Κύμα φυγής: Αυτές είναι οι εταιρείες κολοσσοί που αποχωρούν από τη Ρωσία

Η εισβολή στην Ουκρανία έχει προκαλέσει την μαζική φυγή εταιρειών από τη Ρωσία, βάζοντας τέλος σε τρεις δεκαετίες επενδύσεων που πραγματοποίησαν εκεί δυτικές και άλλες ξένες επιχειρήσεις, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.

Ο κατάλογος των επιχειρήσεων που διακόπτουν τους δεσμούς ή επανεξετάζουν τις δραστηριότητές τους στη χώρα μεγαλώνει συνεχώς, καθώς οι ξένες κυβερνήσεις επιβάλλουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας, κλείνουν τον εναέριο χώρο στα αεροσκάφη της και αποκλείουν τράπεζες από το σύστημα ανταλλαγής χρημάτων SWIFT.

Ορισμένες εταιρείες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κίνδυνοι, τόσο για τη φήμη τους όσο και για τα οικονομικά τους, είναι πολύ μεγάλοι αν συνεχίσουν να έχουν παρουσία εκεί. Η δραστηριοποίηση στη Ρωσία έχει γίνει πλέον βαθιά προβληματική.

Για κάποιες επιχειρήσεις η απόφαση να αποχωρήσουν από τη Ρωσία βάζει τέλος σε δεκαετίες κερδοφόρων επενδύσεων.

Ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής της Ρωσίας, η BP πρωτοστάτησε με την απρόσμενη ανακοίνωσή της την Κυριακή ότι θα αποχωρήσει από την κρατικά ελεγχόμενη Rosneft στην οποία κατέχει μερίδιο 20%, μια κίνηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαγραφή 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων και μείωση της παγκόσμιας παραγωγής της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο κατά ένα τρίτο.

Η Shell ακολούθησε τη Δευτέρα. Επικαλούμενη την «παράλογη πράξη στρατιωτικής επιθετικότητας» της Ρωσίας, είπε ότι τερματίζει τις συνεργασίες με την κρατικά ελεγχόμενη Gazprom, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης υγροποιημένου φυσικού αερίου Sakhalin-II και της συμμετοχή της στο έργο του αγωγού Nord Stream 2, το οποίο η Γερμανία μπλόκαρε την περασμένη εβδομάδα.

Και τα δύο έργα έχουν αξία περίπου 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Kwasi Kwarteng, ο υπουργός Επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, συναντήθηκε με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Shell, Ben van Beurden, τη Δευτέρα για να συζητήσουν το θέμα και χαιρέτισε την κίνηση.

«Η Shell έκανε τη σωστή κλήση», έγραψε στο Twitter. «Υπάρχει πλέον μια ισχυρή ηθική επιταγή στις βρετανικές εταιρείες να απομονώσουν τη Ρωσία. Αυτή η εισβολή πρέπει να είναι μια στρατηγική αποτυχία για τον Πούτιν».

Η Equinor, η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της Νορβηγίας, η οποία είναι κατά 67% κρατική, ανακοίνωσε επίσης ότι θα αρχίσει να αποχωρεί από τις κοινοπραξίες της στη Ρωσία, αξίας περίπου 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Στην τρέχουσα κατάσταση, θεωρούμε τη θέση μας μη βιώσιμη», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Anders Opedal. «Θα σταματήσουμε τώρα τις νέες επενδύσεις στη ρωσική μας επιχείρηση και θα ξεκινήσουμε τη διαδικασία εξόδου από τις κοινοπραξίες μας με τρόπο που να συνάδει με τις αξίες μας».

Οι κινήσεις αυτές άφησαν την Exxon Mobil Corp. και την TotalEnergies ως τις μόνες μεγάλες ενεργειακές εταιρείες με σημαντικές δραστηριότητες γεώτρησης στη Ρωσία.

Ο Πάτρικ Πουγιάν, Διευθύνων Σύμβουλος της TotalEnergies, δήλωσε σε συνέδριο την περασμένη Πέμπτη ότι δεν βλέπει η εισβολή της Ρωσίας να έχει αντίκτυπο στις λειτουργίες της εταιρείας, επειδή είναι πολύ μακριά από το μέτωπο. Αλλά η ευρύτερη τάση φαίνεται να είναι προς την κατεύθυνση της απόσυρσης, τουλάχιστον προς το παρόν.

Όταν η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε, ξένες εταιρείες βρήκαν τεράστιες ευκαιρίες – μια μεγάλη νέα αγορά με εκατομμύρια καταναλωτές καθώς και ορυκτά και πετρέλαιο – και άρχισαν να αγοράζουν, να πουλούν και να συνεργάζονται με ρωσικές εταιρείες.

Με την εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία, αυτή η τάση έχει σταματήσει. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Νορβηγίας, το μεγαλύτερο στον κόσμο, δήλωσε ότι δεσμεύει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα καταστρώσει σχέδιο για έξοδο έως τις 15 Μαρτίου.

Δικηγορικές και λογιστικές εταιρείες

Μεγάλες δικηγορικές και λογιστικές εταιρείες κάνοντας τον απολογισμό τους θα αντιμετωπίσουν δυνητικά τεράστιες συνέπειες. Η Baker McKenzie είναι μέχρι στιγμής μία από τις λίγες δικηγορικές εταιρείες που έχουν δηλώσει δημόσια ότι θα διακόψει τις σχέσεις με αρκετούς Ρώσους πελάτες προκειμένου να συμμορφωθεί με τις κυρώσεις.

Στους πελάτες της εταιρείας, με έδρα το Σικάγο, περιλαμβάνονται το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας και η VTB, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, η οποία έχει πληγεί με δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και κυρώσεις από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δικηγορική εταιρεία δήλωσε τη Δευτέρα ότι επανεξετάζει τις δραστηριότητές της στη Ρωσία.

Η Linklaters με έδρα το Λονδίνο ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι «εξετάζει όλη τη δραστηριότητα της εταιρείας που σχετίζεται με τη Ρωσία».

Οι εταιρείες του Λονδίνου

Ορισμένες από τις μεγαλύτερες δικηγορικές εταιρείες στο Λονδίνο — συμπεριλαμβανομένων των Allen & Overy και Clifford Chance — είτε δεν απάντησαν σε ερωτήματα σχετικά με τον χειρισμό των Ρώσων πελατών τους είτε αρνήθηκαν να σχολιάσουν.

Τα δικαστήρια του Λονδίνου αποτελούν εδώ και καιρό πεδίο μάχης για πλούσιους Ρώσους που επιδιώκουν να επιλύσουν διαφορές σχετικά με επιχειρηματικές συμφωνίες που δεν πήγαν καλά και αποτυχημένους γάμους. Οι Βρετανοί δικαστές υπόσχονται ένα σύστημα δικαιοσύνης που παρέχει δίκαιη ακρόαση ακόμη και για ύποπτα κεφάλαια σε περίπτωση διαφωνιών.

Άλλες εταιρείες δέχονται πυρά επειδή δεν αποχώρησαν εντελώς.

Ο συνεργάτης της McKinsey & Co, Bob Sternfels, μέσω του LinkedIn την Κυριακή καταδίκασε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και  δήλωσε ότι η εταιρεία δεν θα συναλλάσσεται πλέον με καμία κυβερνητική οντότητα στη Ρωσία. Ωστόσο, για κάποιους εντός και εκτός της εταιρείας, η κίνησή του κρίθηκε ανεπαρκής.

Ανώτερο στέλεχος της εταιρείας συμβούλων στην Ουκρανία κάλεσε τις εταιρείες να κάνουν πιο αποφασιστικές κινήσεις και να αρχίσουν, όπου είναι δυνατόν, να κλείνουν «γραφεία και καταστήματα» στη Ρωσία, όπου η McKinsey δραστηριοποιείται για σχεδόν 30 χρόνια.

Οι πιέσεις και σε άλλες εταιρείες που κάνουν πωλήσεις και έχουν κοινοπραξίες στη Ρωσία αυξάνονται.

Οι αυτοκινητοβιομηχανίες

Η Daimler Truck Holding AG, ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές επαγγελματικών οχημάτων στον κόσμο, δήλωσε ότι θα σταματήσει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες στη Ρωσία μέχρι νεωτέρας και ενδέχεται να επανεξετάσει τους δεσμούς της με τον τοπικό συνεργάτη της στην κοινοπραξία Kamaz PJSC. Οι εκπρόσωποι των Εργατικών είπαν ότι «θεωρούν σκόπιμο» η εταιρεία να πουλήσει τις μετοχές της στην Kamaz.

Η Volvo Car και η Volvo AB, η κατασκευάστρια φορτηγών, ανακοίνωσαν επίσης ότι σταματούν τις πωλήσεις και την παραγωγή τους στη Ρωσία.

Η Harley-Davidson, με έδρα το Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν, ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι ανέστειλε τις δραστηριότητές της στη Ρωσία, η οποία μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή αντιπροσώπευε το 31% των πωλήσεων μοτοσυκλετών της πέρυσι.

Η General Motors δήλωσε ότι σταματά τις αποστολές προς τη Ρωσία, επικαλούμενη «έναν αριθμό εξωτερικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας και άλλων θεμάτων πέρα ​​από τον έλεγχο της εταιρείας». Η GM εξάγει περίπου 3.000 οχήματα ετησίως στη Ρωσία από τις Η.Π.Α.

Οι εταιρείες που δεν έχουν αντιδράσει

Άλλες εταιρείες που ήταν φειδωλές στις αντιδράσεις τους, βλέπουν τις τιμές των μετοχών τους να πέφτουν κατακόρυφα.

Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Renault υποχώρησε έως και 12% τη Δευτέρα λόγω της ανησυχίας για το κατά πόσο οι κυρώσεις θα βλάψουν τις δραστηριότητές της στη Ρωσία, τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της.

Η μονάδα της AvtoVaz, όπου η Renault κατέχει το 68% των μετοχών, κατασκευάζει οχήματα της μάρκας Lada που κατέχουν περίπου το ένα πέμπτο της ρωσικής αγοράς. Η Renault κατασκευάζει επίσης τα Kaptur, Duster και άλλα οχήματα στο δικό της εργοστάσιο στη Μόσχα.

Η Ford Motor δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να αποσυρθεί από την κοινοπραξία της στη Ρωσία με τη Sollers για την παραγωγή εμπορικών φορτηγών, τουλάχιστον όχι ακόμη. «Το ενδιαφέρον μας αυτή τη στιγμή είναι αποκλειστικά η ασφάλεια και η ευημερία των ανθρώπων στην Ουκρανία και τη γύρω περιοχή», ανέφερε η Ford σε δήλωση. «Δεν θα κάνουμε εικασίες για επιχειρηματικές επιπτώσεις».

Η περίπτωση της Coca-Cola

Ορισμένες εταιρείες αποχωρούν από την Ουκρανία και όχι από τη Ρωσία, λέγοντας ότι ανησυχούν για την ασφάλεια καθώς συνεχίζεται η εισβολή. Η Coca-Cola δήλωσε ότι ο ευρωπαϊκός εταίρος εμφιάλωσης της, η Coca-Cola Hellenic Bottling Company, κλείνει αμέσως τις δραστηριότητές της στην Ουκρανία. Δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με τη Ρωσία.

«Η ασφάλεια των ανθρώπων μας είναι η νούμερο ένα προτεραιότητά μας και έχουμε θεσπίσει τα σχέδια έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνουν τη διακοπή της παραγωγής στην Ουκρανία και το κλείσιμο του εργοστασίου μας. Ζητήσαμε από τους συναδέλφους στη χώρα να παραμείνουν στο σπίτι και να ακολουθήσουν τις τοπικές οδηγίες», δήλωσε η Coca-Cola HBC.

Αποκλεισμός από το ποδόσφαιρο

Η παγκόσμια ποδοσφαιρική οργάνωση FIFA και η ευρωπαϊκή αρχή UEFA απέκλεισαν τις ρωσικές ομάδες από τους αγώνες. «Το ποδόσφαιρο είναι πλήρως ενωμένο εδώ και σε πλήρη αλληλεγγύη με όλους τους ανθρώπους που πλήττονται στην Ουκρανία», ανέφεραν σε κοινή δήλωση.

Ο Mark McNamee, διευθυντής Ευρώπης στη συμβουλευτική εταιρεία FrontierView, βρέθηκε στη Μόσχα πριν από δύο εβδομάδες και μίλησε με στελέχη σχετικά με τις πιθανές συνέπειες μιας εισβολής. Πολλοί αντέδρασαν στα χειρότερα σενάρια, είπε, πράγμα που σημαίνει ότι δεν ήταν προετοιμασμένοι για αυτό που συνέβη.

Πολλές εταιρείες θα δυσκολευτούν να υποστηρίξουν τις τοπικές δραστηριότητες δεδομένης της απαγόρευσης του SWIFT και των capital controls, τόνισε. Εταιρείες στους τομείς της ενέργειας ή των εμπορευμάτων ή εκείνες που πωλούν στη ρωσική κυβέρνηση κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ότι «κερδίζουν από τον πόλεμο».

Δυσκολεύονται να αποχωρήσουν

Οι εταιρείες καταναλωτικών αγαθών με εκτεταμένες δραστηριότητες και τοπική παραγωγή στη Ρωσία δεν μπορούν εύκολα να αποχωρήσουν, ακόμα κι αν το θέλουν, αλλά αντιμετωπίζουν οικονομικές αναταράξεις.

Πριν από την εισβολή την περασμένη εβδομάδα, η Danone, η οποία διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη επιχείρηση γαλακτοκομικών προϊόντων της Ρωσίας και δραστηριοποιείται στην Ουκρανία για περισσότερα από 20 χρόνια, δήλωσε ότι εξετάζει πρόσθετα σχέδια για να προετοιμαστεί για τυχόν κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Η Danone εισήλθε στη ρωσική αγορά πριν από τρεις δεκαετίες. Η χώρα αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των καθαρών πωλήσεων της εταιρείας και η Ουκρανία λιγότερο από το 1%.

Η Carlsberg είναι η μεγαλύτερη ζυθοποιία στη Ρωσία μέσω της ιδιοκτησίας της Baltika Breweries. Η πλειονότητα της αλυσίδας εφοδιασμού, της παραγωγής και των πελατών της Baltika εδρεύει στη χώρα, γεγονός που περιορίζει τον άμεσο αντίκτυπο πολλών κυρώσεων, δήλωσε εκπρόσωπος της Carlsberg.

Η εταιρεία έχει περιορισμένες εξαγωγές και εισαγωγές στη Ρωσία, όπου η Carlsberg απασχολεί 8.400 άτομα, αλλά δεν είναι επί του παρόντος δυνατό να εκτιμηθεί η πλήρης έκταση των άμεσων ή έμμεσων συνεπειών από τις κυρώσεις, είπε.

Απασχολεί 1.300 εργαζόμενους στην Ουκρανία, όπου την περασμένη εβδομάδα διέκοψε τις εργασίες στα ζυθοποιεία της και έστειλε τους εργαζομένους στα σπίτια τους.

Οι ξένες εταιρείες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την αντίδραση της ρωσικής κυβέρνησης, η οποία μπορεί να ενθαρρύνει το μποϊκοτάζ ή – σε ακραία περίπτωση – να προχωρήσει σε κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, υποστήριξε ο Mark McNamee.

«Εάν έχετε εμβληματικά brands από την Ιταλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αμερική, να είστε έτοιμοι για αντίποινα από τη ρωσική κυβέρνηση», επισήμανε.

Διαβάστε ακόμη:

Equinor: Ο πετρελαϊκός κολοσσός της Νορβηγίας αποχωρεί από τις κοινοπραξίες της στη Ρωσία

Αναταράξεις στο επιχειρηματικό τοπίο – Η BP αποχωρεί από τη ρωσική πετρελαϊκή Rosneft