Γιώργος Παπαναστασίου στο mononews: Επιλέξαμε Σύμβουλο για due diligence της Διασύνδεσης Ελλάδας -Κύπρου- Tα επομενα βήματα

 Το πρόβλημα στο έργο της Διασύνδεσης Ελλάδας Κύπρου, ξεπεράστηκε και ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου, μιλάει αποκλειστικά στο monnews.gr για τα επόμενα βήματα και τις προϋποθέσεις που θέτει η κυπριακή πλευρά για την υλοποίησή του  έργου.

Όπως τονίζει, πρέπει να γίνει Due diligence και αξιολογηση της μελέτης κοστους οφέλους αλλά και διαρκής ελέγχος κατά τη λειτουργία του έργου από εταιρεία δίκτυων της Κύπρου που θα είναι και ο μέτοχος. Ο κ. Παπαναστασίου εξηγεί τί πήγε λάθος, και υπήρξαν τόσες διαφωνίες σε ένα έργο που και οι δύο χώρες θέλουν, παρουσιάζοντας τους τρεις λόγους που κόντευαν να μπλοκάρουν το έργο και τον ένα που το ξεμπλόκαρε.

Δηλώνει στο mononews.gr ότι οι έρευνες βυθού συνεχίζονται με νέα Navtex της Κύπρου που θα δοθεί ως τις 31/10, και ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναζητά την εταιρεία με την οποία θα συμμετέχει. Και βέβεια στα τέλη Νοεμβρίου περιμένει τα αποτελέσματα και τη γνώμη του Συμβούλου για το έργο, για να προχωρήσει αποκτώντας ποσοστό στη νέα εταιρεία που θα δημιουργήσει ο ΑΔΜΗΕ για το καλώδιο με έδρα την Κύπρο, τον GSI Cyprus.

Και όπως τονίζει, τώρα πλέον που οι διαφωνίες κάμφθηκαν, υπάρχει επενδυτικο ενδιαφέρον από γαλλικά επενδυτικά ταμεία, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρόσφατα εκφράστηκε και από το Κατάρ -αν και δεν μπορούν να συνυπαρξουν στο μετοχικό κεφάλαιο με τα Εμιράτα-, το αμερικάνικο DFC  -το οποίο συνήθως μπαίνει με μικρά ποσά- αλλά και ισραηλινό ενδιαφέρον.

Που βρισκόμαστε σήμερα με το θέμα της Διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου; Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Η σημερινή κυβέρνηση αντιμετωπίζει σοβαρά το έργο. Με την παρέμβαση των δύο κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου,  κάναμε το πλαίσιο κατανόησης και το έργο πήρε σάρκα και οστά επειδή η κυπριακή δημοκρατία μπήκε πιο διεισδυτικά στη διερεύνηση αυτού του έργου αλλά και χάρη στον τρόπο που χειρίστηκε τα προβλήματα που υπήρχαν ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης.

Σήμερα το έργο προχωράει, η Nexans κατασκευάζει καλώδιο και πραγματοποιείται η έρευνα βυθού. Μάλιστα θα δώσουμε νέα Navtex μέχρι 31 Οκτωβρίου για να συνεχιστεί η έρευνα βυθού σε επόμενη περιοχή.

Εν τα μεταξύ χθες (Πέμπτη 10/10) κατακυρώθηκε  το due diligence του έργου σε εξωτερικό Σύμβουλο, αμερικάνικη εταιρεία εξειδικευμένη στις διασυνδέσεις, ώστε μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου να έχουμε οικονομικό και νομικό έλεγχο και την αξιολόγηση της Μελέτης Κόστους Οφέλους. Ο  αμερικάνικος οίκος που θα κάνει τη δέουσα επιμέλεια, ελέγχοντας την οικονομική και την νομική πτυχή του έργου και θα αξιολογήσει με βάση τη γνώση τους στις διασυνδέσεις την τελευταία  επικαιροποιημένη μελέτη κόστους οφέλους που μας έδωσε ο ΑΔΜΗΕ.

Αυτό που θα μας δώσει θα είναι οι παρατηρήσεις του και ένα συμπέρασμα, συστήνοντας στην Κυπριακή Δημοκρατία τι να κάνει. Αν δεν υπάρχουν νομικά και οικονομικά προβλήματα από το παρελθόν, ο οίκος αυτός θα δώσει την κατεύθυνση στη βάση των παραδοχών που υπάρχουν στη μελέτη.   Με βάση κάποια μοντέλα που προκύπτουν από την εμπειρία άλλων διασυνδέσεων κάνουν κάποιο έλεγχο στις παραδοχές της Μελέτης κι μέχρι τέλος Νοεμβρίου θα έχουμε την αξιολόγηση του Συμβούλου.

Ταυτόχρονα, μέχρι τότε, θα έχουμε αποφασίσει μέσω ποιας εταιρείας, θα συμμετάσχουμε στο έργο.

Πρέπει να είναι εταιρεία που έχει γνώση δικτύων. Θέλουμε να αποφύγουμε λάθη του παρελθόντος. Όταν κατακυρώνεις ένα έργο σε μια κοινοπραξία, θα πρέπει στην άλλη πλευρά ο εργοδότης να γνωρίζει το αντικείμενο και να έχει την υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό για να ελέγχει το έργο. Σε πολλά έργα στην Κύπρο, έχει γίνει αυτό το λάθος, αν ο εργοδότης δεν μπορεί να παρακολουθήσει τον εργολάβο.

Γνώση δικτύων έχει η ΑΗΚ η κρατική εταιρεία παραγωγής, προμήθειας και διανομής ενέργειας αλλά δεν μπορεί να επενδύσει στο έργο ένας παραγωγός ενέργειας. Γι αυτό πρότεινα στην ΑΗΚ, το διαχωρισμό του δικτύου από τη δραστηριότητα της,  ώστε να γίνει η οντότητα που θα αναλάβει τη συμμετοχή στο GSI. Παρόλο που έπρεπε να λειτουργεί χωριστά το δίκτυο, στην Κύπρο τα δίκτυα αποτελούν μια δραστηριότητα της ΑΗΚ,  και για να μην διαχωρίσουμε τα δίκτυα, έχουμε πάρει παρέκκλιση από την Κομισιόν.

Τώρα όμως, που θέλουμε να επενδύσουμε στο GSI, και συζητάμε ποιος θα το αναλάβει, οι καταλληλότεροι είναι οι άνθρωποι της ΑΗΚ. Αρχικά υπήρξε κάποια αρνητική αντίδραση από τις συντεχνίες, αλλά η ευρωπαϊκή Οδηγία 944/2019 απαιτεί τα δίκτυα να μην ανήκουν σε παραγωγό ενέργειας. Και όταν μεταφέραμε προσωπικό στο Διαχειριστή Συστήματος μεταφοράς Κύπρου, από την ΑΗΚ πάλι είχαμε διαμαρτυρίες από τις συντεχνίες γιατί τους πήραμε σε άλλη εταιρεία, γιατί υπάρχει η νοοτροπία των συντεχνιών, ότι πρέπει να είναι όλοι οι εργαζόμενοι στην ίδια εταιρεία για να έχουν δύναμη διαπραγμάτευσης.

Όταν όμως  θα μπει στη λειτουργική του φάση το έργο θα πρέπει ο ιδιοκτήτης να ξέρει τη διαχείριση δικτύων για να μπορεί να το ελέγχει.

Τεχνογνωσία δικτύων έχει και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου που είναι για τα υψηλής τάσης δίκτυα. Όμως είναι και Λειτουργός Αγοράς δηλαδή Διαχειριστής. Δεν μπορεί να έχει ιδιοκτησία σε μια εταιρεία δικτύων και παράλληλα να είναι και  Διαχειριστής είναι σοβαρό ασυμβίβαστο. Η Κομισιόν αρνήθηκε να είναι και ιδιοκτήτης της διασύνδεσης ο Λειτουργός της αγοράς.

Πάντως το έργο προχωράει. Η  Νexans προχωρά την κατασκευή καλωδίου, προχωράμε τις έρευνες βυθού, δεν είναι πια σε suspension το έργο.Τα νερά που θα περάσει τώρα το πλοίο είναι κυπριακή ΑΟΖ, οπότε θα πρέπει να βγάλει Navtex η Κύπρος γιατί ο φορέας υλοποίησης έδωσε οδηγίες στην εταιρεία που κάνει έρευνα βυθού ότι θα περάσει από αυτή την περιοχή.

Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για το έργο; Και πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι συμμετοχές;

Από όταν άρχισε να ομαλοποιείται η κατάσταση της Κύπρου με τον ΑΔΜΗΕ, με την παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης, εκφράστηκε μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον. Υπάρχει ενδιαφέρον από γαλλικά επενδυτικά ταμεία, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρόσφατα εκφράστηκε και από το Κατάρ -αν και δεν μπορούν να συνυπαρξουν στο μετοχικό κεφάλαιο με τα Εμιράτα-, το αμερικάνικο DFC  -το οποίο συνήθως μπαίνει με μικρά ποσά- και ισραηλινό ενδιαφέρον -αλλά νομίζω κυρίως για το δεύτερο μέρος του έργου που αφορά τη σύνδεση με το Ισραήλ-.

Τα τελικά ποσοστά της συμμετοχής τους θα καθοριστούν από τις συζητήσεις που θα κάνουν οι ενδιαφερόμενοι με τον ΑΔΜΗΕ, αλλά πιστεύω ότι ο ΑΔΜΗΕ θα θέλει μαζί με το μερίδιο της Κύπρου να έχει τον έλεγχο τουλάχιστον   του 51%. Όσο για τη σειρά των συμμετοχών, για να είναι ελκυστικό ένα έργο, νομίζω πρώτα πρέπει οι υποψήφιοι επενδυτές, να δουν ότι η Κύπρος είναι μέσα στο έργο και μετά να μπουν. Το ίδιο και η ΕΤΕπ που δίνει χαμηλότοκα δάνεια, θέλει να δει πρώτα τη συμμετοχή της Κύπρου.

Υπάρχει μια συμφωνία κυρίων, ο ΑΔΜΗΕ να δημιουργήσει μια εταιρεία στην Κύπρο, και εκεί θα μπουν στο μετοχικό κεφάλαιο όσοι ενδιαφέρονται να μπουν ως επενδυτές. Το μετοχικό κεφάλαιο θα είναι 350 εκ. ευρώ. Θα μπει η συμμετοχή της Κύπρου μέσω της εταιρείας δικτύου  που θα επιλέξουμε, αφού αποφασίσουμε αν θα είναι από την ΑΗΚ ή κάποια άλλη εταιρεία, με δεδομένο όμως ότι θα έχει τεχνογνωσία.

Αφού η Διασύνδεση είναι ένα έργο που το θέλει και το χρειάζεται η Κύπρος, τι πήγε λάθος και υπήρξε τόση δυσκολία από την πλευρά σας τους τελευταίους μήνες;

Η δυσκολία υπήρξε για τρεις λόγους.

Πρώτον, το έργο κουβαλούσε κάποια βαρίδια από το παρελθόν, τα οποία του δημιουργούν οικονομικά βάρη. Πώς ας πούμε επελέγη η Nexans; γιατί πήραν τη Siemens; έγιναν όλα σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς; είχαν πάρει προσφορές;  τηρήθηκαν οι διαδικασίες;

Όταν έχεις ένα φορέα υλοποίησης που παλεύει αυτό το έργο από το 2010 και το 2023 το πήρε ο νέος φορέας και μάζεψε υλικό από τον προηγούμενο, μια νέα κυβέρνηση πρέπει να το μελετήσει. Ο ΑΔΜΗΕ δεν αγόρασε τον προηγούμενο φορέα, αλλά απέκτησε μόνο τις συμφωνίες. Όπως και τη συμφωνία με την Κομισιόν που έδωσε τα 650 εκ. στον φορέα υλοποίησης για να συνδεθεί το τελευταίο κράτος της ΕΕ με την Ευρώπη. Όμως τα ποσά αυτά ,δεν ανήκουν στον φορέα αλλά στο σκοπό να συνδεθεί η Κύπρος και αν χαθούν, η Κύπρος τα χάνει, όχι ο φορέας.

Ο δεύτερος παράγοντας που δημιουργούσε πρόβλημα στη διασύνδεση ήταν το εχθρικό περιβάλλον,  οι επιχειρήσεις και οι τράπεζες γύρω από τα συμφέροντα των ΑΠΕ στην Κύπρο. Αυτοί αντιμετώπισαν εχθρικά τη Διασύνδεση γιατί τη βλέπουν σαν μια ανταγωνιστική πηγή τροφοδοσίας της αγοράς ενέργειας που θα φέρει εισαγωγές χαμηλού κόστους, ανταγωνιστικές στη δική τους επένδυση, πριν προλάβει να κάνει απόσβεση. Σήμερα οι ΑΠΕ πουλάνε σε υψηλές τιμές, επιβαρύνουν τον καταναλωτή, αλλά κάνουν γρήγορη απόσβεση στις επενδύσεις τους. Και φοβούνται τις εισαγωγές ενέργειας, γιατί θα είναι μια πηγή τροφοδοσίας της τοπικής αγοράς ενέργειας που δεν θα την ελέγχουν και μπορεί να ρίξει τις τιμές.

Δεν σκέφτονται ότι μπορεί να υπάρξει κορεσμός και να μην μπορούν να πουλήσουν την ενέργεια που παράγουν όταν μια αγορά μικρή σαν της Κύπρου δεν είναι συνδεδμένη.  Ήδη  έχουμε περικοπές. Αυτές τις μέρες που δεν χρειαζόμαστε ούτε ψύξη ούτε θέρμανση και έχουμε ηλιοφάνεια απορρίπτουμε το 60% της παραγόμενης ενέργειας.

Αλλά δεν φοβούνται τις περικοπές, οι επενδυτές των ΑΠΕ, αν και  είναι ο πραγματικός κίνδυνος σε μια αγορά μικρή χωρίς διασυνδέσεις. Οι περικοπές δεν τους πλήττουν, γιατί ακόμη και αν γίνονται περικοπές στο 60% της παραγόμενης ενέργειας, αυτοί πουλάνε την ενέργεια με συμβόλαια και έτσι  δεν επηρεάζονται ούτε οι τιμές τους ούτε η βιωσιμότητα των έργων ΑΠΕ. Ο καταναλωτής πληρώνει ακριβά την ενέργεια, επιβαρύνεται η βιομηχανία, δεν δουλεύει η οικονομία και απολαμβάνει όλα τα οφέλη ο παραγωγός ΑΠΕ που έχει τις συμφωνίες σε υψηλές τιμές.

Όμως αν η Διασύνδεση λειτουργήσει και φέρει ενέργεια από άλλες πηγές, που θα είναι φθηνότερη, θα αναγκαστούν και αυτοί να πουλάνε φθηνότερα, θα μειωθεί η απόδοση της επένδυσης, κι έτσι δεν θέλουν τη διασύνδεση ούτε και οι τραπεζίτες που έχουν δανειοδοτήσει αυτές τις επενδύσεις.

Και ο τρίτος μικρότερος λόγος είναι ο ΑΔΜΗΕ. Ο τρόπος που πίεζε έφερνε ανάποδο αποτέλεσμα. Καταλαβαίνω βέβαια τη θέση του. Μόλις ανέλαβε το έργο, ανέλαβε και το συμβόλαιο της Nexans και άρχισαν οι εκταμιεύσεις. Και όταν δεν έχεις on board την άλλη χώρα (την Κύπρο), αυτές οι εκταμιεύσεις πιέζουν πολύ τα οικονομικά του φορέα υλοποίησης, δημιουργώντας κίνδυνο και απειλώντας τον ίδιο τον εθνικό Διαχειριστή. Ένα τόσο μεγάλο έργο, θα μπορούσε να τον χρεοκοπήσει. Η κατάσταση αυτή, δημιούργησε ένα αυξημένο άγχος  στη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ το οποίο έγινε πιο έντονο και από την πίεση των κινέζων μετόχων του. Ερχόταν εδώ στην Κύπρο πιέζοντας, λόγω της οικονομικής αγωνίας, για ένα ρυθμό πιο πιεστικό από αυτό που άντεχε η κυπριακή νοοτροπία που όταν πιέζεται αντιδρά ανάποδα.

Ποιος παράγοντας ήταν καθοριστικός για να μη ναυαγήσει το σχέδιο της Διασυνδεσης;

Όταν ο χειρισμός πέρασε στην ελληνική κυβέρνηση, λύσαμε το γόρδιο δεσμό. Χρειαζόταν μια παρέμβαση -πιο ισχυρή για να γίνει η σύμπλευση. Η εμπιστοσύνη χτίζεται δεν επιβάλλεται. Τώρα, πέρασε το νερό κάτω από τη γέφυρα και σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη για τον τρόπο που το χειρίστηκε. Λειτουργούσε οργανωμένα σαν μηχανικός και όχι οικονομολόγος που είναι και αντιμετώπιζε τα θέματα ένα ένα και ¨”έπιασε τον ταύρο αππο τα κέρατα”. Πίεζε όταν έπρεπε να πιέσει και εκεί που καταλάβαινε ότι υπήρχαν ευαισθησίες έκανε μασάζ. Λειτούργησε με ενσυναίσθηση υπολόγιζε και σεβόταν την άλλη πλευρά και έτσι λύθηκε το πρόβλημα. Κέρδισε την εμπιστοσύνη και αυτό τα διευκόλυνε όλα.

Πως πάνε οι έρευνες για φυσικό αέριο; Πότε θα παράγει η Κύπρος το δικό της;

Στους υδρογονάνθρακες τα πιο σoβαρά ευρύματα είναι στα κοιτάσματα Αφροδίτη ( Chevron), Γλαύκο (Exxon Mobil), Κρόνος (ΕΝΙ) και γι αυτά περιμένουμε τα σχέδια ανάπτυξης και παραγωγής των εταιρειών. Το σχέδιο ανάπτυξης του Κρόνου αναμένεται μέχρι το τέλος του χρόνου και θα μπει σε fast track με στόχο το 2027 να βγει το πρώτο κυπριακό φυσικό αέριο. Η Chevron καθυστέρησε το Σχέδιο Ανάπτυξης λόγω διαφορετικών αντιλήψεων ήθελε να κάνει κάτι που δεν το αποδέχτηκε η κυπριακή Δημοκρατία, και αυτό μας καθυστέρησε ένα χρόνο και τώρα περιμένουμε το Σχέδιο Ανάπτυξης επικαιροποιημένο.

 Ταυτόχρονα το 2025 έχουμε νέο πρόγραμμα γεωτρήσεων μια ερευνητική σε άλλο βυθοτεμαχιο το 5 και μια επιβεβαιωτική  στο Γλαύκο για να αποφασίσει η Exxon Mobil τι θα κάνει. Σε μια περιοχή που λείπει το φυσικό αέριο, αυτά τα ευρύματα δεν είναι μικρά, είναι μέτρια και οι εταιρείες ενδιαφέρονται να επενδύσουν. Το σχέδιο  είναι το φυσικό αέριο να πάει με αγωγό στην Αίγυπτο και από εκεί κάποιο να βγει στην αγορά του LNG

Η Ανατολική Μεσόγειος είναι στο επίκεντρο τόσο για το ενεργειακό δυναμικό της όσο και για την αστάθειά της. Ποια είναι η προοπτική;

 

Η Μεσόγειος είναι ο νότος της Ευρώπης και προσφέρεται για να αξιοποιήσει τις ΑΠΕ κυρίως τον ήλιο, αλλά και τα αιολικά στο Αιγαίο, για να παράγει ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που μπορούν να τροφοδοτούν και τη Βόρειο Ευρώπη που έχει λιγότερη ηλιοφάνεια. Οι χώρες της Μεσογείου προσφέρονται και για παραγωγή από πλωτά και έχουμε κι εμείς μια περιοχή που είναι στα ανοιχτά της ΑΟΖ της κυπριακής που είναι κατάλληλη για πλωτά αιολικά, αν και οι τεχνολογίες αναμένουμε να αναπτυχθούν. Η ανανεώσιμη ενέργεια μπορεί με ηλεκτρικές διασυνδέσεις θα μπορεί να μεταφερθεί στη Βόρειο Ευρώπη. Όμως οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις προς την Ευρώπη ενώ υπάρχουν μέχρι την Ελλάδα δεν υπάρχουν πιο νότια.  Και τώρα γίνονται προσπάθειες τόσο με τον GSI (διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου) όσο και με τον GREGY (διασύνδεση Αττικής-Αιγύπτου) να αυξηθούν οι διασυνδέσεις της Ευρώπης προς το Νότο.

Η Ανατολική Μεσόγειος ταυτόχρονα είναι μια περιοχή με επιβαρύνσεις λόγω διαφωνιών. Για να υπάρξει περιορισμός αυτής της αστάθειας, ένας τρόπος είναι οι ενεργειακές συμμαχίες, και ο GSI, συνδέοντας το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα δημιουργεί ένα πλέγμα ασφάλειας, και δημιουργεί μια ξεχωριστή δυναμική σταθερότητας. Υπάρχει και ένας άλλος ρόλος της ενέργειας στη Μεσόγειο, δημιουργεί σχέσεις που μειώνουν την αστάθεια της περιοχής. Και υπάρχει και ο παράγοντας Αίγυπτος, που έχει σημαντική ανάγκη για φυσικό αέριο τις οποίες μπορεί να εξυπηρετήσει η Κύπρος από τις ανακαλύψεις που υπάρχουν εδώ.

Η κυπριακή δημοκρατία διεκδικεί οι μεγαλύτερες ποσότητες από το φυσικό αέριο που θα εξαχθεί να πάει σε τερματικά υγροποίησης και να γίνει LNG και να κατευθυνθεί στις αγορές αλλά και στην κυπριακή αγορά και άλλες ποσότητες με αγωγό να κατευθυνθούν στην Αίγυπτο. Τώρα γίνονται οι συζητήσεις με τις εταιρείες για το που θα κατευθυνθεί το αέριο και ενώ και εμείς και οι εταιρείες προτιμάμε οι μεγαλύτερες ή και όλες οι ποσότητες να γίνουν LNG, η Αίγυπτος χρειάζεται μέρος του αερίου μέσω αγωγών.

Πότε θα αποκτήσει η Κύπρος φυσικό αέριο; Ποτέ θα παράξετε ηλεκτρική ενέργεια από μονάδες αερίου;

Είμαστε στη διαδικασία της δημιουργίας του τερματικού αεριοποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, το έργο που κουβαλεί πολλά βαρίδια από το παρελθόν. Στο Βασιλικό είναι και όλες οι μονάδες συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής που περιμένουν το φυσικό αέριο για να λειτουργήσουν. Είναι εκεί μονάδα παραγωγής της ΑΗΚ και της Power Energy Cyprus, ιδιωτικής εταιρείας που επένδυσε στη δημιουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής -που θα είναι έτοιμη σε 6 μήνες- και περιμένει το φυσικό αέριο να έρθει για να τη λειτουργήσει. Και η ΑΗΚ έχει τη  μονάδα 6 στο Βασιλικό που επίσης θα λειτουργήσει με φυσικό αέριο και θα είναι έτοιμη σε 3 μήνες.

Το αέριο όμως είναι αδύνατο να έρθει σε 6 μήνες. Το τερματικό είναι ημιτελές γιατί η κινέζικη κοινοπραξία που το ανέλαβε το έχει εγκαταλείψει. Υπάρχουν διεκδικήσεις εκατέρωθεν και το θέμα θα κριθεί από το Διαιτητικό Δικαστήριο στο Λονδίνο. Εκτιμώ ότι θα έχουμε απόφαση για την υπόθεση αυτή στα μέσα του 2026.

Ανεξάρτητα όμως από την έκβαση της υπόθεσης, εμείς προχωράμε στην κατασκευή του τερματικού. Θα προκηρύξουμε διαγωνισμό μέχρι το τέλος του έτους για να βρεθεί η εταιρεία, EPC Contractor,  που θα αναλάβει να τελειώσει τις ημιτελείς εγκαταστάσεις και θα κάνει χρήση όλων των υποδομών που διαθέτει το μισοτελειωμένο έργο. Το αρχικό έργο ήταν προϋπολογισμού 315 εκ. ευρώ και τώρα αυτό που υπολείπεται είναι ένα έργο 180 εκ. ευρώ και υπολογίζουμε   έχει ολοκληρωθεί το έργο το τρίτο τρίμηνο του 2025.

Το κόστος των ρύπων που πληρώνει η Κύπρος σήμερα, επειδή λειτουργεί τις μονάδες παραγωγής ενέργειας με μαζούτ, είναι 275 εκ. ευρώ το χρόνο. Υπολογίζουμε ότι αν ξεκινήσουν να λειτουργούν οι μονάδες φυσικού αερίου, οι ρύποι θα μειωθούν κατά 40%, και από τη μείωση του κόστους των ρύπων, η τιμή της ενέργειας θα μειωθεί κατά 4-5 λεπτά/κιλοβατώρα, από τα 32-33 λεπτά/κιλοβατώρα που είναι σήμερα, μόνο . Η διαφορά του κόστους των καυσίμων θα δώσει ακόμη μια μείωση και θα φτάσει τα 26 λεπτά/κιλοβατώρα.

Διαθέτει η Κύπρος ΑΠΕ; Ποια είναι τα σχέδιά σας για την αγορά ενέργειας;

Το 15% της παραγωγής είναι από ΑΠΕ. Η αγορά ενέργειας στην Κύπρο έχει πολλές στρεβλώσεις, δεν είναι ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά είναι ρυθμιζόμενη. Το 2025 θα πάμε στην απελευθέρωση της αγοράς.  Οι παραγωγοί των ΑΠΕ πουλάνε την ενέργεια που παράγουν σε μεγάλους πελάτες με διμερείς συμβάσεις, με κάποια έκπτωση στην τιμή του συμβατικού καυσίμου και όχι με βάση το κόστος τους.

Αν η ΑΗΚ έχει κόστος παραγωγής 28 λεπτά/κιλοβατώρα ο παραγωγός ΑΠΕ δεν πουλάει με βάση το δικό τους κόστος, αλλά με μια έκπτωση στην τιμή της ΑΗΚ. Το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα ξεκινήσει να λειτουργεί δοκιμαστικά από το τέλος του 2024 και ο στόχος είναι να λειτουργεί από τον Ιούλιο του 2025 και το pool ενέργειας. Οι προμηθευτές κάποιες ώρες θα αγοράζουν από τις ΑΠΕ και το βράδυ από τις συμβατικές μονάδες.

Αν είχαμε αποθήκευση θα μπορούσε η παραγωγή των ΑΠΕ να πωλούνται σε ξεχωριστό pool μόνο για τις ΑΠΕ, αλλά τώρα χρειαζόμαστε και τις συμβατικές μονάδες. Αναγκαστικά θα μπούμε στη λογική του pool. Το πρώτο εξάμηνο του 2025 θα λειτουργήσει δοκιμαστικά το Χρηματιστήριο Ενέργειας και από τον Ιούλιο του 2025, πάμε σε ανταγωνιστική αγορά. Από το 2026 αναμένουμε και τη λειτουργία των θερμικών μονάδων από φυσικό αέριο και αν υποθέσουμε ότι μένουμε σε αυτό το μοντέλο, εκτιμάμε ότι στο pool θα μειωθεί η τιμή της ενέργειας, και ότι οι ΑΠΕ θα ρίξουν τις τιμές τους μέσα στο pool και θα τραβήξουν όλοι κάτω την τιμή.

Να σημειώσουμε ότι θα μπει στην αγορά και η νέα μονάδα της Power Energy Cyprus, που είναι πιο αποδοτική και θα μπορεί να δίνει χαμηλότερες τιμές στο pool – σε σχέση με τις τιμές που δίνουν οι παλιές μονάδες της ΑΗΚ-, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό και πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω.

Who is Who

Ο Γιώργος Παπαναστασίου υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 10 Σεπτεμβρίου 1961.

Είναι Μηχανολόγος Μηχανικός στο επάγγελμα, με πρώτο πτυχίο Μηχανολόγου Μηχανικού από το Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Κύπρου, BSc Μηχανολόγου Μηχανικού από το City University του Λονδίνου και MSc in Refrigeration & Air Conditioning από το Kings College του Λονδίνου.

Εργάστηκε για 26 χρόνια στην BP από διάφορες υψηλόβαθμες διευθυντικές θέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στην Κύπρο, όπου κατείχε μεταξύ άλλων και τη θέση του Προϊσταμένου της Χώρας (“Country Head”).

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, απέκτησε ένα ευρύ φάσμα εμπειρίας στη βιομηχανία ενέργειας (Oil & Gas), συγκεκριμένα στους τομείς Προμηθειών και Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Supply & Logistics), Υγείας, Ασφάλειας & Περιβάλλοντος, Τεχνικών Διεργασιών, Διαχείρισης, Πωλήσεων & Μάρκετινγκ, Εταιρικής Διακυβέρνησης και Συμμόρφωσης.

Ο Γιώργος Παπαναστασίου διορίστηκε Γενικός Διευθυντής και Διευθύνων Σύμβουλος της VTT Vasiliko Ltd (VTTV), θυγατρικής της πολυεθνικής VTTI B.V. με έδρα την Ολλανδία, την 1η Οκτωβρίου 2011, όπου ηγήθηκε μιας ευέλικτης ομάδας επαγγελματιών για την κατασκευή του τερματικού σταθμού αποθήκευσης και διαχείρισης ενεργειακών προϊόντων.

Είναι Πρόεδρος του ΔΣ του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS) και της Κυπριακής Εταιρείας Πιστοποίησης (ΚΕΠ), Πρόεδρος του Κυπρο-Ολλανδικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου του ΚΕΒΕ και Μέλος του ΔΣ της ΟΕΒ.

Είναι νυμφευμένος με τη Γλυκερία Μιχαηλίδου, έχουν ένα γιο τον Ιγνάτιο και κατοικούν στη Λευκωσία.