήσουν τις διάφορες και, πολλές φορές, αντίθετες απαιτήσεις που υπάρχουν. Λαμβάνοντας υπόψη τα ποσά που οφείλονται στα κράτη μέλη του Eurogroup, στον EFSF και τον ΕSM, οι επόμενες ελληνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να αποδεχθούν κάποιο επίπεδο παρέμβασης και εποπτείας των επιλογών της οικονομικής πολιτικής.

Σε αυτό θα επιμείνουν τα κράτη μέλη, καθώς η πολιτική που θα ακολουθεί η Ελλάδα θα είναι δεμένη με όρους για την ελάφρυνση του χρέους. Θα πρέπει, ωστόσο, να είναι πολιτικά αποδεκτό και για τον ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, η συμφωνία μετά τον Αύγουστο του 2018 θα πρέπει να είναι αξιόπιστη για τους συμμετέχοντες στην αγορά, βοηθώντας την κυβέρνηση να έχει πλήρη πρόσβαση στην χρηματοδότηση με βιώσιμα επιτόκια κατά την πάροδο του χρόνου.

Δεν θα υπάρξει πιστωτική γραμμή

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurasia, δεν θα υπάρξει ούτε η Ευρωπαϊκή Προληπτική Πιστωτική Γραμμή (PCCL) από τον ESM, ούτε μία Ενισχυμένη Πιστωτική Γραμμή (ECCL).

Η πρώτη (PCCL) υποθέτει ότι οι χώρες έχουν βιώσιμα χρέη και μια καλή πορεία υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων – βασικά ένα επίπεδο οικονομικής υγείας που η Ελλάδα δεν έχει επιτύχει ακόμη.

Από την άλλη, η ECCL είναι υπερβολικά πολιτικά τοξική για τους Έλληνες, καθώς θα συνοδεύεται από μνημόνιο συμφωνίας, μεταρρυθμιστικές προϋποθέσεις και πακέτο χρηματοδότησης. Καθώς απαιτεί επίσης έγκριση από το κοινοβούλιο, και θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με το ΔΝΤ, οι πιστωτές δεν θα επιλέξουν αυτή την επιλογή.Ωστόσο, οι πιστωτές είναι κατηγορηματικοί ότι το πλαίσιο παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα της Ελλάδας θα είναι πιο σκληρό και παρεμβατικό από εκείνο που χρησιμοποιήθηκε για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο όταν ολοκλήρωσαν τα προγράμματα διάσωσής τους.

“Ενισχυμένη εποπτεία”

Το νομικό μέσο που συζητείται σήμερα είναι η “ενισχυμένη εποπτεία” υπό το λεγόμενο “δίπτυχο” (two pack), πλαίσιο της Ευρωζώνης. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ, αλλά λειτουργεί ως “last stop shop” στη διαδικασία επιτήρησης της ΕΕ για τα μέλη της Ευρωζώνης που βρίσκονται στα πρόθυρα της εισόδου σε ένα πρόγραμμα. Για τον Τσίπρα, δεν είναι επίσημη διάσωση. Για το Eurogroup παρέχει ένα βαθμό εποπτείας και ελέγχου.

Προς το παρόν, το βασικό σενάριο της Eurasia είναι ότι η Ελλάδα θα “μπει” σε αυτή την συμφωνία όταν λήξει το πρόγραμμα διάσωσης στις 31 Αυγούστου του επόμενου έτους. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης δεν είναι τόσο “ενεργό” τον Ιούλιο και τον Αύγουστο λόγω καλοκαιριού, αυτό πιθανότατα θα συμφωνηθεί τον Ιούνιο του επόμενου έτους.

Η τρίτη αξιολόγηση δεν θα ολοκληρωθεί έγκαιρα

Για να μπορέσει όμως να υπάρξει αυτή η συμφωνία, είναι απολύτως κρίσιμο ο ΣΥΡΙΖΑ να ολοκληρώσει το υφιστάμενο πρόγραμμα (δηλαδή την τρίτη αξιολόγηση και την τελική). Αυτό είναι σημαντικό. Πρώτον, θα βοηθήσει την Ελλάδα να ανακτήσει την πρόσβαση στην αγορά. Δεύτερον, θα δοθεί αρκετός χώρος στο Eurogroup να συμφωνήσει για το πόση ελάφρυνση του χρέους θα εφαρμόσει κατά τη λήξη του προγράμματος σύμφωνα με την απόφαση τις 15ης Ιουνίου.

Δεδομένου του ιστορικού του ΣΥΡΙΖΑ, είναι απίθανο η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί εγκαίρως (μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους), όπως εκτιμά η Eurasia. Πάντως μία μικρή καθυστέρηση, προς τον Ιανουάριο του 2018, δεν θα ήταν και το τέλος του κόσμου. Βασικά, είναι προς το συμφέρον του ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει τα προαπαιτούμενα, καθώς η επιτυχημένη αξιολόγηση και η εκταμίευση του ESM θα αυξήσουν τις πιθανότητες μιας “καθαρής” εξόδου το επόμενο έτος.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο ΔΝΤ

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όπως προειδοποιεί η Eurasia, είναι το ΔΝΤ. To Ταμείο  έχει αυτήν την περίοδο μια “προληπτική Stand-By συμφωνία” στην Ελλάδα.  Δηλαδή, η εμπλοκή του ΔΝΤ εξαρτάται από το εάν η Ευρωζώνη προσφέρει περισσότερη ελάφρυνση του χρέους, κάτι στο οποίο ήλπιζε ότι το Βερολίνο θα ήταν πιο ανοικτό να εξετάσει μετά το πέρας των γερμανικών εκλογών. Εδώ και καιρό η Eurasia υποστηρίζει ότι αυτή είναι μια λανθασμένη ερμηνεία από μέρους του Ταμείου- ειδικά τώρα μετά και το αποτέλεσμα της γερμανικής κάλπης. Το ύψος της ελάφρυνσης του χρέους που ζητά το ΔΝΤ δεν θα δοθεί ποτέ από την Ευρωζώνη. Στην πραγματικότητα, η πολιτική συζήτηση στην Ευρώπη έχει προχωρήσει, μετατρέποντας τον ΕSM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο εξαιτίας και της στάσης του ΔΝΤ απέναντι στην Ελλάδα.

Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι ο ρόλος του μειώνεται, το ΔΝΤ παίζει “βρώμικα” σε άλλα μέρη του προγράμματος. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ επιμένει ότι για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση η ΕΚΤ πρέπει να διενεργήσει AQR στις ελληνικές τράπεζες – κάτι στο οποίο είναι κάθετα αντίθετη η ΕΕ. Το ΔΝΤ μπορεί επίσης να αμφισβητήσει την εκτίμηση της ΕΕ για τη δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας ή να προσπαθήσει και πάλι να προσθέσει προϋποθέσεις στη μεταρρύθμιση στα εργατικά.

Ωστόσο, όταν το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ θα συνεδριάσει τον Δεκέμβριο, θα βρεθεί αντιμέτωπο με την πραγματικότητα ότι το πρόγραμμά τους έχει εκτροχιαστεί (καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περιορισμένα κίνητρα να συμμορφωθεί με τους όρους του ΔΝΤ) και ότι το Eurogroup δεν έχει προχωρήσει με το ζήτημα του χρέους. Και το πιο σημαντικό, το ΔΝΤ μπορεί να επιλέξει να τερματίσει τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα πριν από τη λήξη του τον προσεχή Αύγουστο, όπως καταλήγει η Eurasia.