Στροφή στα ορυκτά καύσιμα και ταυτόχρονα μεγάλη αύξηση κόστους φέρνει η ανάγκη για γρήγορη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο που αποτελεί το νέο ευρωπαϊκό δόγμα.

Η απολιγνιτοποίηση σε Γερμανία και Ιταλία πάει πίσω, ενώ η Ευρώπη δίνει πράσινο φως για έρευνα και παραγωγή φυσικού αερίου. Στην Ελλάδα δόθηκε το σήμα να δουλέψουν στο φουλ τα λιγνιτικά για να μην εξαντλείται το LNG, ενώ μπαίνουν σε πρώτο πλάνο και οι έρευνες υδρογονανθράκων. Ταυτόχρονα προωθούνται νέες υποδομές FSRU σε Βόλο και Αλεξανδρούπολη και η ηλεκτρική διασύνδεση με Αίγυπτο.

Έτσι, εν αναμονή της νέας ενεργειακής πολιτική της Κομισιόν, που  θα παρουσιαστεί μέσα στην εβδομάδα με δύο πυλώνες, την απεξάρτηση από τη Ρωσία και το ενεργειακό κόστος, η ελληνική κυβέρνηση προσαρμόζει γρήγορα τη δική της πολιτική και επανατοποθετείται στα νέα δεδομένα.

Η ενεργειακή αυτονομία πάνω από την ενεργειακή μετάβαση

Η ιστορία  τις τελευταίες ημέρες, πήρε μια πολύ απότομη τροπή  και το ίδιο απότομα η Ευρώπη μεταστρέφει την ενεργειακή της πολιτική, ξεπερνάει ταμπού και αλλάζει στόχους, αφού η ενεργειακή της αυτονομία μπαίνει πάνω από την ενεργειακή μετάβαση.

Έτσι, πλέον ο λιγνίτης μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιείται ως καύσιμο μέχρι να υποκατασταθεί από τις ΑΠΕ, για να μην απαιτηθεί περισσότερο φυσικό αέριο τα κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών πρέπει να ψαλιδιστούν και να ενισχυθεί το LNG και η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Η πράσινη μετάβαση παραμένει ο στόχος όπως και τα εναλλακτικά καύσιμα, υδρογόνο και βιοαέριο, αλλά πλέον τα ορυκτά καύσιμα δε θα είναι ταμπού εν όψει της πρωτοφανούς κρίσης που ξεκινάει και της ανάγκης για επάρκεια που τίθεται επιτακτικά.

Το τεράστιο κόστος της υποκατάστασης του φυσικού αερίου από LNG απαιτεί στο ενεργειακό μίγμα να έχουν παρουσία και μικρότερου κόστους πηγές ενέργειας, δηλαδή όλα τα ορυκτά καύσιμα χωρίς ταμπού, καθώς η πράσινη ενέργεια χρειάζεται αρκετά χρόνια για να καλύπτει τις ανάγκες.. Για πρώτη φορά η ενεργειακή μετάβαση μπαίνει σε δεύτερη μοίρα, καθώς προέχει… η επιβίωση. Το LNG, οι λιγνίτες και οι υδρογονάνθρακες (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) επανέρχονται στην ατζέντα με μορφή κατεπείγοντος, καθώς προέχει η επάρκεια ενέργειας στην Ευρώπη χωρίς εισαγωγές από τη Ρωσία.

«Ναι» στον λιγνίτη αν αντικαθιστά ρωσικό αέριο

Ο επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας Φρανς Τίμερμανς της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστήριξε ότι οι χώρες που σχεδιάζουν να καίνε λιγνίτη ως εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο θα μπορούσαν να το κάνουν σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.

«Δεν υπάρχουν ταμπού σε αυτήν την κατάσταση» τόνισε ο Φρανς Τίμερμανς στο πρόγραμμα του BBC Radio 4 Today την προηγούμενη  Πέμπτη.

Η ΕΕ, και πολλά από τα κράτη μέλη της, έχουν υποστηρίξει σθεναρά το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο, καθώς επιδιώκει να μειώσει τη χρήση του λιγνίτη, του πιο ρυπογόνου ορυκτού καυσίμου, και να κινηθεί προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Εννοώ ότι η ιστορία πήρε μια πολύ απότομη τροπή πριν από μια εβδομάδα, και πρέπει να συμφιλιωθούμε με αυτήν την ιστορική αλλαγή», δήλωσε ο Τίμερμανς.

«Η Πολωνία και πολλές άλλες χώρες είχαν σχέδια να απαγκιστρωθούν από τον λιγνίτη και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν προσωρινά φυσικό αέριο και να μεταβούν κατόπιν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αν συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τον λιγνίτη για μεγαλύτερο διάστημα, αλλά στη συνέχεια μετακινηθούν αμέσως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αυτό θα μπορούσε να είναι εντός των παραμέτρων που ορίσαμε για την κλιματική μας πολιτική» σημείωσε.

Περισσότερο από το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχεται από τη Ρωσία. Ο Τίμερμανς υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. πρέπει να «απογαλακτιστεί από την εξάρτηση… πολύ πιο γρήγορα από ότι περιμέναμε».

Για τον σκοπό αυτό, η Ε.Ε. θα εφαρμόσει μια δέσμη μέτρων την επόμενη εβδομάδα με στόχο να περιορίσει τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο μιας διακοπής του ρωσικού εφοδιασμού με φυσικό αέριο και να επιταχύνει τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.

Την Πέμπτη, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δημοσίευσε ανάλυση σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη θα μπορούσε να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά περισσότερο από το ένα τρίτο μέσα σε ένα χρόνο.

Μια «βραχυπρόθεσμη επιλογή» θα ήταν η μετάβαση από την ηλεκτρική ενέργεια φυσικού αερίου μέσω της «αυξημένης χρήσης των μονάδων της Ευρώπης με καύση λιγνίτη ή με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο, εντός των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ενέργειας με αέριο», ανέφερε. Αλλά ο οργανισμός δεν συνέστησε αυτή την προσέγγιση.

Ορισμένες χώρες κοιτάζουν ήδη μια στροφή πίσω στον λιγνίτη. Όπως μεταδίδει το Politico, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι δήλωσε στους νομοθέτες της χώρας την περασμένη εβδομάδα ότι «οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση λιγνίτη μπορεί να χρειαστεί να ανοίξουν ξανά για να καλύψουν τυχόν ελλείψεις βραχυπρόθεσμα» ως συνέπεια της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία.

Εκπρόσωπος της Πολωνίας είπε ότι η κατάσταση ήταν «πολύ δυναμική αυτή τη στιγμή» για να προδικάσει τη μακροπρόθεσμη πολιτική απάντηση. Ωστόσο, η υπουργός Ενέργειας Άννα Μόσκουα είπε στο Politico νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι η Ε.Ε. πρέπει να «απο-ρωσοποιήσει» τον ενεργειακό της τομέα.

Ωστόσο, επισήμανε ότι «υπάρχει μια σημαντική διάκριση που πρέπει να γίνει μεταξύ του ρόλου που διαδραματίζει το φυσικό αέριο στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ και από πού το παίρνει η ΕΕ». Η αναζήτηση νέων πηγών εισαγωγών και η γεώτρηση για νέους πόρους εντός της ίδιας της Ευρώπης θα πρέπει επίσης να είναι μέρος της απάντησης, είπε.

Ελληνικό σχέδιο με λιγνίτες, LNG, υδρογονάνθρακες

H σύσκεψη της Επιτροπής Διαχείρισης Κρέσεων της Παρασκευής αποφάσισε να  ενταχθούν στο σύστημα όλες οι λιγνιτικές μονάδες (πλην της Μεγαλόπολης 3 που έχει αποσυρθεί λόγω βλάβης και της Άγιος Δημήτριος 3 που αναμένεται να ξαναμπεί σε λειτουργία την επόμενη εβδομάδα).

Η επιστράτευση των λιγνιτικών γίνεται για να διατηρηθούν σε ικανοποιητικά επίπεδα τα αποθέματα LNG στην Ρεβυθούσα καθώς στην προηγούμενη σύσκεψη της Επιτροπής, την περασμένη Τρίτη, η ΔΕΠΑ είχε χτυπήσει καμπανάκι.

Γίνεται μεγάλη προσπάθεια για να υπάρχει επάρκεια σε LNG στην περίπτωση που κοπεί η ροή του ρωσικού αερίου αγωγών προς τη χώρα, όμως για να είναι εξασφαλισμένη η ΔΕΠΑ που εισάγει το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού αερίου, θα έπρεπε να καταβάλει υψηλό κόστος (250 εκατ. ευρώ). Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας εξετάζει να εντάξει το συγκεκριμένο κονδύλι των έξτρα ποσοτήτων φυσικού αερίου στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας και η ανάγκη ενεργειακής επάρκειας επανέφερε και στην Ελλάδα τη συζήτηση για τον εντοπισμό πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Χθες πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και με τη συμμετοχή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, της γενικής γραμματέως Ενέργειας Αλεξάνδρας Σδούκου, του διευθύνοντος συμβούλου της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Άρη Στεφάτου και του διευθύνοντος συμβούλου των Ελληνικών Πετρελαίων Ανδρέα Σιάμισιη.

Η αναζήτηση νέων πηγών ενέργειας (ακόμη και… ρυπογόνων) πλέον είναι ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης και ως εκ τούτου, όπως αναφέρουν πηγές, η σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου σηματοδοτεί και μία αναδίπλωση της στάσης της κυβέρνησης αφού πλέον ….πέφτουν τα ταμπού και για τις έρευνες υδρογονανθράκων.

Υπενθυμίζεται, ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα η ΕΔΕΥ έχει κάνε γνωστό ότι στη χώρα μας υπάρχουν πιθανοί στόχοι που κρύβουν κοιτάσματα φυσικού αερίου αξίας 250 δις. ευρώ.