Σε μια εποχή που η ενέργεια είναι στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής και Εθνικής Πολιτικής και αφορά κάθε νοικοκυριό, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, μιλάει στο mononews.gr και εξηγεί την πολιτική της κυβέρνησης τα φλέγοντα θέματα της σημερινής συγκυρίας.

Μπορεί η στροφή στη λιγνιτική ενέργεια που σχεδιάζει η κυβέρνηση να μειώσει αρκετά την κατανάλωση φυσικού αερίου ώστε να μην έχουμε πρόβλημα επάρκειας σε περίπτωση διακοπής του ρωσικού αερίου; Από πότε θα φτάσει ο λιγνίτης στο 17-20% στο ενεργειακό μίγμα ώστε να μειωθεί η κατανάλωση αερίου;

1

Πόσο η συγκυρία επηρεάζει την πράσινη μετάβαση και πότε θα ξεκινήσουν οι επενδύσεις στα πλωτά αιολικά; Πότε θα έχουμε πλωτά αιολικά; Οι παλιές άδειες πλωτών θα προχωρήσουν γρηγορότερα;

Μπορεί η κυβέρνηση να στηρίξει τα νοικοκυριά αν αυξηθούν κι άλλο οι τιμές; Τι έσοδα έφερε ο Μηχανισμός πλαφόν που ξεκίνησε στις 6 Ιουλίου;

Με γρήγορα αντανακλαστικά, κοινωνική ευαισθησία και δραστικές πολιτικές -που παρά τις αντδράσεις- εξασφάλισαν τη στήριξη των παραγόντων της αγοράς, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας και το υπουργείο του δίνει μάχη για να ανταποκρίνεται στην πολύ δύσκολη διεθνή συγκυρία που έφερε τα πάνω κάτω στην Ευρώπη.

«Εμείς, έχουμε ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας, πολύ πιο πριν μας το ζητήσει η Επιτροπή», δηλώνει ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, στην συνέντευξή του στο Mononews.gr. Όπως εξηγεί το σχέδιο της κυβέρνησης για αύξηση της συμμετοχής του λιγνίτη στο 17-20% στο ενεργειακό μίγμα μπορεί να φέρει διπλάσια μείωση στην κατανάλωση φυσικού αερίου από αυτή που ζητάει η Κομισιόν.

«Όμως διαφωνούμε με μια οριζόντια υποχρεωτική μείωση κατά 15% που δεν εξετάζει τι έχει κάνει το κάθε κράτος και τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους. Διαφωνούμε με την υποχρεωτικότητα και την οριζόντια εφαρμογή. Το στοίχημα είναι η Ευρώπη να αποφασίσει να λάβει μέτρα που θα είναι αποδοτικά και όχι μέτρα αδικαιολόγητα και χωρίς αποτέλεσμα». Και τονίζει ότι «έχουμε συνυπολογίσει στα στρες τεστ που έχουμε κάνει και η δυναμικότητα του αγωγού που εξάγει φυσικό αέριο στη Βουλγαρία».

Μια από τις επιτυχίες του υπουργείου Ενέργειας είναι και ο Μηχανισμός για το πλαφόν στην χονδρική. Το πλαφόν στη χονδρική, τέθηκε σε ισχύ στις 6 Ιουλίου και αποζημιώνει με βάση το κόστος την κάθε μονάδα  παραγωγής ενέργειας και όχι με βάση την Οριακή Τιμή Συστήματος, που φτάνει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Το αποτέλεσμα είναι όσο αυξάνεται πλέον η Οριακή Τιμή τόσο να αυξάνονται τα έσοδα του Μηχανισμού με τα οποία ενισχύει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης που τροφοδοτεί τις επιδοτήσεις.

«Μέσα στις πρώτες 15 ημέρες που λειτούργησε ο Μηχανισμός που ρυθμίζει τις τιμές που εισπράττουν οι παραγωγοί ενέργειας, συγκέντρωσε 332 εκ. και υπολογίζεται ότι μόνο από τους παραγωγούς το Ταμείο ενεργειακής Μετάβασης  μπορεί να ενισχύεται με 600 εκ. με 1 δις. το μήνα» αναφέρει ο κ. Σκρέκας.

Υπουργέ, πόσο μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση φυσικού αερίου από τη χρήση λιγνίτη; Και από πότε μπορεί η ΔΕΗ να πιάσει το στόχο του 20% λιγνιτικής ενέργειας;

Το κλειδί για την αποτελεσματική μείωση στην κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα μας, είναι ο λιγνίτης και η κυβέρνηση έχει ζητήσει από η ΔΕΗ για τα επόμενα 2-3 χρόνια να επιμηκύνει τη χρήση λιγνίτη στην παραγωγή ενέργειας.

Με το Εθνικό Σχέδιο για την Αντιμετώπιση της Ενεργειακής Κρίσης που έχουμε εκπονήσει,  έχουμε ήδη λάβει πρόνοια για  παρεμβάσεις που μειώνουν την κατανάλωση φυσικού αερίου. Ήδη η συμμετοχή του λιγνίτη είναι πάνω από 10%. Η μείωση που εισηγείται η Κομισιόν για την Ελλάδα είναι 6 TWH (τεραβατώρες) φυσικού αερίου ή 3 TWH ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο.

Εμείς θέλουμε ο λιγνίτης να φτάσει στο 17-20% συμμετοχή στο ενεργειακό μίγμα από 5% που ήταν, δηλαδή από 2,5 TWH ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη θα φτάσουμε στις 9 TWH. Άρα αυξάνοντας κατά 6 TWH ηλεκτρικής ενέργειας την ενέργεια από λιγνίτη, χρειαζόμαστε 12 TWH φυσικού αερίου λιγότερες, διπλάσια ποσότητα από αυτή που ζητάει να περικόψουμε η Κομισιόν.

Η ΔΕΗ έχει ξεκινήσει την αύξηση της συμμετοχής του λιγνίτη και τους επόμενους μήνες θα κορυφώσει το επενδυτικό της πρόγραμμα. Πιστεύω ότι το πρώτο εξάμηνο του 2023 θα μπορέσει η ΔΕΗ να πιάσει το στόχο 20% στο λιγνίτη.  Όσο είναι ακριβότερο το φυσικό αέριο και είναι συμφερότερο να δουλεύει ο λιγνίτης, θα έχουμε στροφή στο λιγνίτη.

Έχουμε όμως χρονοδιάγραμμα λιγνιτοποίησης; Όπως είχαμε για την απολιγνιτοποίηση; Τι θα γίνει με το ορυχείο της Αχλάδας;

Εξαρτάται από τις συνθήκες, όχι από την κυβέρνηση. Η ΔΕΗ θα κάνει ένα πλάνο και θα προχωρήσει σε συμβάσεις με τους υπεργολάβους της.  Εμείς έχουμε κάνει ένα πλάνο για 2-3 χρόνια να έχουμε ακόμη τη λιγνιτική ενέργεια-ουσιαστικά είναι μια καθυστέρηση 2 ετών στην απολιγνιτοποίηση.

Όσον αφορά το ορυχείο της Αχλάδας, το τι θα γίνει μετά την άρση του δικαιώματος παραχώρησης από το υπουργείο, ασχολείται η υπεύθυνη Υπηρεσία και το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει τις δυνατότητες.

Ο νόμος για τα Πλωτά Αιολικά κατατέθηκε. Πότε θα γίνουν οι επενδύσεις; Θα ληφθούν υπόψιν οι άδειες που είχαν ήδη δοθεί σε μια περιοχή;

Αυτή τη στιγμή συζητάμε να υπάρξει μια μεταβατική διάταξη για μόνο μία περιοχή που μπορεί να προχωρήσει μετά από Κοινή Υπουργική Απόφαση των σχετικών υπουργών, προκειμένου να προχωρήσει γρηγορότερα η αδειοδότηση των υφιστάμενων αδειών ή αιτήσεων που βρίσκονται όμως στη μια συγκεκριμένη περιοχή. Ετοιμάζεται αυτή η διάταξη και θα ενταχθεί στο νομοσχέδιο, και θα αφορά περιορισμένη ισχύ και μία μόνο περιοχή.

Το πλαίσιο των πλωτών αιολικών ουσιαστικά είναι ένα πλαίσιο χωροθέτησης που περιγράφει που μπορούν να γίνουν και ποιοι θα μπορούν να λάβουν μέρος στους διαγωνισμούς και πώς θα γίνει η διαγωνιστική διαδικασία προκειμένου να λαβουν οι επενδυτές το δικαίωμα να κατασκευάσουν τα υπεράκτια αιολικά.

Το πρώτο βήμα είναι να χωροθετηθούν από την Πολιτεία συγκεκριμένες περιοχές για τις οποίες η Πολιτεία θα εκπονήσει τις Στρατηγικές μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και θα προχωρήσουμε και στην έκδοση των σχετικών προεδρικών Διαταγμάτων για τις περιοχές αυτές για να υπάρχει ασφάλεια δικαίου και στη συνέχεια θα δοθεί η δυνατότητα, σε κάποιους που θα πληρούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που ορίζονται στο νόμο να προχωρήσουν σε έρευνες για να πάρουν ανεμολογικά δεδομένα.

Στη συνέχεια αυτοί που θα πληρούν τα κριτήρια θα συμμετέχουν στους διαγωνισμούς και όποιος δώσει τη χαμηλότερη τιμή ταρίφας, αυτός θα πάρει το έργο.

Ο στόχος είναι το 2030 να έχουμε κατασκευασμένα 2 GW και για να γίνει αυτό πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαγωνισμοί  το 2027 ώστε να μπορούν να έχουν κατασκευαστεί ως το 2030.

Εποπτεύουσα Αρχή που θα παρακολουθεί και θα εποπτεύει αυτά που πρέπει να γίνουν από την πλευρά της Πολιτείας είναι η ΕΔΕΥ ενώ οι  διαγωνισμοί θα γίνονται από τη ΡΑΕ.

Προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, και η Ευρώπη ζήτησε υποχρεωτική οριζόντια μείωση κατά 15% στην κατανάλωση φυσικού αερίου στην περίπτωση διακοπής της ροής του φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Γιατί διαφωνούμε;

Εμείς, έχουμε ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας, πολύ πιο πριν μας το ζητήσει η Επιτροπή. Όμως διαφωνούμε με μια οριζόντια υποχρεωτική μείωση κατά 15% που δεν εξετάζει τι έχει κάνει το κάθε κράτος και τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους. Διαφωνούμε με την υποχρεωτικότητα και την οριζόντια εφαρμογή.

Είναι αδικαιολόγητη και άδικη η οριζόντια μείωση και δεν αποδεικνύεται ότι βοηθάει αποτελεσματικά ένα άλλο κράτος μέλος που θα έχει μείωση στη ροή του φυσικού αερίου.

Στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών θα οριστικοποιηθεί αυτή η αρχική πρόταση της Κομισιόν και τότε θα ξέρουμε πώς και αν μας επηρεάζει. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αν θα μας επηρεάσει. Εμείς θέλουμε το κάθε κράτος μέλος να είναι ελεύθερο να επιτύχει αυτό το στόχο μέσα από μια εθελοντική προσπάθεια, χωρίς αν δεν το πετύχει να υφίσταται συνέπειες που δεν χρειάζεται να υποστεί.

Γιατί οι περικοπές κατανάλωσης σε μια χώτα, δεν σημαίνει ότι θα βοηθούσαν κάποια άλλη χώρα. Εμείς εισάγουμε LNG στη Ρεβυθούσα και εκμεταλλευόμαστε τη μέγιστη χωρητικότητα του αγωγού Ελλάδα-Βουλγαρία, δεν υπάρχει λόγος να προχωρήσουμε σε οριζόντιες περικοπές όταν αυτό δεν σημαίνει ότι θα αυξήσει αυτό τη ροή προς άλλες χώρες.

Θεωρώ ότι η πρόταση αυτή είναι μια βάση έναρξης μιας συζήτησης και μιας διαπραγμάτευσης  και πιστεύω ότι αυτό θα γίνει αύριο Τρίτη που θα συζητήσουμε για να βρεθεί μια κοινή λύση.

Έχετε κάνει σημαντικές παρεμβάσεις για την αύξηση της διαφάνειας στις τιμές ενέργειας. Πόσο ψηλά μπορεί να ανέβουν; Πόσο μπορείτε να στηρίξετε τα νοικοκυριά; 

Προτεραιότητά μας είναι να διατηρήσουμε σε προσιτά επίπεδα τους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών. Αυτό είναι θέμα βιωσιμότητας για τα ελληνικά νοικοκυριά. Με την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και την υποχρέωση να δίνεται από πριν μια συγκεκριμένη τιμή, έχουμε ρίξει άπλετο φως, στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν μπορούν πια να υπάρχουν επικοινωνιακά τρικ, εμπορικά κόλπα και παραπλάνηση του καταναλωτή. Κάθε προμηθευτής θα δηλώνει πόσο τιμολογεί την ηλεκτρική ενέργεια και θα συγκρίνεται με τους άλλους προμηθευτές, και θα φαίνεται και ποια θα είναι η επιδότηση ανά μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας.

 Για πρώτη φορά θα ξέρει ο καταναλωτής πόσο του κοστίζει η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει. Δεν υπάρχει πιο διαφανές πιο καθαρό και πιο ανταγωνιστικό σχήμα αυτή τη στιγμή.

Έχουμε κάνεις στρες τεστ και για πιο ψηλές τιμές ενέργειας.

 Στηρίζουμε τα νοικοκυριά με τις επιδοτήσεις και οι επιδοτήσεις θα στηριχθούν από τον προϋπολογισμό όσο χρειάζεται.  Σύντομα θα ανακοινωθούν και τα ακριβή ποσά από τη φορολόγηση υπερκερδών και εδώ να τονίσουμε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που έκανε αναδρομική φορολόγηση υπερκερδών.

Θα πρέπει όλοι οι παράγοντες της αγοράς να στηρίξουν την ελληνική κοινωνία σε αυτή την εξαιρετική κρίση, το έχουμε ζητήσει και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ανταποκρίνονται θετικά προσπαθώντας να στηρίξουν τα νοικοκυριά και την παραγωγική βάση της χώρας απέναντι σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία ο οποίος είναι ένας οικονομικός πόλεμος.

Με επιτυχία λειτουργεί ήδη ο Μηχανισμός για το πλαφόν στη χονδρική. Πόσο μπορεί αν ενισχύσει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης;

Τις πρώτες 15 μέρες, που συμπληρώσαμε χθες μάζεψε 332 εκατ. ευρώ από το Μηχανισμό πλαφόν στην παραγωγή ενέργειας. Όταν η Ισπανία μάζεψε σε ένα μήνα 250 εκατ. και αποδεικνύεται ότι ο Μηχανισμός μας ξεκίνησε στις 6 Ιουλίου 15-20 μέρες μετά της Ισπανίας και εκείνοι ήταν δύο χώρες που πίεζαν. Μπορούμε να μαζεύουμε ως 1 δις. το μήνα από το Μηχανισμό –ανάλογα την τιμή της ενέργειας- 120-150 εκ. η τιμή των ρύπων ανάλογα την τιμή τους.

Βέβαια το πόσα ακριβώς θα μαζεύει το μήνα από την παραγωγή ενέργειας εξαρτάται από την τιμή της ενέργειας και δεν μπορούμε να το προβλέψουμε. Ο νέος Μηχανισμός που μπήκε ταυτόχρονα συγκρατεί και τις τιμές προς τα κάτω γιατί με τη ρυθμιζόμενη τιμή δεν έχει νόημα να υποβάλει καμιά εταιρεία παραγωγής ενέργειας υψηλότερη τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας ωθώντας τις τιμές προς τα πάνω.

Εμείς φτιάξαμε πολύ γρήγορα έναν πολύ αποδοτικό και επιτυχημένο Μηχανισμό που θα στηρίζει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Αλλά ακούμε και την αγορά.

Για τους προμηθευτές προσαρμοστήκαμε άμεσα και τελικά δεν θα χρειαστεί ποτέ να κάνουν πρόβλεψη για 2 μήνες μετά. Θα μειωθεί στις 10 μέρες ο χρόνος που έχουν οι προμηθευτές για να ορίσουν τις τιμές του επόμενου μήνα. Και προβλέπεται να ενισχύσουμε τη ρευστότητά τους, με το να τους δίνουμε χρήματα προκαταβολικά για το μήνα που διανύουμε για να μπορούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις. Η απόδοση των επιδοτήσεων θέλουμε να γίνεται πολύ πιο γρήγορα δηλαδή εντός δεκαημέρου από τις πληρωμές τους.

Σχεδιάζουμε, αλλά ακούμε και την αγορά και παρακολουθούμε και τις εξελίξεις και παρεμβαίνουμε όπου χρειάζεται.

 Έτσι προλάβαμε κάποιες κακοφωνίες στην αγορά intraday. Περνάμε μια διάταξη και όταν κάποιος κάνει λάθος στην πρόβλεψη και υπάρχει απόκλιση πάνω από 10% στη δήλωσή του με την πραγματική του προσφορά, θα έχει ένα ισχυρό πρόστιμο ώστε να μην το κάνει. Έτσι δίνουμε  κίνητρο για σωστές εκτιμήσεις.

Υπουργέ, αυτή η κυβέρνηση ξεκίνησε μιλώντας για απολιγνιτοποίηση και πράσινη μετάβαση και για την οικονομία και έπεσε στη χειρότερη κρίση ενεργειακή και οικονομική. Πόσο επηρεάστηκε το πρόγραμμά σας από την κακή συγκυρία;

Καταφέραμε και την πράσινη μετάβαση να επιταχύνουμε, και η οικονομία να έχει ανάπτυξη και να μειώσουμε την επιβάρυνση για τα νοικοκυριά από τις πολύ υψηλές τιμές που έφερε η ενεργειακή κρίση. Αυτό που πρέπει να αξιολογηθεί και πιστεύω ότι θα αξιολογηθεί θετικά από τους πολίτες είναι πόσο το παλέψαμε σε αυτή τη δύσκολη διεθνή συγκυρία και πόσα πετύχαμε παρά τα εμπόδια.

Η Ελλάδα με την κυβέρνησή της, αποτελεσματικά ανταποκρίνεται και δεν έχουμε πάει πίσω όσον αφορά τις επενδύσεις ή την υλοποίηση του προεκλογικού της προγράμματος. Και τους φόρους μειώσαμε στις επιχειρήσεις και τον ΕΝΦΙΑ μειώσαμε και την εισφορά αλληλεγγύης μειώσαμε και η ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι αρκετά μεγαλύτερη από το μέσο όρο στην Ευρώπη και η ανεργία πέφτει και η πράσινη μετάβαση έχει επιταχυνθεί πάρα πολύ.

Η πράσινη μετάβαση επιταχύνεται και το στόχο του 2030 θα τον πετύχουμε το 2026, δηλαδή 4 χρόνια νωρίτερα. Μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2022 θα έχουμε τις πρώτες δημοπρασίες για τα συστήματα αποθήκευσης και υπάρχει οργασμός επενδύσεων σε ΑΠΕ. Τώρα το 42% της κατανάλωσης ενέργειας είναι από ΑΠΕ όταν ήταν 32-34% πριν 2-3 χρόνια και θα φτάσει το 50% τέλος του 2022. Το 62% που ήταν ο στόχος του 2030 θα έχει επιτευχθεί το 2026 και το 2030 θα έχουμε φτάσει στο 70%.

Στην ενέργεια τα πήγαμε πολύ καλύτερα από πολλούς άλλους υπουργούς Ενέργειας στην Ευρώπη αλλά ομολογώ ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ευνοϊκή θέση χάρη σε μια ενεργειακή στρατηγική που είχε η χώρα και σήμερα αποδεικνύεται ότι είναι πολύ πιο σωστή από την ενεργειακή στρατηγική της υπόλοιπης Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι στις 3 χώρες που αντιμετωπίζουν το μικρότερο κίνδυνο στην επάρκεια εφοδιασμού και αυτό σημαίνει ότι και οι προηγούμενοι από  μένα υπουργοί Ενέργειας έκαναν καλά τη δουλειά τους και σήμερα έχουμε σημαντικές υποδομές.