Μίνα Καούνη: Τι ισχύει με την αστική ευθύνη ξενοδοχείων, εστιατορίων και επιχειρήσεων – Η περίπτωση του Blue Pine

Με αγωνία, θέτουν ξενοδοχεία και εστιατόρια, το θέμα της αστικής ευθύνης σε περίπτωση πιθανού κρούσματος, καθώς η νέα ασθένεια μεταδίδεται εξαιρετικά εύκολα και δεν έχει βρεθεί εμβόλιο. Και μπορεί να θέλουν μεν όλοι να επαναλειτουργήσουν κανείς όμως δεν θέλει να πάρει το ρίσκο αποζημιώσεων σε περίπτωση κρούσματος. Τι γίνεται λοιπόν με την αστική ευθύνη;

Η δικηγόρος Μίνα Καούνη μιλάει στο www.mononews.gr για τους κυριότερους προβληματισμούς που επικρατούν και τονίζει ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα νομικό πλαίσιο ευρύτερο, που θα αντιμετωπίζει τα νέα δεδομένα που προέκυψαν, καθώς το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο περί αστικής ευθύνης, καλύπτει μόνο τις περιπτώσεις, που έχουμε αντιμετωπίσει  ως τώρα.

Όμως όλη αυτή κατάσταση δεν έχει  ξανασυμβεί, είναι κάτι πρωτόγνωρο και θα πρέπει  να χορηγηθούν  σε κεντρικό επίπεδο λύσεις.

Όπως τονίζει η κυρία Καούνη, για να γεννηθεί η ευθύνη προς αποζημίωση πρέπει να αποδειχθεί η αιτιώδης συνάφεια, δηλαδή να αποδειχθεί που ακριβώς μεταδόθηκε ο ιός κάτι που δεν αποδεικνύεται, όπως μας λέει, ούτε καν στην περίπτωση του εστιατορίου Blue Pine στη Κηφισιά.

Σήμερα, αναμένουμε τα υγειονομικά πρωτόκολλα που θα προσδιορίζουν τις υποχρεώσεις ξενοδοχείων, εστιατορίων και επιχειρήσεων για να προστατεύουν την υγεία των πελατών τους, τα οποία τηρώντας τα, τηρούν τη νομιμότητα.

Γιατί “τα τουριστικά καταλύματα δεν έχουν προδιαγραφές νοσοκομείων και το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την δυσχέρεια να διαπιστωθεί πού και πότε νόσησε ο πελάτης του ξενοδοχείου, καθιστά επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που θα οριοθετεί την ευθύνη των ξενοδόχων σε περίπτωση κρούσματος κορονοϊού.

“Αλλιώς, θα ανοιχθούν πολλές δίκες αποζημίωσης στις οποίες, κατά την άποψή μου, είναι δυσχερής έως αδύνατη η απόδειξη της απαραίτητης αιτιώδους συνάφειας για να γεννηθεί η ευθύνη προς αποζημίωση στις περιπτώσεις που έχουν τηρηθεί ευλαβικά τα υγειονομικά πρωτόκολλα”, σημειώνει χαρακτηριστικά η κυρία Καούνη.

Έχουν αστική ευθύνη τα ξενοδοχεία; Μπορούν να κινηθούν εναντίον τους πελάτες ή εργαζόμενοι; Σε ποια περίπτωση πράγματι έχουν ευθύνη;

Με αυστηρούς κανόνες και μέτρα προστασίας θα λειτουργήσουν φέτος το καλοκαίρι τα ξενοδοχεία εξαιτίας της πανδημίας του  κορωνοϊού. Έρχονται ριζικές αλλαγές στη διαμονή, τα εστιατόρια και τις πισίνες. Οι ξενοδόχοι και οι πελάτες θα κινούνται σε αυστηρό πλαίσιο τόσο σε ό,τι αφορά τους χώρους εστίασης όσο και τη διαμονή στα δωμάτια.

Προετοιμάζονται υγειονομικά πρωτόκολλα για τα ξενοδοχεία, για τις μαρίνες, το yachting, για τις μεταφορές στα τουριστικά λεωφορεία, αεροπλάνα, ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο ούτε η υγεία των πολιτών ,ούτε η φήμη των προορισμών, ούτε η υγεία των επισκεπτών.

Μέχρι τις 15 Μαΐου , κατόπιν των προτάσεων του ΞΕΕ και του ΣΕΤΕ , η κυβέρνηση θα παρουσιάσει ένα πλήρες σχέδιο για τον τουρισμό σχετικά με τα υγειονομικά πρωτόκολλα για όσους προσέρχονται σε τουριστικούς προορισμούς, την ενίσχυση των υγειονομικών δομών και τα πρωτόκολλα σε περίπτωση κρούσματος.

Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο περί αστικής ευθύνης, καλύπτει ένα σύνολο περιπτώσεων, που έχουμε αντιμετωπίσει ως τώρα.

Η όλη αυτή κατάσταση δεν έχει  ξανασυμβεί. Είναι κάτι πρωτόγνωρο. Θα πρέπει λοιπόν άμεσα να χορηγηθούν  σε κεντρικό επίπεδο λύσεις. Θα πρέπει να υπάρξει ένα νομικό πλαίσιο ευρύτερο, που θα αντιμετωπίζει τα νέα δεδομένα που προέκυψαν.

Τα ερωτήματα είναι πολλά κι αγωνιώδη για όσους εμπλέκονται στον στενό κι ευρύτερο άξονα του τουρισμού, αν παρουσιαστεί κρούσμα κορονοϊού κατά την διάρκεια της παραμονής του τουρίστα στο ξενοδοχείο ή σε οποιοδήποτε άλλο τουριστικό κατάλυμα. 

Ανεξάρτητα αν αυτός που νοσήσει, κόλλησε στην μακρινή πατρίδα του, αν κόλλησε στο αεροπλάνο, ή στην παραλία ή σε κάποιο εστιατόριο ή καφέ, ο ξενοδόχος θα είναι αναγκασμένος να  βάλει σε καραντίνα την εγκατάστασή του για 14 ημέρες;  Επιπλέον, όσο θα είναι κλειστός , θα πρέπει να φροντίσει για τη σίτιση των πελατών του στο ξενοδοχείο του, ενώ  δεν θα μπορεί να πάρει χρήματα για τη διαμονή τους και όσες αφίξεις έχει σε εκείνο το 14ήμερο θα πρέπει να τους βρει κάπου αλλού να μείνουν; Αν, ο μη γένοιτο, κάποιος από τους πελάτες του ξενοδοχείου του νοσήσει από κορονοϊό ή ακόμα και χάσει κάποιον δικό του άνθρωπο από αυτόν, ο ξενοδόχος  θα βρεθεί αντίδικος με πιθανότητα  τεράστιας αποζημίωσης; 

Η αστική αδικοπρακτική ευθύνη σε όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής στο υπάρχον νομικό πλαίσιο, απορρέει από τις διατάξεις του αστικού κώδικα για τις αδικοπραξίες. Σύμφωνα με το άρθρο 914 Α.Κ , όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει.

Επίσης στις πιο εξειδικευμένες διατάξεις περί αδικοπραξιών 929 και 932 Α.Κ σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας υπάρχει υποχρέωση αποζημίωσης από τον υπαίτιο για την περιουσιακή ζημία ,αλλά και για την ηθική βλάβη που επέρχεται σε φυσικό πρόσωπο από παράνομη και υπαίτια ζημία αν αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια με τη βλαπτική συμπεριφορά του υπαιτίου και ,ιδίως αν προκληθεί θάνατος υπάρχει υποχρέωση αποζημίωσης για ψυχική οδύνη.

Βάσει των ανωτέρω διατάξεων σε συνδυασμό και με τη διάταξη του άρθρου 922 Α.Κ για την ευθύνη του προστήσαντος δηλαδή την αδικοπρακτική ευθύνη υπαλλήλου ξενοδοχειακής μονάδας αν αποδειχθεί ότι προκλήθηκε ζημία, ασκήθηκαν στο παρελθόν πολλές αξιώσεις αποζημίωσης από αδικοπραξία τόσο στους ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών μονάδων προσωπικά όσο και στα ξενοδοχεία σαν νομικά πρόσωπα όταν πρόκειται για εταιρία.

Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού ,εμείς οι νομικοί έχουμε ασκήσει αγωγές για λάθη και παραλείψεις  σε ξενοδοχεία που δεν τηρούσαν τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας και, εξ αυτού του λόγου, προκλήθηκαν τραυματισμοί, ακόμα και θάνατοι, σε πισίνες, σε κοινόχρηστους χώρους, σε χώρους εστίασης κλπ, αλλά και για μικρότερης απαξίας πράξεις όπως απώλειες , μικροκλοπές κλπ.

Άλλωστε ο ΑΚ έχει καθιερώσει διατάξεις 834-839 με τις οποίες εισάγεται ειδική και αντικειμενική  ευθύνη των ξενοδόχων για κάθε βλάβη ,καταστροφή ή αφαίρεση των πραγμάτων που έφεραν οι πελάτες στο ξενοδοχείο ,με τις οποίες προστατεύεται ο πελάτης από την αδυναμία του να αποδείξει τις συνθήκες καταστροφής και αφετέρου από το γεγονός της ένταξης των πραγμάτων του πελάτη στην επιρροή και οικονομικό όφελος του επιχειρηματία ξενοδόχου 

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις  πλην της αντικειμενικής ευθύνης  ,αν αποδεικνυόταν η αιτιώδης συνάφεια ανάμεσα στην πράξη και το αποτέλεσμα ο πελάτης δικαιωνόταν και ο υπεύθυνος της πράξης ή παράλειψης κατεδίκαζετο αστικά ή/και ποινικά. 

Μέχρι τώρα, λοιπόν το νομοθετικό και νομολογιακό οπλοστάσιο ήταν αρκετά ξεκάθαρο.  

Στην αστική ευθύνη, όμως, των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων για αποζημίωση σε φυσικά πρόσωπα, αν μολυνθούν άτομα από την ασθένεια του Covid-19 το διάστημα της παραμονής τους σε κάποιο κατάλυμα ή της εργασίας τους σε αυτό, τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα και το νομικό πεδίο όχι μόνο θολό, αλλά και ανύπαρκτο προς το παρόν.

Τα τουριστικά καταλύματα δεν έχουν προδιαγραφές νοσοκομείων και το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την δυσχέρεια, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, να διαπιστωθεί πού και πότε νόσησε ο πελάτης του ξενοδοχείου ,καθιστά επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που θα οριοθετεί την ευθύνη των ξενοδόχων σε περίπτωση κρούσματος κορονοϊού.

Διότι ,άλλως, θα ανοιχθούν πολλές δίκες αποζημίωσης στις οποίες, κατά την άποψή μου, είναι δυσχερής έως αδύνατη η απόδειξη της απαραίτητης αιτιώδους συνάφειας για να γεννηθεί η ευθύνη προς αποζημίωση στις περιπτώσεις που έχουν τηρηθεί ευλαβικά τα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Γι αυτό, είναι αδήριτη ανάγκη να επιβληθούν το συντομότερο τα υγειονομικά πρωτόκολλα κι εκεί να εξικνείται το απώτατο όριο της ευθύνης των ξενοδόχων . 

Και η τήρηση, όμως , του πλαισίου των υγειονομικών πρωτοκόλλων πρέπει να είναι αυστηρή και χωρίς διακρίσεις ,διότι όλοι γνωρίζουμε τις γνωστές παθογένειες του χώρου και τα συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ μεγαλοξενοδοχειακών αυθαιρεσιών και εξουσίας .

Το θέμα αφορά στην υγεία των πολιτών ,των εργαζόμενων, του πληθυσμού, πολλές φορές, ενός ολοκλήρου νησιού και, ως εκ τούτου , ρουσφέτια και οιασδήποτε φύσεως μιθριδατισμοί πρέπει να αποκαλύπτονται και να τιμωρούνται παραδειγματικά . 

Επομένως , η αστική ευθύνη των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων ως φυσικά πρόσωπα αλλά και των ξενοδοχείων ως επιχειρήσεις για ενδεχόμενο κρούσμα κορονοϊού θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά και μόνο στη διαπίστωση ότι τηρήθηκε το υγειονομικό πρωτόκολλο που θα θεσπιστεί.

Αν η διοίκηση του ξενοδοχείου αποδείξει τόσο στις αρχές όσο στο δικαστήριο σε ενδεχόμενη αντίκρουση αγωγής από πελάτη του που νόσησε από τον COVID-19 πως τήρησε ό,τι προβλέπει το υγειονομικό πρωτόκολλο που θα θεσπιστεί και έλαβε τα απαραίτητα μέτρα που θα ορίζονται,  θα πρέπει να απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη αστική,  διοικητική και ποινική. 

Αν δεν βρεθεί κάποιος τρόπος να αποτραπεί η αστική ευθύνη (liability) για περιστατικά κορονοϊού , δεν είναι μόνο τα τουριστικά καταλύματα που δεν θα ανοίξουν.

Δεν θα ανοίξει και το μαγαζί που αγοράζει τα καθαριστικά και τα χαρτιά, τα στρώματα, τα έπιπλα κήπου, τις συσκευές, τις πετσέτες, δεν θα ανοίξει το πλυντήριο που στέλνει τα κλινοσκεπάσματα, δεν θα έχει δουλειά ο κηπουρός, οι καθαρίστριες, τα εστιατόρια και οι καφετέριες και τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα που θα πήγαιναν οι πελάτες  και πιθανόν ο τουριστικός προορισμός  θα βρεθεί με χιλιάδες ανθρώπων που ζουν από τον τουρισμό,  αλλά φέτος δεν θα έχουν εισοδήματα. 

Ήδη, η ζημία είναι ανυπολόγιστη από την ανεργία και τις απολύσεις πολλών εργαζόμενων στον εποχιακό τουρισμό, στις οποίες πολλές μεγάλες ξενοδοχειακές  επιχειρήσεις προέβησαν , κατά την γνώμη μου ,απολύτως πρώιμα και καταχρηστικά ,μη δυνάμενες να «αντέξουν» καμία υποχώρηση στα τεράστια κέρδη προηγούμενων ετών …. 

Τι γίνεται με το Airbnb;

Η βραχυχρόνια μίσθωση, διέπεται από νομικό πλαίσιο ως μια νέα μορφή αστικών μισθώσεων, κι όπως  γνωρίζετε ,αποτελεί ένα οικονομικό φαινόμενο που ο τζίρος του στη χώρα μας το 2018 άγγιξε τα 1,98 δις ευρώ, με περισσότερα από 180 εκατ. ευρώ έσοδα για το Ελληνικό δημόσιο. Αποτελεί πλέον το 10-15% του τουριστικού μας προϊόντος.

Η Πανελληνία Ομοσπονδία Τουριστικών Καταλυμάτων έστειλε πριν μερικές μέρες προτάσεις στον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς για τη λειτουργία των καταλυμάτων με αυστηρούς κανόνες υγιεινής. Δυστυχώς κι απαραδέκτως, στις προτάσεις περιλαμβάνεται και η αναστολή λειτουργίας των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, τύπου airbnb.

Τα ταξίδια στον νέο αυτό κόσμο θα είναι πολύ διαφορετικά και πρέπει να διαμορφωθεί ανάλογα και το τουριστικό προϊόν.

Οι ταξιδιώτες θα προτιμούν επιλογές που θα είναι πιο κοντά στο σπίτι τους, πιο ασφαλείς και πιο οικονομικές. Παράλληλα, θα λαχταρούν και κάτι που νιώθουν ότι το έχουν χάσει: την επαφή με άλλους ανθρώπους. Όταν ξεκίνησαν οι πλατφόρμες τύπου Airbnb, στο επίκεντρό τους βρίσκονταν η ενσωμάτωση και η επαφή με άλλους ανθρώπους.

Αυτή η κρίση μάς βοήθησε να εστιάσουμε ακόμη περισσότερο στα θεμέλιά μας, τις βασικές μας αρχές, το στοιχείο εκείνο που κάνει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ένα ποιοτικό τουριστικό προϊόν. Οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας που φιλοξενούν στα σπίτια τους και προσφέρουν εμπειρίες. Ως εκ τούτου ,έχουν την θέση τους και στην ελληνική τουριστική αγορά και κανένας δεν μπορεί να τους την στερήσει εξ αιτίας ενός κακώς εννοούμενου ανταγωνισμού .

Η νέα αυτή εποχή απαιτεί ,όμως, προσαρμογή όλων των κλάδων στις νέες απαιτήσεις.

Πάγιες τακτικές που είχαν οι hosts βραχυχρόνιων πρέπει να αλλάξουν για να προσφέρουν πιο ελκυστικό και πιο ασφαλές κατάλυμα.

Αυτή η post covid-19 εποχή αποτελεί την πρόκληση της κοινότητας των hosts STR που έχει αποδείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις από όπου κι αν προέρχονται.

Και σε αυτόν τον χώρο θα ισχύσουν υγειονομικά πρωτόκολλα σε όλα τα στάδια που επηρεάζουν την καθαριότητα ενός χώρου. Ξεκινώντας από την εκπαίδευση του προσωπικού και τις προδιαγραφές των προϊόντων καθαρισμού και φτάνοντας μέχρι την άφιξη και τη διαμονή, κατά πόσο πρέπει να υπάρχουν διαδοχικές μισθώσεις κλπ. 

Βέβαια τα προβλήματα που υπήρχαν στις βραχυχρόνιες μισθώσεις αναμένεται να ενταθούν και ιδιαίτερα αυτά που αφορούν στα διαμερίσματα στις πολυκατοικίες χωρίς αυτόνομη είσοδο, δεδομένου ότι οι υπόλοιποι ένοικοι στην πολυκατοικία θα αντιμετωπίζουν, πλέον ,με φόβο και περισσότερη καχυποψία την συνεχή εναλλαγή τουριστών στα διαμερίσματα. 

Όσα αναφέραμε πιο πάνω για τη αστική ευθύνη των ξενοδοχείων ισχύει και για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ,όποτε κι εδώ αναμένουμε τα πρωτόκολλα και το νομικό πλαίσιο που θα ανταποκριθεί στη συνθήκη αυτή .

Πρέπει να επισημανθεί ότι η airbnb ισχυρίζεται πως καλύπτει αστική ευθύνη εώς 1 εκ. δολάρια (περισσότερο για να αποτρέψει τους guests να καταφεύγουν σε αγωγές) , αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρη πως ο covid19 καλύπτεται (κάποιες ασφαλιστικές λόγου χάρη δεν τον καλύπτουν). Πολύ περισσότερο δε από την στιγμή που απέλυσε το 25% του προσωπικού της , δηλ 1900 σχεδόν υπαλλήλους της….

–Έχουν ευθύνη τα εστιατόρια; Σε ποια περίπτωση; Στην περίπτωση του Blue Pine που κάποιοι , όπως φημολογείται, κάποιοι νόσησαν , έχει νομική ευθύνη το εστιατόριο;

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα για ιούς που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες αναπνευστικού μέσω τροφίμων ή συσκευασιών αυτών. Παρ’ όλα αυτά,  προληπτικά μέτρα θα πρέπει να εφαρμοστούν στα επισιτιστικά τμήματα για τον περιορισμό μετάδοσης μέσω σταγονιδίων από τη στενή επαφή μεταξύ προσωπικού και πελατών.

Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται όλοι  οι  κανόνες υγιεινής των τροφίμων  σε όλη την αλυσίδα . 

Ήδη έχουν ανακοινωθεί τα πρώτα μέτρα όπως :

• Τήρηση  των αποστάσεων μεταξύ των εργαζομένων στην κουζίνα
• Απαγόρευση εισόδου στον χώρο της κουζίνας για τους μη έχοντες εργασία. Σε περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να αποφευχθεί, θα πρέπει να παρέχονται στον επισκέπτη κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας, που θα υπάρχουν διαθέσιμα στην είσοδο της κουζίνας.
• Μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός πελατών
• Απόσταση μεταξύ των τραπεζιών του εστιατορίου
• Μέγιστος αριθμός ατόμων σε ένα τραπέζι, 4 άτομα ανά 10 τετραγωνικά, πλην οικογενειών και ατόμων που συνδέονται μεταξύ τους
• Τήρηση απαιτούμενων αποστάσεων κατά την αναμονή των πελατών στην είσοδο του εστιατορίου

Όσα αναφέραμε πιο πάνω για την αστική ευθύνη των ξενοδοχείων σε περίπτωση κρουσμάτων κορονοϊού ,ισχύουν mutatis mutandis, και για τα εστιατόρια τα οποία πρέπει να τηρούν απαρέγκλιτα τα υγειονομικά πρωτόκολλα .

Τώρα, όσον αφορά στο εστιατόριο blue pine στο οποίο έλαβε χώρα, στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου Μαρτίου ,πάρτυ και είχαμε δυο θανάτους ,δυστυχώς ,και πολλά κρούσματα , η άποψή μου είναι ότι είναι ιδιαιτέρως δυσχερής η απόδειξη πώς προέκυψε η όλη κατάσταση για να αποδοθούν ευθύνες ,σύμφωνα και με όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω ,όταν μάλιστα το πάρτυ έλαβε χώρα πριν την καραντίνα.

Ωστόσο ,προκύπτουν διαφορά ερωτήματα και ηθικής και λογικής φύσεως :  

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από τις αρχές του Μαρτίου έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση του ιού και καλούσε τα κράτη μέλη του να πάρουν μέτρα προστασίας. Σε όλο τον κόσμο, είχαμε τις μέρες εκείνες περισσότερα από 106.000 κρούσματα σε περισσότερες από 100 χώρες και περισσότερους από 3.000 νεκρούς.

Αυτά τα γνώριζαν τόσο ο κ. Δημόπουλος που έδινε το πάρτι, ως πρύτανης και καθηγητής της ιατρικής ,όσο και ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου.

Ποια ήταν η ανάγκη η τόσο πιεστική ,ώστε να επιλέξουν, αντί για την προστασία του πολυτιμότερου αγαθού, που είναι η υγεία, τις κοσμικότητες  σε συνθήκες επικίνδυνης επιδημίας που ευνοείται από το συνωστισμό. Προς το παρόν αντιδικούν μεταξύ τους …

Το πλέγμα μέτρων και υγειονομικών πρωτοκόλλων με τα οποία η Ελλάδα θα επανεκκινήσει την τουριστική της βιομηχανία θα πρέπει να ακολουθηθεί από ένα σαφές κι αναλυτικό νομικό οπλοστάσιο ,ώστε και οι επιχειρήσεις και οι πελάτες να αισθάνονται ασφαλείς και καλυμμένοι . 

Πολύ περισσότερο όταν ,ακόμα και σε αυτήν την συνθήκη ,είναι δυσχερές να επιτευχθεί  μια κοινή ευρωπαϊκή γραμμή …

-Ποια είναι η αστική ευθύνη των επιχειρήσεων στην περίπτωση που κάποιος εργαζόμενός τους νοσήσει από κορωνοϊό;

Σύμφωνα με τον ορισμό της Αστικής Ευθύνης  ως νομικού όρου  πρόκειται για την περίπτωση όπου κάποιος προξενεί με πράξη ή παράλειψή του, από αμέλεια, σωματική βλάβη ή/και υλική ζημιά σε τρίτο και υποχρεούται να την αποκαταστήσει.

Το γενικό και ευρύ νόημα του ορισμού αυτού δεν οριοθετεί με σαφή τρόπο τις απαιτήσεις που μπορεί να θέσει ο εκάστοτε θιγόμενος σε βάρος του υπαίτιου που προκάλεσε την ζημιά. Αυτό γίνεται εξατομικευμένα ,αργότερα ,όταν η υπόθεση αχθεί στα δικαστήρια .

Ως εκ τούτου, υπάρχουν πολλά είδη αστικής ευθύνης όπως η Επαγγελματική Αστική Ευθύνη, η γενική  Αστική Ευθύνη, η Αστική Ευθύνη Εργοδότη, η Αστική Ευθύνη Προϊόντος ,σε περίπτωση  κατασκευαστή, εισαγωγέα ή εμπόρου  για αποζημιώσεις που θα υποχρεωθούν να καταβάλλουν σε τρίτους για σωματικές βλάβες ή/και υλικές ζημιές που θα προκληθούν από τη χρήση ελαττωματικού προϊόντος και πολλές άλλες.

Φυσικά γύρω από τους κινδύνους αυτούς έχουν αναπτυχθεί πολλές ασφαλιστικές δραστηριότητες που καλύπτουν τους ασφαλιζόμενους έναντι αυτών των κινδύνων.

Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος νοσήσει από τον κορονοϊό, τότε ενεργοποιούνται οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για την ασθένεια του μισθωτού, η οποία θεωρείται ανυπαίτιο κώλυμα για την παροχή.

Τέτοιο ανυπαίτιο κώλυμα αποχής από την εργασία είναι να διαγνωσθεί  ο μισθωτός ως  φορέας του κορονοϊού, ακόμα και αν δεν έχει ακόμα παρουσιάσει συμπτώματα της νόσου.

Ο μισθωτός,οφείλει να απουσιάσει από την εργασία του και να ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον εργοδότη περί της ασθένειάς του, προσκομίζοντας, εντός εύλογου χρόνου, σχετική ιατρική βεβαίωση, αναφορικά με το είδος και τη διάρκεια της ασθένειάς του.

Έκτοτε δικαιούται τόσο τις παροχές σε είδος (ιατρική περίθαλψη), όσο και τις παροχές σε χρήμα (μισθό και επίδομα ασθενείας). Η υποχρέωση καταβολής του μισθού δεν υφίσταται όταν η επιχείρηση έχει αναστείλει (συνολικά ή μερικά) τη δραστηριότητα της λόγω εντολής δημόσιας αρχής για την αντιμετώπιση της μετάδοσης της COVID-19.

Γενικά και ειδικά επί κορονοϊού , ο  εργοδότης έχει υποχρέωση: 

• Να λαμβάνει κάθε μέτρο  που απαιτείται, ώστε να εξασφαλίζονται οι εργαζόμενοι και οι τρίτοι που παρευρίσκονται στους τόπους εργασίας από κάθε κίνδυνο που μπορεί να απειλήσει την υγεία ή τη σωματική τους ακεραιότητα. 
• Να εφαρμόζει κάθε υπόδειξη των τεχνικών και υγειονομικών επιθεωρητών εργασίας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους μέσα στην επιχείρηση. 
• Να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 
• Να λαμβάνει συλλογικά μέτρα  προστασίας των εργαζομένων. 
• Να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους τον επαγγελματικό κίνδυνο από την εργασία τους. 
• Να ενθαρρύνει την εκπαίδευση των εργαζομένων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 
• Να ενημερώνει τους εργαζόμενους για τη νομοθεσία που ισχύει σχετικά µε την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και για τον τρόπο εφαρμογής της από την επιχείρηση. 
• Να καταρτίζει πρόγραμμα προληπτικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση. Στα ανωτέρω πλαίσια, οφείλει, σε περίπτωση που διαπιστωθεί με οποιονδήποτε τρόπο, έκθεση εργαζόμενου του σε παράγοντα κινδύνου (επίσκεψη σε χώρα κινδύνου, επαφή με νοσούντες κλπ), να μην αποδέχεται τις υπηρεσίες του μισθωτού, προκειμένου να προστατεύσει τους λοιπούς εργαζομένους από τον κίνδυνο διάδοσης της ασθένειας. 
•  Να λαμβάνει μέτρα περιβαλλοντικής και ατομικής υγιεινής, όπως τακτικός αερισμός των χώρων εργασίας, συντήρηση των συστημάτων εξαερισμού – κλιματισμού και καθαρισμός επιφανειών, συσκευών κ.λπ., σύμφωνα και με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.
• Να χορηγεί κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας (Μ.Α.Π.) και επίβλεψη της ορθής χρήσης τους.
• Τέλος, δεδομένου του άγχους που ενδέχεται να προκαλεί η παρούσα κατάσταση σε κάποιον εργαζόμενο, ο εργοδότης θα πρέπει να μεριμνά για την διαφύλαξη της ψυχικής υγείας του εκάστοτε εργαζόμενου που εμφανίζει τα σχετικά συμπτώματα (ενδ: ολιγοήμερη άδεια, παροχή ψυχολογικής υποστήριξης).
• Σε περίπτωση παραβίασης των πιο πάνω υποχρεώσεων του εργοδότη, ο μισθωτός έχει το δικαίωμα επίσχεσης , πλέον φυσικά των λοιπών πολύ σημαντικών δικαιωμάτων αποζημίωσης  αν αποδειχθεί ότι η παραβίασή  τους οδήγησαν ευθέως στην έκθεση και τελικώς στην νόσο.

Το δικαίωμα της επίσχεσης της εργασίας του μισθωτού ασκείται από τον ίδιο όχι, μόνο όταν ο εργοδότης καθυστερεί την καταβολή των οφειλόμενων αποδοχών του, αλλά και όταν δεν εκπληρώνει τις νόμιμες ή συμβατικές του υποχρεώσεις στα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας ή με τη συμπεριφορά του ο εργοδότης προσβάλει την προσωπικότητα του εργαζομένου.

Ασκώντας το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας, ο μισθωτός δικαιούται να δηλώσει στον εργοδότη ότι διακόπτει την απασχόλησή του, μέχρι να συμμορφωθεί ο εργοδότης με τις νόμιμες υποχρεώσεις του (οι οποίες συνίστανται στη, με κάθε τρόπο, προστασία της υγείας των εργαζομένων του και τη λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου προς την κατεύθυνση αυτή) και να απέχει από τα καθήκοντα της εργασίας του.

Μίνα Καούνη