Περιεχόμενα
Αποφεύχθηκε, τουλάχιστον προς το παρόν, το ναυάγιο του έργου διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, αφού χθες μετά από πολύωρες συζητήσεις μεταξύ των κυβερνήσεων Κύπρου – Ελλάδας, της Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της ΕΕ, των ρυθμιστικών αρχών των δύο χωρών και του ΑΔΜΗΕ, κατέληξαν σε ένα πλαίσιο συμφωνίας.
Έτσι δόθηκε παράταση μέχρι την Παρασκευή στο τελεσίγραφο της Nexans, το οποίο έληγε χθες, να αναστείλει τις εργασίες του καλωδίου αν δεν επιλυθούν οι ρυθμιστικές εκκρεμότητες και δεν δοθεί η τελική εντολή από τον ΑΔΜΗΕ (full notice proceed).
Ειδικότερα, ο ΑΔΜΗΕ συμφώνησε τελικά στην πρόταση που από την περασμένη εβδομάδα είχε καταθέσει ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου. Η κυπριακή Κυβέρνηση θα χρηματοδοτεί τις δαπάνες του ΑΔΜΗΕ από το 2025 μέχρι και τη λειτουργία του έργου το 2030 με 25 εκατ. τον χρόνο και συνολικά με 125 εκατ. τα οποία θα διατεθούν από τα έσοδα του κράτους από την εμπορία δικαιωμάτων ρύπων και όχι απευθείας από τους καταναλωτές.
Ωστόσο, παραμένει η ανάγκη να ληφθούν οι σχετικές ρυθμιστικές αποφάσεις, για το έσοδο του ΑΔΜΗΕ – τα 25 εκατ. ευρώ κατ’ έτος- και το Μεσοσταθμικό Κόστος Κεφαλαίου, WACC, το οποίο θα πρέπει να ανέλθει στο 8,3% για 17 χρόνια , δύο ρυθμιστικές αποφάσεις που αναμένονται την Τετάρτη και την Παρασκευή από τη ΡΑΕΚ.
Σύμφωνα με πηγές του ΑΔΜΗΕ, έχει δοθεί «υποσχετική» από τους Κυπρίους, ότι θα λάβουν τις σχετικές αποφάσεις για τον τρόπο πληρωμής των καταναλωτών και θα εκδοθούν «μία την Τετάρτη και μια την Παρασκευή». Τονίζεται, επίσης, από τον ΑΔΜΗΕ ότι η συμφωνία επήλθε χάρη στην καλή συνεργασία του ΑΔΜΗΕ με το ΥΠΕΝ και στην επιτυχή παρουσίαση το ΑΔΜΗΕ στους Κυπρίους, ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο διαφορετικά.
Ο ΑΔΜΗΕ εξήγησε ότι τυχόν μετάθεση της ανάκτησης κατά μια 5ετία των 200 εκατ. ευρώ που υπολογίζει ότι θα εισπράξει στην εξαετία 2025-2030, καθιστά το Net Present Value του έργου, αρνητικό κατά 100 εκατ. ευρώ. Και αυτό σημαίνει ότι το έργο δεν θα κριθεί βιώσιμο και κανένας επενδυτής ή τράπεζα θα δεχθεί να χρηματοδοτήσει ένα έργο με αρνητική καθαρή παρούσα αξία.
Ωστόσο, άλλες πηγές προσκείμενες στο ΥΠΕΝ, διατηρούν μια ανησυχία, για το αν η κυπριακή πλευρά θα κλείσει πράγματι όλες τις εκκρεμότητες μέχρι την Παρασκευή και χαρακτήρισαν τη χθεσινή συμφωνία «μισογεμάτο ποτήρι». Πληροφορίες αναφέρουν, ότι θα ακολουθήσει και επόμενη κρίσιμη τηλεδιάσκεψη για την τελική έκβαση της συμφωνίας την Πέμπτη 5/9.
Γεωπολιτική εκκρεμότητα
Επίσης, δεν έχει λυθεί το ποιος αναλαμβάνει το γεωπολιτικό κίνδυνο, δηλαδή αν τελικά δεν γίνει το έργο, λόγω της στάσης της Τουρκίας, αν θα επιστραφούν τα κόστη στους καταναλωτές. Σημειώνεται ότι το θέμα ανακύπτει από τη δεδηλωμένη αντίθεση της Τουρκίας σε έργα που θεωρεί ότι «χτίζονται» σε θαλάσσιες ζώνες που ανήκουν στην αποκαλούμενη «Γαλάζια Πατρίδα» χωρίς την άδειά της.
Το περιστατικό στην Κάσο πριν από ένα μήνα απέδειξε και στην πράξη ότι η Τουρκία δεν έχει κανένα ενδοιασμό να μπλοκάρει τις έρευνες καλωδίωσης στις περιοχές που εκτείνονται ανατολικά των χωρικών υδάτων των ελληνικών νησιών (Κάσος και Κάρπαθος) και εντός της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ (σύμφωνα με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία) και εντός της δυνητικής ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, εάν δεν επιβεβαιωθεί η διεκδίκησή της στην περιοχή, έστω και έμμεσα, σε βάρος της ελληνικής και της κυπριακής υφαλοκρηπίδας.
Λίγες ημέρες μετά την παρουσία Τουρκικών πλοίων στην περιοχή ανοιχτά της Κάσου που έκανε έρευνες βυθού το Ιταλικό πλοίο, ο πρόεδρος της ΡΑΕ Κύπρου Ανδρέας Πουλικκάς ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να δεσμευτεί ότι οι Κύπριοι καταναλωτές θα επωμιστούν το κόστος του έργου σε περίπτωση που αυτό δεν υλοποιηθεί τελικά και τελικά η κυπριακή πλευρά θεωρεί ότι το γεωπολιτικό ρίσκο πρέπει να το αναλάβει ο επενδυτής.
Υπενθυμίζεται ότι η θέση του ΑΔΜΗΕ είναι, ότι «στην περίπτωση που το έργο διακοπεί λόγω σοβαρού κινδύνου ή άλλης εμπλοκής, για την οποία αποδεδειγμένα δεν ευθύνεται ο διαχειριστής, να έχει την ευχέρεια να ανακτήσει όλες τις δαπάνες που θα έχουν μέχρι τότε γίνει.»
Οι κίνδυνοι που θα αποφευχθούν αν ολοκληρωθεί η συμφωνία
Στην περίπτωση που όλες οι ρυθμιστικές εκκρεμότητες λυθούν, και το έργο καταστεί βιώσιμο, τότε οι εργασίες για την κατασκευή του καλωδίου, θα συνεχιστούν κανονικά. Όμως στην περίπτωση που η συμφωνία ναυαγήσει, και η Nexans προχωρήσει σε αναστολή εργασιών δημιουργούνται σημαντικοί κίνδυνοι για τον ΑΔΜΗΕ.
Ένα έργο ενεργειακής πνοής για την ευρύτερη περιοχή, με συστηματική προσπάθεια ετών, με την ολοκλήρωσή του θα σηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς, διασφαλίζοντας την ισχυρή ενεργειακή θωράκιση του νησιού. Το δε Ισραήλ θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού του, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει, περαιτέρω και ταχύτερα, τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό του ισοζύγιο.
Η ανάληψη από τον Διαχειριστή Συστήματος της Ελλάδας του ρόλου του Project Promoter στο εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου και του Ισραήλ στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα, μέσω της Ελλάδας, αναδεικνύει το ρόλο της χώρας και το ρόλο του ΑΔΜΗΕ σε μια νέα εποχή που οι διακρατικές διασυνδέσεις είναι στο επίκεντρο. Στο πλαίσιο αυτό ένα ενδεχόμενο ναυάγιο, θα είναι σημαντικό πλήγμα για τον ΑΔΜΗΕ και τη χώρα.
Επιπλέον, στην περίπτωση που το έργο ανασταλεί ο ΑΔΜΗΕ θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις ρήτρες της σύμβασης της NExans, μια σύμβαση συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Στις 19 Ιουλίου του 2023 η Nexans, παγκόσμιος ηγέτης στο σχεδιασμό και την κατασκευή καλωδιακών συστημάτων και υπηρεσιών, κέρδισε τη σημαντική σύμβαση αξίας 1,43 δισεκατομμυρίων ευρώ για το τμήμα του Great Sea Interconnector που συνδέει την Ελλάδα και την Κύπρο.
Επίσης θα πρέπει να επιστρέψει τα ποσά που έχουν καταβληθεί από την Κομισιόν, περίπου το 25% της συνολικής χρηματοδότησης των 650 εκ. ευρώ. Σημειώνεται ότι ούτε στην έκθεση το ΑΔΜΗΕ του 2023, ούτε στην οικονομική έκθεση της θυγατρικής του Great sea Interconnector που εκδόθηκε στις 3 Ιουλίου 2024, δεν αναφέρονται ούτε οι κίνδυνοι μη ολοκλήρωσης του έργου, ούτε ο γεωπολιτικός κίνδυνος που απειλεί το έργο λόγω της στάσης της Τουρκίας.
Τα βήματα ανάληψης της διασύνδεσης Κύπρου- Ελλάδας από τον ΑΔΜΗΕ
Τον Οκτώβριο του 2023, ορίστηκε ο ΑΔΜΗΕ ως Φορέας Υλοποίησης και Project Promoter του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, το οποίο είναι ενταγμένο στην 6η λίστα των Projects of Common Interest της Ευρώπης. Στις 24 Νοεμβρίου 2023, ολοκληρώθηκε η σύσταση της εταιρείας ειδικού σκοπού «GREAT SEA INTERCONNECTOR Μ.Α.Ε.», η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή και χρηματοδότηση του PCI 2.6 έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, το οποίο είναι ενταγμένο στην 6η λίστα των Projects of Common Interest της Ευρώπης. Προς το παρόν, μοναδικός μέτοχος της «GREAT SEA INTERCONNECTOR Μ.Α.Ε» είναι ο ΑΔΜΗΕ.
Τον Δεκέμβριο 2023 δόθηκε από τον ΑΔΜΗΕ η εντολή έναρξης εργασιών. Μέχρι το Μάρτιο του 2024 είχαν καταβληθεί στη Nexans 109 εκατ. ευρώ για την κατασκευή των πρώτων 40 χλμ. του υποθαλάσσιου καλωδίου.
Τον Δεκέμβριο 2023, η εταιρεία EuroAsia Interconnector Ltd μετέφερε το ποσό των 55,2 εκατ. ευρώ που είχε λάβει ως προχρηματοδότηση από το European Union’s Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency (CINEA) και το μηχανισμό CEF (Connecting Europe Facility) της Ε.Ε. και με την είσπραξη επιπλέον 109,2 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο 2024 η ληφθείσα προχρηματοδότηση ανήλθε στα Ευρώ 164,5 εκ., ποσό που αποτελεί το 25% της συνολικής επιχορήγησης.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2023, η Γενική Συνέλευση έλαβε απόφαση για την αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου κατά Ευρώ 200 χιλ. (Ευρώ διακόσιες χιλιάδες), τα οποία καταβλήθηκαν ολοσχερώς την 28η Μαρτίου 2024. Η Great Sea Interconnector, θυγατρική εταιρεία ειδικού σκοπού του ΑΔΜΗΕ, συστάθηκε τον Ιανουάριο 2024, ως φορέας υλοποίησης και χρηματοδότησης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ.
Για την κάλυψη αναγκών χρηματοδότησης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της, στις 6 Ιουνίου 2024 πραγματοποιήθηκε εισήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου προς τη Γενική Συνέλευση για την έγκριση αύξησης του Μετοχικού Κεφαλαίου της Εταιρείας κατά το ποσό των Ευρώ 4,4 εκατ. Η πρόταση εγκρίθηκε από την Γενική Συνέλευση στις 7 Ιουνίου 2024. Το ποσό καταβλήθηκε ολοσχερώς την 18η Ιουνίου 2024.
Τα επόμενα βήματα για το έργο, είναι να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί από τράπεζες και να εισέλθουν και επενδυτές. Για να συμβεί όμως αυτό το έργο πρέπει να είναι βιώσιμο, και η βιωσιμότητά του κρίνεται από τις ρυθμιστικές αποφάσεις της κυπριακής ρυθμιστικής αρχής μέχρι την Παρασκευή.
Διαβάστε επίσης
Προσωπική παρέμβαση Μητσοτάκη για να λυθεί ο «γόρδιος δεσμός» στο καλώδιο Κρήτη – Κύπρος – Ισραήλ
Μέτωπο ΑΔΜΗΕ-Κομισιόν για το καλώδιο: Σκληρό παζάρι με την Κύπρο