Για τα διδάγματα της πανδημίας και τη σημασία της ατομικής ευθύνης μιλάει στα mononews η πρόεδρος του CSR Hellas, Μαρία Αλεξίου, επισημαίνοντας πως το «2021 αποτελεί έτσι ένα νέο σημείο εκκίνησης ενός μαραθωνίου που θα πρέπει να συσπειρώσει υγιείς δυνάμεις στην προσπάθεια για μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο όπου η βιωσιμότητα και η υπευθυνότητα για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά μας θα έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο».

-Τι μας έμαθε η πανδημία σε σχέση με την υπευθυνότητα, ατομική και συλλογική;

-H πανδημία ανέδειξε καταρχήν τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του συστήματος οργάνωσης και διαχείρισης κρίσεων μαζικής και παγκόσμιας διάστασης, όπως στην παρούσα κατάσταση. Συνεργασία, ετοιμότητα και αλληλεγγύη είναι έννοιες που επανήλθαν στο προσκήνιο ως επιτακτικές ανάγκες. Ωστόσο, είναι η σημασία της ευθύνης, ατομικής αλλά και συλλογικής, αυτή που συνδέει όλα τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η νέα κατάσταση.

Η εμπειρία που βιώνουμε χαρακτηρίζεται από ανατροπές και αναπόφευκτα προϋποθέτει αλλαγή του τρόπου συμπεριφοράς αλλά και του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε την επίδραση που έχει η ατομική και η συλλογική ευθύνη, ενός ατόμου, μίας εταιρίας, ενός κράτους, μίας γεωγραφικής περιοχής στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Έπειτα από έναν χρόνο έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει ότι προβλήματα όπως η πανδημία, η κλιματική αλλαγή, η ανισότητα, η μόλυνση του περιβάλλοντος ή/και των υδάτινων πόρων είναι παγκόσμια προβλήματα και η επίλυσή τους δεν είναι δυνατή χωρίς συνεργασία σε κάθε επίπεδο. Ένα ακόμη στερεότυπο που καταρρίφθηκε, εξαιτίας της πανδημίας, είναι η πεποίθηση ότι οι κυβερνήσεις έχουν τις λύσεις για αυτά τα προβλήματα.

Το 2021 αποτελεί έτσι ένα νέο σημείο εκκίνησης ενός μαραθωνίου που θα πρέπει να συσπειρώσει υγιείς δυνάμεις στην προσπάθεια για μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο όπου η βιωσιμότητα και η υπευθυνότητα για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά μας θα έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο.

-Εν μέσω πανδημίας και οικονομικής δυσχέρειας, πόσο κοντά στην πραγματικότητα μπορεί να κινείται η συζήτηση γύρω από θέματα όπως το περιβάλλον, η κυκλική οικονομία, η κοινωνία και τα ανθρώπινα δικαιώματα; Με λίγα λόγια, πόσο συμβατά είναι με τους εταιρικούς σκοπούς μιας επιχείρησης;

-Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι πιθανό, οι βραχυπρόθεσμες ανησυχίες να αποσπάσουν για λίγο την προσοχή από τη σκέψη και τις δράσεις που είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων προκλήσεων. Όμως, η μεγάλη αλλαγή που διαπιστώνουμε μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση -πόσο μάλλον και τώρα μετά από μία δεύτερη και ακόμη πιο οδυνηρή κρίση από την επίδραση της πανδημίας- επιταχύνεται και γίνεται ακόμη πιο επιτακτική και άμεση.

Η έννοια της συλλογικής ευθύνης συνδέεται και με τον τρόπο λειτουργίας του οικονομικού συστήματος και εντός αυτού του επιχειρηματικού μοντέλου, το οποίο ακολουθείται σήμερα τόσο από τον ιδιωτικό όσο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Η ΕΕ επιδιώκει να ανατρέψει το νέο θεσμικό πλαίσιο με προτάσεις της που αφορούν τρείς τομείς ευθύνης, την ευθύνη για δέουσα επιμέλεια σε σχέση με την εφαρμογή των διεθνών αρχών και προτύπων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας του περιβάλλοντος στην εφοδιαστική αλυσίδα, την ευθύνη για λογοδοσία της ανώτατης διοίκησης και διαφάνεια στην δημοσιοποίηση σχετικών με την επίδραση των νομικών προσώπων σε ουσιώδη κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, αλλά και η καταπολέμηση των ανισοτήτων και η ευθύνη για την αξιολόγηση των επενδύσεων με κριτήρια βιωσιμότητας και υπευθυνότητας.

Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι εύκολη προσέγγιση ως επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργίας. Αν ήταν θα την είχαν ακολουθήσει όλοι. Ήδη από την προηγούμενη χρηματοπιστωτική κρίση, το μοντέλο της ελεύθερης οικονομίας, χωρίς κανόνες και πρότυπα κοινά αποδεκτά, αμφισβητήθηκε και σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι αποτελεί την αιτία της ανεπάρκειας σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση και αποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κινδύνων. Κατ’ επέκταση, οφείλουμε να σχεδιάσουμε από την αρχή με νέα κριτήρια, πρότυπα και προδιαγραφές, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα.

Η υιοθέτηση νέων κανόνων ρύθμισης της εταιρικής υπευθυνότητας σε ένα αναβαθμισμένο και αυστηρότερο πλαίσιο χρηματοδότησης σύμφωνα με όρους βιωσιμότητας σε τρία επίπεδα, την διακυβέρνηση, την περιβαλλοντική και την κοινωνική επίδραση, όπου η απόδοση και η δυνατότητα ανάπτυξης μίας επιχείρησης αξιολογείται σύμφωνα με την ικανότητά της να δημιουργεί βιώσιμη αξία και μάλιστα σε βάθος χρόνου αποτιμώντας και την αρνητική επίδραση στο περιβάλλον και στην κοινωνία, αποτελεί τη μεγάλη αλλαγή που πρόκειται να δούμε στο ευρωπαϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον στο επόμενο διάστημα.

-Πόσο εύκολο είναι μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μια επιχείρηση να κάνει τη μετάβαση προς ένα μοντέλο που θα βασίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και με ποιον τρόπο θα μπορέσει να αντισταθμίσει τους κινδύνους;

-Η στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει κάθε επιχείρηση και το κόστος για την επίτευξη των δικών της στόχων βιωσιμότητας θα διαφέρει για κάθε περίπτωση. Οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη επενδύσει στην ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης της εταιρικής υπευθυνότητας και επιμέρους ουσιωδών θεμάτων για τον κλάδο τους έχουν σίγουρα ένα προβάδισμα και θα αντιμετωπίσουν πολύ λιγότερο κόστος για την επίτευξη των στόχων της βιωσιμότητας έως το 2030. Για τον λόγο αυτό και η ΕΕ προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Πρότυπο Συγκριτικής Μέτρησης που θα συνδυάζει τα διεθνή πρότυπα με τα κλαδικά πρότυπα για την βιωσιμότητα ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων κατά κλάδο, περιοχή δραστηριότητας κλπ.

Σήμερα, όλες οι επιχειρήσεις μικρές και μεγάλες καλούνται να αναμετρηθούν με την ωριμότητά τους στην βιωσιμότητα και αυτό είναι καταρχάς μία ποιοτική αξιολόγηση του βαθμού αφομοίωσης των διεθνών βέλτιστων πρακτικών με δεσμεύσεις και προγράμματα δράσης για τη διαφοροποίηση του τρόπου που παράγουν αξία και όχι άπλα κέρδη σε ετήσιο ρυθμό.