Οι μονάδες επεξεργασίας και διαχείρισης απορριμμάτων και οι διαγωνισμοί στο πεδίο με τη μέθοδο ΣΔΙΤ αναδεικνύονται σε επενδυτικό πόλο για τους μεγάλους κατασκευαστές, οι οποίοι είτε συμμετέχουν ήδη σε αντίστοιχα έργα, είτε προσέρχονται με μεγάλο ενδιαφέρον στις διαγωνιστικές διαδικασίες, τη στιγμή που μέχρι το τέλος του 2025, η  κυβέρνηση υπολογίζει πως θα έχει δημοπρατηθεί το σύνολο των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων στην περιφέρεια.

Υπενθυμίζεται πως τα έργα με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα «ΣΔΙΤ»  αποτελούν ένα προνομιακό πεδίο για τον κατασκευαστικό κλάδο διαμέσου του οποίου προσβλέπουν σε μακροχρόνιες και ασφαλείς χρηματορροές, με  έργα που  περιλαμβάνουν τόσο την κατασκευή όσο και τη συντήρηση ή λειτουργία για αρκετό χρόνο μετά την ολοκλήρωσή τους.

1

Όπως ανέλυσε ο κ. Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, σήμερα υπάρχουν 13 μονάδες διαχείρισης αποβλήτων σε λειτουργία και 24 σε κατασκευή και δημοπρατούνται επιπλέον 4 έργα με ΣΔΙΤ.

Κεντρική Μακεδονία

Δυναμικά στον τομέα των «σκουπιδιών» έχει εισέλθει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Με το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΤΙΤΑΝ ο κατασκευαστικός κολοσσός συμμετέχει στο έργο ΣΔΙΤ που αφορά την υλοποίηση της «Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων Δυτικού Τομέα ΠΚΜ», στη περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας,  προϋπολογισμού  202 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα στην ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ «πήγε» και το έργο για τη «Κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας υπολειμματικών σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων Ανατολικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας» έργο με προϋπολογισμό 241,8 ευρώ.

Οι δύο συμβάσεις αναμένεται να υπογραφούν στα μέσα του 2025.

Η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Δυτικού Τομέα έργο προϋπολογισμού  202 εκατ. ευρώ, υπολογίζεται πως θα εξασφαλίζει ετήσια δυναμικότητα επεξεργασίας 300.800 τόνων αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ).

Ο σχεδιασμός προβλέπει η μονάδα να κατασκευαστεί σε έκταση 200 στρεμμάτων στρεμμάτων πλησίον του ΧΥΤΑ Μαυροράχης και να εξυπηρετεί σχεδόν 65% του πληθυσμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η διάρκεια της σύμβασης για το έργο έχει οριστεί στα 27 χρόνια, με τα δύο πρώτα εξ αυτών να αφορούν την κατασκευή του έργου.

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά έργα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς αναμένεται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες διαχείρισης αποβλήτων εννέα δήμων της Θεσσαλονίκης, καλύπτοντας πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου κατοίκων. Πρόκειται για τους δήμους Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Βόλβης, Δέλτα, Κορδελιού – Ευόσμου, Λαγκαδά, Νεάπολης – Συκεών, Παύλου Μελά, Χαλκηδόνος και Ωραιοκάστρου, οι οποίοι θα «απολαύσουν» τα οφέλη της μονάδας.

Η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Ανατολικού Τομέα θα κατασκευαστεί στη θέση «Αγιος Αντώνιος» του Δήμου Θέρμης και σχεδιάζεται με σκοπό να επεξεργάζεται ετησίως 128.200 τόνους απορριμμάτων, μέσω μηχανικής επεξεργασίας (διαλογής) για την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών, καθώς και βιολογικής επεξεργασίας (αερόβιας) των οργανικών αποβλήτων, με στόχο την παραγωγή υψηλής ποιότητας κομπόστ και δευτερογενούς καυσίμου.

Υπενθυμίζεται ότι οι δραστηριότητες στον τομέα περιβάλλοντος – διαχείρισης αποβλήτων δεν συμπεριελήφθησαν στη συμφωνία πώλησης της Τέρνα Ενεργειακής στη Masdar και άρα εξακολουθούν να αποτελούν ενεργό βραχίονα της μητρικής.

Κέρκυρα

Στον διαγωνισμό για τη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων στην Κέρκυρας υπερίσχυσε πάλι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η οποία πρόσφατα οριστικοποιήθηκε ως ανάδοχος  του έργου από τον ΦΟΔΣΑ με το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, ανοίγοντας τον δρόμο για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού.

Υπενθυμίζεται πως η διαγωνιστική διαδικασία ξεκίνησε το 2023 με το ενδιαφέρον των ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – Μεσόγειος, Ηλέκτωρ – WATT, Intrakat – TT, ωστόσο μπλέχτηκε στα δίχτυα των προσφυγών με αποτέλεσμα να μπλοκάρει.

Σε αυτή τη φάση το έργο βρίσκεται στην προσυμβατική περίοδο, στη οποία προβλέπεται η συγγραφή και αποστολή της σύμβασης στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έγκριση με σκοπό την υπογραφή.

Υπολογίζεται πως ο προϋπολογισμός του έργου μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 64,6 εκατ. ευρώ (80 εκατ. αξία με ΦΠΑ), καθώς υπάρχει το δικαίωμα προαίρεσης που ανέρχεται στα 30 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) από την πλευρά της Αναθέτουσας Αρχής.

Το έργο αφορά την κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων με συνολική δυναμικότητα 35.000 τόνων Αστικών Σύμμεικτων Αποβλήτων (ΑΣΑ) ετησίως. Στην κατασκευή περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες υποδομές, καθώς και η προμήθεια του απαιτούμενου κινητού εξοπλισμού.

 Επιπλέον, προκειμένου να υποστηριχθούν τα συστήματα επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων, θα γίνει ξεχωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων από κεντρικά σημεία εστίασης και νοικοκυριά (όπως τα οργανικά απόβλητα κουζίνας), καθώς και άλλων τύπων οργανικών αποβλήτων (όπως τα πράσινα απόβλητα). Στο πλαίσιο του έργου, θα κατασκευαστεί επίσης Μονάδα Επεξεργασίας Προδιαλεγμένου Οργανικού Κλάσματος με δυναμικότητα 12.500 τόνων ετησίως.

Οι διαγωνισμοί στην Αττική

Από την άλλη στα κολλημένα έργα του κλάδου παραμένουν όπως όλα δείχνουν οι διαγωνισμοί για τις μονάδες απορριμμάτων στην Περιφέρεια Αττικής, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο Περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς πρόσφατα σε εκδήλωση της Περιφέρειας.

Όσον αφορά την μονάδα απορριμμάτων στο Σχιστό ο ίδιος  ανέφερε πως αναμένεται από την «ΕΔΣΝΑ» να ωριμάσει τις διαδικασίες του διαγωνισμού, τονίζοντας πως η Περιφέρεια δεν θα περιμένει πολύ. Υπενθυμίζεται πως για το εν λόγω ΣΔΙΤ έχει ήδη χωροθετηθεί η μονάδα με αποτέλεσμα ο διαγωνισμός να βρίσκεται πιο μπροστά.

Υπενθυμίζεται πως ο Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος (ΕΔΣΝΑ) που προχωράει τα έργα των μονάδων απορριμμάτων βρίσκεται υπό τον νομικό και διοικητικό έλεγχο της Περιφέρειας Αττικής.

Αναφορικά με τη δεύτερη μονάδα στη Φυλή, σημείωσε πως έχει μπει σε μια διαδικασία διαγωνισμού χωρίς όμως να έχει γίνει η απαραίτητη χωροθέτηση, πράγμα που επιβεβαιώνει τη στασιμότητα του έργου.

Όπως εξήγησε ο Περιφερειάρχης στο πλαίσιο της εκδήλωσης, οι δύο αυτές μονάδες από μόνες τους δεν μπορούν να λύσουν κανένα πρόβλημα στην Αττική «χρειάζεται ένα ολιστικό σχέδιο μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία και νομίζω πως στους επόμενους μήνες θα έχουμε μια συνολική εικόνα».

Για τον ΕΣΔΝΑ που έχει αναλάβει τις μονάδες αυτές, συμπλήρωσε πως ο οποίος είναι βρίσκεται σε μια φάση πλήρους κάθαρσης χαρακτηρίζοντας ως ψευτοδίλημμα το πως θα τρέξουν οι συγκεκριμένοι διαγωνισμοί.

Πράγματι ο ΕΔΣΝΑ βρίσκεται σε φάση ελέγχων γεγονός που ήθελε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να αναλαμβάνει την προώθηση των παραπάνω διαγωνισμών, ωστόσο αποτελεί σημείο που δεν ξεκαθάρισε με τις δηλώσεις του ο κ. Χαρδαλιάς.

Όπως εξήγησε, «για εμάς το σημαντικό είναι να τελειώσουν οι διαγωνισμοί που περιλαμβάνονται σε ένα συνολικό πλαίσιο, το οποίο θα απαντάει στο πως θα διαχειριστούμε το 1,2 εκατ. τόνους που ευελπιστούμε να είναι το τελικό αποτύπωμα εφόσον μπορέσουμε να προχωρήσουμε την ανακύκλωση».

Όπως είπε, σήμερα η περιφέρεια διαχειρίζεται περί τους 1,6 τόνους απορριμμάτων γεγονός που επιτάσσει να αλλάξει ο τρόπος προσέγγισης και κουλτούρας, «το σχέδιο για να προχωρήσει αυτό άμεσα», ανέφερε κλείνοντας.

Υπενθυμίζεται πως τα έργα αυτά προωθούνται στην Αττική με σκοπό να κλείσει η χωματερή στη Φυλή και συνιστούν έργα ύψους 761 εκατ. ευρώ δρομολογούνται από το 2021 και την εποχή των Δούρου και Πατούλη και είχαν το ενδιαφέρον των ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΗΛΕΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – ΤΙΤΑΝ, Μυτιληναίος – Μεσόγειος, Motor Oil – ΑΒΑΞ – Θαλής και Intrakat – Watt, μένουν στάσιμοι εδώ και χρόνια με αποτέλεσμα σήμερα οι ανακατατάξεις στην αγορά να φέρνουν το ζήτημα διαφοροποιήσεων των σχημάτων.

Σέρρες

Το 2025 αναμένεται και η αναβάθμιση της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Σερρών σε Μονάδα Ανακύκλωσης και Ανάκτησης (ΜΑΑ), στο πλαίσιο του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Κεντρικής Μακεδονίας.

Αυτή η αναβάθμιση θα επιτρέψει στη μονάδα, η οποία λειτουργεί από το 2019, να διαχειρίζεται τα απορρίμματα με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και να εξυπηρετεί όχι μόνο την Περιφερειακή Ενότητα Σερρών, αλλά και τον Δήμο Κιλκίς.

Κως και Κάλυμνος

Υπενθυμίζεται πως η  Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ ενέκρινε την υλοποίηση Μονάδων Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων στους Δήμους Κω και Καλύμνου, προϋπολογισμού 110 εκατομμυρίων ευρώ, με στόχο την οριστική επίλυση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στις δύο Περιφερειακές Ενότητες Κω και Καλύμνου, με τη μείωση της προς ταφή ποσότητας απορριμμάτων και την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Το έργο θα δημοπρατηθεί από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης που έχει συναφθεί με τον  ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και  αποτελείται από τη Μονάδα Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Απορριμμάτων (ΜΑΑα) και έναν ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) στην Κω και τη Μονάδα Προεπεξεργασίας Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Απορριμμάτων (ΜΠΑΑα) στην Κάλυμνο. Συνολικά ως ενιαίο σύνολο οι δύο μονάδες θα δέχονται συνολική προς διαχείριση ποσότητα 46.238 tn/ετος αποβλήτων.