Τι μας δίδαξε το 2020 και τι σχέση έχει τις θεωρίες του Κέυνς; 

Σε αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs αναφέροντας ότι νίκησε η Θεωρία του Άγγλου οικονομολόγου και μαθηματικού, Τζων Μέυναρντ Κέυνς (John Maynard Keynes) οτι μπορεί πάντα κάποιος να διορθώσει το χρέος με περισσότερο χρέος. 

Αυτή η «πεφωτισμένη αρλούμπα» του Κέυνς έγινε η νέα κανονικότητα. 

Επί σχεδόν 20 χρόνια ο πλανήτης οδηγήθηκε από τις πολιτικές λιτότητας και η κρίση που προκάλεσαν τα lockdowns μας απέδειξαν ότι η λύση είναι το περισσότερο χρέος… 

Κατά την Goldman Sachs τα 4 μαθήματα είναι… 

1)Η ενσωμάτωση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σε ένα τυπικό ΑΕΠ και η αξιολόγηση της απασχόλησης μπορεί να αποφέρει μεγάλα οφέλη, ειδικά σε μια κρίση. 

2)Οι προβλέψεις πρέπει να είναι ευέλικτες και εκλεκτικές για να προσθέσουν αξία, ειδικά σε μια κρίση.

3) Οι κεϋνσιανές συνταγές πολιτικής έχουν πλέον θριαμβεύσει σε δύο διαδοχικές κρίσεις.

Τι σημαίνει αυτό σε απλή μετάφραση ότι μπορεί κανείς να «διορθώσει» το χρέος με περισσότερο χρέος, έως ότου μια μέρα όλα θα καταρρεύσουν. 

4)Οι άνθρωποι και οι οικονομίες της αγοράς έχουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα προσαρμογής. 

Η Goldman Sachs παραδέχθηκε ότι σχεδόν όλα όσα είχε προβλέψει πριν από ένα χρόνο … ήταν λάθος: 

Ελέγξαμε πρόσφατα τις δέκα ερωτήσεις μας για την οικονομία των ΗΠΑ το 2020, τις απαντήσεις που δώσαμε πριν από ένα χρόνο και τι πραγματικά συνέβη. 

Οι περισσότερες από τις απαντήσεις μας ήταν λανθασμένες επειδή η πανδημία ώθησε την οικονομία στην βαθύτερη (αν και πιθανώς και τη μικρότερη) ύφεση που έχει καταγραφεί. 

Τα τέσσερα μαθήματα με ευρύτερες επιπτώσεις στην οικονομική πρόβλεψη

1)Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, τα οποία φυσικά είναι πραγματικά χρήσιμα σε σύγκριση με τα εποχικά προσαρμοσμένα, είναι πολύ σημαντικά στο να προβλέψουμε τις οικονομικές επιπτώσεις και να μην παγιδευτούμε στην κυβερνητική προπαγάνδα. 

Όταν η πανδημία έπληξε την Κίνα τον Ιανουάριο 2020, αργήσαμε να αναγνωρίσουμε την παγκόσμια κλίμακα της.

Μέχρι τον Φεβρουάριο, επικεντρωθήκαμε στις επιπτώσεις από την οικονομική αδυναμία στην Κίνα στην ανάπτυξη των ΗΠΑ, μέσω των εμπορικών δεσμών, του τουρισμού και των διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού.

Μόνο στα τέλη Φεβρουαρίου 2020 – μετά την καραντίνα στη βόρεια Ιταλία – ξεκινήσαμε να αντιμετωπίζουμε τον ιό σαν ένα  παγκόσμιο σοκ.

Αλλά αυτή η υποβάθμιση οδήγησε σε μια σειρά δραματικών περαιτέρω αναπροσαρμογών κατά τον Μάρτιο 2020. 

Ταυτόχρονα, διατηρήσαμε μια σχετικά αισιόδοξη εικόνα του σχήματος της ανάκαμψης μετά την αρχική πτώση.

Το 2021 η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι πολύ υψηλότερη από την αρχική τάση.

Ένας βασικός λόγος για τον οποίο αισθανθήκαμε αυτοπεποίθηση να μειώσουμε τους στόχους για το ΑΕΠ του β΄ τριμήνου 2020  ήταν οι έγκαιρες και αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την απόδοση της οικονομίας σε πραγματικό χρόνο από κινητά  τηλέφωνα, συναλλαγές με πιστωτικές κάρτες και άλλα σύνολα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Αυτές οι πληροφορίες ήταν διαθέσιμες στο κοινό, αλλά επενδύσαμε ένα σημαντικά ποσά για να τα καταστήσουμε συμβατά με τυποποιημένα οικονομικά μέτρα όπως το ΑΕΠ και η μισθοδοσία. 

Μόλις οι οικονομίες χτυπήθηκαν βίαια τον Απρίλιο 2020, το πλαίσιο επιβεβαίωσε ότι η ανάκαμψη ερχόταν γρήγορα βραχυπρόθεσμα, γεγονός που αύξησε επίσης την εμπιστοσύνη μας στην αισιόδοξη μακροπρόθεσμη άποψη, με απότομη ανάκαμψη στο τρίτο τρίμηνο 2020 και συνεχιζόμενη ανάκαμψη το 2021. 

Το μάθημα που πήραμε;

Η ενσωμάτωση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο μπορεί να αποφέρει μεγάλα οφέλη, ειδικά σε μια κρίση. 

2) Είναι καλύτερα να είσαι αλεπού παρά σκαντζόχοιρος.

Ο καθηγητής Philip Tetlock του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας (συγγραφέας πολιτικών επιστημών Καναδά-Αμερικής) είναι πιο γνωστός ως συν-συγγραφέας του Superforecasting: The Art and Science of Prediction και ο ιδρυτής του έργου Good Judgment. 

Σε ένα βιβλίο για τις προβλέψεις, εισήγαγε τη διάκρισή του μεταξύ δύο αρχέτυπων μοντέλων, «σκαντζόχοιροι» και «αλεπούδες». Οι σκαντζόχοιροι χρησιμοποιούν ένα μόνο μοντέλο για να εξηγήσουν τον κόσμο σε μια μεγάλη γκάμα δεδομένων με αφαιρετικό τρόπο.

Αντίθετα, οι αλεπούδες είναι επαγωγικοί υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων που δεν πιστεύουν σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο, χρησιμοποιούν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις για να αναλύσουν την κατάσταση.

Πιστεύουμε ότι το έλλειμμα έναντι του συνολικού εισοδήματος  εκθέτει τον ιδιωτικό τομέα σε μεγαλύτερο κίνδυνο και σε αρνητικά σοκ. 

Πιστεύουμε ότι πολλές κινήσεις της χρηματοπιστωτικής αγοράς καθοδηγούνται από συναισθήματα και όχι από οικονομικά θεμελιώδη στοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι κραδασμοί στις χρηματοοικονομικές συνθήκες είναι συχνά εξωγενείς κινητήριες δυνάμεις.

Η Goldman αποδέχεται την ευρέως κεϋνσιανή άποψη ότι τα σκαμπανεβάσματα της αγοράς εργασίας συχνά ενισχύουν τις επιχειρηματικές κινήσεις, ενισχύοντας την ανάπτυξη.

Επίσης η δημοσιονομική σύσφιξη – ειδικά σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων όπου είναι πιο δύσκολο να αντιδράσουν  η Fed ή η ΕΚΤ – συχνά επιβαρύνουν σημαντικά την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα. 

Αλλά το 2020 δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για να ανακαλύψεις αυτές τις απόψεις σαν σκαντζόχοιρος. 

Όλες αυτές οι αποφάσεις αποδείχθηκαν σωστές (αν και πιο πρόσφατα φαίνεται ότι υπερεκτιμήσαμε τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο της αύξησης των λοιμώξεων στην οικονομία). 

3)Ίσως το πιο αστείο «μάθημα» σύμφωνα με την Goldman είναι ότι αυτό που συνέβη το 2020 ήταν «ένας ακόμη θρίαμβος του Κέυνς». 

Ωστόσο η Goldman Sachs φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται τώρα στα πρόθυρα της κατάρρευσης και χρειάζεται συνεχείς παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών λόγω τέτοιων «κεϋνσιανών θριάμβων» που θα ωθήσουν το παγκόσμιο χρέος στο άπειρο. 

Παρά τις απώλειες στην αγορά εργασίας δεν πρέπει να αποκρύπτουν το γεγονός ότι η κρίση του 2020 ήταν ένας ακόμη θρίαμβος για την κεϋνσιανή οικονομική πολιτική (Τζων Κέυνς) – ένα πλαίσιο που προβλέπει επιθετική νομισματική και δημοσιονομική στήριξη ως απάντηση σε αρνητικά σοκ, ειδικά εκείνα που φαίνονται σαφώς προσωρινά. 

Η κρίση του 2020 σε συνδυασμό με το 2008 αποδεικνύει ότι οι νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι πολύ επιθετικές στην παροχή κινήτρων όταν αντιμετωπίζουν μια σημαντική κάμψη. 

Βέβαια η Goldman Sachs αγνοεί ή σκόπιμα δεν αναφέρει ότι από την πολιτική των τελευταίων μηνών απλά το 0,1% του πληθυσμού έγινε ακόμη πλουσιότερο έναντι όλων των άλλων.

4)Οι άνθρωποι και οι οικονομίες της αγοράς έχουν αξιοσημείωτη ικανότητα προσαρμογής. 

Το άλλο οικονομικό μάθημα του 2020 είναι ότι οι οικονομίες της αγοράς είναι εξαιρετικά προσαρμόσιμες. 

Η απότομη μετάβαση από την εργασία στο γραφείο στην εργασία στο σπίτι αποδείχθηκε ότι λειτουργεί όπως και οι αγορές μέσω διαδικτύου. 

Η πλευρά της προσφοράς της οικονομίας έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική μέχρι στιγμής, με λιγότερες χρεοκοπίες από ότι αναμενόταν. 

Κατά την Goldman Sachs εάν αυτή η διαδικασία επιστροφής στην κανονικότητα επιτευχθεί με την επιστημονική και φαρμακευτική κοινότητα να έχει αναπτύξει και διανείμει ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια τότε όλα αυτά θα μοιάζουν με τον μεγαλύτερο θρίαμβο της ανθρώπινης προσαρμογής και εφευρετικότητας.