Γιώργος Μπόμπολας: Ο Επονίτης που έφτασε να γίνει «εθνικός εργολάβος» και «βαρόνος των media»- Τι είχε πει στο mononews

Αν είσαι το αμόνι κάνε υπομονή. Αν  όμως είσαι το σφυρί, τότε χτύπα…

Ο Γιώργος Μπόμπολας χρειάστηκε να κάνει και τα δύο στην 95χρονη διαδρομή της ζωής του, που τέλειωσε χθες. Έχοντας καταγεγραμμένα στο ενεργητικό του και πολλά μίλια μέσα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των μπίζνες.

Μεγάλωσε σε ταραγμένους καιρούς και σκληρές εποχές. Στην Καστέλα του Πειραιά. Γερμανική κατοχή, πείνα, κακουχίες, Αντίσταση, Δεκεμβριανά, εμφύλιος. Από αμούστακο αγόρι αναμετρήθηκε με τα δύσκολα. Ο  πατέρας του, δημόσιος υπάλληλος και οργανωμένος στο ΕΑΜ, βρέθηκε στην εξορία. Εκείνος έγινε Επονίτης. Το 1944 σε ηλικία 16ετών έγραφε συνθήματα στους τοίχους προπαγανδίζοντας την αντίσταση κατά των Γερμανών. Συνελήφθη και λίγο έλλειψε να οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα…

Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στον μύλο των γεγονότων και της ίδιας της ιστορίας. Οι εξελίξεις πήγαν τροχάδην. Έγιναν ανακατατάξεις και ανατροπές ραγδαίες. Σε όλα τα επίπεδα. Κοινωνικά, πολιτικά, επιχειρηματικά.

Ο Γιώργος Μπόμπολας δεν ήταν πιά ο πιτσιρικάς που έβγαινε τις νύχτες, με την κόκκινη λαδομπογιά στο τενεκεδάκι του,  στους δρόμους της Καστέλας. Ο μικρός Επονίτης, στηριζόμενος στο πείσμα, την επιμονή και τις ικανότητές του, έμελλε να γίνει, εκμεταλλευόμενος και τις συγκυρίες που ανέκυψαν, «εθνικός εργολάβος» και «βαρόνος των media». Όπως υπέμενε όταν ήταν το…αμόνι, έτσι χτυπούσε όταν έγινε το σφυρί…

Έφτασε να χαρακτηρίζεται σαν ένα από τα ηχηρότερα σήμαντρα της διαπλοκής. Σε επιχειρηματικο-πολιτικό επίπεδο, καθώς η ισχύς του χρήματος και η δύναμη των media, μπορούσε να ποδηγετήσει τις εξελίξεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Ο ίδιος τα αρνιόταν κατηγορηματικά όλα αυτά. Αποδίδοντάς τα σε αλλότρια συμφέροντα.

Κρίνοντας μάλιστα με βάση τα όσα μου είχε αναφέρει, στην τελευταία του συνέντευξη, αν γύριζε το χρόνο πίσω μάλλον θα γινόταν… εφοπλιστής και όχι κατασκευαστής και εκδότης.

-Ξέρεις (μου είχε πεί τότε) ποιο είναι το μεγάλο «όπλο» της ναυτιλίας; Ότι μπορείς να βγάλεις λεφτά χωρίς να σε ξέρει κανείς. Στις άλλες μπίζνες, αν τα πας καλά, γίνεται αμέσως δακτυλοδεικτούμενος…

Η προ διετίας τελευταία του συνέντευξη

Έτυχε να τον αναζητήσω και να συνομιλήσω μαζί του τηλεφωνικά στις 5 Απριλίου του 2021 και η συνέντευξή του (από τις σπάνιες που είχε δώσει) δημοσιεύτηκε την επόμενη μέρα στο mononews.gr. Διαυγέστατος και με αιχμηρές κρίσεις, έδωσε τις δικές του απαντήσεις, ορισμένες από τις οποίες είχαν και τη δέσμευση του off the record για πρόσωπα και καταστάσεις. Που φυσικά δεν παραβιάζονται ούτε εκ των υστέρων.

Τότε ο Γιώργος Μπόμπολας είχε αποσυρθεί πρό πολλού από την ενεργό επιχειρηματική δράση. Ενώ η πάλαι ποτέ αυτοκρατορία του στις κατασκευές και τον εκδοτικό-μιντιακό τομέα, είχε χαθεί από τον οικογενειακό έλεγχο των επιγόνων του.

Ανάμεσα στα άλλα και κάνοντας ορισμένες αδρές αναφορές για την προσωπική του πορεία, ο Γιώργος Μπόμπολας είχε τονίσει:

—Εγώ έγινα μαρξιστής από τα 18 μου. Στη Γερμανική Κατοχή με είχαν πιάσει και με είχαν για εκτέλεση. Έχω ζήσει πολλά. Πολύ δύσκολα στη αρχή μέχρι να σηκώσω κεφάλι επιχειρηματικά. Είχα περάσει 14^ος στο Πολυτεχνείο και έστησα τον « Άκτωρα» με πολύ λίγα λεφτά. Όμως ήρθε η εποχή που η εταιρεία ήταν μικρή μπροστά στους ξένους. Έπρεπε να μεγαλώσουμε. Και έτσι φτιάξαμε το νέο σχήμα μαζί με τους Καλλιτσάντσηδες. Αλλά η συνέχεια…

Τα αποσιωπητικά μπήκαν αναπόφευκτα καθώς ο ίδιος δεν ήθελε να κοινοποιηθούν ευρύτερα τα όσα πίστευε για εκείνους. Όχι πάντως θετικά.

«Από κάποια στιγμή και μετά», είχε αναφέρει ο Γιώργος Μπόμπολας «τα άφησα όλα στα παιδιά μου. Δεν έχω αναμειχθεί έκτοτε, γνωρίζοντας ότι ο (γιός μου) Λεωνίδας που είχε ρόλο στην εταιρεία είναι ένας πολύ καταρτισμένος και άξιος τεχνοκράτης».

Προεκτείνοντας τις σκέψεις του είχε ταχθεί με την πλευρά των Ολλανδών, θεωρώντας ότι θα τα καταφέρουν και θα πάνε τον Όμιλο μπροστά…

Βέβαια μόλις πρόσφατα η Άκτωρ κατασκευαστική, που ό ίδιος δημιούργησε το 1977, αποκολλήθηκε από τον Όμιλο της Ελλάκτωρ (όνομα που πήρε το 2008 αντικαθιστώντας το Ελληνική Τεχνοδομική) και εξαγοράστηκε από την Ιντρακάτ. Ελεγχόμενη από το σχήμα Εξάρχου-Μπάκου-Καϋμενάκη, που ήταν το αντίπαλο δέος των Ολλανδών στην περίοδο της μεγάλης, εσωτερικής κόντρας στον επιχειρηματικό όμιλο.

Εμπιστοσύνη στον Κυριάκο Μητσοτάκη

Από τη συνέντευξη του Γιώργου Μπόμπολα δεν είχαν λείψει και οι πολιτικές αναφορές. Με το ίδιο να επισημαίνει:

–Εγώ δεν έχω ψηφίσει ποτέ Νέα Δημοκρατία. Έχω υπάρξει ψηφοφόρος της ΕΔΑ και του ΠΑΣΟΚ, αλλά όχι της Νέας Δημοκρατίας. Έχει τύχει να συναντήσω τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά και τον Κυριάκο. Εκείνο που έχω να πω είναι ότι Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να πάει την Ελλάδα μπροστά. Αν και βρήκε απέναντί του το προσφυγικό, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την πανδημία, θα τα καταφέρει…

Έτσι ξεκίνησαν όλα

Ανεξαρτήτως όλων αυτών για τον Γιώργο Μπόμπολα ο τομέας των κατασκευαστικών έργων αποτέλεσε τον βατήρα που τον ώθησε στην κορυφή της πυραμίδας του μετοχικού πλούτου. Όχι χωρίς σημαντικές αντιξοότητες.

Έχοντας εξόριστο τον πατέρα του τέλειωσε την Ιωνίδειο σχολή του Πειραιά και μπήκε στο Πολυτεχνείο. Για να τα βγάλει πέρα οικονομικά παρέδιδε μαθήματα σε παιδιά του γυμνασίου. Ως αριστούχος απόφοιτος του τμήματος των πολιτικών μηχανικών, άρχισε να δουλεύει στον… ναυτιλιακό και παραναυτιλιακό χώρο. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στις κατασκευές , σε ρόλους επιβλέποντος μηχανικού και μικροεργολάβου.

Το 1968 σε ηλικία 40 ετών δημιουργεί μαζί τον Ευάγγελο Κουλουμπή (υπουργό δημοσίων έργων μεταγενέστερα, επί ΠΑΣΟΚ) την εταιρεία Τεχνοδομή. Με αντικείμενο τις οικοδομικές εργασίες και τα Δημόσια έργα. Τότε η πιάτσα τους αποκαλούσε» χαντάκηδες»… Καθώς οι δουλειές που έπαιρναν αφορούσαν το άνοιγμα φρεατίων.

Το 1977 επέρχεται η επιχειρηματική αυτονόμηση του Γιώργου Μπόμπολα, με τη δημιουργία της Άκτωρ. Οι δουλειές πάνε καλά και έπειτα από μια διετία παίρνει τα δικαιώματα έκδοσης στην Ελλάδα της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας. Λέγεται ότι οι πόρτες άνοιξαν λόγω του αριστερού παρελθόντος του, ενώ η πλευρά των αντιπάλων του «είδε» ιστορίες με μπόλικο…πρακτοριλίκι, που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν.

Τον Σεπτέμβριο του 1981 ο Γιώργος Μπόμπολας βγάζει την εφημερίδα « Έθνος» με υπερδιευθυντή τον Αλέκο Φιλιππόπουλο. Πρωτοποριακή προσπάθεια σε σχήμα ταμπλόιντ, που άλλαξε την πορεία του ελληνικού τύπου και την έφερε στην κορυφαία θέση της κυκλοφορίας. Στο πρώτο της φύλλο η εφημερίδα είχε βασικό θέμα τη στήριξη της δραχμής από τους Άραβες… Με το « Έθνος» να στηρίζει τότε την πολιτική αλλαγή στη χώρα και τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος έδωσε σε αυτήν την τελευταία του συνέντευξη πρίν από τις εκλογές του 1981.

Ο αστικός μύθος με το «ναι κύριε Πρόεδρε»

Ο αστικός μύθος πώς αρχές του 1982 όταν ο Γιώργος Μπόμπολας ανταποκρινόταν σε καλέσματα και πήγαινε σε δεξιώσεις, ήθελε να συστήνεται ώς εκδότης. Συνήθως, στα σπίτια της «καλής κοινωνίας» όπου βρισκόταν, χτυπούσε το τηλέφωνο και τον ζητούσαν επειγόντως. Εκείνος παραλάμβανε το ακουστικό και ακουγόταν να λέει «ναι κύριε Πρόεδρε».  Στη συνέχεια μιλούσε ψιθυριστά, σε εμπιστευτικό στιλ. Διαχεόταν έτσι σε όλους τους υψηλούς προσκεκλημένους η αίσθηση ότι συνομιλεί με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Στην πραγματικότητα ήταν ένα «στημένο» τηλεφώνημα από δικό του άνθρωπο, που τον βοηθούσε να κερδίσει τις εντυπώσεις…

«Καθαρές συκοφαντίες» τα είχαν χαρακτηρίσει όλα αυτά, πηγές από το περιβάλλον του.

Αργότερα, στις δικαστικές αίθουσες αυτή τη φορά, κατέπεσαν και οι ισχυρισμοί των επικριτών του περί «μηχανισμού σοβιετικής προπαγάνδας» μέσω της εφημερίδας « Έθνος». Η οποία κέρδισε και τη δικαστική μάχη με τον Γιώργο Κοσκωτά, που σε ανύποπτο χρόνο είχε αποκαλέσει «μαφιόζο».

Όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο Κοσκωτά, η εφημερίδα στάθηκε σκληρά αντιπολιτευτικά απέναντι σε ΠΑΣΟΚ και Ανδρέα Παπανδρέου. «Πέφτει ο φαύλος» ήταν το πρωτοσέλιδο πρίν από τις εκλογές του 1989…

Η αλλαγή γραμμής συνέπεσε με την παραχώρηση των πρώτων τηλεοπτικών αδειών και τη συμμετοχή του Γιώργου Μπόμπολα στο σχήμα των ιδιοκτητών του Mega Channel. Μαζί με Λαμπράκη, Βαρδινογιάννη, Τεγόπουλο και Αριστείδη Αλαφούζο.

Αργότερα η φθορά της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ξανάφερε το «Έθνος» κοντά στο ΠΑΣΟΚ, έχοντας απομακρυνθεί από αυτό ο Αλέκος Φιλιππόπουλος.

Η ισχυροποίηση, οι συκοφάντες και άλλα τινά

Στο αμιγώς επιχειρηματικό πεδίο η ισχυροποίηση Μπόμπολα ήταν ραγδαία. Με τις κακές γλώσσες να λένε ότι χρησιμοποίησε πολιτικούς διαύλους για να καρπωθεί μεγάλες δουλειές του δημοσίου. Ο ίδιος είχε υπερασπιστεί τη θέση του τονίζοντας: «Ουδέποτε πίεσα ή εξεβίασα πολιτικό για να πετύχω οικονομικό όφελος. Όσοι λένε διάφορα χωρίς να έχουν κανένα στοιχείο είναι κοινοί συκοφάντες.»

Το 1999 η Άκτωρ του Μπόμπολα ένωσε τις δυνάμεις της με την Ελληνική Τεχνοδομική των αδελφών Καλλιτσάντση. Ο έμπιστός του Δημήτρης Κούτρας, ώς άνθρωπος των ειδικών αποστολών, ήταν εκείνος που ανέλαβε τους λεπτούς χειρισμούς μέχρι να κάτσουν και οι δυό πλευρές στο ίδιο τραπέζι. Επρόκειτο για έναν επιχειρηματικό γάμο από συμφέρον και μόνο, καθώς ήταν γνωστές οι διαφορετικές αντιλήψεις των κατά συνθήκη εταίρων.

Στις καλές μέρες της κατασκευαστικής δραστηριότητας και των μεγάλων έργων, οι όποιες διαφορές είχαν παραμεριστεί. Υπήρχε άλλωστε και η δεσπόζουσα παρουσία του Γιώργου Μπόμπολα. Με την αποχώρηση του ιστορικού ηγέτη, αλλά και με την είσοδο της χώρας στο «τούνελ» της κρίσης και της ύφεσης, άρχισαν να αναπτύσσονται οι φυγόκεντρες δυνάμεις με όλα τα συμπαρομαρτούντα που ακολούθησαν.

Ο Γιώργος Μπόμπολας τα παρακολουθούσε εξ αποστάσεως, έχοντας παραχωρήσει πρίν από περίπου δυό δεκαετίες, τα μετοχικά του μερίδια στα παιδιά του. Λεωνίδα, Φώτη και Μαρία. Προ δεκαετίας είχε χάσει και τη σύζυγό του Άννα. Βιώνοντας παράλληλα και τους θανάτους του γαμπρού ( από την κόρη του) και τη νύφης του, από το γιό του Λεωνίδα.

Αντιμετωπίζοντας και ό ίδιος προβλήματα υγείας, έδειχνε πιο στωικός με τη διαχείρηση της καθημερινότητες.  Αποδεχόμενος και το γεγονός της πτώσης της επιχειρηματικής του αυτοκρατορίας. Σαν και το όμορφα σπίτια που όμορφα καίγονται…

Στην προ διετίας συνέντευξη του είχα θίξει και το ζήτημα Ανδρέας Παπανδρέου. Απάντησε, με πρόσωπο-πολιτικές αναφορές,  αλλά με τη δέσμευση να μη γραφεί το παραμικρό. Προφανώς αυτά και πολλά άλλα ήθελε να τα πάρει μαζί του στο μακρύ ταξίδι προς την αιωνιότητα…

Διαβάστε επίσης

Γιώργος Μπόμπολας: Από κυρίαρχος του μηντιακού παιχνιδιού, βασικός… μέτοικος των χρεοκοπημένων του ΜΜΕ

ΕΛΛΑΚΤΩΡ: Η ανακοίνωση για τον θάνατο του Γεώργιου Μπόμπολα

Γιώργος Μπόμπολας: Η εξουσία, οι συγκρούσεις, η πολιτική