ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Μόνο οι άμεσες ξένες επενδύσεις μπορούν να φέρουν πραγματική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσιάστηκε χθες από ομάδα οικονομολόγων της IHS Markit, επικεφαλής της οποίας ήταν η Elisabeth Waelbroeck-Rocha, υπεύθυνη του τομέα Διεθνών Οικονομικών. Όπως εκτιμά η μελέτη με τα σημερινά δεδομένα για το διάστημα 2018 – 2019, η ανάπτυξη θα κινηθεί με ρυθμό +1,7% ετησίως, ενώ μεσοπρόθεσμα θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο 1,4% για το διάστημα 2020-2030. Με αυτό το ρυθμό το πραγματικό ΑΕΠ θα επανέλθει στα επίπεδα του 2007 μόλις το 2040.
Αντίθετα, αν στοχεύσουμε και πετύχουμε αύξηση των ξένων επενδύσεων κατά 2 δισ. ευρώ μέχρι το 2020 (οι ΞΑΕ προς το εσωτερικό ανήλθαν σε 3,6 δις ευρώ το 2017) τότε μπορεί να πυροδοτηθεί η γρήγορη ανάπτυξη ώστε το 2028 να επιστρέψουμε στα επίπεδα του 2008. Κι αυτό γιατί θα αυξηθούν οι πάγιες επενδύσεις κατά σχεδόν 8% πάνω από τη βασική πρόβλεψη για το 2020 και θα υποστηριχθεί μια επιπλέον αύξηση της τάξης του 6% στις επενδύσεις σε άλλους κλάδους.
Μέχρι το 2025 οι συνδυασμένες άμεσες και έμμεσες προσπάθειες θα οδηγήσουν σε αυξήσεις του πραγματικού ΑΕΠ κατά 7,6% σε σχέση με το βασικό σενάριο και κοντά στο 9% μέχρι το 2028. Τη χρονιά εκείνη η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση θα είναι κατά 2,5% υψηλότερη από τη βασική πρόβλεψη, οι πραγματικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών θα είναι υψηλότερες κατά 27% και οι πραγματικές πάγιες επενδύσεις σχεδόν κατά 16%. Με ταχύτερη ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ και χαμηλότερο εργατικό κόστος το ποσοστό ανεργίας μειώνεται στο 11,7% μέχρι τα τέλη του 2028.
Η μελέτη αφού αποδεικνύει πώς μόνο με ξένες επενδύσεις μπορεί να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης, αναφέρεται στους κλάδους των επιχειρήσεων που πρέπει να αποτελέσουν στόχο αλλά και στο τι πρέπει να γίνει για να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα.
Οι τρεις κλάδοι που πέτυχαν την υψηλότερη θέση με βάση τα κριτήρια που έθεσε η μελέτη είναι η κατασκευή αεροσκαφών και διαστημοπλοίων, τα ναυπηγεία και τα μηχανήματα & μεταποίηση. Κι αυτό γιατί σε αντίθεση με τον κλάδο των τροφίμων και τον τουρισμό δημιουργούν δραστηριότητα σε πολλούς ακόμη κλάδους ενεργοποιώντας την τοπική οικονομία.
Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε αυτούς τους κλάδους θα αύξανε τις ελληνικές εξαγωγές, επειδή και οι τρεις είναι κλάδοι στους οποίους η Ευρώπη έχει ισχυρή θέση στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό θα πυροδοτούσε αυξήσεις της παραγωγής και της απασχόλησης σε εγχώριους κλάδους προμηθειών.
Απαιτούνται ολοκληρωμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την προσέλκυση στοχευμένων ξένων επενδύσεων σε συνδυασμό με μια υποστηρικτική αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής.
Χρειάζονται όμως κι αποφασιστικές πολιτικές που θα επιταχύνουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, θα υποστηρίζουν τις νέες επενδύσεις και μειώνουν το κόστος εργασίας και τότε η επιτυχής προσέλκυση ξένων επενδύσεων θα μπορούσε να έχει θετικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία ακόμη μεγαλύτερες από εκείνες που παρουσιάζονται στην έκθεση χάρη στην αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων και στις θετικές επιπτώσεις που θα έχουν οι βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην παραγωγικότητα και τη δυνητική ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη είναι υποτονική, οι στόχοι δεν πιάνονται, τα εναλλακτικά μέτρα δεν φτάνουν
Η μελέτη «Πώς μπορεί η ελληνική οικονομία να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη; Εκτίμηση του αντίκτυπου εναλλακτικών μέτρων πολιτικής που σχεδιάστηκαν για την τόνωση της ανάπτυξης» προβλέπει ότι αν συνεχίσουμε όπως σήμερα, θα έχουμε υποτονική ανάπτυξη που για το διάστημα 2018 – 2019, θα κινηθεί με ρυθμό +1,7% ετησίως ενώ μεσοπρόθεσμα θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο 1,4% για το διάστημα 2020-2030. Με αυτό το ρυθμό το πραγματικό ΑΕΠ θα επανέλθει στα επίπεδα του 2007 μόλις το 2040, και ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σε 137,4% μέχρι το 2030, δηλαδή σαφώς πάνω από το 118% που ήταν ο στόχος που τέθηκε σε συνεργασία με τους θεσμικούς πιστωτές της Ελλάδας.
Με δεδομένο το πρόβλημα αυτό οι αναλυτές αναζήτησαν τις πιθανές επιπτώσεις άλλων εναλλακτικών μέτρων τόνωσης της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών και για να διαπιστωθεί αν μία ριζική αλλαγή του προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής θα μπορούσε να βελτιώσει τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας.
Αναλύθηκαν τέσσερα μέτρα: μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ, μείωση του συντελεστή του εταιρικού φόρου, μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και αλλαγή του συνταξιοδοτικού πακέτου, η οποία συνδυάζει μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών με την κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι.
Τα τρία πρώτα μέτρα, σύμφωνα πάντα με την μελέτη, δίνουν κάποια τόνωση στη δραστηριότητα, αλλά το κόστος για τον προϋπολογισμό είναι υψηλό.
Το τέταρτο μέτρο (το συνταξιοδοτικό πακέτο) καταργεί τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι, αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 έτη, διακόπτει την πληρωμή συντάξεων σε άτομα μικρότερης ηλικίας, με μία επιλογή για προστασία των υφιστάμενων δικαιούχων και θέτει ως οροφή στις συντάξεις τα 700 ευρώ τον μήνα. Με βάση αυτό το σενάριο, εκτιμούν οι συντάκτες της μελέτης, οι απώλειες ύψους 21,6 δισ. ευρώ εσόδων που έχει το κράτος ως αποτέλεσμα της κατάργησης των ασφαλιστικών εισφορών (δηλαδή για τις συντάξεις και για την υγεία) δεν αντισταθμίζονται πλήρως από τις ετήσιες εξοικονομήσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις ύψους 16,4 δισ. ευρώ, αλλά υπάρχει προσδοκία ότι η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα θα υποκινήσει υψηλότερη ανάπτυξη και θα έχει θετικό αποτέλεσμα διάχυσης στα κυβερνητικά έσοδα.
Η έρευνα συμπεραίνει ότι ακόμη κι αν ληφθούν τα παραπάνω τολμηρά μέτρα, κανένα εάν ληφθεί μόνο του, δεν επιταχύνει το πραγματικό ΑΕΠ μειώνοντας παράλληλα το δημόσιο χρέος. Γι’ αυτόν τον λόγο εξετάστηκε ένα εναλλακτικό σενάριο που εστιάζει στην προσέλκυση στοχευμένων Ξένων Αμεσων Επενδύσεων. Ο συνδυασμός της επικέντρωσης στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων με τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις βελτιώνει την ελκυστικότητα της Ελλάδας για τους ξένους επενδυτές μειώνοντας το κόστος λειτουργίας και παρέχει σημαντικό και βιώσιμο οικονομικό κίνητρο.
Πολιτικές για την προσέλκυση Ξένων Άμεσων Επενδύσεων
Στην έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business 2018 η Ελλάδα κατατάχθηκε στην 67η θέση επί συνόλου 190 χωρών, εννέα θέσεις χαμηλότερα σε σχέση με το 2016. Εξάλλου και η Global Competitiveness Report 2017-2018, που έδωσε στη δημοσιότητα το World Economic Forum, αποκαλύπτει την ασθενή ανταγωνιστική θέση της Ελλάδας. Σύμφωνα με τις εκθέσεις αυτές υπάρχουν εμπόδια στην άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, τα οποία πρέπει να αρθούν για να γίνει η Ελλάδα πιο ελκυστικός προορισμός για τους ξένους επενδυτές.
Πολιτικές για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι:
- ένα προβλέψιμο και αποτελεσματικό ρυθμιστικό περιβάλλον που να μην κάνει διακρίσεις
- η απουσία υπερβολικών διοικητικών εμποδίων στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας
- η ύπαρξη ενός επαρκούς πλαισίου για την παροχή ενός υγιούς ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στον εγχώριο επιχειρηματικό τομέα
- μέτρα που διασφαλίζουν τη διαφάνεια του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένου ενός αμερόληπτου δικαστικού συστήματος και συστήματος επιβολής του νόμου
- η ύπαρξη και η εφαρμογή κανόνων που στηρίζονται στην αρχή της απουσίας διακρίσεων ανάμεσα σε ξένες και εγχώριες επιχειρήσεις που είναι σύμφωνοι με το Διεθνές Δίκαιο.
- Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.
- Περισσότερο ανοιχτή και με λιγότερους ρυθμιστικούς περιορισμούς οικονομία, επαρκείς υποδομές και πολιτική σταθερότητα.
Πώς θα αυξηθούν οι επενδύσεις
Μετά την παρουσίαση της μελέτης ακολούθησε συζήτηση με τους Πρόεδρο του ΣΕΒ κ. Θεόδωρο Φέσσα τον πρώην Επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής και Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου κ. Παναγιώτη Λιαργκόβα και το Γενικό Διευθυντή στο Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Νίκος Βέττας.
Το δημογραφικό και η εκπαίδευση και η κουλτούρα είναι τα προβλήματα στα οποία αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του ΣΕΒ σχολιάζοντας τη δυσκολία που έχει η ελληνική κοινωνία να αντιληφθεί την ανάγκη αλλαγών για να γίνει πιο ανταγωνιστική η οικονομία. «Η χώρα χάνει συνεχώς θέσεις στην ανταγωνιστικότητα, η πολυνομία κυριαρχεί και το επιχειρηματικό κλίμα δεν είναι ελκυστικό, ενώ τελικά χρειάζονται απλές κινήσεις για να γίνει η Ελλάδα μια χώρα που να θέλεις να ζήσεις να εργαστείς και να επενδύσεις» σημείωσε,.
Επίσης όπως είπε «τα μέλη του ΣΕΒ επενδύουν αλλά η διαφορά των αποσβέσεων με τις επενδύσεις είναι αρνητική κατά 12-13 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις που γίνονται κάθε χρόνο είναι 20 δισ. ευρώ, αλλά για να ισοφαρίσουμε τις αποσβέσεις έπρεπε να είναι κατά 12-13 δισ. περισσότερες. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει, σε επίπεδο Ευρώπης θα ήταν μια μεταφορά πόρων, από χώρες όπως η Γερμανία που κέρδισε από το ευρώ προς τη Νότια Ευρώπη, ώστε να γίνονται επενδύσεις σε αυτές. Δίνοντας έμφαση στην περιφέρεια, θα μπορούσε να ωφεληθεί η χώρα μας, αν μέρος των επενδύσεων της κεντρικής Ευρώπης γινόντουσαν στη χώρα μας. Βέβαια για να γίνει αυτό θα πρέπει να πληρούνται προϋποθέσεις επενδύσεων.
Στις αλλαγές που έρχονται στην κοινωνία και την οικονομία αναφέρθηκε ο Γ. Διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Βέττας, επισημαίνοντας ότι θα προκαλέσουν σοκ στην οικονομία τα επόμενα χρόνια. Όπως ανέφερε από 1.420.000 σήμερα οι μαθητές δημοτικού, θα είναι 1.000.000 σε 17 χρόνια μία μείωση που θα φέρει ένα σοκ στην ελληνική οικονομία. Αντίστοιχα εκτίμησε ότι θα αλλάξουν πολλά στην αγορά εργασίας, αφού σίγουρα το Δημόσιο θα είναι μικρότερο και ο τομέας των κατασκευών θα περιοριστεί.
Την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των πρωτογενών πλεονασμάτων ανέφερε ο κ. Λιαργκόβας στα επίπεδα της Ευρωζώνης στο 1,5% ώστε το 2% να διατεθεί σε επενδύσεις υποδομών και εξαγωγών ενώ τόνισε ότι πρέπει να μεταρρυθμιστεί το ασφαλιστικό και να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και η φορολογία και να αξιοποιηθεί το ΕΣΠΑ.
