Επιπτώσεις δύο ταχυτήτων θα υποστούν οι κατασκευαστικές εταιρείες από τις ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες και τα κατασκευαστικά υλικά, εν αναμονή της Υπουργικής Απόφασης του Υπουργείου Υποδομών που ελπίζουν να δώσει κάποια λύση στο πρόβλημα.

Από τη μία πλευρά οι μεγάλες κατασκευαστικές έρχονται αντιμέτωπες με τις καθυστερήσεις στην παράδοση των έργων λόγω επαναδιαπραγμάτευσης των αρχικών προϋπολογισμών για έργα για τα οποία έχουν υποβάλει προσφορά, ήδη υπογράψει ή υλοποιούν.

Από την άλλη οι μικρές κατασκευαστικές είναι δέσμιες των συμβολαίων που έχουν υπογράψει και, αν επιδιώξουν να τα ολοκληρώσουν, κινδυνεύουν ενδεχομένως να μην μπορούν να επιβιώσουν.

Αυτό συμβαίνει καθώς έχουν αναλάβει έργα τα οποία έχουν βγει σε διαγωνιστική διαδικασία ακόμα και πριν από μία τριετία, όταν οι τιμές ήταν πολύ χαμηλές σε σχέση με το ράλι τιμών που επικρατεί.

Πρόκειται για μία κατάσταση, η οποία επηρεάζει το σύνολο των κατασκευών σε διεθνές επίπεδο, ενώ καμία κατηγορία έργων δεν ξεφεύγει από τη μέγγενη των ανατιμήσεων καθώς οι αυξήσεις αφορούν σε βασικά κατασκευαστικά υλικά και ανέρχονται κατά μέσο όρο στο 30%.

Οι Big 5

Το διακύβευμα για τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες στην Ελλάδα (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, INTRAKAT, ΑΒΑΞ και Mytilineos), με παρουσία και στο εξωτερικό, είναι η παράδοση των έργων εντός χρονοδιαγράμματος και το ποσοστό των εκπτώσεων που μπορούν να επιτύχουν.

Σε ένα σύστημα δημοπρατήσεων δημοσίων έργων που έχει ως βασικό κριτήριο τις εκπτώσεις που δίνονται, οι ανατιμήσεις τιμών λειτουργούν ανασταλτικά καθώς τα περιθώρια κέρδους δεν επιτρέπουν τις μεγάλες εκπτώσεις του παρελθόντος.

Δημιουργείται, επίσης, ανησυχία για τα υπό κατασκευή έργα, καθώς υπάρχει κίνδυνος να «μπουν μέσα» οι μεγάλες εταιρείες. Για τα έργα που τελούν υπό δημοπράτηση ή θα δημοπρατηθούν στο εγγύς μέλλον, όπως προσθέτουν οι ίδιες πηγές, υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην κατέβουν οι μεγάλοι κατασκευαστές καθώς τα περιθώρια κέρδους μπορεί να μην είναι αυτά που επιδιώκουν.

Σε κάθε περίπτωση, οι εταιρείες αυτού του βεληνεκούς θα προχωρήσουν στις απαραίτητες κινήσεις ώστε να μην έχουν ζημίες από τις ανατιμήσεις των υλικών, αλλά είναι κοινή γνώση πως η κατάσταση αυτή θα «εξαφανίσει τους μικρούς».

Οι μεγάλοι του κατασκευαστικού κλάδου έχουν υψηλές προσδοκίες για τη λύση που θα δώσει το Υπουργείο Υποδομών. Επισημαίνεται, δε, πως η αναθεώρηση των συντελεστών των τιμών αποτελεί μία σωστή κίνηση, καθώς έχει περάσει μία δεκαετία από την τελευταία φορά που έγινε αναθεώρηση.

Πηγές πολύ κοντά στο θέμα επισημαίνουν πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι ανατιμήσεις των πρώτων υλών και των κατασκευαστικών υλικών, αλλά πρέπει να λυθούν και άλλα ζητήματα όπως για παράδειγμα, οι τιμές των καυσίμων και τα η αξία των εργατικών χεριών μεταξύ άλλων.

Οι μικρότερες κατασκευαστικές

Αν η κατάσταση προβληματίζει τις μεγάλες κατασκευαστικές, τότε σίγουρα αποτελεί σημείο ακόμα μεγαλύτερης ανησυχίας για τις μικρές εταιρείες. Εταιρείες που είδαν στα δημόσια έργα μια ευκαιρία αύξησης των κερδών τους ή και επιβίωσης στην απαιτητική αρένα των κατασκευών, η οποία καταγράφει πτωτική κίνηση, έρχονται πλέον αντιμέτωπες με συμβατικές υποχρεώσεις τις οποίες δε μπορούν να καλύψουν.

Αυτό συμβαίνει καθώς οι εταιρείες που έχουν υπογράψει συμβάσεις στο παρελθόν ή έχουν υποβάλει προτάσεις για δημόσια έργα καλούνται να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις, οι οποίες απέχουν από τις αρχικές τους εκτιμήσεις.

Η κατάσταση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα οι οργανώσεις εργοληπτών να στρέφονται προς το Υπουργείο Υποδομών, το οποίο έχει δεσμευθεί να δώσει μία λύση μέσω νέας υπουργικής απόφασης.

Κύριο αίτημά τους είναι να τεθεί άμεσα λειτουργία το Εθνικό Σύστημα Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Τεχνικών Προδιαγραφών. Μέσω αυτού εκτιμάται πως θα διαμορφωθεί ένα αντικειμενικό σύστημα αναθεώρησης και αναπροσαρμογής των τιμών εργασιών των δημόσιων συμβάσεων και θα είναι δυνατή η διαρκής ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνικών προδιαγραφών.

Η εξέλιξη αυτή δε σημαίνει πως το Υπουργείο θα επωμιστεί το πλήρες ποσό των αυξήσεων. Επίσης, ούτε και οι εταιρείες θα απαλλαγούν από τις συνέπειες των τιμών των υλικών, αλλά θα μπορέσουν τουλάχιστον να έχουν καλύτερη απορρόφηση των αυξήσεων χωρίς να υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος.

Ποια υλικά «καίνε»

Από τις ανατιμήσεις δεν ξεφεύγει καμία κατηγορία έργων καθώς τα υλικά που «καίνε» είναι τα απολύτως βασικά. Όπως φαίνεται και από τις επιστολές που έχουν αποστείλει οι εργοληπτικές οργανώσεις στο Υπουργείο Υποδομών, η αύξηση των τιμών ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 30%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αγγίζουν και το 75%.

Τα πιο βασικά υλικά, που επηρεάζουν όλα τα μεγάλα έργα (οδικά, ενεργειακά, μονάδες απορριμμάτων και κτιριακά έργα) και καταγράφουν αυξήσεις στις τιμές, είναι ο σίδηρος, το πετρέλαιο και τα παράγωγά του (άσφαλτος), ο χαλκός, το πλαστικό και τα μονωτικά υλικά.

Συγκεκριμένα, στο σύνολό τους τα υλικά που καταγράφουν αυξήσεις από 15% έως και 75% είναι τα εξής: τσιμέντο, μονωτικά υλικά, οικοδομικός σίδηρος, έτοιμα επιχρίσματα, μορφοσίδηρος, κόλλες διαφόρων ειδών, χρώματα, σιδηρά εξαρτήματα, ασφαλτόπανα ξυλεία, αλουμίνια και εξαρτήματά τους, μεμβράνες συνθετικές, πλαστικές σωλήνες, στηθαία ασφαλείας από χάλυβα, τζάμια, πινακίδες σήμανσης, κολωνάκια και ηλεκτρολογικά καλώδια.

Γίνεται κατανοητό επομένως πως ένα πλήθος μεγάλων δημόσιων έργων που τελούν υπό κατασκευή ή δημοπράτηση επηρεάζονται τόσο ως προς τον προϋπολογισμό τους όσο και ως προς τους χρόνους ολοκλήρωσης.

Αυτά κατά κύριο λόγο είναι η Γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας, η λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5, το Μετρό Θεσσαλονίκης (και η επέκταση προς Καλαμαριά), η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, το αεροδρόμιο στο Καστέλι και η επέκταση της γραμμής 3 του Μετρό Αθήνας.

Διαβάστε επίσης:

Κατασκευαστικές: Αγωνία για τις ανατιμήσεις υλικών – Εκτοξεύονται οι προϋπολογισμοί των έργων

Πέτρος Σουρέτης – INTRAKAT: Οι προοπτικές για το 2022 – Γιατί κρούει κώδωνα κινδύνου

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Με δύναμη πυρός 3 δισ. ατενίζει το μέλλον – Τι είπε στους αναλυτές