Λέων Γιοχάη: Από τη zulutrade σε… φάρμα bitcoin στο Καζακστάν και φωτοβολταϊκά στο Κορωπί

Ο Λέων Γιοχάη στα 32 του έφτιαξε το zulutrade, την πρωτοποριακή πλατφόρμα των traders την οποία πούλησε δέκα χρόνια μετά σε κινέζικο όμιλο fintech.

Μετά ασχολήθηκε με το bitcoin και αποφάσισε να φτιάξει  ξενοδοχείο (φάρμα) φιλοξενίας μηχανών εξόρυξης bitcoin στο Καζακστάν, όπου το ρεύμα κοστίζει… 0,046 δολάρια/Kwh. Σήμερα εκεί φιλοξενούνται 15.000 μηχανές, που κάνουν ασταμάτητα πράξεις καταναλώνοντας 40 MW την ώρα. Στόχος των μηχανών της φάρμας, που κάνουν κάποιες από τις… 121 εξάκις εκατομμύρια πράξεις το δευτερόλεπτο που γίνονται στον κόσμο για να ανακαλύπτονται νέα bitcoin (το πιο προηγμένο μηχάνημα σήμερα κάνει 97 τρισ. πράξεις/δευτερόλεπτο), είναι να ανακαλύψουν νέα bitcoin και να τα εξορύξουν από το «αλγοριθμικό βουνό», λύνοντας ασταμάτητα εξισώσεις.  Το ίδιο γίνεται στις περίπου 1000 φάρμες στον κόσμο που αγωνίζονται να ανακαλύψουν τα τελευταία 3.200.000 Bitcoin που απομένουν κρυμμένα. Κάθε ένα αξίζει 9.000 ευρώ και μπορεί η αξία του να ανέβει ή να πέσει.

Δεν είναι παιχνίδι, ούτε σειρά φαντασίας. Είναι ο νέος κόσμος που έχει ήδη ανατείλει…

Ο Λεων Γιοχάη μας εξηγεί τα μυστικά του bitcoin και μας μιλά για τη σχέση του διάσημου κρυπτονομίσματος με την παλιά οικονομία και τις τράπεζες,  για τη φάρμα εξόρυξης που έχει φτιάξει στο Καζακστάν, και για τα ακόμη πιο νέα σχέδιά του στην ενέργεια. Παράλληλα με τη φάρμα στο Καζακστάν, κατασκευάζει μια πλήρως αυτοματοποιημένη μονάδα συναρμολόγησης καινοτόμων πάνελ στο Κορωπί για φωτοβολταϊκά υψηλής απόδοσης, στα οποία θα επενδύσει στη συνέχεια.

Τι έχεις φτιάξει στο Καζακστάν; Γιατί όχι εδώ;

Στην Ελλάδα δεν θα  ήταν αποδοτικό λόγω του υψηλού κόστους του ρεύματος. Γι αυτό και αποφάσισα να  φτιάξω τη φάρμα στο Καζακστάν.

Η εταιρεία μου λέγεται Holic AE και ειδικεύεται στις υπηρεσίες εξόρυξης bitcoin και έχει δύο φάρμες στο Καζακστάν. Διαθέτουμε όλη την υποδομή τους servers σε containers τους μετασχηματιστές, το ρεύμα και φιλοξενείται όποιος θέλει να κάνει εξόρυξη bitcoin.

Οι πελάτες από όλο τον κόσμο φέρνουν τα μηχανήματά τους στο δικό μας data center, τους δίνουμε το ρεύμα, την ψύξη και την τεχνική υποστήριξη κι ό,τι χρειάζονται για να πραγματοποιούν εξόρυξη. Η μία φάρμα είναι 2,5 στρέμματα και η άλλη ακόμη 2 στρέμματα και καταναλώνουμε για την εξόρυξη των πελατών μας 40 MW την ώρα. Συνολικά τα containers χωράνε πάνω από 20.000 μηχανές. Ήδη έχουμε 10-15.000 μηχανές.

Η τιμή ρεύματος είναι 0,046 δολάρια η Kwh, γιατί στο Καζακστάν είναι φθηνή η ενέργεια από άνθρακα αλλά και από πάρα πολλά υδροηλεκτρικά. Και σε αυτό το κόστος ενέργειας, εμπεριέχεται και η αμοιβή μας, που είναι ένα fee πάνω στην τιμή του ρεύματος.

Κι εκεί δεν είναι κανείς; Μόνο μηχανήματα;

Είναι και οι τεχνικοί  που κάνουν τεχνική υποστήριξη. Οι ιδιοκτήτες των miners δεν έχουν λόγο να είναι. Η μόνη επαφή που έχουν  οι πελάτες μας με την εξόρυξη είναι από τον υπολογιστή τους, από την πλατφόρμα μας ενημερώνονται για την κατάσταση των μηχανημάτων, λαμβάνουν αναφορές ανά ώρα, πόσα bitcoin παρήγαγαν και πόσα έσοδα έχουν και μπορούν να τα εισπράξουν.

Ένας πελάτης μας μπορεί να έχει 1000 μηχανές ή 10 ή 100. Έχουμε Κινέζους, Γερμανούς, Αμερικάνους πελάτες. Και έρχονται και καινούργιοι πελάτες, ειδικά όταν αυξάνεται η τιμή του bitcoin.

Αν κάποιος θέλει να έρθει με πάρα πολλά μηχανήματα απλά, χρειάζομαι λίγους μήνες πριν να με ειδοποιήσει για να προετοιμαστώ.

Τι προσφέρει η φάρμα σου;

Χαμηλό κόστος και όλες τις υπηρεσίες που χρειάζεται ο πελάτης για να παράγει bitcoin ανεμπόδιστα, χωρίς να χρειάζεται να κάνει τίποτα.

Παρακολουθούμε τα πάντα και τα αναλύουμε. Τη θερμοκρασία, την υπολογιστική δύναμη, την αποδοτικότητα, και πολλούς άλλους δείκτες συνεχούς παρακολούθησης και μοιραζόμαστε τα δεδομένα με τους πελάτες μας.

Παραλαμβάνουμε και τοποθετούμε τα μηχανήματα, και όλη η φάρμα είναι απόλυτα ασφαλής, περιβάλλεται από τσιμεντένιο τοίχο και παρακολουθείται από κάμερες.

Τέτοιες φάρμες μπορεί να είναι και 1000 στον κόσμο, λέγονται hotels και όλοι όσοι εξορύσσουν Bitcoin, επιλέγουν αυτό τον τρόπο γιατί είναι πιο εύκολο. Μετά το 2019, που έπεσε η τιμή του Bitcoin η φάρμα δεν είναι τόσο αποδοτική, αφήνει κάποιο κέρδος αλλά όχι ιδιαίτερα σημαντικό. Η φάρμα είναι πιο αποδοτική όταν ανεβαίνει το bitcoin και ακόμη περισσότεροι θέλουν να κάνουν εξόρυξη. Τώρα είμαστε σε ένα κύκλο πιο χαμηλών τιμών, αν συγκρίνουμε με το 2017 που το bitcoin είχε 17.000 δολάρια.

Το Bitcoin είναι καλή επένδυση;

Το Bitcoin ως επένδυση ειδικά για όσους το απέκτησαν πρώτοι, όταν είχε ένα δολάριο, είναι πολύ αποδοτική ήδη έχει 9,000 δολάρια και πιστεύω ότι αργότερα θα φτάσει 20.000 ευρώ-40.000 ευρώ ή ακόμη και μέχρι 100.000 ευρώ.

Από τα 21.000.000 bitcoin ήδη έχουν εξορυχθεί τα 17.800.000 και απομένουν σχεδόν  3,000.000 ακόμη να βρεθούν.

Υπάρχει κίνδυνος να απαγορευτεί;

Το Bitcoin είναι ρυθμισμένο στο 90% των χωρών και είναι πλέον καθιερωμένο. Ακόμη κι αν απαγορευόταν, δεν μπορεί να σταματήσει η παραγωγή του και κανείς δεν μπορεί να σου πάρει τα δικά σου. Δεν νομίζω ότι δεν αρέσει το Bitcoin στις κυβερνήσεις. Είναι το μέλλον και επιτρέπει συναλλαγές γρήγορες, άμεσες και αποδοτικές.

Στην  Ινδία ανακοινώθηκε ότι είναι παράνομο και μετά από λίγες μέρες αυτό άλλαξε, το πήραν πίσω. Θα έκαναν δικό της κρυπτονόμισμα, stable coin στη ρουπία. Στο πλαίσιο των συναλλαγματικών ισορροπιών όταν μια χώρα κάνει ένα stable coin ένα σταθερό κρυπτονόμισμα καθρέφτη του αναλογικού νομίσματος, θέλουν να ακολουθήσουν και οι άλλες.

Στα stable coins,  δεν αλλάζει η τιμή τους, ισοδυναμούν σταθερά σε αξία με το αντίστοιχο αναλογικό νόμισμα. Πιστεύω όλοι κάποτε θα κάνουν stable coins, τα επίσημα ψηφιακά νομίσματα καθρέφτες των αναλογικών για τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν.

 Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των cryptos σε σχέση με τα παραδοσιακά νομίσματα;

Δίνουν τη δυνατότητα για συναλλαγές πιο γρήγορες και πιο οικονομικές και είναι πολύ εύκολες και ασφαλείς στον χρήστη.

Για να στείλω χρήματα και να πληρώσω μέσω τράπεζας για να αγοράσω ένα μηχάνημα, η τράπεζα πρέπει να ελέγξει το συμβόλαιο, να ελέγξει το τιμολόγιο και για να εγκρίνει μια συναλλαγή. Μια παραδοσιακή τράπεζα μπορεί να χρειαστεί και 15 ημέρες. Δεν θα ξεχάσω μια ελληνική τράπεζα, όταν το 2017 αγόρασα τις πρώτες μηχανές δεν έστελνε το έμβασμα! Έλεγξαν το συμβόλαιο, το manual, και δεν μπορούσαν καν να μου πουν γιατί δεν στέλνουν το έμβασμα. Μετά από 15 μέρες  τους είπα στείλτε τα χρήματα πίσω και έκανα την πληρωμή σε Bitcoin ….σε ένα λεπτό.

Μπορεί επίσης ένα έμβασμα να κολλήσει στην ενδιάμεση τράπεζα και κανείς να μην ξέρει γιατί κόλλησε και να μην μπορείς να μάθεις γιατί δεν έχεις πρόσβαση στην ενδιάμεση τράπεζα, έχει μόνο στη δική σου…

Επίσης, αντί να κάνει το σερίφη η εφορία, τον κάνει η τράπεζα. Κάνουν έλεγχο τι πληρωμή κάνεις και γιατί την κάνεις. Ρε παιδιά τι σας νοιάζει;

Το αποτέλεσμα είναι να μην μπορείς να κάνεις δουλειά. Λένε ότι το Ιντερνετ φτιάχτηκε για να υπάρχει το Bitcoin και τα κρυπτονομίσματα. Το ίντερνετ μαζί με τα cryptos θα απελευθερώσουν τη διαδικτυακή εμπειρία, όλο το οικονομικό σύστημα θα γίνει αποκεντρωμένο, ο καθένας θα έχει τα χρήματά του μόνος του και θα πληρώνει με ένα σύστημα πιο δίκαιο με μικρότερα κόστη. Αποκεντρωμένο σύστημα σημαίνει ελευθερία και ταχύτητα και απόλυτη ασφάλεια..

Μου λέει ένα φίλος μου τραπεζίτης γνωστός: «Αν στείλω bitcoin σε σένα και δεν φτάσει, ποιον θα πάρω να παραπονεθώ;» Κανέναν, γιατί απλά δεν γίνεται να μην πάει. Δεν είναι δυνατόν! Το σύστημα δουλεύει και ποτέ δεν έχει χαθεί κανένα! Αυτό που συνέβη το 2017 που είχε ανέβει η τιμή του και είχε πολύ κίνηση ήταν να μην ολοκληρωθεί η συναλλαγή και το bitcoin να επιστρέψει πίσω.

Δυσκολευόμαστε να το καταλάβουμε γιατί έχουμε μάθει σε ένα περιβάλλον…που τα εμβάσματα δεν πάνε…Τα bitcoin πάνε. Είναι ένα σύστημα χωρίς κανένα ενδιάμεσο.

To σημερινό σύστημα της  παραδοσιακής τράπεζας είναι συγκεντρωτικό και παλιό. Έχει τα χρήματά σου, τα διαχειρίζεται όπως θέλει και τα κάνει…μεγάλα κτήρια. Στο σύστημα των cryptos, έχεις εσύ τα χρήματά σου και τα διαχειρίζεσαι όποτε θες όπως θες.

Αλλά έχει και κίνδυνο. Γίνεται να χακάρουν ένα Bitcoin, να το αντιγράψουν, να το κλέψουν, ή να πέσει η τιμή του;

Δεν γίνεται να το χακάρουν ή να το αντιγράψει κάποιος. Κλοπή γίνεται αν κάποιος σου πάρει τους κωδικούς από το online πορτοφόλι. Υπάρχουν δύο ειδών πορτοφόλια, τα Online και το hardware που είναι usb stick. Μπορεί να σου κλέψουν ένα bitcoin αν το έχεις στο online wallet και με hacking να διαρρεύσει ο κωδικός και έτσι κάποιος πάρει τους κωδικούς και μπει στο online wallet.

H τιμή τώρα του bitcoin ανεβοκατεβαίνει. Επηρεάζεται πολύ από φήμες και ό,τι συμβαίνει στο διαδίκτυο. Αν κάποιοι χάκερς χακάρουν πχ το Twitter, ακούγεται αρνητικά και επηρεάζει την τιμή του. Το bitcoin είναι πολύ ευάλωτο σε ό,τι ακουστεί. Όταν ξεκίνησε ο φόβος του κορονοϊου έφτασε στα 3.000. Μόλις είπε ο ο Πρόεδρος της Κίνας, «we embrace blockcain»  πήγε από τις 8.000 στις 14.000. Μετά είπε « blockchain όχι bitcoin» και ξανάπεσε στις 8.000 δολάρια.

Γιατί το Bitcoin και όχι κάποιο άλλο crypto;

Γιατί είναι καθιερωμένο και το έχουν όλοι. Έχει το πλεονέκτημα του πρώτου. Επίσης σαν τεχνολογία δουλεύει και όσο περνάει ο καιρός τα νέα μηχανήματα είναι πιο αποδοτικά και καίνε λιγότερο ρεύμα. Μπορεί να υπάρχει σε τεχνολογία και καλύτερο νόμισμα, αλλά το Bitcoin ηγείται της αγοράς.

Η παραγωγή των Bitcoin κάθε 4 χρόνια μειώνεται στο μισό. Η ζήτηση όμως αυξάνεται, λόγω της μεγαλύτερης χρήσης  και με δεδομένο ότι είναι συγκεκριμένος ο αριθμός τους, η τιμή του ανεβαίνει. Το 2017 είχε φτάσει στις 400.000 συναλλαγές την ημέρα, μετά έπεσε στις 250.000 συναλλαγές και σήμερα είναι κοντά στις 370-400.000 συναλλαγές.

Eπίσης, το σύστημά του είναι φοβερό. Ο Satoshi Nakamoto , ο υποτιθέμενος δημιουργός του Bitcoin, έφτιαξε τα 21.000.000 Bitcoins τα οποία έκρυψε μέσα σε ένα «βουνό» αλγοριθμικό, και για να τα βγάλεις στην κυκλοφορία πρέπει να λύνεις μια εξίσωση που απαιτεί μεγάλη υπολογιστική ισχύ για να λυθεί. Και όσο περνάει ο καιρός, όσο βρίσκονται bitcoin, τα επόμενα είναι πιο δύσκολο να εξορυχθούν. Ο ανταγωνισμός των ιδιοκτητών miners είναι, ποιος θα έχει το πιο εξελιγμένο μηχάνημα ώστε με το μικρότερο κόστος θα παράγει πιο γρήγορα bitcoin, γιατί όσο καθυστερούν γίνεται πιο δύσκολο.

Η σύλληψη της ιδέας είναι απίστευτη. Δεν ήταν το πρώτο ψηφιακό νόμισμα που έγινε. Το πρώτο ψηφιακό νόμισμα ήταν το digicoin που ήταν όμως centralized υπήρχε κεντρικός server.  Όμως το bitcoin  φτιάχτηκε με στόχο να είναι αποκεντρωμένο και έτσι να μην μπορεί να απαγορευτεί με μια απόφαση. Στην αρχή έφτιαξε ένα αλγόριθμο που όσο κυκλοφορούσε το Bitcoin μεταδόθηκε σε διαφορετικούς υπολογιστές και τώρα μπορεί να εξορυχθεί παντού.

Υπάρχουν developers σε όλο τον κόσμο που μπαίνουν και βελτιώνουν τον αλγόριθμο του Bitcoin, ώστε για παράδειγμα να γίνονται πιο γρήγορες συναλλαγές.

Ποια είναι η σχέση των φυσικών τραπεζών με το Bitcoin; Υπάρχει  στροφή των επενδυτών στο Bitcoin;

Υπάρχει μια μάχη των τραπεζών προς το Bitcoin. Θεωρώ ότι θα πάρει καιρό, αλλά τα επόμενα 5 χρόνια τα cryptos θα ξεπεράσουν το 1 τρις δολάρια από τα 200 δισ. δολάρια σήμερα και δεν θα μπορούν πια οι τράπεζες να τα αγνοούν. H JP Morgan ήδη προσφέρει υπηρεσίες φύλαξης Bitcoin. Ο αμερικάνος επενδυτής Mike Novogratz που έχει το Galaxy Fund επενδύει και μιλάει συχνά για το Bitcoin, οι τράπεζες  Silvergate Bank στις ΗΠΑ, η Falcon Bank στην Ελβετία αποδέχονται πια το Bitcoin, τα venture capital χρηματοδοτούν επιχειρήσεις του ευρύτερου οικοσυστήματος του Bitcoin (miners, πλατφόρμες, πορτοφόλια) και κυρίως, πολλοί επενδυτές το επιλέγουν, εν μέσω κρίσης.

Το Bitcoin είναι αντιπληθωριστικό και επειδή τώρα λόγω κρίσης η Αμερική τυπώνει συνεχώς νέο χρήμα, εν μέσω πληθωριστικών φόβων, πολλοί επενδυτές το θεωρούν καταφύγιο και έχουν αρχίσει να το αγοράζουν. Η αύξηση της ζήτησης έρχεται δηλαδή, τόσο με την αύξηση των συναλλαγών όσο και με την αύξηση τοποθετήσεων των επενδυτών. Είναι σαν τον χρυσό, ως καταφύγιο, αλλά μεταφέρεται και πραγματοποιεί συναλλαγές.

Έχει όμως εσωτερική αξία το bitcoin;

Κάποιοι λένε  ότι δεν έχει πραγματική αξία, ότι δεν έχει intrinsic value. Έχει αλλά οι παραδοσιακοί της οικονομίας δεν την αντιλαμβάνονται.

Έχει την αξία του δικτύου των 10 εκ. miners που υποστηρίζουν τις συναλλαγές σε τεράστια data centers σε όλο τον πλανήτη και των επενδύσεων που έχουν γίνει σε υπολογιστές. Γίνονται 121 εξάκις εκατομμύρια πράξεις το δευτερόλεπτο. Ο πιο προηγμένος miner σήμερα κάνει 97 τρισεκ πράξεις/δευτερόλεπτο. Η υπολογιστική αυτή ισχύς έχει μια τεράστια αξία.

Η φάρμα είναι μια δραστηριότητα που θα γίνει πολύ πιο αποδοτική όσο αυξάνεται η τιμή του bitcoin.

Τι σχέση έχεις με τα φωτοβολταϊκά;

Η νέα μου δραστηριότητα είναι τα φωτοβολταϊκά πάνελ. Έχουμε κάνει μια ανακάλυψη στην τεχνολογία τους που μας δίνει μεγαλύτερη αποδοτικότητα αυξάνοντας την απόδοση 1,8 φορές κάτι που μας κάνει την επένδυση πολύ πιο αποδοτική.

H ανακάλυψη αυτή είχε πατενταριστεί το 1895 για πρώτη φορά και η πατέντα του έχει λήξει και κανείς δεν το έχει χρησιμοποιήσει για φωτοβολταϊκά. Τα πάνελ είναι πολύ φθηνά στην Κίνα, στα 8-9 cents/watt, όμως εδώ δεν  έχουμε τα χαμηλά τους κόστη, και γι αυτό είναι σημαντικό να  διπλασιάσουμε την απόδοσή τους.

Τα πάνελ αυτά θα φτιάχνονται στην Ελλάδα στο Κορωπί, σε μια νέα μονάδα πλήρως ρομποτική, αυτοματοποιμένη που οι άνθρωποι θα κάνουν μόνο τον έλεγχο. Θα παίρνουμε πρώτη ύλη από την Κίνα και θα τα κατασκευάζουμε εδώ σύμφωνα με την πατέντα ώστε να είναι αποδοτικά.

Για να παράγουμε πάνελ για 4-5 MW το μήνα, η επένδυση ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ. Και θα τα χρησιμοποιήσω σε δικό μου φωτοβολταϊκό όταν πάρω την άδεια.

Έχω καταθέσει αιτήσεις για 60 MW  σε άδειες. Η μονάδα θα ολοκληρωθεί νωρίτερα και αφού φτιάξουμε τα πάνελ θα τα βάλουμε στο δικό μας πάρκο που θα είναι έτοιμο σε 2 χρόνια. Μετά σχεδιάζουμε και άλλα πάρκα…Τα επόμενα χρόνια τα φωτοβολταϊκά θα κυριαρχήσουν γιατί η τεχνολογία τους εξελίσσεται τόσο γρήγορα, που ενώ σήμερα για να παράξεις 1 MW  θέλεις 16 στρέμματα σε 10 χρόνια θα θες 5 στρέμματα και σε 15 σε 2 στρέμματα.