Επιτακτικά τίθενται από την ελληνική πλευρά στην  Κομισιόν τα επιχειρήματα για επαναφορά του Μηχανισμού Υπερεσόδων του 2022, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι επιδοτήσεις όταν οι τιμές ενέργειας κινούνται ανοδικά.

Η χθεσινή τοποθέτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην σχετική εκδήλωση του Bloomberg, έδειξε την αποφασιστικότητα, της ελληνικής πλευράς, να μην αποδεχτεί de facto, την ανισορροπία στις τιμές ενέργειας μεταξύ Δυτικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, προοικονομώντας μια αντίδραση.

Καθώς οι τιμές χονδρεμπορικής το Νοέμβριο κινούνται σε υψηλά επίπεδα, η κυβέρνηση αναζητεί λύση για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις επιδοτήσεις που θα χρειαστεί, κατά πάσα πιθανότητα, την 1η Δεκεμβρίου. Ο χρόνος μετρά αντίστροφα, και επιδιώκει να επανενεργοποιήσει το Μηχανισμό Υπερεσόδων, που το 2022 χρηματοδοτούσε τις επιδοτήσεις των τιμολογίων, από τα υπερέσοδα των παραγωγών ενέργειας.

Ωστόσο, το ζήτημα είναι ότι αν δεν συντρέχουν οι συνθήκες που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την ενέργεια -εκτεταμένης κρίσης τιμών-,  μια τέτοια απόφαση, θα αποτελούσε παρέμβαση στην αγορά που δεν εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και επομένως οι παραγωγοί ενέργειας θα μπορούν να την προσβάλουν νομικά. Πρόθεση της ελληνικής πλευράς, είναι να της επιτραπεί η εφαρμογή του Μηχανισμού από την Κομισιόν, ώστε να μη χρειαστεί να το κάνει παραβιάζοντας το πλαίσιο.

Η κρίσιμη συνάντηση της Παρασκευής

Την Παρασκευή αναμένεται συνάντηση των εκπροσώπων της Κομισιόν στο υπουργείο Ενέργειας για το θέμα, όπου θα παρουσιαστούν τα ελληνικά επιχειρήματα, για τις έκτακτες συνθήκες που ανεβάζουν τις τιμές στην χονδρεμπορική αγορά και για την ανάγκη να  εφαρμοστεί Μηχανισμός Υπερεσόδων στις εταιρείες ενέργειας, όταν οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ξεπερνάνε ένα όριο.  Σύμφωνα με την Οδηγία για την αγορά Ενέργειας, για να πραγματοποιηθεί παρέμβαση στην αγορά ενέργειας πρέπει να συμβαίνει ευρύτερη κρίση στις τιμές ενέργειας που να διαρκεί πάνω από 3 μήνες.

Τα επιχειρήματα της ελληνική πλευράς σύμφωνα με πληροφορίες είναι:

  1. Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία που είναι οι χώρες των Βαλκανίων που είναι στο target model στηρίζουν την Ουκρανία και δίνουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να καλύψουν το έλλειμμα ενέργειας και υποδομών, ποσότητα που εκτιμάται στο 40% των αναγκών της. Αντίθετα, άλλες χώρες όπως η Σλοβενία-Ουγγαρία δεν κάνουν το ίδιο, με αποτέλεσμα ενώ η Ουκρανία είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, τελικά να επιβαρύνει μόνο τις χώρες των Βαλκανίων. Αν η αγορά ενέργειας είναι ενιαία, τότε πρέπει τα κράτη μέλη να μοιραστούν το βάρος που προκαλεί η ζήτηση στην Ουκρανία, στις τιμές ενέργειας και το οποίο θα οξυνθεί τους επόμενους μήνες αν επιδεινωθούν οι καιρικές συνθήκες.. Δηλαδή, ή θα πρέπει η Ευρώπη να αποζημιώσει το υπερβάλλον κόστος ενέργειας για τους καταναλωτές, ή να επιτρέψει παρεμβάσεις όπως ο Μηχανισμός Υπερεσόδων ώστε να χρηματοδοτηθούν αυτόματα.
  2. Υπάρχει ενδημική κρίση στην αγορά ενέργειας, η οποία διαρκεί από τον Αύγουστο, και ακόμη και αν δεν είναι γενικευμένη, υπάρχει μοτίβο, που σπασμωδικά επαναλαμβάνεται εδώ και τρεις μήνες, οπότε θα μπορούσε να θεωρηθεί γενικευμένη κατάσταση.
  3.  Οι συνθήκες μειωμένης παραγωγής ενέργειας συνεχίζονται στα Βαλκάνια, με μειωμένη παραγωγή του Κοσλοντούι, και των υδροηλεκτρικών  λόγω χαμηλών υδατικών αποθεμάτων ενώ η ζήτηση αναμένεται να κινηθεί ανοδικά τους επόμενους μήνες καθώς οι θερμοκρασίες θα κινούνται όλο και χαμηλότερα.

Σημειώνεται ότι  τις πρώτες δεκαοκτώ μέρες του μήνα η τιμή της ενέργειας σημείωσε  αύξηση 56% – δηλαδή με ένα μέσον όρο 140 ευρώ / μεγαβατώρα έναντι 90 ευρώ που έκλεισε ο Οκτώβρης – και οι συνθήκες αυτές δημιούργησαν έντονη ανησυχία για το τι μπορεί να ακολουθήσει τους επόμενους μήνες.

Κρίσιμη εβδομάδα για τις αποφάσεις και τις πρωτοβουλίες της ελληνικής πλευράς θα είναι η επόμενη. Η συνάντηση με την Κομισιόν δεν αναμένεται να φέρει άμεσα αποτελέσματα, αφού η συνάντηση θα γίνει με χαμηλόβαθμα στελέχη της Κομισιόν,  όμως ο χρόνος μετρά αντίστροφα για το υπουργείο Ενέργειας, που θα πρέπει μέχρι το τέλος του μήνα, να λάβει αποφάσεις γιατί αν πρέπει να δώσει επιδοτήσεις θα πρέπει κάπως να τις χρηματοδοτήσει. Πληροφορίες αναφέρουν, ότι θα ετοιμαστεί και θα εφαρμοστεί ο Μηχανισμός Υπερεσόδων, στη βάση των παραπάνω επιχειρημάτων και καθώς η κυβέρνηση χρειάζεται λύση εδώ και τώρα.

Τι είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Χαρακτηριστικό της σημασίας που αποδίδει η κυβέρνηση στην ανάγκη να ελέγξει το φαινόμενο των τιμών ενέργειας είναι η χθεσινή τοποθέτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ο πρωθυπουργός τοποθετήθηκε και στα θέματα ενέργειας λέγοντας με έμφαση ότι «δεν έχουμε ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, έχουμε κάτι που θυμίζει κάτι τέτοιο. Είναι απαράδεκτο οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης να τιμωρούνται λόγω ενός αλγόριθμου που προστατεύει τις πιο ευημερούσες χώρες. Η μείωση των τιμών της ενέργειας πρέπει να αφορά όλους. Είμαστε πρωτοπόροι στην ενεργειακή μετάβαση αλλά ακόμα δεν έχουμε δει τα αντίστοιχα οφέλη».

Ειδικότερα, είπε:” Έχουμε μιλήσει πολύ για την ενέργεια. Ήμουν ο πρώτος που εξέφρασα την άποψή μου πολύ, πολύ έντονα. Δεν έχουμε ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας τώρα. Έχουμε κάτι που προσποιείται ότι είναι μια ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας με 26 διαφορετικές στρατηγικές.

Αν κοιτάξετε τις αποκλίσεις στις τιμές, ειδικά όταν πρόκειται για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, είναι απαράδεκτο, σε μια ευρωπαϊκή λεγόμενη ενεργειακή αγορά να τιμωρούνται οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που είναι οι λιγότερο ευημερούσες χώρες, επειδή με ένα περίεργο τρόπο ο αλγόριθμος δεν στέλνει αρκετή ενέργεια στην Ανατολική Ευρώπη από την Κεντρική Ευρώπη για να προστατεύσει τις πιο ευημερούσες περιοχές της Ευρώπης. Αυτό απλά δεν είναι αποδεκτό.

Δεν μιλάμε για παραμόρφωση μιας ημέρας, που θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε. Αυτό είναι ένα μοτίβο. Θα καταστήσουμε την υπόθεσή μας πολύ, πολύ σαφή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Νομίζω ότι ο νέος Πρόεδρος της Επιτροπής συμφωνεί επίσης με τη μείωση των τιμών της ενέργειας, αλλά για όλους, όχι μόνο για ορισμένους. Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση. Αλλά δεν έχουμε επωφεληθεί ακόμη σε επίπεδο τιμών από την επένδυση που κάναμε”.

Και συνέχισε: “Αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση που η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά δεν λειτουργεί. Δυσκολεύομαι να εξηγήσω γιατί ένα προϊόν, για παράδειγμα, μιας πολυεθνικής εταιρείας, ενός απορρυπαντικού ή ενός σαμπουάν, μπορεί να κοστίζει πολύ περισσότερο στην Ελλάδα από ό,τι κοστίζει σε μια κυρίαρχη αγορά στην Ευρώπη. Είναι μόνο μεταφορά; Όχι. Πρόκειται για τεχνικούς κανονισμούς, αυτό που ονομάζουμε «Περιορισμοί εδαφικής προσφοράς», που επιτρέπουν στις πολυεθνικές να τιμολογούν διαφορετικά τα προϊόντα τους στις μεγαλύτερες αγορές. Δεν είναι μια ενιαία αγορά. Αυτό είναι άδικο για τις μικρότερες χώρες”.

Στο ίδιο πλαίσιο πρόσθεσε πως «αδυνατώ να καταλάβω γιατί το ίδιο προϊόν έχει άλλη τιμή στην Ελλάδα και άλλη στην Ευρώπη. Αυτό δεν είναι ενιαία αγορά».

Η παραπάνω τοποθέτηση, δείχνει ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να βρει λύση, δηλαδή χρηματοδότηση των επιδοτήσεων και να φέρει το Μηχανισμό Υπερεσόδων, ακόμη και αν δεν εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αγορά ενέργειας.

Η επιστολή Σκυλακάκη το Σεπτέμβριο

 Τη φορολόγηση των υπερεσόδων των παραγωγών και των εμπόρων ηλεκτρικής ενέργειας και το αίτημα για προτεραιότητα στην ανάπτυξη διασυνδέσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη είχαν ζητήσει μεταξύ άλλων από την Κομισιόν, οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας.

Με πρωτοβουλία του Έλληνα υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, το Σεπτέμβριο απέστειλαν κοινή επιστολή, προς την Επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ Καντρι Σίμσον, η οποία συνυπογράφεται από τον υπουργό Ενέργειας της Ρουμανίας Σεμπάστιαν – Ιοαν Μπουρντουγια και τον υπουργό Ενέργειας της Βουλγαρίας Βλαντιμιρ Μαλινοφ. Με την επιστολή ζητούν τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της απότομης ανόδου των τιμών στις χονδρεμπορικές αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που παρατηρήθηκε το περασμένο καλοκαίρι, εξαιτίας εξωγενών παραγόντων.

Οι τρεις υπουργοί επισημαίνουν πως η αστάθεια των τιμών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη έχει ασκήσει σημαντική πίεση στις οικονομίες των χωρών, απειλώντας, τόσο την ενεργειακή ασφάλεια, όσο και τη σταθερότητα της αγοράς σε ολόκληρη την περιοχή.

Η επιστολή προς την Επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ, συνοδευόταν από ένα κοινό τεχνικό υπόμνημα που αναπτύχθηκε από τις τρεις χώρες, σε συνδυασμό με ένα σημείωμα από τους αντίστοιχους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς, το οποίο περιγράφει τους κύριους παράγοντες που έχουν οδηγήσει στην αύξηση των τιμών.